Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 160082 przypisów.

na rejistrze (starop.) — na rejestrze; w pogotowiu. [przypis edytorski]

nareście — dziś: nareszcie. [przypis edytorski]

nareście — dziś popr. forma: nareszcie (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]

nareście — dziś popr. pisownia: nareszcie. [przypis edytorski]

na respekcie (…) służy — być na utrzymaniu; por. panna respektowa: kobieta niezamężna, mieszkająca stale u bogatszego krewnego lub u pracodawcy i będąca na jego utrzymaniu. [przypis edytorski]

nareszcie (daw.) — tu: ostatecznie, w ostateczności, co najwyżej. [przypis edytorski]

nareszcie (daw.) — zresztą; poza tym. [przypis edytorski]

Nareszcie stanął przed wejściem i ujrzał przy świetle księżyca kolosalnego orła… — majętność Glorup należy do znakomitej rodziny duńskiej, hrabiów Moltke. [przypis tłumacza]

nareszcie — tu: ostatecznie. [przypis edytorski]

nareszcie — w źródle: nareście; w wydaniu lwowskim: nareszcie. [przypis edytorski]

na resztę naszę (daw.) — na naszą resztę; na resztę tego, co mamy. [przypis edytorski]

Narew — rzeka przepływająca przez północno-wschodnią Polskę, nad Narwią leży Pułtusk. [przypis edytorski]

na rezolucją odpowiednią — na postanowioną odpowiedź. [przypis edytorski]

na rezydencji — na mieszkaniu, na łaskawym chlebie. [przypis redakcyjny]

nargila — fajka wodna popularna na muzułmańskim Wschodzie. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargila — fajka wodna. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna popularna w krajach arabskich. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna popularna w krajach Wschodu; rodzaj fajki, w której dym przechodzi przez napełnione wodą naczynie. [przypis edytorski]

nargile — fajka wodna; rodzaj fajki, w której dym przechodzi przez napełnione wodą naczynie. [przypis edytorski]

nargil — fajka wodna. [przypis edytorski]

nargil właśc. nargila — fajka wodna; rodzaj fajki, pochodzącej z Indii, a spopularyzowanej w Europie za pośrednictwem krajów arabskich, w której dym przechodzi przez filtr wodny; palono w ten sposób nie tylko tytoń, ale również opium; także: szisza. [przypis edytorski]

narkom — ros. skrót od narodnyj komisar, tj. komisarz ludowy. [przypis edytorski]

narkomzdraw — skrót od ros. Narodnyj komissariat zdrawoochronienija, tj. Ludowy Komisariat Ochrony Zdrowia. [przypis edytorski]

narkomziem — ros. skrót: Ludowy Komisariat Rolnictwa. [przypis edytorski]

narkotik — und alkoholfrei (niem.) — wolny od alkoholu i narkotyków. [przypis edytorski]

narócił się — tu: nawrócił a. zawrócił. [przypis edytorski]

naród angielski stał się u siebie gromem despotów: tam szlachta dotychczas żyje wolną, swobodną i bogatą, a królowie, chociaż z dawnemi niegodziwemi przywłaszczeniami tronów są niezmiernie władni i tylko jeden krok mają do despotyzmu, przecież, ile razy który z nich o tym pomyślił, zawsze koło jego głowy niebezpieczno było — Karol I został ścięty w r. 1649; Jakub II musiał z Anglii uchodzić. [przypis redakcyjny]

naród (gw.) — lud, ludzie. [przypis edytorski]

naród (gw.) — tłum, ciżba. [przypis edytorski]

naród — Montaigne ma na myśli Francję. [przypis tłumacza]

Naród o wiele mniej myli się w swym wyborze niż książę — w XVIII w. bardzo rozpowszechniona była wiara w zdolność narodu do wybierania sobie na kierowników ludzi znakomitych. [przypis tłumacza]

naród przewoźny — Szwedzi. [przypis redakcyjny]

Naród rosyjski nie wybaczy tego poniewierania najświętszych jego uczuć… — por. Czornaja Kniga, wydanie zbiorowe pod red. S. A. Walentinowa, Paryż 1925, s. 248–249. [przypis autorski]

naród taki musi mieć w swoim ustroju państwowym warunki dające mu rzeczywiste czy pozorne prawo do wypowiedzenia wojny, człowiek bowiem żywi w sercu swoim tak wielką cześć dla sprawiedliwości, że trudno cokolwiek bądź przedsięwziąć bez wyraźnego pozoru słuszności — por. Bacon, Eseje, XXIX (O prawdziwej wielkości królestw i państw). [przypis edytorski]

Naród — tu i poniżej: Sejm, jako zgromadzenie trzech stanów (Król, Senat, Stan Rycerski) stanowiące naród w znaczeniu prawa publicznego polskiego. [przypis redakcyjny]

naród — tu: ludzie, chłopi, mieszkańcy wsi. [przypis edytorski]

naród — w roli demokracji, gdyż chodzi o wybór naczelników, więc o funkcję wykonawczą. [przypis tłumacza]

narów (daw.) — tu: szkodliwe przyzwyczajenie. [przypis edytorski]

narów — nawyk (szczególnie zły, wypaczony). [przypis edytorski]

na równej rzeczy przestać (starop.) — na małej rzeczy [przestać; poprzestawać na małym; red. WL]. [przypis redakcyjny]

na równej rzeczy (starop.) — na małej rzeczy. [przypis redakcyjny]

na równiach — dziś: na równinach. [przypis edytorski]

narów — tu daw.: przyzwyczajenie, nawyk. [przypis edytorski]

narów — wada, przywara. [przypis edytorski]

narów — zły nawyk, przywara. [przypis edytorski]

narobić bigosu — zrobić bałagan, wprowadzić chaos, spowodować kłopoty. [przypis edytorski]

Narocz — miasto nad jeziorem tegoż nazwiska na płn.-wsch. od Żodziszek. [przypis redakcyjny]

narocznik — słowo wieloznaczne: chłop płacący roczną daninę bądź przedstawiciel ludności niewolnej zobowiązany do bliżej niesprecyzowanych świadczeń wojskowych. [przypis edytorski]

narodas (sl.) — tauta. [przypis edytorski]

Narodna Wola a. Narodnaja Wola (ros.: Wola Ludu a. Wolność Ludu) — tajna organizacja rewolucjonistów rosyjskich, powstała jesienią 1879 w wyniku rozłamu w organizacji Ziemla i Wola, dążąca do obalenia caratu, zaprowadzenia swobód demokratycznych, rozdania ziemi chłopom, a wielkich przedsiębiorstw robotnikom. Komitet Wykonawczy Narodnej Woli wydał wyrok śmierci na Aleksandra II, po paru nieudanych zamachach car zginął w 1881, a w wyniku licznych aresztowań i procesów organizacja została rozbita. [przypis edytorski]

narodnik — działacz ruchu demokratycznego w latach 70.–90. XIX w. głoszący idee powstania chłopskiego i obalenia caratu. [przypis edytorski]

narodny (z ukr., ros.: narodnyj) — ludowy. [przypis edytorski]

Narodowa Demokracja a. endecja — polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej, powstały pod koniec XIX wieku. [przypis edytorski]

Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW) — konspiracyjna organizacja przedwojennego Stronnictwa Demokratycznego, w 1942 częściowo scalona z AK, po powstaniu warszawskim wraz z częścią NSZ stworzyła Narodowe Zjednoczenie Wojskowe. [przypis edytorski]

narodowem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: narodowym. [przypis edytorski]

narodowiec — tu: rodak, tutejszy. [przypis edytorski]

narodowie — dziś popr.: narody. [przypis edytorski]

narody, które się wsławiły okrutnemi mękami i okropną śmiercią winowayców — czytaiąc opisanie okropney exekucyi Chatela Barriera, Rawallaka i Damiana, mimo szkaradney ich zbrodni, wzdryga się natura na takie okrucieństwa. Niech sądzi potomność o różnicy serca Ludwika XV i Stanisława Augusta. Tamten pierwszemu, który mu doniosł o okropney exekucyi Damiana naznacza kilkanaście tysięcy liwrów nadgrody; ten wstawia się za swoiemi królobóycami, aby im ocalił życie; [o okropney exekucyi Damiana: chodzi o Roberta-François Damiensa, który 5 stycznia 1757 r. dokonał zamachu na Ludwika XV, raniąc króla Francji nożem, za co został przez paryski sąd skazany na ucięcie prawej ręki, obdarcie ze skóry, oblanie płynną siarką i ołowiem, włóczenie końmi i spalenie na stosie; wbrew utrwalonym plotkom wyrok był po prostu zgodny z obowiązującym prawem, a król nie wpływał na jego sentencję, ani nie okazywał z jego powodu satysfakcji, a egzekucja budziła w nim odrazę, dlatego też nie był na niej obecny; red. WL]. [przypis autorski]

Narody, które zakonu nie mają (…), z przyrodzenia to czynią, co zakonnego jest, i prawa takiego nie majac, sami sobie są prawem… — Rz 2, 14–15. [przypis edytorski]

narody miejskie — mieszkańcy miast. [przypis edytorski]

narody (starop. forma) — (między) narodami. [przypis edytorski]

narodzenie (starop.) — tu: potomstwo, dziecko. [przypis edytorski]

Narodził się tedy chłopiec Bolesław w dniu uroczystym św. Szczepana króla — Bolesław III Krzywousty urodził się 20 sierpnia 1086 r. (w chrześcijaństwie w dniu tym obchodzone jest wspomnienie św. Stefana). [przypis edytorski]

narodziny-śmierć — termin ten określa wieczny kołowrót nieustannego cyklu narodzin i śmierci (sanskr. saṃsāra, chiń. lunhui, jap. rinne). [przypis tłumacza]

Narodziny tragedii — w oryg. Die Geburt der Tragödie (1872); pierwsza książka filozoficzna Nietzschego zawierająca wykład koncepcji pierwiastka dionizyjskiego i apollińskiego w sztuce. [przypis edytorski]

narodziny wiosny — Tetmajer napisał wiersz pod tym tytułem, wykorzystujący identyczny rytm dwunastozgłoskowca. [przypis edytorski]

na rokowanie (starop.) — dla umów. [przypis redakcyjny]

narość — zgrubienie na powierzchni ciała lub narządu (także u roślin: zgrubienie pnia) będące objawem jakiegoś schorzenia. [przypis edytorski]

na roścież — dziś: na oścież; na całą szerokość. [przypis edytorski]

na roścież — dziś raczej: na oścież; na całą szerokość. [przypis edytorski]

narośle galasowe, galasy — patologiczne narośle na roślinach powstałe w wyniku rozrostu tkanki liści w miejscach wstrzyknięcia jadu i złożenia jaj przez galasówki, owady z rzędu błonkoskrzydłych. [przypis edytorski]

na Rossynancie… — Rosynant to imię konia tytułowego bohatera powieści Miguela de Cervantesa (1547–1616), Don Kichota (hiszp. Don Quijote), szlachcica, który pod wpływem romansów o czynach rycerskich postanawia ruszyć w świat i wcielać w życie średniowieczny ideał rycerski. (Zapis i wymowa nazwiska bohatera powieści zostały spopularyzowane w Europie za pośrednictwem francuskiego tłumaczenia, dlatego też pierwotne brzmienie zostało zniekształcone). Cervantes brał udział w krwawej bitwie morskiej pod Lepanto (1571), pomiędzy Imperium Osmańskim a koalicją flot państw chrześcijańskich, tzw. Ligą Świętą. W bitwie pocisk uszkodził mu lewą rękę, która pozostała bezwładna do końca życia. [przypis edytorski]

narost — to, co narosło na czymś. [przypis edytorski]

narowny — narowisty, trudny do opanowania. [przypis edytorski]

narowy — dziś popr. forma N.lm: narowami. [przypis edytorski]

narożnia (neol.) — narożne pomieszczenie. [przypis edytorski]

na rozchodnem (gw., daw.) — przy rozstaniu. [przypis autorski]