Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17828 przypisów.
przyznam się być mówcą — dziś: przyznam, że jestem mówcą. [przypis edytorski]
przyznanie w roku ubiegłym praw wyborczych kobietom w Finlandii — utworzone po wojnie rosyjsko-szwedzkiej Wielkie Księstwo Finlandii było autonomiczną prowincją Imperium Rosyjskiego, w której rosyjskiego monarchę reprezentował generał-gubernator jako namiestnik. W 1906 w Wielkim Księstwie Finlandii dokonano zmian ustrojowych, m.in. wprowadzono w pełni demokratyczny parlament (Eduskunta). 1 czerwca 1906 obywatelki otrzymały zarówno czynne, jak i bierne prawa wyborcze, tj. mogły być wybierane do nowo utworzonego parlamentu. Pełną niepodległość Finlandia uzyskała w roku 1917. [przypis edytorski]
przyzostać (daw., gw.) — pozostać, zostać na jakiś czas. [przypis edytorski]
przyzostać (daw.) — zmierzając gdzieś, zatrzymać się, pozostać w tyle. [przypis edytorski]
przyzostać (daw.) — zostać przy nim. [przypis edytorski]
przyzowę — dziś popr.: przyzwę. [przypis edytorski]
Przyzwalają na to i wielcy a zbożni (Bóg to wie) teologowie — byli niektórzy teologowie, którym z prywatnego zdania zdały się pewne okoliczności pozwalające upomnieniu się krzywdy pojedynkiem, lecz te prywatne zdania publiczną powagą znosi concilium trydentskie [sobór trydencki — Red.WL] sess. 25. c. 19. naznaczając karę klątwy i wiecznej infamii na pojedynkujących, i razem stanowi, ażeby ci, którzy zginą podczas pojedynku, nie byli nigdy chowani na miejscu świętym, przyłączywszy karę klątwy na tych, którzy patrzą lub radzą lub miejsca na swoich gruntach pozwalają. Potem Aleksander VII potępił niektóre propozycje, a Benedykt XIV wszystkie tak, iż żadnej okoliczności i przyczyny nie zostawił, która by pojedynkom bynajmniej sprzyjać mogła, w bulli swojej zaczynającej się: Detestabilem, wydanej roku 1752 d. 10. Nov. — prócz obrony życia, jeżeli innym sposobem zachować kto nie mógłby, i czasu wojny z nieprzyjacielem za pozwoleniem hetmana. [przypis edytorski]
przyzwalali swego czasu, aby zbrodniarze (…) służyli żywcem na pastwę dla lekarzy (…) — Celsus Aulus Cornelius, De medicina; we wstępie autor potępia to postępowanie. [przypis tłumacza]
przyzwijże — przywołajże [konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; WL]. [przypis autorski]
przyzwoita (daw. forma) — w domyśle: przyzwoita (to rzecz); dziś raczej: przyzwoicie (jest), (to) przyzwoite (aby). [przypis edytorski]
przyzwoitość — tutaj rozumiana jest jako powierzchowne przestrzeganie zewnętrznych reguł (np. grzecznościowych), zachowywanie pozorów, konwencja towarzyska. [przypis edytorski]
przyzwoity czemu — tu: należący (przynależący) do czego. [przypis edytorski]
przyzwoity — tu: stosowny, właściwy. [przypis redakcyjny]
przyzwyczaili nas [matematycy] do używania słowa „analiza” w zastosowaniu do algebry — analiza i algebra to w matematyce nowoczesnej dwa zupełnie różne działy: analiza matematyczna zajmuje się granicami, sumami szeregów, rachunkiem różniczkowym i całkowym, podczas gdy algebra (z ar. al-dżabr) początkowo była teorią rozwiązywania równań liczbowych i ich układów, a następnie stała się szeroką dziedziną matematyki, traktującą o obiektach bardziej abstrakcyjnych niż liczby i różnych działaniach na nich. [przypis edytorski]
psa, którego darowano mi szczenięciem (daw.) — psa, którego darowano mi, kiedy był szczenięciem. [przypis edytorski]
psałterz — książka z psalmami biblijnymi, używana jako modlitewnik, śpiewnik lub przeznaczona do celów liturgicznych; w oryg.: prayer-books: modlitewnik. [przypis edytorski]
Psalm 10 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 1. [przypis edytorski]
Psalm 112 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 113, zaczynający się od słów: „Alleluja. Chwalcie, słudzy Pańscy, chwalcie imię Pana”. [przypis edytorski]
Psalm 113 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 114. [przypis edytorski]
Psalm 114 — tak w Wulgacie; w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 116 (cz. 1). [przypis edytorski]
Psalm 116 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 117. [przypis edytorski]
Psalm 11 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 12. [przypis edytorski]
Psalm 129 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 130. [przypis edytorski]
Psalm 12 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 13. [przypis edytorski]
Psalm 132 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 133. [przypis edytorski]
Psalm 13 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 14. [przypis edytorski]
Psalm 14 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 15. [przypis edytorski]
Psalm 19— w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 20. [przypis edytorski]
Psalm 20 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 21. [przypis edytorski]
Psalm 22 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 23. [przypis edytorski]
Psalm 30 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 31. [przypis edytorski]
Psalm 31 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 32. [przypis edytorski]
Psalm 35 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 36. [przypis edytorski]
Psalm 36 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 37. [przypis edytorski]
Psalm 37 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 38. [przypis edytorski]
Psalm 38 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 39. [przypis edytorski]
Psalm 40 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 41. [przypis edytorski]
Psalm 43 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 44. [przypis edytorski]
Psalm 67 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 68. [przypis edytorski]
Psalm 71 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 72. [przypis edytorski]
Psalm 73 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 74. [przypis edytorski]
Psalm 77 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 78. [przypis edytorski]
Psalm 87 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 88. [przypis edytorski]
Psalm 90 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 91. [przypis edytorski]
Psalm 94— w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 95. [przypis edytorski]
Psalm 97 — w dzisiejszej numeracji np. wg. Biblii Tysiąclecia: Psalm 98. [przypis edytorski]
Psalm: Deus laudem… — Psalm 108: Deus laudem meam, etc. Siódmy werset, który służy Villonowi jako modlitwa za biskupa Orleańskiego, opiewa: „Niechaj dni jego będą skrócone do najmniejszej liczby, a biskupstwo jego niech przejdzie w inne ręce” [przytoczony przez Boya werset jest dokładnym cytatem z Wulgaty, to jest łacińskiej wersji Biblii; „biskupstwo” trzeba tam jednak rozumieć jako „władzę (kapłańską)”; Red.WL]. [przypis tłumacza]
psalmodia a. psalmodiowanie — śpiewanie i intonowanie psalmów. [przypis edytorski]
psalmodia — śpiewanie i intonowanie psalmów. [przypis edytorski]
psalmodia — śpiewanie i intonowanie psalmów. [przypis edytorski]
psalm św. króla Dawida, zaczynający się: „Kiedy Izrael rzucił Egipt srogi” — Psalm 114. [przypis tłumacza]
Psalmy Kochanowskiego — mowa tu o Psałterzu Dawidów, wydanym po raz pierwszy w r. 1579 i odtąd wielokrotnie przedrukowywanym. [przypis redakcyjny]
Psalmy przyszłości — utwory poetyckie napisane przez Zygmunta Krasińskiego; pierwsze trzy zostały wydane w 1845 i skrytykowane przez Juliusza Słowackiego w poemacie Odpowiedź na „Psalmy przyszłości”, opublikowanym w 1848; w pierwszym psalmie z kolejnej grupy Krasiński odpowiedział na krytykę Słowackiego. [przypis edytorski]
psalterion a. psalterium — dawny instrument muzyczny strunowy szarpany lub uderzany; także: chordofon. [przypis edytorski]
psalterion (z gr.) — dawny strunowy instrument muzyczny. [przypis edytorski]
Psametyk a. Psametych — imię trzech władców z XXVI dynastii starożytnego Egiptu, panujących pomiędzy 664 a 525 p.n.e. [przypis edytorski]
Psar — jedno z letnisk, gdzie Towarzystwo Kolonii Letnich organizowało wypoczynek dla dzieci. [przypis edytorski]
pseudo-definicja — pseudo-definicją nazywam poprawne określenie danego pojęcia, jednak niewyczerpujące całkowicie całej jego treści, której część pozostaje niesprowadzalna. [przypis autorski]
Pseudo-Dionysius Areopagita — pierwsza wzmianka o pismach rzekomego Dionizjusza znajduje się w liście biskupa Innocentego, opisującym dysputę, która się odbyła z polecenia cesarza Justyniana około r. 532 między duchownymi katolickimi a pewnym odłamem sekty monofizytów. Według tego listu przedstawiciele monofizytów powoływali się w swej argumentacji na pisma Dionizjusza Areopagity, lecz rzecznik duchownych katolickich, Hipacjusz, metropolita efezyjski, odmówił pismom tym autentyczności. Nie wiadomo, kto był autorem tych pism: (Περὶ θείων όνομάτων, Περὶ μυστικῆς θεολογίας, Περὶ τἤς ιεραρχίας οὐρανίου, Περὶ τἤς ἐκκλησιαστικἤς ιεραρχίας, oraz listy), w których widoczny jest wpływ neoplatończyków, zwłaszcza Proklosa i Jamblichosa. Pierwsze i trzecie z wymienionych dzieł przełożył na język łaciński Jan Szkot Eriugena. [przypis autorski]
Pseudodiphterithis (łac.) — pseudo dyfteryt, czyli rzekoma błonica, choroba podobna do błonicy. [przypis edytorski]
pseudofauna — naśladownictwo organizmów zwierzęcych. [przypis edytorski]
Pseudopowieścią jest „Pałuba” (…) przebacza się autorowi wszystkie jego pedanterie, a nawet i snobizmy — Włast, Powieść, „Chimera” 1905, t. IX, z. 26. [przypis autorski]
Pseudourbana — budowla wiejska, naśladująca miejskie domy. [przypis redakcyjny]
pseudowegetacja — tu: naśladownictwo roślin. [przypis edytorski]
psia gwiazda — kanikuła; określenie Syriusza, najlepiej widocznego u nas w lecie. [przypis redakcyjny]
psiarnie — daw. forma Ms.lp r.ż.; dziś: o psiarni. [przypis edytorski]
psieć — być wystawionym na niewygody. [przypis autorski]
psie imię — Ben Jonson, sławny komediopisarz angielski współczesny Shakespeare'owi, w swej Gramatyce angielskiej nazywa „r” „psią literą”: której dźwięk wibruje, „warczy”. [przypis redakcyjny]
Psie Pole — miejsce rzekomego wielkiego zwycięstwa wojsk polskich nad niemieckimi w roku 1109; ranga tej bitwy była kwestionowana w badaniach historycznych. [przypis edytorski]
Psilothro (…) creta (łac.) — „Namaszcza się olejkiem i octem kredowym” (Martialis, Epigrammata, VI, 93, 9; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
psiną — bezwstydem. [przypis redakcyjny]
psiną oczy zasłoniwszy (starop.) — bezwstydnie. [przypis redakcyjny]
psina (daw.) — bezwstyd. [przypis redakcyjny]
psina — wstyd. [przypis redakcyjny]
psi (starop. forma) — daw. forma M.lm, dziś: psy. [przypis edytorski]
psi (starop. forma) — dziś popr. M.lm: psy. [przypis edytorski]
psi w krupy — przysł., sens: Tatarzy nas napadali. [przypis redakcyjny]
Psków — miasto na Rusi, uzależnione przez Księstwo Moskiewskie, w 1581 bezskutecznie oblegane przez Stefana Batorego. [przypis edytorski]
Psków — miasto w zach. Rosji, nad rz. Wielika. [przypis edytorski]
P. S. Menell, Intellectual Property: General Theories, [w:] Encyclopedia of Law & Economics: Volume II (2000) (B. Bouckaert i G. de Geest (eds)) Edward Elgar: Cheltenham, UK, http://encyclo.findlaw.com/1600book.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 158. [przypis autorski]
P. S. Menell, Intellectual Property: General Theories, [w:] Encyclopedia of Law & Economics: Volume II (2000) red. B. Bouckaert i G. de Geest, Edward Elgar: Cheltenham, UK, http://encyclo.findlaw.com/1600book.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 131. [przypis autorski]
psóm — dziś popr. forma C. lm: psom. [przypis edytorski]
psów, których zapomniano spuścić — dziś popr.: psy, które zapomniano spuścić. [przypis edytorski]
psom będziesz pokarmem haniebnym — grecka tradycja zobowiązywała rodzinę zmarłego do urządzenia mu odpowiedniego pochówku. W przeciwnym razie jego duch błąkał się po ziemi i nie mógł zaznać spokoju. [przypis edytorski]
psować (daw., gw.) — psuć. [przypis edytorski]
psować (daw.) — psuć, niszczyć, tu: zabijać. [przypis redakcyjny]
psować (daw.) — psuć. [przypis edytorski]
psować (daw.) — psuć. [przypis redakcyjny]
psować — dziś popr.: psuć. [przypis edytorski]
psować — dziś: psuć. [przypis edytorski]
psować, popsować (daw.) — psuć, popsuć. [przypis edytorski]
psować — psuć. [przypis autorski]
psować (starop. forma) — psuć; tu: marnować. [przypis edytorski]
psować (starop.) — psuć, niszczyć. [przypis edytorski]
psować (starop.) — psuć, niszczyć. [przypis redakcyjny]
psować (starop.) — psuć. [przypis edytorski]
psować wiary Bożej i chwały jego nie dopuszcza, jako to Nabuchodonozor król czynił: takim się też Pan Bóg opieka i krzywdy mu i upadku nie dopuści, i wyrwie z trudności wszelakiej — nawiązanie do popularnej opowieści z Dn 3, o niezłomności trzech młodzieńców wobec bałwochwalczych żądań króla, cudownie chronionych wśród płomieni pieca. [przypis edytorski]
psowały (starop. forma) — dziś popr.: psuły. [przypis edytorski]
psowanie — dziś popr.: psucie. [przypis edytorski]
P. starszy, S. i B. — autor podaje nazwiska w skróceniu, nie chcąc robić chłopcom przykrości, gdyby opowiadanie wpadło im w ręce. [przypis autorski]
