SofoklesElektratłum. Kazimierz Morawski

O synu tego, co kiedyś pod Troją

Szykom przewodził, ciesz teraz twe oczy

Tym, za czymś tęsknił od dawna serdecznie.

Bo otóż Argos stare, upragnione,

Szalonej córy Inacha[1] siedziba;

To zaś, Oreście, boga wilkobójcy[2]

Rynek likejski; z lewego masz boku

Hery[3] świątynię przesławną; więc wolnoć

Złotem błyszczące oglądać Mykeny

I krwią zbroczone Pelopidów gniazdo[4],

Skąd kiedyś, w strasznym rodzica pogromie[5],

Ja cię z rąk siostry rodzonej przejąłem,

By cię stąd uwieść, zbawić i wychować,

Ażbyś mi wyrósł na ojca mściciela.

Nuże, Oreście, i ty, druhu miły,

Piladzie, radźcie, co czynić wypada,

Bo już nam słonko błysło zza osłonek

I budzi ptasząt poranne świergoty,

A noc już zwija gwiaździstą oponę[6];

Więc zanim z domu kto wyjdzie, rzecz całą

Ułóżcie dobrze, byście nie zwlekali,

Kiedy nie pora; dziś czynów trza stali.

Sługa, StarośćO wierny sługo, niechybne ty znaki

Dajesz twej dobrej dla panów swych woli.

Bo jako rumak szlachetny w złej chwili,

Pomimo wieku, nie pada na duchu,

Lecz kark podniesie, ty również podniety

Nie skąpiąc, w pierwszym zstępujesz szeregu.

A więc wyjawię ci moje zamysły,

Ty zaś słuchając uważnie słów moich,

Gdy w czym pobłądzę, nie poskąp mi rady.

Kiedym więc stanął przed Pytii[7] wyrocznią,

By się wywiedzieć, jakim to sposobem

Pomściłbym mego rodzica morderców,

To rzekł Apollo, co zaraz usłyszysz:

Że sam, bez tarczy i zbrojnych zastępów,

Podstępem słusznej dokonać mam łaźni.

Że więc tak bóstwo do nas przemówiło,

Ty, skoro tylko nadarzy się pora,

Wejdź tam do wnętrza i zbadaj, co czynią,

Byś nam dokładną dał o tym wiadomość.

Wiek i czas długi nie dadzą cię poznać,

A siwe włosy podejrzeń nie wzbudzą.

Powiesz im tedy, że z dala przybywasz

Od Fanoteusa, człowieka z Fokidy,

Co z nimi dawnym przymierzem związany.

Kłamstwo, ŚmierćRzeknij, przysięgą stwierdzając twe słowa,

Że Orest poległ za losu dopustem,

Skoro wśród igrzysk pytyjskich się zwalił

Z wartkiego wozu. Tak niechaj brzmi mowa.

My zaś grób ojca — jak to przykazano —

Ofiarnym płynem i włosów kędziorem

Uwieńczym, potem zaś tutaj wrócimy

W ręku dźwigając miedzianą tę urnę,

Która, jak wiesz to, ukryta wśród krzewów,

By w zmyślnej mowie wygłosić im chytrze

Orędzie miłe, że znikłem ze świata,

Żem na proch starty i żarem zwęglony.

Bo cóż mi szkodzi, gdy w słowie umarły

W rzeczy[8] żyć będę i sławy dostąpię?

Nie groźnym, mniemam, słowo, co zysk niesie.

Toż mówią często, że i mądrzy ludzie

Śmierć swą zmyślali; a kiedy do domu

Potem wrócili, cześć mieli tym większą.

Więc i ja tuszę[9], że wbrew ludzkim głosom

Wrogom żyw błysnę, jak gwiazda niebiosom.

Ojczysta ziemio, opiekuńcze bogi,

Dajcie mi szczęście na przyszłości drogi!

Gniazdo rodowe, tchnij we mnie hart męski,

Bom tu zesłany na pomstę twej klęski.

Nie dopuść na mnie hańby ni pożogi,

Że rząd i świetność przynoszę w te progi.

To się wyrzekło, a teraz wnet, starcze,

Patrz, byś dokonał swojego zadania.

My zaś odejdźmy, nim pora odbieży,

Co w każdej ludzi potrzebie ster dzierży.

Biada mi, biada!

Jakiś głos, synu, doleciał mych uszu

Z wnętrza, zapewne jęk domowej sługi.

Może Elektry nieszczęsnej: czyż czekać

Tu nie należy, by skargi wysłuchać?

Bynajmniej. Wprzódy Loksjasza[10] rozkazy

Wykonać trzeba i od nich poczynać,

Roszcząc[11] ofiarą grób ojca — a z płynu

Zejdzie zwycięstwo i siła do czynu.

O święte słońce i wietrzne powiewy,

Co okalacie tę ziemię,

Wyście słyszały żałoby mej śpiewy,

Znacie rozpaczy mej brzemię.

I wy widzicie me piersi skrwawione,

Gdy noc uchyli zasłonę.

A kiedy pomrok nad światłem przemoże[12],

Z żalami wtedy i boleścią domu

Dzielę nieszczęsna wciąż łoże.

MorderstwoPłaczę nad ojcem, bo krwawym zamachem

Ares[13] nie uczcił go w dali,

Lecz jak dąb runął, a matka mu z gachem[14]

Egistem byli za drwali.

Ostrym mu głowę rozszczepią żelazem

A nikt nie płacze, że srodze

Pod tak strasznym zginął razem,

I sama w bólu zawodzę.

Lecz w tym żalu nie ustanę,

Smutek, ZemstaNie zniecham skargi gorącej,

Dopóki patrzę w gwiazd smugi świetlane,

Patrzę w jasnego dnia słońce.

I ze słowikiem, co płacze swe dzieci[15],

W drzwiach tego domu się puszczę w zawody.

Aż głos mój wszędzie doleci.

O wy, Hadesa[16], Persefony[17] grody,

Hermesie[18] zmarłych, i ty, Pani zemsty,

Srogie Erynie[19], potomstwo wy boże,

Zbrodniczych ciosów śledzicie pochrzęsty

I tych, co w cudze wkradają się łoże;

Przyjdźcie, wspomóżcie, pomścijcie śmierć ojca,

I w rodzinną ziemię

Wróćcie mi prędko bratniego mołojca,

Bo rozpaczy brzemię

Tak mnie ugniata, że jedna wśród żarów

Nie dźwignę takich ciężarów.

Elektro, matki nieszczęsnej ty dziecię,

Czemuż tak ciągle roztapiasz się w jęki

Nad tym, co w matki podstępne wpadł siecie,

Ze zbrodniczej zginął ręki?

Klnę temu, co się pokalał w tym czynie,

Jeśli mi rzec to przystoi — niech zginie!

O miłe drużki[20], z pociechą w żałobie

Przyszłyście do mnie — to pewnym.

Lecz ja nie ścierpię, bym na ojca grobie

Płaczem nie łkała wciąż rzewnym;

Choć wy gotowe do wszelkiej miłości,

Dajcie mi szaleć w żałości.

A przecież Hades z wszechwspólnej czeluści

Na żadne prośby, ofiary,

Ojca ci już nie wypuści.

Czemuż się gubisz, tak jęcząc bez miary?

Czemuż, gdy nic już klęski nie przemoże[21],

Gonisz mary w twym uporze?

Głupi, kto zgon rodziców w niepamięci fali

Grzebie! A we mnie współczucie obudzi

Ptaszę, co nad Itysem[22], Itysem się żali,

Płochy śpiewak przez Zeusa zesłany do ludzi;

Cześć oddam bożą nieszczęsnej ja Niobie[23],

Gdy w kamiennym płacze grobie.

Nie w ciebie jedną życia gromy biją,

Lecz ból twój jednak nadmiernym się wyda,

Jeżeli spojrzysz, jak siostry twe żyją,

Ifianassa i Chrysotemida,

A w młodzi wieńcu, nietknięty od ciosów,

Ten, w którym kiedyś mykeńska kraina

Powita zbawcę z ramienia niebiosów

I cnych ojców przyjmie syna.

On to, za którym wciąż myślą ja gonię,

Błądząc bez dziatek, nie związana śluby[24],

Brnąc w łez i klęski niezgłębione tonie.

A on tymczasem, mych ofiar i zguby

Niepomny, żywot daleko gdzieś pędzi,

Głuchy dla moich orędzi.

I wciąż tęsknotą się łzawi,

Lecz — tęskniąc — tu się nie jawi.

Odwagi, dziecię! Przecież Zeus na niebie

Dojrzy wszystkiego, on rządca ogromny;

Zwierz mu cierpienia, które gniotą ciebie:

Nie sarkaj — lecz nie zapomnij!

CzasCzas — to zręczny bóg: on zmieni

Myśl Oresta, co u skłonu

Skał kryzejskich[25] dziś się leni,

On zmiękczy nawet władcę Acheronu.

A mnie tymczasem uchodzą nadzieje,

Sił już na życie nie starczy,

I bez rodziców w sieroctwie marnieję,

I bez męża bronnej tarczy.

Toż pogardzonej równa służebnej

W ojcowskim domu padam od mozołów

I w przetartej szacie zgrzebnej

Do pustych zbliżam się stołów.

Żałosnym był powrotny jęk,

Żałosną ta biesiada,

Od żelaznych kiedy szczęk

Trupem mąż upada.

Zdrada radziła, a miłość zabiła,

Z nich się ta zbrodnia poczęła,

Czy to że boska działała tu siła,

Czy rąk śmiertelnych to dzieła.

O, najstraszniejszy z wszystkich dni,

Które przeżyłam na świecie!

O, nocy! Uczty zlanej w krwi

Klątwa nas gniecie.

Zabłysły ojcu dwie podłe prawice,

Zrobiły ze mnie nędzną niewolnicę,

Życie me starły na nice.

Niech więc Olimpu potężny pan włości

Kary im srogie wyliczy,

Niech nie zaznają już żadnej radości

Za czyn zbrodniczy.

Miarkuj, dziecko, gniewny szał

I hamuj głos zawzięty,

Czyż nie widzisz, jak on rwał

W nieszczęścia cię odmęty?

Nie widzisz, jako ciągła burza,

Gdy niecisz ją w zgorzkniałej duszy,

Coraz cię głębiej zanurza?

Źle, gdy kto władców na siebie obruszy.

Zło mnie przemogło, wiem ja, wiem,

Gniew mnie porywa.

Nie stłumię go, dopóki w złem

I pókim żywa.

Bo, miłe drużki, jakimi wy słowy,

Któż rozumnymi pociechy namowy

Troski mi ujmie grobowej?

Przestań więc, przestań co prędzej!

Głos wasz rany nie zagoi,

Nie ma końca dla mej nędzy,

Kresu skardze mojej.

A przecież ja cię jakby matka wierna

Upominałem serdecznymi słowy,

Byś do klęsk dawnych nie przydała nowej.

Czyż złość tamtych nie bezmierna?

Przepomnieć zmarłych, czyż to rzecz przystojna?

Kogóż ich pamięć nie wzruszy?

Niechbym, dopóki źdźbło cnoty mam w duszy,

Nie żyła z tymi we czci i spokojna,

Rozdźwięcznych żalów połamawszy pióra,

Ojców mych wyrodna córa!

Bo jeśli zmarłych czas w marny proch zetrze,

Ci krwią nie spłacą za krew i ohydy,

To ludzi zbożność i wszelakie wstydy

Wnet się ulotnią w powietrze.

My tu przyszłyśmy, o dziecię, w twej sprawie

I własnej także; nie uznasz słów naszych,

To zwycięż, a my pójdziemy za tobą.

Wstyd mi, niewiasty, jeżeli zawodząc

Tak bezustannie, niesforną się wydam;

Lecz życia groza do tego mnie zmusza.

A więc wybaczcie; bo któraż szlachetna

Tak nie postąpi na widok klęsk domu,

Które tak we dnie oglądam i w nocy,

Że rosną raczej, niźliby znikały.

Bo naprzód matki, która mnie zrodziła,

Wstrętne postępki — a potem w mym domu

Z ojca zbirami[26] przebywać mi przyszło;

Ci mi panują i od nich zależę.

Czy mi co dadzą, czy w nędzy pogrążą.

A dalej, jak się wydadzą dni moje,

Że tutaj w ojca oglądam sadybach

Egista, widzę w ojcowskich go szatach,

Patrzę, jak w miejscu, gdzie jego powalił,

Spełnia ofiary przy domu ognisku!

Aż przyszło ujrzeć mi hańbę ostatnią —

Tego mordercę w ojcowskiej łożnicy

Z nieszczęsną matką, jeżeli już matką

Nazwać tę trzeba, co z nim się związała.

Z wstydu tak ona wyzuta, iż żyjąc

Z nim drżeć przestała przed kaźnią Erynii,

I jakby świętym urągając rzeczom,

Dzień obliczywszy, w którym to zgładziła

Ojca naszego podstępnie — taneczne

Stroi obchody i składa ofiary,

Dla zbawczych bogów miesięczną podziękę.

A ja, nieszczęsna, oglądać to muszę,

Płaczę i ginę, i jęczę nad ojca

Słynną biesiadą, nieszczęściem brzemienną,

Sama ze sobą; bo płakać do syta,

Jakbym zechciała, i tego nie wolno.

Wyniosła bowiem ta w mowach swych pani

Takie przekleństwa w twarz głośno mi rzuca:

„Bogów zakało, czyż tobie jedynej

Zmarł rodzic? Inni czyż próżni żałoby?

Zgiń ty ze szczętem i niechby cię nigdy

Z nędzy podziemne nie zwolniły bogi!”

Taki gwałt czyni, chyba że kto szepnie,

Iż Orest wraca; wtedy w gniewu szale

Przystąpi z krzykiem: „Nie tyś temu winna?

Nie twoimż dziełem, twoim, co mi z ręki

Skradłaś Oresta, aby go ratować?

Lecz wiedz, że hojnie mi za to zapłacisz”.

Tak ona wyje, a wręcz jej wtóruje

Ów gach jej głośny, z pomocą gotowy,

Ów całą duszą niewieściuch i truteń,

Ów kobiet drużba w rycerskiej potrzebie.

Ja zaś, Oresta czekając jak zbawcy,

W nieszczęściach moich i nędzy marnieję.

Bo czyn zwiastując ciągle już zniweczył

On wszystkie, które żywiłam, nadzieje.

I wobec tego ja, dziewka, ni miary,

Ni folgi zdolna, a w złego zalewie

Wkrótce zło inne zgotuję w mym gniewie.

Powiedz nam, proszę, czy Egist w pobliżu,

Kiedy to mówisz, czy poszedł gdzie w pole?

Tak, on na polu, bo gdyby był w domu,

Nie myśl, bym z wnętrza wychodzić tu śmiała.

Toż się odważniej wdam z tobą w rozmowę,

Jeżeli rzeczy po prawdzie tak stoją.

Jego tu nie ma, więc badaj, co zechcesz.

Pytam się tedy, co mniemasz o bracie,

Czy przyjdzie, czy się ociąga? Mów o tym.

Przyrzeka, ale nie spełnia przyrzeczeń.

Zwykł mąż, co wielką myśl knuje, rzecz zwlekać.

A ja bez zwłoki ratowałam jego!

Ufaj, on dzielny i pomni[27] na drogich.

Ufam, inaczej już dziś bym nie żyła.

Nie mów nic więcej, bo widzę, jak z domu

Siostrzyca twoja, Chrysotemis, zdąża

Dary ofiarne dźwigając w swym ręku,

Jakie się zmarłym pod ziemią należą.

Córka, Siostra, MatkaCzemuż, o siostro, przed domu bramami

Znowu twą dawną zawodzisz piosenkę?

Przecz[28] nie pouczył cię jeszcze czas długi,

By próżnym gniewom nie folgować darmo?

Przecież wiem tyle, że cierpię ja równie

Nad rzeczy stanem i, gdyby sił stało,

To bym zjawiła me dla nich uczucia.

Lecz wśród tej nędzy trza zwijać nam żagle,

W czyn się nie stroić, co wrogom nie szkodzi.

Obyś i ty więc czyniła to samo!

Choć słuszność, wiem to, nie w mojej jest mowie,

Lecz w twoim sądzie — wolności że pragnę,

Przeto do władców we wszystkim się nagnę.

Straszne, że będąc ojca swego córą,

Jego nie pomnąc o matkę się troszczysz;

Bo wszystkie twoje dla mnie upomnienia

Przejęłaś od niej, nie z własnej masz duszy.

Więc jedno z dwojga: albo myśl twa błędna,

Albo nie pomnisz świadomie o drogich.

Mówisz ty przecie, że nabrawszy siły

Wnet byś odkryła swą dla nich nienawiść.

A mnie, gdy pomstę gotuję rodzica,

Ty, miasto[29] poprzeć, odwracasz od czynu.

Poucz mnie bowiem lub ucz się ode mnie,

Czy zysk bym miała zniechawszy żałoby?

Nie żyjęż? Życia mi starczy, choć we mnie

Ból; a tych gryzę, skąd płynie na groby

Cześć, jeśli zmarłym ta miłość co znaczy.

Twoja nienawiść li[30] w słowach się iści,

W rzeczy[31] przestajesz[32] wśród ojca siepaczy;

I choćby miano wszelakie korzyści,

Z których ty dumna, mnie przynieść w daninie,

Ja nimi wzgardzę. Niech tobie zastawą

Stół błyszczy, życie dostatkiem opłynie;

Bo dla mnie będzie jedyną to strawą,

Że się nie truję[33]. Twe szczęście nie budzi

Pragnień w mej duszy; gdybyś rozum miała,

Wzgardziłabyś nim. Najtęższego z ludzi

Zwano cię dzieckiem; dziś będziesz się zwała

Twej matki córką[34], w twarz rzucą ci winy,

Żeś zdrajcą ojca i zdrajcą rodziny.

O, nie zbyt gniewnie, na bogi! Z mów waszych

Dla obu płynie nauka i każda

Z przemowy drugiej coś zyskać by mogła.

Ja, o niewiasty, do mów jej przywykłam

Niemal i już bym na nie była głuchą,

Gdyby nie wieści, że wielka jej grozi

Kaźń, która głośne te skargi uciszy.

Mów o tej grozie, bo jeśli przewyższy

To, co dziś cierpię, natenczas już zmięknę.

A więc ci powiem wszystko, co mnie doszło.

Chcą oni ciebie, gdy skarg nie zaniechasz,

Wtrącić, gdzie nigdy już słońca promieni

Nie ujrzysz; żywa, w zamkniętej ciemnicy

Gdzieś poza miastem masz płakać twe bóle.

Więc zaradź temu, byś potem wśród klęski

Mnie nie ganiła; czas teraz namysłu.

Więc to ich wolą, tę kaźń mi wymierzyć?

Tak, skoro Egist do domu powróci.

Niechby dlatego się zjawił co prędzej!

Nieszczęsna, jakąż wypraszasz ty klątwę!

Aby już przyszedł, jeśli to zamierza.

Czegóż pożądasz? Gdzież rozum u ciebie?

Tego, by od was gdzieś uciec najdalej.

I o to życie już nie dbasz zupełnie?

Pięknym me życie, że podziw aż budzi.

Byłoby pięknym, gdybyć rozum służył.

Nie ucz, bym względem mych drogich zła była.

O nie! Chcę tylko, byś władcom uległa.

Ty się tak składaj — nie dla mnie ta droga.

A przecież pięknym — nie upaść wśród szału.

Padnę, gdy trzeba, na służbie rodzica.

Lecz ojciec, wiem to, wybaczy, co czynię.

Te słowa wniosą ci poklask złych ludzi.

A ty czyż rady nie posłuchasz mojej?

Nie, jeszczem chyba przy pełnym rozumie.

Podążę tedy, dokąd mnie posłano.

Dokądże zmierzasz? Dla kogóż te dary?

Matka kazała mi zrosić grób ojca.

Cóż mówisz? Męża wrogiego nad wszystkich?

Którego sama zgładziła — toć w myśli.

Któż ją nakłonił? Skąd zamysł w niej taki?

Nocne widziadła, jak mniemam, powodem.

Ojczyste bogi! Na pomoc choć teraz!

Czyż ty z twej trwogi nabierasz otuchy?

Rzeknę, jeżeli wyjawisz sny owe.

Lecz wiedząc mało, niewiele rzec mogę.

Choć to mi powiedz, bo i drobne słowo

Zwali człowieka lub dźwignie na nowo.

Sen, ProroctwoMówią, że ona naszego rodzica

Widziała postać, zjawioną powtórnie

Na światło ziemi; że on przy ognisku

Zatknął to berło, które sam piastował

Niegdyś, zaś Egist dziś dzierży; że z niego

Bujna latorośl strzeliła, od której

Cień padł na całą krainę Mykenów.

Gdy więc sny owe przedkładała słońcu,

Ktoś to podsłyszał i mnie rzecz powtórzył.

Nic nad to nie wiem — prócz tego, że ona,

By strach zażegnać, mnie w pole wysłała.

A więc na bogi cię błagam rodowe,

Słuchaj i nie gub się w błędzie. Bo jeśli

Wzgardzisz mną, w klęsce wnet zwrócisz się do mnie.

Niechby nic z tego, co w ręce masz twojej,

Grobu nie tknęło, o siostro ma droga!

Dar i ofiara ojcu nie przystoi,

Które posyła niewiasta mu wroga.

Porzuć to wichrom lub skryj w ziemi łonie,

Aby nic z tego w głąb się nie dostało

Na ojca łoże; lecz po onej zgonie

Niechaj te dary jej umają ciało.

Bo gdyby z swego bezwstydu nie znaną

Była wśród niewiast, ofiary tej wstrętnej

Temu, którego zabiła, za wiano

Słać by nie śmiała. Czyż mniemasz, że chętny

Dar z owej ręki przyjąłby umarły,

Gdy jak nad wrogiem pastwiła się ona,

Gdy w jego włosach, ażby się zatarły,

Krwawe tej zbrodni ścierała znamiona?

Przecież nie zechcesz oczyszczać tej winy?

Nie! Więc to porzuć, a w dani nagrobnej

Twoich kędziorów odcięte kończyny

Ponieś i zwitek mych włosów choć drobny;

Czym mogę, służę nieszczęsna; weź z sobą

I tę opaskę, co złotem nie świeci.

A padłszy błagaj, by on spoza grobu

Z pomocą przyszedł życzliwą dla dzieci,

Żeby Orestes zwycięskim pochodem

Stanął i wrogów podeptał żyw karki,

Byśmy skrzepione za przyszłym zawodem

Na grób obfitsze nieść mogły podarki.

Wierzę ja, wierzę, że i wielki zmarły

Podżega na nią straszliwe te mary;

Czas jednak, siostro, byśmy wraz poparły

Ojca, nas samych — dochowawszy wiary

Temu, co godzien największej miłości

Wśród Hadesa spoczął włości.

Zbożnie mówiła ta dziewka, ty przeto,

Jeśliś rozsądna, o dziecko, posłuchasz.

Posłucham; o to przecie, co godziwe,

Nie trza się swarzyć, w czyn lepiej uderzyć.

Lecz wy, na bogi, chowajcie milczenie,

Bo gdyby matce o tym doniesiono,

Gorzko by przyszło spłacić myśl szaloną.

Jeśli mój rozum te znaki przenika,

Jeśli mi umysł nie kłamie,

Wróża wnet stanie tu Dika[35]

I prawem silne podniesie swe ramię;

Zjawi się, na sąd zasiędzie, o dzieci!

Nowe otuchy się rodzą.

A że znów błoga nadzieja się nieci,

Bo w Hellenów wodzu,

W rodzicu waszym pamięć nie zadrzemie

I pomnieć będzie

To, co go kiedyś zwaliło na ziemię,

Mordu dwusieczne narzędzie.

I wielonoga, sturęka[36], w jej tropy

Zstąpi Erynis[37], co skryta gdzieś zdradnie

Miedzianymi runie stopy[38];

Krwawych bo ślubów żądza nimi władnie,

Miłostek bez czci i wiary.

Ufam więc, ufam, że za takie czyny

Senne się ludziom pojawiają mary,

Gromiąc winy i współwiny.

I chyba snów by już myśl nie odgadła

I z znaków wróżyć nie będzie,

Jeżeli z tego nocnego widziadła

Dobre nie świta orędzie.

Pelopsa ów nieszczęsny sprzęg[39],

Co niósł go kiedyś cwałem,

O, jakiż on sprowadził jęk

Z wiekowych klęsk nawałem!

Bo odkąd Myrtil[40] w głębi śni,

Poszedłszy w fale na dno,

Z rydwanu, co się złotem lśni,

Strącony ręką zdradną,

Odtąd już nigdy w wnętrzu tego domu

Nie zabrakło zbrodni ni sromu[41].

Znów więc, jak widzę, bezkarnie się włóczysz,

Gdy Egist poszedł, który cię wstrzymywał,

Byś choć pod niebem nie lżyła rodziny;

Że go tu nie ma, za nic ty mnie ważysz,

Co więcej, gadasz przed całym wręcz światem,

Że ja i słowem, i czynem bezprawnym

Zaczepiam krzywdząc i ciebie, i twoich.

A krzywd ja nie chcę, lecz za twe złe mowy

Równymi tobie odpłacam się słowy.

Ojciec — to ciągle wszem wobec wywieszasz —

Poległ z mej ręki. Tak — wiem ja to dobrze

I nie zamyślam zaprzeczyć uczynku.

Bo Diki wyrok był to, nie mój tylko;

Tę byś uznała, gdybyć rozum służył.

Bo ów twój rodzic, nad którym zawodzisz,

Sam wśród Hellenów śmiał twoją siostrzycę

Bogom poświęcić[42], choć pono nie cierpiał,

Gdy ją posiewał, jak ja, gdym rodziła.

Dość tego! Rzeknij, komu, którym gwoli[43]

On ją poświęcił? Mów — czyli Argiwom[44]?

Ci praw nie mieli mojej córki zgładzić!

Więc gdy w zastępstwie brata Menelaja

Zabił mi dziecko, miałamże przebaczyć?

A czyż Menelaj nie miał dwojga dziatek,

Którym przed moją umierać przystało,

Z matki, dla której tę wszczęto wyprawę?

Czy może Hades więcej się łakomił

Na moje płody niż tamtej potomstwo?

Lub czy wyrodny ojciec dla mych dzieci

Nie miał dość serca, miał dla dzieci brata?

Czyż to nie zamysł i zły, i przewrotny?

Sądzę tak, choćbyś inaczej mniemała,

A głos też zmarłej, gdyby mógł, by wtórzył.

Ja więc wyrzutów po tym, co się stało,

Nie mam, a jeśli przyganiasz mej winie,

Rozważ co słuszne, potem lżyj rodzinie.

Nie mów choć teraz, że ja mą zaczepką

Gniewne od ciebie wywołałam słowa.

Lecz gdy zezwolisz, to prawdę za zmarłych

I za mą siostrę wypowiem otwarcie.

Wręcz ci pozwalam, a gdyby twe wstępy

Zawsze tak brzmiały, mniej byś mnie raziła.

Wręcz ci więc powiem; żeś ojca zabiła,

Nie przeczysz. Jestli[45] haniebniejsze słowo —

Równo czy słusznym czyn był lub niesłusznym?

Ja zaś dowiodę, że żadne cię prawo,

Lecz podszept złego podmówił człowieka,

Z którym przestajesz. Pytaj Artemidy[46],

Za co w Aulidzie wszelakie powiewy

Wstrzymała, albo ja ci dam odpowiedź,

Bo ona zmilknie. Ojciec więc mój niegdyś,

Jak wieść, wczasując w gaiku bogini,

Spłoszył jelenia, pstrej barwy, rogala,

A nad ubitym zaś rzucił przechwałkę.

Stąd tedy gniewna Letojska dziewica[47]

Więzi Achajów, aż dałby za zwierzę

Ojciec swą córę jak okup w ofierze.

Tak dla niej przyszło; li[48] za tym wykupem

Wojsko pójść mogło ku domom lub Troi.

A więc dla sprawy, z musu, po niewoli,

Ledwie dał córkę, a nie bratu gwoli.

PrawoA gdyby — powiem z twej myśli — owemu

Zadość chcąc czynić tak sobie był począł,

To czyż paść musiał z twej ręki? Gdzie prawo?

Patrz, byś ty ludziom ten zakon[49] zlecając,

Kaźni i żalu nie ściągła na siebie.

Bo jeśli za krew krwią płacić będziemy,

Pierwsza byś legła z wyroków tych mocy.

Bacz więc, byś próżnej nie wdziała osłony!

A jeśli zechcesz, poucz nas, dlaczego

Tak podle sobie poczynasz, ty, która

Dzielisz swe łoże z siepaczem, co niegdyś

Wraz z tobą ojca naszego mordował,

I dalej płodzisz — dawniejsze i prawe,

Z prawych zrodzone odtrąciwszy dzieci?

Mam ja to chwalić? Czy powiesz mi może,

Że tym się także za córkę mścisz twoją?

Szpetne to, choćbyś tak rzekła; poślubiać

Z powodu córki nie przystało wrogów.

Lecz ciebie ani upomnieć nie można,

Bo zaraz krzyczysz, że własnej my matce

Złorzeczym słowem. Po prawdzie ja w tobie

Nie mniej wciąż pani jak matki zaznaję,

Ja, co tu żyję wśród nędz i wśród męki,

Które mi matka i druh jej zadali —

A on tymczasem, uszedłszy twej ręki,

Nieszczęsny Orest marnieje gdzieś w dali.

Skarżysz się ciągle, że złość moja judzi

W bracie mściciela; wiedz, że bym czyniła

Tak, gdybym mogła. Dlatego wśród ludzi

Niechbyś mnie choćby i złą ogłosiła,

I, jeśli trzeba, oszczerczą, bezczelną!

Bo jeśli prawda, żem w rzeczach tych celną,

Że mi gwałtowność i gniewność wrodzona,

To krwi nie zhańbię ja ni twego łona.

Że gniewem zieje, to widzę, lecz nie wiem,

Czy w gniewie słuszność ma również na względzie.

Jakiż ja dla tej bym jeszcze wzgląd miała,

Która tak matkę swą własną znieważa,

I to w tym wieku; czyż ona w bezwstydzie

Wszelkiego czynu nie wyda się zdolną?

Wiedz ty, żem jeszcze nie wyzuta z wstydu,

Choć sąd twój inny; rozumiem, że działam

Nad wiek i płonę nieprzystojnym gniewem,

Lecz twa złość przecież i twoje to czyny

Mnie popychają do gwałtu i winy,

Bo złe postępki są złego posiewem.

Bezczelna dziewko! Ja i słowa moje,

I czyny zbytnią tchną w ciebie wymowę.

Tyś więc wymowna, nie ja! Bo ty działasz,

A gdy czyn knowa, zawtórzą mu słowa.

Na Artemidę! Wnet ciężko odpłacisz

Twoją zuchwałość, gdy Egist się zjawi.

Widzisz, w gniew wpadasz, choć dałaś mi wolność

Mówić co zechcę — a słuchać nie umiesz.

Czyż choć ofiary bez krzyków złowrogich

Nie ścierpisz, skoro ci usta rozwarłam?

Nuże, święć, składaj, nie złorzecz mym ustom,

Bo ja już słowa więcej nie wyrzeknę.

Złóż więc, służebno, zaraz te ofiary

Różnoowocne, bym wzniosła do boga

Modły, które by tej zmory ujęły.

Wysłuchaj tedy, o Febie[50], obrońco,

Słów moich skrytych; bo nie wśród przyjaznych

Mówić mi przyszło, ni można odsłonić

Wszystkiego światłu, gdy ta jest przytomną[51],

By snadź[52] zawistnie i z krzykiem skwapliwym[53]

Marnych posłuchów nie głosiła miastu.

Tak więc posłuchaj, jako mówić będę.

Modlitwa, TajemnicaDziwaczne mary, zjawione mi w nocy

Wśród snu, ty obróć, o Likejski władco,

Jeżeli szczęście mi wróżą, na dobro,

A jeśli klęski, na wrogów je skieruj.

I jeśli z bogactw, co dzierżę, zdradliwie

Chcą mnie ograbić niektórzy, nie dopuść,

Lecz zwól, bym żyła tu nadal bez szkody,

Atrydów[54] domem władając i berłem,

Wespół z druhami, z którymi dziś żyję,

W słodkim spokoju, wśród dziatek, od których

Ani mi zawiść ni gorycz nie grozi.

O, Apollinie! Ziść wszystkie błagania,

Które zanosim, skinieniem twym błogim;

A co przemilczę, w tej modlitwie mojej,

Tego się domyśl, zaklinam: tyś bogiem,

A synom Zeusa wszechwiedza przystoi.

Niewiasty obce, pozwólcie się spytać,

Czy to jest władcy Egista domostwo?

Tak jest, przybyszu! Sam zgadłeś to trafnie.

Czy jego żoną tę słusznie być mniemam?

Bo na me oko ma wygląd królowej.

O tak, najsłuszniej. To ona przed tobą.

Witaj mi, księżno! Przynoszę ja wieści

Słodkie dla ciebie, Egista zarówno.

Przyjęłam wstępy. Zasię wiedzieć pragnę

Przed wszystkim, któż cię tu przysłał z orędziem.

Fanoteus z Focys, rzecz wielką sprawując.

Jaką, przybyszu? Rzeknij, bo ja pewna,

Że mąż życzliwy życzliwe śle wieści.

Orest nie żyje. Masz wszystko w trzech słowach.

O, ja nieszczęsna! Ten dzień mnie powalił.

Co, co? Przybyszu! Mów! Tamtej nie słuchaj.

Jak rzekłem — mówię, że Orest nie żyje.

Zginęłam, biedna, nie jestem już niczym!

Patrzże swych rzeczy! A ty prawdę zaraz,

Jaką zmarł śmiercią, opowiedz, przybyszu!

Na tom posłany i wszystko wypowiem.

SportOn więc, przybywszy na słynny w Helladzie

Delfickich igrzysk blask, żądny zapasów,

Kiedy usłyszał donośny głos męża,

Co w pierwszym rzędzie obwieszcza wyścigi,

Wystąpił świetny, na podziw zebranym,

A dorównawszy biegiem przyrodzeniu[55],

Wziął cel i szczytną pierwszeństwa nagrodę.

Z wielu chwał jego bym wspomniał cośkolwiek,

Nie wiem wprost, kto by mu dorósł w przewadze,

Jedno zaś rzeknę: czy gier kierownicy

Podwójne biegi, czyli pięciorakie

Zapowiadali zapasy, on wszędzie

Z walki i próby wychodząc zwycięsko

Zdobywał chwałę, aż wszędzie to brzmiało,

Jako się młodzian argejski odznaczył,

Orestem zwany, syn męża, co kiedyś

Słynnym zastępom Hellady przewodził.

I tak do czasu. Lecz gdy bóg chce szkodą

Człeka umniejszyć, to siły zawiodą.

Bo dnia innego, gdy o słońca wschodzie

Miały być wozów harce szybkonogie,

Stawił się Orest z innymi znów w szranki.

Był tam Achajczyk i Spartańczyk z rodu,

Dwaj sprzężnych wozów aż z Libii sternicy,

Piąty on stanął, tessalskie rumaki

Mając u dyszla, kasztany wiódł szósty,

A był z Etolii, z Magnezji znów siódmy,

Ósmy Ajniańczyk postawił dwa siwki,

Dziewiąty z Aten bożego był grodu,

Wreszcie Beotczyk dopełniał dziesiątki.

Stanąwszy w szyku, który im wyznaczył

Los wyciągnięty przez mistrze zapasów,

Na odgłos trąby spiżowej ruszyli

I trzęsąc sprzężą raz wraz swe rumaki

W głos poganiali, że całe wnet pole

Brzmiało turkotem kół skrzypnych, a w górę

Wydął się piasek. Pospołu zmieszani

Bata nie szczędzą, by tylko wyminąć

Co prędzej osie i koni parskania;

Bo piana biła to w grzbiety, to w kolne

Obręcze razem z prychaniem rumaków.

A on za każdym obrotem słup z kraja[56]

Piastą przycierał, ręcznemu koniowi

Folgując, tego hamując, co w lejcu.

I tak do czasu szły wozy bez szwanku;

Gdy nagle źrebce człowieka z Ajnidy

Poniosły, na kieł biorąc, i przy skręcie,

W końcu szóstego lub siódmego biegu

Na łeb się zderzą z barcejskim zaprzęgiem[57].

Potem już jeden najeżdżał drugiego

I sam się walił — a kryzejskie pole

Pełne wnet było i trzasku, i złomów.

Widząc to zręczny w wyścigu Ateńczyk

Skręca w bok toru i mimo[58] zostawi

Wir koni, wozów skłębionych w pośrodku —

Ostatni jechał, wstrzymując rumaki,

Orest, szczędzący na dojazd ich siły.

Kiedy więc widzi, że tamten pozostał

Jeden na torze, batogiem po uszach

Świśnie źrebakom. Zrównawszy tak wozy

Gnali, a pędząc — to jeden, to drugi

Naprzód się w biegu wysuwa o głowę.

I z innych zwrotów wyszedłszy tak cało

Na całym wozie stał śmiało nieszczęsny.

Wtem lewe lejce zbytecznie puściwszy,

Przy zwrocie konia uderzy w słup z kraja

I kolną piastę strzaskawszy przez poły

Stacza się z kozła i wikła wśród węzłów

Ciętych rzemieni; wraz z jego upadkiem

Konie na środek rzucają się ślepo.

Zoczywszy, jak on nieszczęśnie się zwalił,

Tłum nad młodzieńcem litośnie zapłakał,

Że tak począwszy — zakończył tak marnie,

Wleczon po ziemi, to znowu ramiona

Ku niebu wznosząc; aż wreszcie woźnice,

Ledwie ująwszy zbiegane rumaki,

Krwią zbroczonego zwolnili, że z bliskich

Nikt by nieszczęsnej nie poznał postaci.

Więc go spalili i w miedzi maleńkiej

Wielkie to ciało w proch nędzny rozpadłe

Niosą tu ludzie wysłani z Fokidy,

Ażeby w ziemi grób znalazł rodzinnej.

Tak się rzecz miała. Straszliwa i w mowie;

Tym, co widzieli, tak pełna boleści,

Że sroższej chyba nie słyszał nikt wieści.

O biada! Cały mych panów wiekowych

Ród, jak się zdaje, wyginął do szczętu.

Jak mam to nazwać, o Zeusie? Czy szczęściem,

Czy obok ciosu to zyskiem? Choć boli

Na dzieci zgonach opierać swe życie.

Cóż teraz w słowach tak tracisz wraz[59] ducha?

Jest jakaś siła w rodzeniu; bo nawet

Krzywdy zapomnisz tym, których zrodziłaś.

A więc na darmo, zda się, tu przybyłem.

O, nie na darmo! Jak możesz tak mówić

Ty, który pewne przyniosłeś świadectwo

O zgonie tego, co z duszy mej zrodzon

Pierś mą porzucił i karmę, by uciec

Gdzieś na obczyznę, i już mnie nie ujrzał

Zbiegłszy z tej ziemi, a ojca morderstwo

Wciąż wyrzucając, straszliwe miótł groźby,

Tak, że sen słodki ni we dnie, ni w nocy

Mnie nie osłaniał, lecz czas jako sternik

Wiódł mnie statecznie ku śmierci objęciom.

A teraz, w dniu tym, pierzchnęły gdzieś strachy

Przed nim i przed nią; bo gorsza ta plaga

Mieszkając ze mną krew szczerą mi z duszy

Wciąż utaczała; więc odtąd w spokoju

Snadź na jej groźby już baczyć nie przyjdzie.

O, ja nieszczęsna! Dziś pora opłakać

Los twój, Oreście, któremu w tej nędzy

Matka urąga. Cóż, dobrze się dzieje?

Tobie — nie; jemu dziś dobrze z pewnością.

Słysz to, Nemezis[60], i pomnij krwi świeżej!

Co trza, słyszała, i dobrze zrządziła.

Szydź, bo dziś tobie uśmiecha się szczęście.

Ni ty, ni Orest nie ujmą mi tego.

My powaleni, nie nam cię obalić.

Przybyszu, jakiej ty godny podzięki,

Jeśliś poskromił tej krzyki natrętne!

Więc czas już odejść, gdy wszystko się składa.

O nie! Bo to by ni mnie nie przystało,

Ni temu, który cię przysłał z orędziem.

Lecz wstąp do wnętrza, a ta niech się dalej

Nad swego brata pogromem tu żali.

Czyż wam się zdaje, iż w bólu i jęku

Srodze płakała, że wyła nad synem,

Który tak zginął nieszczęśnie? — Bynajmniej,

Lecz szydząc poszła precz stąd. — O, ja biedna!

Oreście drogi, śmierć moja w twym zgonie.

Znikłeś wyrwawszy nadzieję, co jedna

Jeszcze się tliła i drgała w mym łonie,

Że żyw tu staniesz, by pomścić rodzica

I mnie nieszczęsną. — Gdzież pójdę dziś, bracie,

Po twojej śmierci, po ojca utracie?

Chyba więc znowu jako niewolnica

U wrogich ludzi zostanę wśród sromu,

Wśród ojca zbirów. Czyż to mi nie błogie?

O nie! Ja nie chcę podzielać już domu

Z nimi, lecz raczej samochcąc za progiem,

Bez pociech życia dokonam i marnie.

A jeśli kogo mój upór oburzy,

Niech mnie zabije; bo życie męczarnie,

A śmierć da radość; nie pragnę żyć dłużej.

Gdzież Zeusa groty[61], gdzież Helios[62] na niebie

Błyszczący, jeśli ogląda te sprawy

I bez odwetu pogrzebie!

O biada, biada!

Cóż płaczesz, dziewczyno?

O!

Nie bluźń tylko.

Gubisz mnie!

I czymże?

Kiedy ułudne rozsiewasz pogłoski

O tych, co zeszli w Hadesa dzierżawy,

Przymnażasz tylko mej troski.

Wiem, że Amfiaraj, co w zdradne padł siecie

Złotą niewiasty pętlicą zmotany,

Nawet w podziemnym dziś świecie…

O biada, biada!

…Potężnie rządzi.

Biada!

Jej biada, występnej!

Kaźń wzięła.

O pewnie!

Wiem ja, wiem dobrze! Bo przecież w żałobie

Znalazł pamiętnych; mój mściciel porwany

Zniknął i z dala legł w grobie!

Klęska ci z klęski się rodzi.

Świadomym mi to, aż nazbyt świadomym,

Mnie, w którą pośród nieszczęścia powodzi

Grom wciąż uderza za gromem.

Znamy twe bóle.

Więc mnie nie wiedźcie gdzieś w złudy krainy

Tam gdzie…

Cóż powiesz?

Żadna nadzieja nie wschodzi

Pomsty od mojej rodziny.

Zgon śmiertelnych jest udziałem.

Czyż i to także, by w jeździe szalonej

Nędznie on poległ, pod końskich stóp cwałem,

Splotem zaprzęgu wleczony?

Straszna to klęska.

Straszne, jeżeli w dalekiej ustroni,

Bez usługi mojej dłoni…

O biada!

Nikt go ze swoich nie poniósł do grobu

Ni łez opłakał żałobą.

Radość, ma droga, tak mną poganiała,

Abym przybiegła nie dbając o miarę.

Bo niosę radość i ulgę w nieszczęściu,

Które swym jarzmem łzy ci wyciskało.

Jakbyś ty mogła znaleźć w mym cierpieniu

Pomoc, gdy na nie już nie ma lekarstwa?

Orest się zjawił, to usłysz ode mnie,

Tak jasno, jako przed tobą tu stoję.

Czyś bez rozumu, nieszczęsna, i z twojej

Jako i z mojej natrząsasz się nędzy?

Klnę się na domu ognisko, że mówię

To bez szyderstwa, iż on tu zawitał.

O ty nieszczęsna, jakiego człowieka

Słysząc, zbyt łatwo zawierzyłaś słowom?

Od siebie mam to, bom znaki widziała

Pewne i z nich mi zstąpiła ta wiara.

Jakiż masz dowód? Cóżeś oglądała,

Że aż gorejesz szalonym tym żarem?

Na bogów, słuchaj, aż rzeczy poznawszy

Potem osądzisz, czym zdrowa, czy głupia.

Mów więc, jeżeli to radość ci sprawia.

Wszystko ci tedy powiem, com widziała.

Kiedy tam przyszłam, gdzie ojca grób dawny,

Widzę, że sączy z samego wierzchołka

Świeżo wylana ciecz mleczna, a w koło

Wszelkimi kwiaty kurhan umajony.

Dziw mnie zdjął wielki, rozglądam się przeto,

Czy się nie natknę na człeka w pobliżu.

A kiedy widzę, że cisza wokoło,

Pomknę do grobu i nagle spostrzegam

Pęk młodych włosów na szczycie mogiły.

Więc na ten widok wręcz staje przede mną

Zżyte z mą duszą zjawisko, i brata,

Co mi najdroższy, znak widzieć już mniemam.

W dłoń to ująwszy, ni słowa nie rzekłam,

Lecz łzą radosną mi zaszły źrenice.

A teraz, jako i wtedy, tak trzymam[63],

Że to od niego ta przyszła ofiara.

Któż by mógł złożyć ją prócz nas obydwu?

A to wiesz przecie, że nie ja sprawczynią

Ani ty również; nam bowiem bezkarnie

Nawet do świątyń wyjść z domu nie wolno.

Zaś matce czyn ten nie byłby po myśli

I nie uszedłby przed ludzi oczyma.

Więc od Oresta te przyszły daniny.

Ufaj ty przeto; dopusty raniące

Nie zawsze przeciw tym samym się srożą.

Źle nam się działo, lecz doby tej słońce

Może dni jasnych zaświta nam zorzą.

Biada ci, ślepej, żal ciebie mi dawno.

Cóż to? Czy wieść ta nie sprawia ci ulgi?

Nie wiesz, jak zbaczasz z rozumu i drogi.

Jakoż ja wiedzieć nie mam, com widziała?

Zmarł on, nieszczęsna, a poszły na nice

Wszelkie nadzieje; więc próżno nań liczyć.

O, ja nieszczęsna! Skąd wzięłaś te wieści?

Od świadka, który przy jego był zgonie.

Gdzież on? Dziw wielki przejmuje mnie całą.

W pałacu matka nim teraz się cieszy.

O, ja nieszczęsna! Więc jakiż śmiertelnik

Na grobie złożył te hojne ofiary?

Ja bym mniemała, że ktoś po umarłym

Oreście takie poskładał pamiątki.

O, srogi losie! Radośnie przybiegłam

Z takimi wieści[64], nie wiedząc, że na dnie

Byłyśmy klęski. I teraz przyszedłszy

Prócz dawnych nieszczęść zastaję tu nowe.

Tak rzeczy stoją. Lecz jeśli posłuchasz,

Mogłabyś ulżyć brzemienia, co gniecie.

Czyżbym ja miała znów wskrzeszać umarłych?

Nie to mi w myśli, nie jestem szaloną.

Jakiż więc rozkaz, któremu mam sprostać?

Byś śmiało moje spełniła zlecenie.

Jeśli w nim korzyść, nie cofnę się przed tym.

Bacz, że bez trudu nie dojdzie rzecz żadna.

Baczę i chętnie wedle sił usłużę.

A więc posłuchaj, co w myśli ja roję.

Odkąd tych, co nas wśród nieszczęść nawały

Krzepili, Hades w dzierżawy wziął swoje,

Wiedz, żeśmy tutaj samotne zostały.

I pókim jeszcze słyszała o bracie,

Że zdrów i żyje, czekałam mołojca,

Aż przyjdzie, pomści zbrodniczy mord ojca;

Dziś, że go zbrakło, spoglądam więc na cię,

Aby poparły siostrzane mnie dłonie,

Gdy godzić będę w mordercę rodzica,

Egista. Nic bo już ci nie osłonię.

Gdy czekasz gnuśnie, jakaż ci przyświeca

Jeszcze nadzieja? Toć stękać już tobie

Li tylko wolno, gdy mienie wziął zdzierca,

I więdnąć wolno w tej ciągłej żałobie

Bez łoża, ślubów, miłości i serca.

A że to przyjdzie, nie łudź się, szalona!

Toć Egistowi nie obce rachuby,

Że dziecię z mego lub twojego łona

Dlań by stanęło jak zapowiedź zguby.

Lecz jeśli będziesz mym radom powolną[65],

To ci od tamtych, co legli w Hadesie,

Czyn twój świadectwo zbożności przyniesie;

A potem, jakoś zrodzona, tak wolną

Będziesz w przyszłości i zwiążesz się śluby

Godnymi — w każdym bo dzielność dziw budzi.

A czyż nie widzisz, jak wielkie my chluby,

Gdy mnie usłuchasz, zyskamy u ludzi?

Bo jakiż człowiek, obcy czy miejscowy,

Tak pochlebnymi nie uczci nas słowy:

„Patrzcie, o mili, na sióstr tych postępki,

Które dom ojca zbawiły wśród klęski,

Które swym wrogom, płużącym w dostatku,

Życia nie szczędząc, śmierć dzielnie zadały.

Te uczcić trzeba, te wespół szanować,

Tym w dni świąteczne na ludu zebraniach

Za męstwo winny hołd oddać należy”.

Takim nas każdy wysławi sposobem,

Skąd tutaj chwałę zyszczem i za grobem.

Więc, moja miła, służ, pomóż co prędzej

Ojcu i bratu, wyratuj mnie z nędzy

I ratuj siebie, uznając, że szpetnie

Żyć temu w wzgardzie, co zrodzon szlachetnie.

W sprawach tak ciężkich zarówno rozwaga

Tego, kto mówi, kto słucha, wspomaga.

Gdyby, o drużki, ona przed mówieniem

Miała rozsądek, byłaby ostrożność

Tak zachowała, jak nie zachowywa.

Bo cóż ty widzisz, że w taką odwagę

Sama się zbroisz, na pomoc mnie wzywasz?

Czyś ślepą? — Jesteś niewiastą, nie mężem,

A siły twoje wrogowi nie równe.

I szczęście tamtym na razie przychylne,

A nam pierzchnęło i w nic się rozwiało.

Któż więc takiego chcąc męża pogromić

Wyjdzie bez szwanku i cały z potrzeby?

Bacz, byśmy biedne nie w większe zabrnęły

Klęski, jeżeli kto przejmie te mowy.

Bo nic nam z tego, że zyskawszy sławę

Przyjdzie nam potem w niesławie umierać;

A nie zgon straszny, lecz kiedy człek zgonu,

Choć chciałby umrzeć, osiągnąć nie może.

Przeto cię błagam, nim zginiem doszczętnie

I ginąc całą zniszczymy rodzinę,

Pohamuj gniew twój, a ja twoje słowa

Tak skryję, jakbyś ich nigdy nie rzekła.

Przejrzyj to wreszcie, o siostro, że teraz

Bezsilnej trzeba się ugiąć przed siłą.

Słuchaj, bo rozum przecie i rozwaga

Największym zawsze skarbem dla człowieka.

Rzekłaś to, czegom po tobie czekała;

Wiedziałam dobrze, iż myśl mą odtrącisz.

A więc ja sama przystąpię do dzieła,

Bo nie dopuszczę, by poszło na marne.

Gdyby duch taki był w tobie naówczas.

Gdy legł nasz ojciec, byłabyś nam zbawcą.

Ducha już miałam, lecz rady nie stało.

Staraj się taką pozostać przez życie.

Nie chcąc współdziałać, tak mnie upominasz?

Bo z czynu złego wyłoni się klęska.

Twój rozum podziw, trwożliwość — wstręt budzi.

Zniosę przyganę, jak kiedyś pochwałę.

Z mych ust nie doznasz ty nigdy tej drugiej.

Przyszłość dość długa, by rzecz tę rozstrzygnąć.

Idź, boś niezdatna do żadnej posługi.

Owszem, lecz w niczym ty nie chcesz posłuchać.

Poszedłszy, matce twej wyjaw to wszystko.

Wszakże tak bardzo nie jestem ci wrogą.

Lecz wiedz stanowczo, iż w zdrożność mnie pędzisz.

Nie zdrożność przecie, ostrożność ci zlecam.

Mam ja więc twoim dać folgę wywodom?

Bo gdy zmądrzejesz, ty będziesz przewodzić.

Dziwne: tak pięknie przemawiać, a błądzić.

Trafnie określasz, co tobie dolega.

Cóż? Czy mą mowę niesłuszną być mniemasz?

Bywa, że słuszność i szkodę przyniesie.

Nie chcę praw takich stosować w mym życiu.

Ale po czynie wnet uznasz me słowa.

Wręcz go dokonam, nie bojąc się ciebie.

Postanowiłaś — i zdania nie zmienisz?

Nic bo wstrętniejszym nad zdanie przewrotne.

Myśl twoja, zda się, przeciwna mym słowom.

Dawno już ona, nie teraz powzięta.

Więc już stąd pójdę; bo ani ty moich

Słów nie chcesz uznać, ni ja twych zamysłów.

Wstępuj do wnętrza! Nie pójdę za tobą,

Choćbyś pożądać mnie miała, bo znakiem

To bezrozumu, gdy mary kto ściga.

Jeślić się zdaje, że dobrą myśl twoja,

Sądź tak; niebawem, gdy zabrniesz już w progi

Nieszczęścia, uznasz te moje przestrogi.

Patrząc na ptaki przemyślne w błękicie,

Jako się troszczą, by głodu

Ci nie zaznali, co dali im życie,

Kiedyś niańczyli za młodu —

Czemuż ród ludzki w ich ślady nie idzie?

Lecz ma nadzieja w Zeusowym piorunie,

W niebiańskiej nadto Temidzie[66],

Że na tych klęska wnet runie.

Odwaga, SamotnośćO wieści! Zstąp do podziemi

I wołaj w głośnej żałobie

Atrydom, co legli w grobie,

Jako się hańba tu pleni.

Że dom ich cały zgnębiony i chory,

A wśród rodzeństwa i dzieci

Gniewliwe wybuchły spory,

I zamiast zgody rozterka się nieci;

I że Elektra, zdradzona, jedyna,

Błądząc wśród skargi żałosnej,

Ojca wciąż z jękiem wspomina,

Jako łkający ptak wiosny[67].

I ani baczy na trwogę, że zginie,

Wzrok zajdzie ciemnią śmiertelną,

Byle zyskała dwoiste Erynie[68],

Któż by się zrównał z tą dzielną?

Nikt ze szlachetnych na świecie

Życiem wyrodnym nie pokala sławy,

By w hańbę zabrnąć, o dziecię!

I tyś wolała wśród biedy żyć łzawej,

Tak nędzą strojna, że podwójne miano

Mądrej i dzielnej córy ci nadano.

Żyj więc i wznieś się nad wrogi

W tak górnym wzlocie, mieniem i prawicą,

Jak dzisiaj los twój jest srogi.

Bo choć cię widzę biedną niewolnicą —

Żeś była wierna najświętszym ty prawom,

Zbożność okryje cię sławą.

Czyż, o niewiasty, słyszeliśmy dobrze?

Czyż dobrze idziem tam, gdzieśmy zechcieli?

Co szukasz? Z jakim przybyłeś zamiarem?

Gdzie Egist mieszka, od dawna już pytam.

Tutaj — i trafnie wskazano ci drogę.

Któż by obwieścił więc tym, co w pałacu,

Nasze przybycie, wielce upragnione?

Ta — bo najbliższej to donieść przystoi.

Pójdź, o niewiasto, i wieść, że niejacy

Męże z Fokidy z Egistem chcą mówić.

O, ja nieszczęsna! Czyż może nowiny,

Która nas doszła, znak jasny niesiecie?

Twej wieści nie znam; mnie Strofios sędziwy

O Orestesie nakazał tu donieść.

Cóż, o przybyszu? Bo zbiera mnie trwoga.

Marne my szczątki w tym drobnym naczyniu

Dźwigając niesiem, jak widzisz, po zmarłym.

O, ja nieszczęsna! Więc jako się zdaje,

Tuż mi oglądać już przyszło to brzemię.

Jeśli tak płaczesz nad losem Oresta,

Wiedz, że ta urna proch jego zawiera.

Daj ją, na bogów, przybyszu, do ręki,

Jeżeli on jest ukryty w tym spiżu,

Abym i siebie, i cały ród społem

Łzami oblała wraz z jego popiołem.

Ktokolwiek ona, dajcie jej, bo żąda

Nie jak osoba, co wroga uczuciem,

Lecz albo przyjaźń, lub krew ją nakłania.

O ty, pamiątko, co jedna zostałaś

Po mym najdroższym! Zawiodłeś mnie w wierze

Wracając innym, niż kiedym cię słała.

Bo dziś w mej dłoni proch marny ja dzierżę[69],

A wówczas, dziecię, tak byłeś świetlanym!

O, czemuż raczej wtedym nie umarła,

Nim cię wysłałam ku krajom nieznanym,

Nimem cię chyłkiem z rąk śmierci wydarła!

Byłbyś w dniu owym legł pomiędzy swymi,

Ojcowska by ci przypadła mogiła;

A dziś za domem, na obcej cię ziemi,

Z dala od siostry śmierć straszna zdławiła.

I ani płynów ofiarnych na ciało

Twe nie polałam, ni z ognia, co płonie,

Prochów nie wzięłam, tak jako przystało,

Lecz przez nieznane pogrzebion ty dłonie

Drobnym brzemieniem w drobnym wracasz dzbanie.

O, ja nieszczęsna! Na cóż ja daremnie

Tak się troskałam, na cóż me staranie

I trudy słodkie? Bo przecież ode mnie

Ani cię matka kochała goręcej,

I nikt cię w domu nie niańczył: ja tobie

I niańką byłam, i siostrą, co więcej.

A dziś to poszło wniwecz w jednej dobie[70]

Wraz z twoim zgonem; bo jako nawała

Rwąc przeleciałeś; i ojca już nie ma,

Tyś mnie opuścił, jam tobie skonała.

Śmieją się wrogi, radosny szał wzdyma

Matkę nie-matkę, przed którą w te progi

Tajneś mi wieści słał i obietnice,

Że przyjdziesz z zemstą… Dziś twój los złowrogi,

I mój zarówno, starł wszystko na nice —

Ten, co zawiszcząc najdroższej mi twarzy

Prochem i cieniem znikomym mnie darzy.

O, biada mi, biada!

O postaci marna!

O drogo, tylu grozami ciężarna,

Którą przebyłeś! Zmiażdżyłeś me życie!

O tak, najdroższy, o głowo rodzona!

Więc przyjm mnie teraz w twe ciemne ukrycie,

Nic do niczego[71], bym z tobą złączona

Mieszkała nadal; wszak w życiu ja tobie

Wszystko dzieliłam po równi; w tej chwili

Umrzeć więc pragnę i lec z tobą w grobie,

Bo ból nie sięga tych, co tam zstąpili.

Śmiertelnym ród twój, to pomnij, Elektro,

I brat śmiertelnym — więc niezbyt rozpaczaj:

Przecież nas wszystkich tu czeka los równy.

O, cóż ja powiem? I jakich wybiegów

Użyję? Ledwie już mowę powstrzymam…

Cóż cię tak tknęło? Dlaczegóż tak rzekłeś?

Czyż ta jest słynną Elektry osobą?

Masz ją przed sobą — w tak nędznym przybraniu.

O jakże ciężkie to losu zrządzenie!

Chyba nie ja ci wyrywam te żale?

O ciało, hańbą i zbrodnią zniszczone!

A więc ty mojej litujesz się nędzy?

Biedne twe życie bez męża i szczęścia!

Cóż patrząc na mnie tak jęczysz, przybyszu?

Bo ja, zaprawdę, nie znałem mej klęski.

Któreż z słów moich mogło ci ją zjawić?

To, żem cię ujrzał przybraną w tę nędzę.

A przecież widzisz li cząstkę mych bólów.

Czyż można jeszcze gorszego co widzieć?

To, że żyć muszę tu razem wśród zbirów…

Czyich? Skąd snujesz okropne domysły?

Mego rodzica. — I służyć im muszę.

Któż ze śmiertelnych ten gwałt ci zadaje?

Matką się zowie, lecz z matki nic nie ma.

Cóż czyniąc, gwałtem czy krzywdą to zrządza?

Przez gwałt i krzywdy, i wszelkie uciski.

A nie masz, kto by ci pomógł, rzecz wstrzymał?

Nie ma; był jeden — tyś przyniósł go prochem.

O biedna! Widok ten dawno mnie wzrusza.

Wiedz, żeś ty jeden się wzruszył mym losem.

Bom jeden przyszedł, by współczuć w twej doli.

Czyżbyś był krewnym, gdzieś z dala przybyłym?

Jużcić bym wyrzekł, jeśli te życzliwe.

Życzliwe one i ufać im możesz.

Daj więc tę krużę[72], byś wszystko poznała.

Na bogi, nie czyń mi tego, przybyszu!

Słuchaj słów moich, a pewnie nie zbłądzisz.

Na twe oblicze! Nie bierz, co mi drogim.

Ja nie ustąpię.

Nieszczęsnam przez ciebie,

Bracie, gdy prochów twych grześć[73] mi nie dadzą.

Waż to, co mówisz; bo jęczysz niesłusznie.

Nad zmarłym bratem czyż jęczę niesłusznie?

Nie tym ci słowem przemawiać przystoi.

Czyżbym tak była niegodna zmarłego?

O, nie niegodna! Lecz to… obcym tobie.

Nie obcym, jeśli proch Oresta dzierżę.

To nie Oresta! Zmyślono to w mowie.

Gdzież by więc grób miał ten biedak nieszczęsny?

Nie ma — bo żywy nie posiada grobu.

Co rzekłeś, drogi?

Nie zmyślam niczego.

Czyż więc on żyje?

Jeśli ja przy życiu.

Czyżbyś ty był — nim?

Spójrz na tę obrączkę

Ojca i osądź, czy prawdę ja mówię.

O dniu najmilszy!

Najmilszy, przywtórzę.

Czyż głos twój słyszę?

Nie badaj już innych.

Mam cię w mej dłoni?

I oby na zawsze!

Najmilsze drużki, kochane rodaczki!

Otóż Orestes, co zmarł li podstępem,

Teraz podstępem został ocalony.

Widzimy, dziecię, a z losu wyrokiem

Łza mi radosna wytrysła pod okiem.

O bracie mój, o witaj nam,

Ty, najmilejszy z wszelkich ciał!

Stanąłeś więc u domu bram,

Znalazłeś, widzisz, kogoś chciał!

Jestem, lecz teraz trwać trzeba w milczeniu.

Czemuż?

Trza milczeć, by nas kto z wnętrza nie słyszał.

Na Artemidę i na jej dziewictwo,

Nie doznam więcej już strachu

Przed kobiet zmorą, co gości w tym gmachu.

Bacz jednak na to, że Ares niekiedy

Wstąpi w niewiastę; wiesz to z doświadczenia.

O, biada mi! Odnawiasz ślad

Przelanej w domu krwi!

Nie zatrze go mi szereg lat,

Nie skryją, zmyją mgły.

Wiem o tym, dziecię! Gdy pora nam skinie,

Ufaj, że pomnieć[74] będę o tym czynie.

O, w każdy czas i w każdy dzień

Przystoją o tym mowy,

Bo prysł niewoli dawny cień

I prysły z ust okowy.

I ja przyznaję; strzeż więc nowej doli.

Co czyniąc?

Kiedy nie pora, nie chciej mówić długo.

Któż by zamienił, gdyś ty się pojawił,

W milczenie szczęścia odgłosy,

Gdy wbrew nadziei przywiodły cię losy?

Ujrzałaś ty mnie natenczas, gdy bogi

W rodzinną ziemię mi wrócić kazały.

Wygłaszasz lepszą jeszcze wieść

Od dawnych: bo jeżeli bóg

Wprowadził cię w ojczysty próg,

On szczęście da i cześć.

Raz nie śmiem wstrzymać twej chwalby radosnej,

To znów się boję uciechy zbyt głośnej.

O, skoroś raczył przez najmilszą drogę

Po długim czasie się zjawić,

Nie chciej, gdy widzisz niebogę…

Cóż mam zaniechać?

Tego mnie pozbawić,

Bym, kiedy brat mój już w domu tym gości,

Folgi nie dała radości.

Kto by tak czynił, doznałby mych gniewów.

Więc wolno?

Czemuż nie?

Bracie, wieść miałam straszną, niespodzianą,

I w niemej ścięta boleści

Stałam, słuchając tej wieści.

Teraz cię dzierżę i w twarz ukochaną

Radosna patrzę!

Klęska już chwil tych w pamięci nie zatrze.

Przemilcz, co zbytnim byłoby w twej mowie,

Ani też ucz mnie, że matka przewrotną,

Ani że Egist domu ojcowiznę

Niszczy i trwoni, i marnie rozprasza:

Bo słowa cenny czas by pochłonęły.

Lecz co przydatnym i w porę by było,

Mów: gdzie zjawieni albo też ukryci

Stąpiąc, swywolnych ukrócimy wrogów;

Tak, aby matka snadź nie wypatrzyła

Jasnej twej twarzy, gdy wkroczym do domu.

Więc jak nad ciosem, co głosem zmyślony,

Żal się: bo gdy się wybijem z niedoli,

Będziem radować i śmiać się do woli.

Przecie, o bracie, jako tobie miło,

Tak ja postąpię, bo wszelkie pociechy

Przez ciebie przyszły, nie ze mnie mi płyną.

I nie chciałabym twym bólem choć drobnym

Zysk mój okupić; bo tak bym niepięknie

Się przysłużyła tej chwili obecnej.

A przyszłość chyba znasz, jeżeli powiem,

Że Egist teraz nie gości w tych murach,

ŁzyMatka zaś w domu; nie trwóż się, by ona

Twarz mą ujrzała zjaśnioną radością:

Bo wstręt mi dawny aż wpił się w głąb duszy,

A odkąd ciebie widzę, nie przestaję

Z radości… płakać. Jakżebym przestała,

Ja, która ciebie za jednym obrotem

Widziałam żywym i zmarłym — cud istny!

Toć gdyby rodzic mój żyw tutaj stanął,

Już bym bez dziwu wierzyła mym oczom.

Więc skoroś przybył mi takim sposobem,

Pocznij, jak uznasz; mnie bowiem tu samej

Z dwojga by jedno przypadło w udziale:

Albo żyć podle, lub zginąć wspaniale.

Milczeć mi teraz — bo słyszę przy wyjściu

Niejakie szmery.

Wejdźcie, o przybysze,

Zwłaszcza to niosąc, czego nikt od progów

Ani odtrąci, ni przyjmie radośnie.

O wy, niemądrzy i próżni rozwagi,

Czy już nie dbacie zupełnie o życie,

Czy też rozsądku nie dała przyroda,

Kiedy nie wiecie, że nie u krawędzi,

Lecz w samym złego jesteście odmęcie!

I gdybym ja się nie znalazł na straży

Przy tych podwojach, to wasze zamysły

Przed wami w tych by znalazły się progach;

Lecz ma przezorność was przed tym ustrzegła.

Teraz więc, długich niechając już gadań

I tych wybuchów radości zbyt głośnych,

Wejdźcie do wnętrza, bo złą w takich razach

Zwłoka i raźniej się sprawić należy.

Cóż więc zastanę wstępując do wnętrza?

Wszystko w porządku, bo nikt cię tam nie zna.

Rzekłeś, żem umarł — jak rzec należało?

Wiedz, żeś w ich myśli Hadesu mieszkańcem.

Czy się tym cieszą? Lub jakie ich mowy?

Po czynie powiem; na razie tam wszystko

Po myśli — nawet co mniej jest po myśli.

Któż to, o bracie? Objaśń mnie, na bogów.

Czyż nie zgadujesz?

O, ani mi w głowie.

Nie wiesz ty, komu oddałaś mnie kiedyś?

Komu? Co mówisz?

Którego ramiona

Stąd do Fokidy mnie wiodły z twej rady.

Czyż to ów człowiek, co z wielu jedyny

Wiemy pozostał wśród ojca pogromu?

Tak jest, już dzisiaj nie badaj mnie słowy.

Światło ty drogie, jedyny ty zbawco

Atrydów domu, skąd idziesz? Tyż[75] jesteś

Tym, co mi jego z klęsk tylu wybawił?

Najmilsza dłoni! — Najsłodszą posługą

Były twe stopy! Jakimże sposobem

Takeś się ukrył długo i nie zdradził,

Miażdżąc mnie mową, gdyś prawdę niósł słodką?

Witaj mi, ojcze! — Bo jakbym w rodzica

Patrzyła. Wiedz to, że z ludzi najbardziej

Byłeś mi wstrętnym i drogim w dniu jednym.

Dość tego dzisiaj. Co zaszło w tych czasach,

O tym dni wielu i nocy obroty

Jasno cię kiedyś pouczą, Elektro.

Wam zaś, co tutaj stoicie, wręcz mówię:

Brać się do czynu! Klitajmestra sama,

I nie ma mężczyzn w pałacu; a wiedzcie,

Że w razie zwłoki z tymi i z chytrością

Innych, liczniejszych, potykać się przyjdzie.

Już długie mowy, Piladzie, do rzeczy

Nic by nie miały, lecz w dom ten co prędzej

Wstąpmy, ojczystych uczciwszy wprzód bogów,

Którzy mieszkają na straży tych progów.

O Apollinie! Błogosław tej parze,

A i mnie także, bo przecie bywało,

Że hojnym darem twe czciłam ołtarze.

Dzisiaj cię wzywam tym, na co mnie stało —

Błagam i proszę, o cny Apollinie,

Wesprzyj nas łaską w tej ciężkiej godzinie!

A ludziom pokaż, jakimi wawrzyny

Wieńczą bogowie bezbożne ich czyny.

Patrzcie, jak runął gwałtownymi stopy

Ares i mordu krwią zionie[76],

Jak społem wtargły pod domowe stropy

Zbrodni pogonie[77],

W pościgu rącze — psy gończe.

Więc ufam, że już niebawem

Sny moje staną się jawem[78].

Bo pobiegł z nimi w zawody

Umarłych mściciel i zdradnie

W ojca bogate zagrody

Jako pogrom z mieczem wpadnie.

Hermes[79], syn Mai, swą pomoc mu rai,

I podstęp przyćmi nocnymi pomroki,

I kres ukaże bez zwłoki.

O miłe drużki, niebawem mężowie

Spełnią to dzieło, więc trwajcie w milczeniu.

Cóż więc, cóż czynią?

Ta urnę uwieńcza

Gwoli pogrzebu; ci stoją w pobliżu.

A po cóż wyszłaś ty z domu?

Dla straży,

By Egist nie wszedł snadź chyłkiem do wnętrza.

Biada! O domie

Próżny przyjaciół, a pełny morderców!

Krzyczy ktoś w domu. Czyście nie słyszały?

Jęk niesłychany słyszałam, aż groza mną trzęsie.

O ja nieszczęsna! Gdzież jesteś, Egiście!

Ot, znów ktoś krzyczy.

O dziecię me, dziecię!

Litość dla matki!

Ni on tej litości,

Ani też rodzic nie doznał od ciebie.

O miasto! Nieszczęsne rodzeństwo!

Dziś się wypełnia wiekowe przekleństwo.

O srogi ciosie!

Tnij znów, jeśli możesz!

O! Znów!

Płacz siebie i jęcz nad Egistem!

Spełnia się klątwa i życie wśród grobów się znaczy[80]

I zemstopłynną krew toczą

Umarli z swoich siepaczy.

Otóż i oni; zbroczone ich dłonie

Cieczą Aresa… Przyganiać nie mogę.

Jak poszło, bracie?

Tam w domu rzecz poszła

Dobrze — jeżeli bóg dobrze mi wróżył.

Czy ta nieszczęsna nie żyje?

Nie trwóż się,

By cię gniew matki dosięgnął już kiedy.

Cicho, bo widzę Egista w pobliżu.

Ustąpcie na bok, o mili.

Gdzież człeka

Tego widzicie?

Tu ku nam zza miasta

Dąży i w twarzy ma wyraz radosny.

Stańcie za bramą co prędzej, o mili,

Abyście dobrze i z tym się sprawili.

Ufaj! Sprawimy!

Więc raźno do dzieła!

Już ja odchodzę.

A reszta mą troską.

Szepnij mu słowo i wyraz łaskawy

Przybierz, by mąż ten nieświadom stąd ruszył

Do walnej[81] z zemstą rozprawy.

Któż z was mi powie, gdzie ludzie z Fokidy,

Którzy tu pono donieśli, że Orest

Życie postradał pod wozów złomami?

Ciebie ja pytam, ciebie, która wprzódy

Tak byłaś krnąbrną, bo myślę, że ciebie

Głównie to tknęło i wiesz to najlepiej.

O, wiem! Jakoż nie? Inaczej bo chyba

Najdroższych doli byłabym ja obcą.

Gdzież ci przybysze? Więc poucz mnie o tym.

W domu; uprzejmą trafili tam panią.

A czy prawdziwie wieścili go zmarłym?

Zjawili oczom, co w mowie wyrzekli.

A więc mi wolno to stwierdzić naocznie?

Wolno — nikt tego nie wzbroni widoku.

Uciesznie witasz dziś mnie wbrew zwyczajom.

Ciesz się, jeżelić pociechą to będzie.

Milczeć więc teraz i bramy otworzyć,

By wszyscy z Myken i Argos widzieli;

A jeśli który swe płonne nadzieje

Wiązał z tym mężem, niech trupa zobaczy

I jarzmo przyjmie, nie gwałtem dopiero

Pod moim knutem do rozumu wróci.

Dokonam tego, co miałam, bo czasy

Mnie nauczyły, by służyć przedniejszym.

O Zeusie! Widzę zjawisko zesłane

Z bożej zawiści; czy z kaźni, nie rzeknę.

Zdejmijcie wszelką sprzed oczu zasłonę,

Bym i ja zronił łzę nad tym, co krewne.

Sam ty ją podnieś! Twa rzecz to, nie moja,

Temu się przyjrzeć i słodko przemówić.

Dobrze ty mówisz, usłucham.

Ty zasię,

Jeśli jest w domu, Klitajmestrę zwołaj.

Ona przy tobie, nie szukaj daleko.

Biada, co widzę!

Skąd strach? Nie poznajesz?

W jakich ja mężów zasadzki i siecie

Wpadłem nieszczęsny?

Czyż nie wiesz, że dawno

Mówisz do żywych, jak gdyby pomarli?

Biada! Już jasnym to słowo, bo chyba

To sam Orestes, co do mnie przemawia.

I wieszczkiem będąc, błądziłeś tak długo?

Zginąłem marnie! Lecz pozwól choć słówko

Mi wypowiedzieć.

Nie zezwól mu mówić,

Przebóg, o bracie, ni mowy przedłużać.

Cóż by człek zyskał dobrego na zwłoce,

Gdy kto ma zginąć z przestępców skalanych?

Lecz wraz go zabij i rzuć go zabiwszy

Takim, na jakich zasłużył, grabarzom,

By znikł nam z oczu; że będzie ich łupem,

To mi jedynym za klęski okupem.

Wstępuj co prędzej do domu, bo walka

Tu nie na słowa, lecz chodzi o życie.

Cóż w dom mnie pędzisz? Jeżeli czyn piękny,

Na cóż mu ciemni, cóż wręcz nie zabijasz?

Nie rządź ty tutaj! Idź tam, gdzieś powalił

Mego rodzica, byś w miejscu legł zbrodni.

Więc dom ten musi koniecznie oglądać

Byłe i przyszłe Pelopidów klęski?

Twoje z pewnością — te jasno ci wróżę.

Lecz ojca sztuki nie mógłbyś wysławiać.

Zbyt ty gardłujesz, a droga się wzdłuża.

Naprzód więc!

Prowadź.

Tobie iść na przedzie!

Bym snadź nie uciekł?

Byś śmierci nie zaznał

Według swej woli. Ja gorzką przyprawię.

Doraźna śmierci kaźń powinna gromić

Tego, co prawa złamie i znieważy,

A mniej by było na ziemi zbrodniarzy.

Atreusa siewie, z jak wielkiej ty klęski

Wybrnąłeś wreszcie, wolnością zwycięski,

Przez czyn, co zbawił twe syny!