Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159855 przypisów.
sovereign (ang.) — suweren, udzielny władca. [przypis edytorski]
sowa była córką piekarza — nawiązanie do średniowiecznej apokryficznej opowieści o Jezusie Chrystusie, krążącej w hrabstwie Gloster; według niej któregoś dnia Zbawiciel wstąpił do domu pewnego piekarza, by poprosić o chleb; żona piekarza zagniotła zaraz ciasto i wstawiła do pieca, ale jej córce wydało się, że matka zbyt wiele ciasta przeznaczyła na dar, więc sporą część ujęła; ciasto jednak wyrosło nadspodziewanie; córka piekarza ze zdumienia na ten widok wydała dźwięk „hou, hou, hou”, podobny do odgłosu, jaki wydaje sowa, i zaraz za swe skąpstwo została w tego ptaka zamieniona. [przypis edytorski]
Sowa jest ślepa w dzień, a wrona w nocy, lecz ten, kogo oślepi miłość, jest ślepy i w dzień, i w nocy — aforyzm, cytat z noweli Tomasza Manna Zamienione głowy, tłum. Walentyna Kwaśniakowa. [przypis edytorski]
Sowa — skała ta znajduje się na prawo, idąc w głąb doliny, przed polaną o nazwie Pisana. [przypis edytorski]
so was wie Sudermann, wie Bahr (niem.) — coś jak Sudermann, jak Bahr. [przypis edytorski]
sowa — symbol mądrości. [przypis edytorski]
sowchoz — państwowe gospodarstwo rolne w ZSRR. [przypis edytorski]
Sowdepia (daw.) — pejoratywne określenie porewolucyjnej Rosji, później także Związku Radzieckiego, utworzone przez jej przeciwników z ros. Sowiet Dieputatow: Rada Delegatów. [przypis edytorski]
sowę zadąć (daw., pot.) — sposępnieć. [przypis redakcyjny]
sowicie — obficie, bogato, dużo. [przypis redakcyjny]
sowię — młode sowy. [przypis redakcyjny]
Sowieci (pogard.) — Rosjanie; od ros. nazwy państwa powstałego po rewolucji radzieckiej 1917 r.: Советский Союз (fonet. Sowieckij Sojuz: Związek Radziecki), a. Союз Советских Социалистических Республик (fonet. Sojuz Sowieckich Socjalisticzjeskich Riespublik: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, skrót ros.: CCCP, skrót pol. ZSRR); Związek Radziecki istniał w latach 1922–1991. [przypis edytorski]
sowieckiej sztuki patriotycznej — prawdopodobnie chodzi o sztukę Zagłada eskadry ukr. pisarza Aleksandra Korniejczuka, powstałą w r. 1933, po raz pierwszy sfilmowaną w r. 1934, a opartą o zatopienie eskadry floty czarnomorskiej na rozkaz Lenina w roku 1918. [przypis edytorski]
sowiecki — rusycyzm; ros. советский (wym. sowieckij) oznacza po polsku: radziecki (związany z działaniem rad; tu: rad robotniczych); Rosja Sowiecka: popr. Rosja Radziecka. [przypis edytorski]
sowiet — rada delegatów robotniczych, chłopskich lub żołnierskich w Rosji i Związku Radzieckim; organ przedstawicielski sprawowujący władzę. [przypis edytorski]
sowiet (ros.) — rada. [przypis redakcyjny]
sowiet (ros.) — rada; tu: rada żołnierska. [przypis edytorski]
sowiety (z ros.) — rady. [przypis edytorski]
sowiooka bogin — Atena. [przypis edytorski]
sowiooka — stały epitet Ateny. [przypis edytorski]
sowitaż — konstrukcja z partykułą -ż; tu: w funkcji wzmacniającej; sowity: obfity, wielki. [przypis edytorski]
sowite — obfite. [przypis redakcyjny]
sowite poczty — podwójną liczbę żołnierzy. [przypis redakcyjny]
sowito (daw.) — obficie. [przypis edytorski]
sowito (daw.) — sowicie; obficie. [przypis edytorski]
sowito — obficie; bardzo. [przypis edytorski]
sowito — sowicie, hojnie. [przypis edytorski]
sowity (daw.) — obfity, bogaty. [przypis edytorski]
sowity (daw.) — obfity. [przypis edytorski]
sowity (daw.) — suty, obfity. [przypis redakcyjny]
sowity — obfity. [przypis redakcyjny]
sowity — obfity, tu: podwójny. [przypis redakcyjny]
sowity obojczyk — podwójny. [przypis redakcyjny]
sowity poczet — składający się z dwóch szeregowych, bez towarzysza. [przypis redakcyjny]
sowity — podwójny, suty. [przypis redakcyjny]
sowizdrzał — człowiek niepoważny. [przypis edytorski]
sowizdrzał — człowiek niepoważny, żartowniś występujący w ludowej literaturze od XIV w. [przypis edytorski]
sowizdrzał (daw.) — żartowniś. [przypis edytorski]
sowizdrzał — sprzyciarz i żartowniś; Till Eulenspiegel, postać z XVI-wiecznej literatury ludowej. [przypis edytorski]
sowizdrzał — tu: błazen, żartowniś. [przypis edytorski]
sowizdrzał — tu: wędrowny błazen. [przypis edytorski]
sowizdrzał — żartowniś. [przypis edytorski]
sowsiem (ros.) — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
Sowy do Aten (nieść) — przysłowie na oznaczenie zbytecznej i niepotrzebnej czynności: w Atenach na pomnikach i monetach pełno było sów, ptaków bogini Ateny, opiekunki miasta. [przypis redakcyjny]
soyez tranquille (fr.) — niech pani będzie spokojna.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
Sozjusz — Plutarch (rozdz. 34) mówi o wodzu Antoniusza Sozjuszu, który pomyślnie wojował w Syrii [Gajusz Sozjusz, jeden z głównych współpracowników Antoniusza, w 38 p.n.e. mianowany przez niego zarządcą Syrii, na jego rozkaz zdobył Jerozolimę, obalił żydowskiego króla Antygona, który sprzyjał Partom, i zastąpił go sojusznikiem Rzymu Herodem; red. WL]. [przypis tłumacza]
sozręb — także: sosręb, sosrąb, siestrzan, stragarz; gł. belka w stropie drewnianym, biegnąca poprzecznie w stosunku do pozostałych belek i zwykle mająca większy przekrój; dawniej sosręb często pełnił funkcję ozdobną: umieszczano na nim datę wzniesienia budynku, znak cieśli (gmerk) a. nazwisko właściciela, często ozdabiano ornamentem, sentencjami lub życzeniami. [przypis edytorski]
spać, dziewczyno, chceszli — jeżeli chcesz (spokojnie) spać, dziewczyno. [przypis edytorski]
spać się od nas bierze — odchodzi (zabiera się) od nas, aby udać się spać. [przypis edytorski]
spach — właść. spahis, oddział ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
spacyfikować (z łac. pacificatio: przywracanie spokoju, od: pax, pacis: pokój) — przywrócić spokój, uspokoić. [przypis edytorski]
spadające wody — Tivoli. [przypis autorski]
spadający księżyc obróci świat w perzynę — Według wierzeń Indian koniec świata nastąpi w wyniku zderzenia Księżyca z Ziemią. [przypis autorski]
spadało — tu: przypadało. [przypis edytorski]
spadał w festonach — opadał, tworząc dekoracyjne sploty. [przypis edytorski]
spada lampa światów — Słońce zachodzi za górę Czatyrdah. [przypis redakcyjny]
spadek głosu — kadencja; obniżenie tonu głosu. [przypis edytorski]
spadek — tu: upadek. [przypis edytorski]
Spadek zacnego imć bękarta… — Piotr Marchant, zwany bękartem de la Barre, jeden z dwunastu sierżantów więzienia królewskiego w Châtelet. [przypis tłumacza]
spadła pani trzy razy z ambony — z ambony, tj. mównicy w kościele ogłaszano przez trzy tygodnie z rzędu zapowiedzi ślubu, wymieniając z nazwiska pannę i kawalera mających zawrzeć związek małżeński. [przypis edytorski]
spadłszy z etatu — utraciwszy stałą posadę. [przypis redakcyjny]
spadł w nocy obfity śnieg — jest to początek grudnia; górzyste części Armenii mają znacznie ostrzejszy klimat niż Polska. [przypis tłumacza]
spadnienie — dziś: spadnięcie; upadek. [przypis edytorski]
spah a. spahis — żołnierz ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
spahij — jeździec nieregularnej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
spahij — żołnierz nieregularnej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
spahisi — francuskie oddziały kolonialnej lekkiej kawalerii, werbowane spośród berberyjskich i arabskich mieszkańców francuskich posiadłości w Afryce Północnej. [przypis edytorski]
spah, właśc. spahis — żołnierz ciężkiej jazdy tureckiej. [przypis edytorski]
spajać — łączyć. [przypis edytorski]
spakainas (brus., lenk.) — ramus. [przypis edytorski]
Spała — osada letniskowa w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim; w dwudziestoleciu międzywojennym letnia rezydencja prezydentów Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
spałaż — skrócone: spała że; czy spała. [przypis edytorski]
spał pod namioty (starop. forma) — dziś N.lm: (…) pod namiotami. [przypis edytorski]
spaląć — spalą cię (w tym zdaniu -ć jest jednocześnie skróconą od: -ci partykułą wzmacniającą). [przypis edytorski]
Spalato a. Split — miasto w płd.-zach. części Chorwacji. [przypis edytorski]
Spalato — w spisie treści wiersz występuje pod tytułem gorąc. [przypis edytorski]
spalenie pierwszej świątyni — wedle Starożytności X, VIII, 6: „dnia pierwszego piątego miesiąca”, a więc pierwszego sierpnia (Ab), a nie dziesiątego. [przypis tłumacza]
spalenie Reichstagu — Wydarzenie to, do którego doszło 27 lutego 1933 r., posłużyło za pretekst do pełnego przejęcia władzy przez NSDAP. [przypis edytorski]
spaleni — nawiązanie do obrzędu palenia ciał zmarłych na stosie pogrzebowym. [przypis edytorski]
spalił ktoś kościół w Efezie Dianie — mowa o Herostratesie, za swój wyczyn skazanym (nieskutecznie) na wieczne zapomnienie. [przypis redakcyjny]
spalis — minant atsiskiriantis nuo pluošto linų sumedėjusio stiebo šapelis. [przypis edytorski]
Spallanzani, Pasteur — Lazzaro Spallanzani (1729–1799) — włoski przyrodnik, prowadził m.in. badania nad mikroorganizmami, wykazując, że są to żywe organizmy, a nie cząsteczki dające organizmom siłę życiową, oraz odkrył zdolność części z nich do życia w warunkach beztlenowych; Ludwik Pasteur (1822–1895): francuski chemik i twórca podstaw mikrobiologii, wykazał, że procesy fermentacyjne są wywoływane przez drobnoustroje, badał mikroorganizmy występujące w powietrzu, co obaliło ostatecznie teorię samorództwa, wynalazł pasteryzację (niszczenia zawartych w żywności drobnoustrojów przez ogrzewanie); jego badania przyczyniły się do opracowania szczepionki ochronnej dla ludzi przeciwko wściekliźnie. [przypis edytorski]
spalono książkę nie wiem już gdzie — w Paryżu, równocześnie ze Słownikiem filozoficznym Woltera [oraz w Hadze; red. WL]. [przypis tłumacza]
spalono „Lamoignona” — Jako wyraz protestu przeciwko przygotowanym przez ministra Ch. Lamoignon w 1788 r. edyktom ograniczającym m.in. uprawnienia parlamentów i wprowadzającym powszechny podatek gruntowy. [przypis autorski]
spalonych deszczem siarki — tak jak biblijne miasta Sodoma i Gomora, zniszczone deszczem ognia i siarki przez Boga za niegodziwości i złamanie prawa gościnności wobec podróżnych-aniołów. [przypis edytorski]
Spa — miasto uzdrowiskowe w Belgii, w prowincji Liège, znane ze źródeł mineralnych. [przypis edytorski]
spamięcić (neol.) — upamiętnić. [przypis edytorski]
spamiętać się — opamiętać się; powstrzymać się. [przypis edytorski]
spancer właśc. spencer (ang.) — krótki kaftan. [przypis edytorski]
spaniałomyślnej — dziś popr.: wspaniałomyślnej. [przypis edytorski]
spaniałomyślność — dziś: wspaniałomyślność. [przypis edytorski]
spaniały — dziś: wspaniały. [przypis redakcyjny]
spaniale (gw.) — wspaniale. [przypis edytorski]
spaniele king charles — rasa angielskich psów do towarzystwa, nosząca nazwę na cześć króla Karola II Stuarta (1630–1685), który przyczynił się do jej rozpropagowania. [przypis edytorski]
Spanish Town — miasto na Jamajce, w zespole miejskim Kingston. [przypis edytorski]
spanoszony — zachowujący się jak pan sytuacji; po pańsku. [przypis edytorski]
spanoszyć się (daw.) — stać się panem. [przypis edytorski]
spanoszyć się — stać się panem; zyskać bogactwo, władzę, panowanie. [przypis edytorski]
spara (starop.) — szpara. [przypis edytorski]
sparcieją — tu: osłabną; parcieć (o tkaninach): rozpadać się ze starości. [przypis edytorski]
