Przypisy

dlaboga (daw.) — wykrzyknienie wyrażające emocje; na boga, przebóg itp. [przypis edytorski]

dlaboga (daw.) — wykrzyknik wyrażający różne reakcje emocjonalne, zwłaszcza lęk lub zdziwienie. [przypis edytorski]

dla Boga (starop. forma) — w imię Boga (rodzaj zaklęcia religijnego). [przypis edytorski]

Dla Boga, uchodźmy tego przeklęctwa i tej biady, którą nam Pan Bóg przez Proroka grozi — aluzja do Iz 10,1–2: „Biada, którzy ustawują prawa niezbożne, i piszący, niesprawiedliwość napisali! Aby ucisnęli na sądzie ubogie, i gwałt uczynili sprawie poniżonych ludu mego: aby były wdowy łupem ich, a sieroty aby odzierali” (tłum. Wujka). [przypis edytorski]

Dla bogów — dziś raczej: na bogów (wykrzyknienie). [przypis edytorski]

dla braku (daw.) — tu: z powodu braku. [przypis edytorski]

dla braku — dziś raczej: z braku. [przypis edytorski]

Dla buntowniczych paszów sznur z jedwabi — uduszenie jedwabnym sznurem było standardową formą egzekucji wysokich tureckich urzędników. [przypis edytorski]

dla buty — z próżności, dla prestiżu. [przypis edytorski]

dla chłodu (daw.) — dziś: z powodu chłodu. [przypis edytorski]

dla choroby — dziś: z powodu choroby. [przypis edytorski]

dla cię (daw.) — dla ciebie. [przypis edytorski]

dla cię — dla ciebie; z twojego powodu. [przypis edytorski]

dla ciebie (…) gminu — dziś z popr. formą W.: dla ciebie gminie. [przypis edytorski]

dla ciebie — w oryg. niem. Vielleicht nur deinetwegen (Może tylko ze względu na ciebie); red. WL. [przypis edytorski]

dlaczegóżem nie radził się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; inaczej: dlaczegóż nie radziłem się, dlaczego nie radziłem się. [przypis edytorski]

dlaczegóż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

Dlaczego dano światło nędzarzowi, a życie tym, którzy są w goryczy serca? — Hi 3, 20. [przypis edytorski]

dla czego (daw.) — i z tego powodu. [przypis edytorski]

dla czego (daw.) — tu: i z tego powodu. [przypis edytorski]

dla czego (daw.) —tu: z tego powodu. [przypis edytorski]

dla czego — dziś: dlaczego; tu: z tego powodu. [przypis edytorski]

dlaczegom biegł — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: dlaczego biegłem. [przypis edytorski]

dlaczegom powrócił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: dlaczego powróciłem. [przypis edytorski]

dlaczegoś — z jakiegoś powodu. [przypis edytorski]

dla czego (starop.) — z powodu czego. [przypis edytorski]

dla czego — tu: z tego powodu. [przypis edytorski]

dla czego — z tego powodu. [przypis edytorski]

dla cześci — dla czci, dla uczczenia. [przypis edytorski]

dla cześci — dziś: z powodu czci. [przypis edytorski]

dla (daw.) — tu: z powodu. [przypis edytorski]

dla (daw.) — w celu. [przypis edytorski]

dla (daw.) — w celu, z powodu. [przypis edytorski]

dla (daw.) — ze względu na. [przypis edytorski]

dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]

dla Dita — dla króla Podziemia, Hadesa (mit. gr.), któremu w mit. rzym. odpowiadał Pluton, zw. też Dis a. Dis Pater, utożsamiany z Veiovisem, bóg o rodowodzie staroitalskim, mąż Prozerpiny, władca świata podziemnego, ale też bogactwa, patron Manów, Larw i Lemurów, dobrych i złych duchów świata podziemnego; do jego orszaku włączano Furie oraz Libitinę, boginię śmierci. [przypis edytorski]

dla folgi — dla ulżenia. [przypis edytorski]

dla grzechów i złości ich z ziemie onej wykorzenił i wygubił, a innemi, które sobie obrał, królestwa one osadził — por. Pwt 9, 4. [przypis edytorski]

Dla grzechów ziemie (…) wiele panów jej — Prz 28, 2. [przypis edytorski]

dla ich małości — z powodu ich niewielkich rozmiarów. [przypis edytorski]

dla ich mężobójstwa, którego sobie spólnie pomagali, gdy 70 synów Gedeonowych (…) zabili: puścił Pan Bóg niezgodę miedzy nie, iż się sami wadząc z sobą, pogubili i Abimelech zabit, i miasto Sychem zburzone zostało — Sdz 9. [przypis edytorski]

Dla jaśniejszego wyobrażenia sobie tego, niech A–B będzie linią (…) transportować — fragment ten odnosi się do rysunku umieszczonego w źródle; na obrazku odcinek A–B jest linią przecinającą całą wyspę, odcinek C–D wyznacza końce podłużnego magnesu, zaś punkty E, F, G, H umieszczone są nad linią wyznaczaną przez A–B w pewnych odstępach od siebie i kolejno bliżej lub dalej od tej linii. [przypis edytorski]

dla Junony — tu: przez Junonę, z powodu Junony. [przypis edytorski]

dla której Beniamin Constant się bił — właściwie to: Benjamin Constant; o cześć kochanki króla Prus (Wilhelma II) walczył tak naprawdę kuzyn Constanta — August. [przypis edytorski]

dla której przyczyny (starop.) — dla jakiej przyczyny; z jakiej przyczyny. [przypis edytorski]

Dla modnych panien niebezpieczne prawo — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „Dla dwornych manier niebezpieczne prawo”. [przypis edytorski]

dla muzyki — dziś: z powodu muzyki. [przypis edytorski]

dlań (daw.) — dla niego. [przypis edytorski]

dlań — dla niego. [przypis edytorski]

dlań — skrócone: dla niego. [przypis edytorski]

dlań — skrót od: dla niego. [przypis edytorski]

dla nich (daw.) — z ich powodu. [przypis edytorski]

dla niej każda smakuje trucizna — nawiązanie do słów z Hymnu do miłości Ojczyzny napisanego jako hymn dla Szkoły Rycerskiej, a ogłoszonego drukiem jako część Myszeidy Krasickiego: „Święta miłości kochanej Ojczyzny! /Czują cię tylko umysły poczciwe! /Dla ciebie zjadłe smakują trucizny (…)”. [przypis edytorski]

dla niesprawiedliwego podania się — wobec tego, że nieuczciwie podano zaniżone dane. [przypis edytorski]

dla niesprawiedliwości będziecie zawiedzeni w niewolą i z królmi waszemi, dla niesprawiedliwości będą odmieniony królestwa wasze, a obcy narodowie posiędą ziemię waszę — luźne nawiązanie: por. Syr. 10, 3. [przypis edytorski]

Dla niesprawiedliwości przenosi Pan Bóg królestwa od narodu do inego narodu — Syr 10, 8. [przypis edytorski]

dla obejrzenia rozgłoszonej piękności — aby obejrzeć sławną piękność. [przypis edytorski]

dla oczu ducha — dla duszy. [przypis edytorski]

dla oka dobrani — dobrani dla zachowania pozorów. [przypis edytorski]

dla okrągłości cudze rwali końce — mowa o zagarnianiu rubieży sąsiedniego państwa pod pretekstem „zaokrąglenia granic”. [przypis edytorski]

dla ostentacji — na pokaz. [przypis edytorski]

dla (…) paniki — dziś: z powodu paniki. [przypis edytorski]

dla parady — tu: dla efektownego widoku. [przypis edytorski]

dla powietrza (tu daw.) — z powodu epidemii (morowego powietrza). [przypis edytorski]

dla poznaki — aby zaznaczyć coś; por. zwrot o odwrotnym znaczeniu: dla niepoznaki. [przypis edytorski]

dla pszenicy rdza — rdza źdźbłowa, grzybowa choroba zbóż, objawiająca się jako rdzawobrunatne, podłużne plamki. [przypis edytorski]

Dla rąk próżnujących znajdzie się zawsze praca u szatana — cytowane tu słowa (w oryg. „Satan finds some mischief still for idle hands to do”) pochodzą z pouczającego wiersza Isaaca Wattsa (1674–1748) o pracowitości pszczoły, pt. Against Idleness and Mischief (tj. przeciw bezczynności i szkodnictwu). [przypis edytorski]

dla równego podziału — dziś popr.: do równego podziału. [przypis edytorski]

dla samej tylko sławy ciągnienia ich — sens: z powodu samej informacji o ich zbliżaniu się. [przypis edytorski]

dla siedzenia (daw.) — z powodu siedzenia; dlatego, że siedzieli. [przypis edytorski]

dla smrodu (starop.) — z powodu smrodu. [przypis edytorski]

dla sromu (daw.) — z powodu wstydu, hańby. [przypis edytorski]

dla (starop.) — z powodu. [przypis edytorski]

dla strachu (starop.) — z powodu strachu; obawiając się, bojąc się. [przypis edytorski]

dla swej mądrości przy boku Pańskim siedzą, jako o Zorobabelu Pismo mówi — 3 Ezd 4, 42. [przypis edytorski]

dla tępości (daw.) — z powodu tępoty. [przypis edytorski]

dlatego, bo — dziś popr.: dlatego że. [przypis edytorski]

dlatego (…), bo — dziś popr.: dlatego, że. [przypis edytorski]

dlatego (…) bo — dziś popr.: dlatego że. [przypis edytorski]

dla tego (daw.) — przez to; z tego powodu. [przypis edytorski]

dla tego (daw.) — z tego powodu; przez to. [przypis edytorski]

dla tego (daw.) — z tego powodu. [przypis edytorski]

Dlatego i dziś uważamy tę hipotezę [kulistości Ziemi] za niezmiernie prawdopodobną — tekst pochodzi z roku 1947, sprzed epoki lotów kosmicznych, które bezspornie i naocznie udowodniły kulistość Ziemi. [przypis edytorski]

Dlategom nierad — skrócone: dlatego [jeste]m nierad (niezadowolony). [przypis edytorski]

Dla tego mówi Pan Bóg: „Nakarmię ich piołunem i napój dam im wodę żółci”. (…) Trupy jako gnój po polu leżą, jako trawa za kosarzem, a niemasz tego, ktoby je pogrzebał” — Jr 9, 14–21, z opuszczeniami. [przypis edytorski]

dla tego (starop.) — po to, w tym celu; dziś: dlatego. [przypis edytorski]

dlatego — tak w tekście źródłowym, najprawdopodobniej zam.: długo. [przypis edytorski]

dla tego — tu: z tego (powodu). [przypis edytorski]

Dlatego właśnie, iż położyliście swoje nadzieje w kłamstwie i zamęcie (…) nie zostaje ani jeden okruch, którym by można zaczerpnąć wody ani zanieść nieco ognia — Iz 30, 12–14. [przypis edytorski]

Dla tegoż Pan Bóg one statuty, które napisał, kazał je i królom ustawicznie (…) dnie czytać i innym pospolitym kazał je i na podwojach u drzwi (…) — Pwt 17, 19 i Pwt 6, 9. [przypis edytorski]

dla tego — z tego powodu. [przypis edytorski]

dla tej ciemnej miłości dzikiego gatunku — tytuł zbioru wierszy miłosnych Andrzeja Sosnowskiego. [przypis edytorski]

Dla tej ociętnej i niestałej deki (starop.) — dla tego opornego i chwiejnego, wątłego sztyletu. [przypis edytorski]

dla (tu daw.) — z powodu. [przypis edytorski]

dla — tu w dopuszczalnym dawniej znaczeniu: z powodu. [przypis edytorski]

dla — tu: z powodu. [przypis edytorski]

dla — tu: z powodu, ze względu na. [przypis edytorski]

Dla tych tłumów, co na nas gniotącą spadają nawałą — mowa o wojskach Napoleona, który wiosną 1796 rozpoczął marsz przez Alpy do Włoch, a następnie do Styrii. [przypis edytorski]

dla utrzymania Neapolu podzielił się nim z królem hiszpańskim (…) Zamiast pozostawić w owym kraju króla od siebie zawisłego — przed najazdem na rządzone przez Fryderyka IV Królestwo Neapolu, w listopadzie 1500 r. Ludwik XII zawarł z Ferdynandem II Aragońskim traktat w Grenadzie, przewidujący wspólny atak i podział tego państwa między obu sojuszników. [przypis edytorski]

dla — w celu. [przypis edytorski]