Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10950 przypisów.
krwi różnica — różnica pochodzenia. [przypis edytorski]
Krwi trójcę w jednej wcieloną osobie — Napoleon. [przypis autorski]
kryćem się musiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: kryć się musiałam. [przypis edytorski]
kryć pod swoje dzieło — [Komentarz autora z Uwag.] Bawię się nieraz, śledząc podczas lektury różnych dramatów, jak poeta sili się, by nie wprowadzać tzw. rezonera, lecz przedstawiać rzecz „obiektywnie” tj. tak, żeby czytelnik sam wysnuł sobie te wnioski, które by autor rad weń wzmówić. Jednak taka „obiektywność” nigdy się nie udaje i autor ucieka się do innej metody: robi ze swojej idei akrostych i rozdziela go między poszczególne osoby, wkładając każdej w usta to, co jest stosowne do jej charakteru; czytelnik czy widz ma sobie potem złożyć w całość te aluzje poety. Tak robią ci, co mają coś do powiedzenia; ci, co nic nie mają do powiedzenia, nie robią nawet i tego. Powodem tych kłopotów literackich jest przesąd, że dramat jest czymś w rodzaju kategorii kantowskich, spadłą z nieba, najwyższą formą twórczości, którą należy tylko wypełnić (zamiast, żeby poeta sam każdej chwili na nowo ją stwarzał). Przesąd ten grasuje wśród bezkrytycznych adeptów literatury razem z przesądem o sonecie, o istnieniu talentów specjalnie lirycznych, specjalnie dramatycznych, epicznych itd., bo chociaż każdy zna postulat oryginalności, ale chce być oryginalnym tak, jak o tym w książkach piszą, a za mało ma wyobraźni, żeby jej aparat skierować na własną mózgownicę. Poeci poza sobą, ale nie w sobie. [przypis autorski]
kryczy (białorus.) — krzycz. [przypis edytorski]
Kryczyński, Aleksander — Tatar. [przypis redakcyjny]
krygi (daw.) — nienaturalne, egzaltowane ruchy. [przypis edytorski]
krygi (daw.) — przesadne, przerysowane ruchy. [przypis edytorski]
krygować się — przesadnie demonstrować skromność a. dobre wychowanie. [przypis edytorski]
krygować się — przesadnie okazywać dobre maniery, wdzięczyć się nienaturalnie. [przypis edytorski]
krygować się — wdzięczyć się, zachowywać się w sposób przesadnie skromny. [przypis edytorski]
krygsrecht (z niem.) — sąd wojenny. [przypis redakcyjny]
kryg (starop.) — wędzidło mocniejsze. [przypis redakcyjny]
kryg (starop.) — wędzidło. [przypis redakcyjny]
kryg (z niem. Krieg: dźwig) — nienaturalny, przesadnie wykonywany ruch, gest. [przypis edytorski]
Kryją w koronach żołędzie, a pień pszczołami rozbrzmiewa… — Hezjod, Prace i dnie 232–233. [przypis edytorski]
Kryjaki (O sześćdziesiąt trzecim roku opowieść) — Marji-Jehanne hr. Wielopolskiej (Walewskiej). Pierwsze wydanie tej książki, do którego Żeromski napisał przedmowę, wyszło w Krakowie w r. 1913. [przypis redakcyjny]
kryjomie — dziś popr. forma: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomie — dziś popr.: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo (daw., gw.) — po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo — dziś: po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo — po kryjomu. [przypis edytorski]
kryjomo (starop.) — po kryjomu; w tajemnicy. [przypis edytorski]
kryjomy (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze po kryjomu, czyli: skrycie). [przypis redakcyjny]
kryjomy (starop.) — ukryty. [przypis edytorski]
kryksmani (z niem.) — wojownicy. [przypis redakcyjny]
kryk (z ang. creek) — potok, rzeczka. [przypis edytorski]
kryk (z fonet. ang. creek) — potok, strumień, rzeczka. [przypis edytorski]
kryła (z ukr.) — skrzydła. [przypis edytorski]
kryminał — sprawa gardłowa. [przypis redakcyjny]
kryminał — tu: areszt, więzienie. [przypis edytorski]
kryminał — tu: zbrodnia, przestępstwo. [przypis edytorski]
kryminału — zbrodni. [przypis redakcyjny]
kryminał — zbrodnia. [przypis redakcyjny]
kryminał (z łac. crimen: zbrodnia, criminalis: zbrodniczy) — czyn występny, przestępstwo, zbrodnia. [przypis edytorski]
krymka — czapeczka bez daszka. [przypis edytorski]
krymka — czapka bez daszka, przylegająca do głowy, noszona przez Tatarów krymskich i temu faktowi zawdzięczająca swoją nazwę. [przypis edytorski]
krymka — czapka bez daszka, przylegająca do głowy; noszona przez Tatarów krymskich, stąd nazwa. [przypis edytorski]
krymka — mała, okrągła czapka tatarska, podobna do mycki. [przypis edytorski]
krymka — płytka, ściśle przylegająca do głowy czapeczka bez daszka, zwykle z jedwabiu lub aksamitu, często ozdobiona haftem; pierwotnie część stroju Tatarów krymskich (stąd nazwa), następnie rozpowszechniona w Polsce od XVI wieku; tu: każde nakrycie głowy bez ronda. [przypis edytorski]
krymka — przylegająca do głowy czapeczka bez daszka, często ozdobiona haftem; typowa część stroju Tatarów krymskich, stąd nazwa. [przypis edytorski]
krymka — przylegająca do głowy czapeczka bez daszka, często ozdobiona haftem; typowa część stroju Tatarów krymskich, stąd nazwa. [przypis edytorski]
krymka — tatarska czapeczka bez daszka. [przypis edytorski]
krymka — tutaj: jarmułka (czapeczka) żydowska. [przypis redakcyjny]
krynica (daw. a. poet.) — źródło. [przypis edytorski]
krynica (daw., poet.) — źródło. [przypis edytorski]
krynica (daw.) — źródło. [przypis edytorski]
krynica (poet.) — źródło. [przypis edytorski]
krynica — źródełko, strumyczek. [przypis redakcyjny]
krynica — źródło. [przypis edytorski]
krynice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: (do) krynicy. [przypis edytorski]
krynice (starop. forma) — (z) krynicy. [przypis edytorski]
Krynicki, Ryszard (ur. 1943) — poeta, tłumacz (m. in. poezji Paula Celana), opozycjonista i wydawca. [przypis edytorski]
kryniczny — źródlany. [przypis edytorski]
Krynisus — rzeka na Sycylii i bożek tej rzeki; por. krynica. [przypis edytorski]
krynolina (fr.) — szeroka suknia na stelażu. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź o płaskim dnie, używana na rzekach i w portach do transportu piasku, żwiru, węgla itp. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź transportowa. [przypis edytorski]
krypa — duża, otwarta łódź, używana do przewozu piasku, żwiru etc. [przypis edytorski]
krypa — łódź rzeczna o płaskim dnie. [przypis edytorski]
krypa — tu: czółno wydrążone z pnia drzewa. [przypis edytorski]
krypta — sklepiona podziemna komora grobowa a. pomieszczenie w podziemiach kościoła przeznaczone do pochówku znamienitych zmarłych, czasem też do przechowywania relikwii świętych. [przypis edytorski]
kryptogamy (bot.) — rośliny skrytopłciowe (zarodnikowe), niewytwarzające kwiatów, rozmnażające się głównie przez zarodniki. [przypis edytorski]
kryptogram — szyfrogram, tekst w postaci zaszyfrowanej. [przypis edytorski]
kryptogram — tu: zagadka. [przypis edytorski]
Kryptoportyk — sklep podziemny, galerja zamknięta, korytarz. [przypis redakcyjny]
kryptoportyk — ukryte przejście. [przypis edytorski]
kryptorchizm (med.) — wnętrostwo, wada rozwojowa polegająca na zatrzymaniu się jądra lub obu jąder w kanale pachwinowym lub jamie brzusznej, ich braku w mosznie od razu po urodzeniu. [przypis edytorski]
kryślał (starop.) — forma 3.os. od: kryślić; kreślił, zapisywał w pamięci. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić, pisać. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — kreślić; w głowie kryślił: układał w myślach, planował. [przypis edytorski]
kryślić (daw.) — rysować a. pisać. [przypis edytorski]
kryślić — dziś popr. forma: kreślić. [przypis edytorski]
kryślić — dziś popr.: kreślić. [przypis edytorski]
kryśli (daw.) — dziś: kreśli. [przypis edytorski]
kryśli (daw.) — wyznacza, zamierza, kreśli plany. [przypis redakcyjny]
kryśli — dziś popr.: kreśli. [przypis edytorski]
krysa (daw.) — kreska; tu: cięcie, szrama. [przypis edytorski]
krysa, kresa (daw.) — szrama, blizna. [przypis edytorski]
krysa — kreska, tu: zmarszczka. [przypis edytorski]
kryska (przestarz.) — kreska; tu: kreska oznaczająca wybór podczas głosowania. [przypis edytorski]
Kryspus (zm. 326) — syn Konstantyna Wielkiego, władca rzymski od 317, niespodziewanie z rozkazu ojca postawiony przed sądem, skazany na śmierć i stracony. [przypis edytorski]
krys (starop.) — kres, kraniec; koniec (tu: życia). [przypis edytorski]
Krystalizacja — jedynie dla skrócenia i przepraszając za to nowe słowo. [przypis autorski]
krystalizacja — Przypisek: Rodzaj obłędu dopatrujący się wszystkich możliwych doskonałości i ukazujący w idealnym świetle wszystko u osoby, która działa na macicę. „Jest biedny — ach, o ile bardziej za to go kocham! jest bogaty — ach, o ile bardziej za to go kocham!”. [przypis autorski]
krystalizacja — radzono mi usunąć zupełnie ten wyraz lub też, jeśli tego nie zdołam osiągnąć dla braku talentu literackiego, przypominać często, że pod krystalizacją rozumiem pewną gorączkę wyobraźni, która zmienia do niepoznania przedmiot najczęściej dość pospolity i czyni zeń coś jedynego w świecie. Dla dusz, które nie znają innej drogi do szczęścia niż próżność, konieczne jest, aby człowiek, który stara się wzbudzić tę gorączkę, wiązał starannie krawat i baczył nieustannie na tysiąc szczegółów wykluczających wszelką swobodę. Kobiety światowe uznają skutek, przecząc równocześnie przyczynie lub nie widząc jej. [przypis autorski]
kry (starop.) — krew. [przypis edytorski]
krystera (starop.) — lewatywa. [przypis edytorski]
Krystian, własc. Chrystian II Oldenburg (1481–1559) — król Danii i Norwegii w latach 1513–1523; próbował zjednoczyć Skandynawię. W latach 1520–1521 zdobył koronę Szwecji i starał się ją utrzymać terrorem. W czasie tzw. „krwawej łaźni sztokholmskiej” kilkadziesiąt osób ze szwedzkiej szlachty zostało zaproszonych do pałacu na ucztę, podstępnie uwięzionych, oskarżonych o herezję i spalonych na rynku w Sztokholmie. Ten akt przemocy pozbawił Christiana poparcia i przyczynił się do jego obalenia i śmierci. [przypis edytorski]
Krystyna Krahelska ps. „Danuta” (1914–1944) — harcerka, poetka, żołnierz ZWZ/AK od grudnia 1939 r., w powstaniu w stopniu kaprala sanitariuszka I dywizjonu „Jeleń” 7 Pułku Ułanów Lubelskich AK. Zmarła 2 sierpnia z ran odniesionych w walce. Autorka znanej piosenki powstańczej Hej, chłopcy, bagnet na broń. [przypis edytorski]
Krystyna Narbutt malowała tak sadzami tutejszy świat kobiecy — w listach z Ameryki, które publikowała „Gazeta Polska” w 1874 oraz „Biblioteka Warszawska” w 1875 (Pamiętnik z pobytu w Ameryce). Krystyna Narbutt wyjechała do Stanów Zjednoczonych w celu uregulowania rodzinnych spraw spadkowych po Tadeuszu Kościuszce i przebywała tam od 1873 do 1874. [przypis edytorski]
Krystyna Szwedzka (1626–1689) — córka Gustawa Adolfa, ostatnia z rodu Wazów, królowa Szwecji w latach 1632–1654, po przejściu na katolicyzm abdykowała na rzecz Karola Gustawa, potem starała się o elekcję kolejno na tron Neapolu i Polski; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza, pisała listy miłosne do jednej ze swoich dam dworu. [przypis edytorski]
Krystyna z dynastii Wazów (1626–1689) — królowa Szwecji w latach 1632–1654; była mecenasem nauk i sztuk, uczyła się filozofii od Kartezjusza. [przypis edytorski]
Krystyn z Ostrowa (1352–1430) — marszałek dworu królowej Jadwigi, w bitwie pod Grunwaldem wystawił własną chorągiew. [przypis edytorski]
kryszka (gw.) — okruch, okruszek. [przypis edytorski]
Kryszna a. Kriszna — najwyższy bóg w hinduizmie. [przypis edytorski]
Kryszna — bóg w hinduizmie; wg Bhagawadgity Najwyższa Istota i Najwyższy Bóg; zrealizował swoje boskie wcielenie (inkarnację) w rodzinie pasterskiej, w okresie dojrzałości został bohaterskim wojownikiem i nauczycielem. [przypis edytorski]
kryształ — tu: cukier. [przypis edytorski]
kryształ — zegar słoneczny i klepsydra (z miałkim piaskiem). [przypis redakcyjny]
