Przypisy

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany w odniesieniu do szlachcianek, pani. [przypis edytorski]

jem (daw.) — dziś: im. [przypis edytorski]

jem (daw.) — im. [przypis edytorski]

jemi (daw.) — nimi. [przypis edytorski]

jemu gwoli (daw.) — ze względu na niego. [przypis edytorski]

jen a. jenże (daw.) — ten, który. [przypis edytorski]

jen (daw.) — który. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — dziś popr.: generał; tu ogólnie: dowódca. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — generał. [przypis edytorski]

jeneralny (daw.) — generalny. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — jedynie, tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — lecz. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, lecz. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, zaledwie. [przypis edytorski]

jenom pomyślił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jeno pomyślałem, tylko pomyślałem. [przypis edytorski]

jeografią (daw.) — dziś: geografię. [przypis edytorski]

jeografia (daw.) — geografia. [przypis edytorski]

jeograficzny (daw.) — geograficzny. [przypis edytorski]

jeometra (daw.) — geometra. [przypis edytorski]

jeometrowie (daw.) — dziś popr.: geometrzy; tu: specjaliści od pomiarów gruntu (geodeci). [przypis edytorski]

jeremiada (daw.) — lament. [przypis edytorski]

jeśli będzie miał czoło (daw.) — jeśli się odważy, jeśli nie będzie się tego wstydził. [przypis edytorski]

jeśliby mu stało (daw.) — jeśliby mu wystarczyło. [przypis edytorski]

jeśli (daw.) — czy, czy też. [przypis edytorski]

jeśli (daw.) — tu: czy, czy też. [przypis edytorski]

jeśli (daw.) — [tu:] czy, czy też. [przypis edytorski]

jeśli (daw.) — tu: czy. [przypis edytorski]

jestci (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

jesteśli gotów (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jesteś gotów. [przypis edytorski]

jesteśmyż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy jesteśmy, czyż jesteśmy. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — czy jest; czyż jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — jeśli, czy. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — jeśli. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli jest. [przypis edytorski]

jestliś (daw.) — jeśliś; jeśli jesteś. [przypis edytorski]

jestli to (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest to. [przypis edytorski]

jestliżeś (…) czedł (daw.) — jeśli czytałeś. [przypis edytorski]

jest napisano (daw.) — dziś: jest napisane. [przypis edytorski]

jest (…) smutną (daw.) — dziś: jest smutna. [przypis edytorski]

jestże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]

jestże (daw.) — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]

jestżem (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że-; znaczenie: czy jestem. [przypis edytorski]

jeszczem nie dawał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: „jeszcze nie dawałem”. [przypis edytorski]

jeszczem nieraz chodził (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: jeszcze nieraz chodziłem. [przypis edytorski]

jeszczem sobie nie odpowiedział (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: „jeszcze sobie nie odpowiedziałem”. [przypis edytorski]

jeszcze tyle troje (daw.) — jeszcze trzy razy tyle. [przypis edytorski]

jeźli (daw., gw.) — jeśli, jeżeli. [przypis edytorski]

jeżeli (daw.) — tu: czy. [przypis edytorski]

Jeżelim przymierza nie strzymała (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika i szykiem przestawnym, inaczej: jeżeli nie strzymałam przymierza (tj. czyż nie dotrzymałam przymierza). [przypis edytorski]

ji (daw.) — dziś forma B.lp: go. [przypis edytorski]

ji (daw.) — dziś: go, jego. [przypis edytorski]

ji (daw.) — dziś: go. [przypis edytorski]

ji (daw.) — dziś: jego, go. [przypis edytorski]

ji (daw.) — go, jego. [przypis edytorski]

Jmć (daw.) — skrót od „jegomość”. [przypis edytorski]

jnakszy (gw.), inakszy (daw.) — inny, odmienny. [przypis edytorski]

jubilacja (daw., z łac.) — wielka radość. [przypis edytorski]

jubka a. jupka (daw.) — kobiecy kaftan z rękawami noszony w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

jubka (daw.) — rodzaj kaftana. [przypis edytorski]

jubka (daw.) — ubiór wierzchni kobiecy, rodzaj kaftanika z półdługimi rękawami, na plecach u góry marszczonego, a na dole rozkloszowanego. [przypis edytorski]

jucha (daw., gw.) — krew, tu jako obelga. [przypis edytorski]

jucha (daw.) — krew. [przypis edytorski]

jucha (daw.) — krew, tu jako przekleństwo. [przypis edytorski]

jucha (daw.) — krew; tu jako przekleństwo. [przypis edytorski]

judzić (daw.) — namawiać do złego. [przypis edytorski]

junak (daw.) — odważny młodzieniec. [przypis edytorski]

junkierskie (daw.) — tu: młodzieńcze. [przypis edytorski]

junosza (daw.) — młodzieniec. [przypis edytorski]

jurament (daw., z łac.) — przysięga. [przypis edytorski]

jurgielt (daw.) — wynagodzenie wojskowych, zwł. wyższych stopniem. [przypis edytorski]

jurgieltowy (daw.) — najemny, opłacany. [przypis edytorski]

jurysdykcja (daw.) — tu: władza sądowa. [przypis edytorski]

jurysta (daw.) — prawnik. [przypis edytorski]

jurysta (daw., z łac.) — prawnik. [przypis edytorski]

jurzyć się (daw.) — gniewać się. [przypis edytorski]

jurzyć się (daw., gw.) — zapalać się, gniewać się; por. jurny: ognisty, gwałtowny. [przypis edytorski]

jurzyć się (daw., gw.) — zapalać się, gniewać się; por. jurny. [przypis edytorski]

juścić (daw., gw.) — juści: tak, owszem (potwierdzenie).tak, owszem (potwierdzenie), wzmocnione partykułą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

juści (daw., gw.) — jużci. [przypis edytorski]

juści (daw., gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

juści (daw., gw.) — tak, owszem (potwierdzenie). [przypis edytorski]

justycjariusz (daw.) — oprawca, urzędnik powołany do ścigania, przeprowadzenia śledztwa i sądzenia zawodowych złodziei oraz rabujących na drogach. [przypis edytorski]

jutrzenny (daw.) — poranny. [przypis edytorski]

jutrznia (daw.) — jutrzenka. [przypis edytorski]

jutrzniany (daw.) — poranny. [przypis edytorski]

jużcić a. juści (daw., gw.) — owszem, właśnie. [przypis edytorski]

jużci (daw., gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

jużci (daw.) — wzmocnione „już”. [przypis edytorski]

już (daw.) — czy to. [przypis edytorski]

jużechmy spłacili (daw.) — już spłaciliśmy. [przypis edytorski]

jużeśmy przysięgli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już przysięgliśmy. [przypis edytorski]