Przypisy

swywolny (daw.) — kierujący się tylko własną wolą. [przypis edytorski]

swywolny (daw.) — swawolny. [przypis edytorski]

swywolny (daw.) — swawolny, samowolny. [przypis edytorski]

sygnałować (daw.) — sygnalizować. [przypis edytorski]

sympatyczny (daw.) — tu: mający takie same odczucia wobec poszczególnych kwestii. [przypis edytorski]

symptomata (daw.) — objawy. [przypis edytorski]

symptomat (daw.) — symptom, objaw. [przypis edytorski]

symptomat (daw.) — symptom, objaw. [przypis edytorski]

symptomat (daw.) — symptom, oznaka czegoś. [przypis edytorski]

synaczek (daw.) — syneczek. [przypis edytorski]

synapizm (daw.; z gr.) — gorczycznik, okład z papki sporządzonej z utartych nasion gorczycy, wywołujący przekrwienie i rozgrzanie skóry; stosowano go w leczeniu stanów zapalnych i nerwobólów. [przypis edytorski]

syngielton (daw., z ang. singleton) — pojedynczy człowiek. [przypis edytorski]

synowę (daw.) — dziś popr. B. lp: synową. [przypis edytorski]

synowica (daw.) — bratanica, córka brata. [przypis edytorski]

synowica (daw.) — bratanica. [przypis edytorski]

synowiec (daw.) — bratanek. [przypis edytorski]

synowiec (daw.) — syn brata, bratanek. [przypis edytorski]

synowiec (daw.) — syn brata; bratanek. [przypis edytorski]

synowiec (daw.) — syn brata. [przypis edytorski]

systema (daw.) — dziś popr. forma M., B. lm: systemy. [przypis edytorski]

systemata (daw.) — lm od rzeczownika systemat; dziś: systemy. [przypis edytorski]

systemat (daw.) — system. [przypis edytorski]

sytny (daw.) — sycący, pożywny. [przypis edytorski]

szafarka (daw.) — kobieta zarządzająca gospodarstwem domowym. [przypis edytorski]

szafarka (daw.) — służąca zarządzająca spiżarnią. [przypis edytorski]

szafarz (daw.) — osoba odpowiedzialna za gospodarstwo domowe, w szczególności spiżarnię, na daw. dworze magnackim. [przypis edytorski]

szafarz (daw.) — zarządca, administrator. [przypis edytorski]

szafranny (daw.) — szafranowy. [przypis edytorski]

szafunek (daw.) — gospodarowanie; szafowanie, rozdawnictwo. [przypis edytorski]

szalbierstwo (daw.) — oszustwo. [przypis edytorski]

szalbierz (daw.) — oszust, szachraj. [przypis edytorski]

szańc wygrać (daw.) — wygrać stawkę; wygrać, zyskać. [przypis edytorski]

szanowany od (daw.) — szanowany przez (kogoś). [przypis edytorski]

szarafan (daw.) — suknia a. płaszcz. [przypis edytorski]

szaraj (daw.) — dziś: seraj, tu w znaczeniu: część rezydencji bogatego muzułmanina, w której mieszkają kobiety; harem. [przypis edytorski]

szarłat (daw.) — szkarłat, purpura. [przypis edytorski]

szarpie (daw.) — bandaże z porwanych materiałów. [przypis edytorski]

szarpie (daw.) — daw. materiał na opatrunki, tworzony z nitek wyrywanych z płótna; szapieśmy skubały — skubałyśmy płótno na szarpie. [przypis edytorski]

szarpie (daw.) — materiał opatrunkowy zrobiony z płótna dartego (szarpanego) na pasy. [przypis edytorski]

szarzać (daw.) — szargać, poniewierać; tu może: szafować, ryzykować. [przypis edytorski]

szczęśliw (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: szczęśliwy. [przypis edytorski]

szczęśnie (daw.) — szczęśliwie. [przypis edytorski]

szczęsny (daw.) — szczęśliwy, obdarzony szczęściem. [przypis edytorski]

szczęsny (daw.) — szczęśliwy. [przypis edytorski]

szczęt (daw.) — pozostałość. [przypis edytorski]

szczęty (daw.) — szczątki, kawałki. [przypis edytorski]

szczebrzuch (daw.) — sprzęty domowe, szczególnie dawane jako wiano kobiecie wychodzącej za mąż; tu być może: ostrze oszczepu lub strzały, grot (w tym znaczeniu używa Sienkiewicz w Krzyżakach). [przypis edytorski]

szczerość (daw.) — tu: prawda. [przypis edytorski]

szczery (daw.) — prawdziwy. [przypis edytorski]

szczerze (daw.) — naprawdę. [przypis edytorski]

szczeznąć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]

szczeznąć (daw.) — zginąć. [przypis edytorski]

szczkawka (daw.) — czkawka. [przypis edytorski]

szczkawka (daw.) — dziś: czkawka. [przypis edytorski]

szczodrota (daw.) — hojność. [przypis edytorski]

szczodrota (daw.) — szczodrość. [przypis edytorski]

szczuka (daw.) — szczupak. [przypis edytorski]

szczupły (daw.) — nieliczny. [przypis edytorski]

szczutek (daw.) — prztyczek. [przypis edytorski]

szczutek (daw.) — prztyczek, pstryknięcie palcami w nos. [przypis edytorski]

szczutek (daw.) — pstryczek. [przypis edytorski]

szczwany (daw.) — chytry. [przypis edytorski]

szczycić (daw.) — bronić (podobnie po rosyjsku). [przypis edytorski]

szczypa (daw.) — szczapa. [przypis edytorski]

szczyt (daw.) — tarcza. [przypis edytorski]

szczytny (daw.) — wysoko sklepiony. [przypis edytorski]

szeląg (daw.) — drobna miedziana moneta. [przypis edytorski]

szeląg (daw.) — drobna moneta; miedziak (por. powiedzenie Znać kogo jak zły szeląg). [przypis edytorski]

szemat (daw.) — formularz; schemat. [przypis edytorski]

szepleniąc (daw.) — dziś: sepleniąc. [przypis edytorski]

szepleniący (daw.) — sepleniący. [przypis edytorski]

szerokimi kroki (daw.) — dziś popr. forma N. lm: szerokimi krokami. [przypis edytorski]

szerpentyna a. serpentyna (daw.) — krzywa szabla szlachecka, karabela. [przypis edytorski]

szerść (daw.) — dziś popr. pisownia: sierść. [przypis edytorski]

szerść (daw.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]

szerść (daw., reg.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]

szerz (daw.) — szerokość, rozległość. [przypis edytorski]

szerzoga (daw.) — mgła. [przypis edytorski]

sześć niedziel (daw.) — sześć tygodni. [przypis edytorski]

sześcią (daw.) — sześcioma. [przypis edytorski]

sześcią piłkami (daw.) — dziś: sześcioma piłkami. [przypis edytorski]

szkandela (daw.) — termofor; metalowe naczynie, do którego wkładało się rozżarzone węgle z pieca, żeby ogrzać pościel. [przypis edytorski]

szklanne (daw.) — dziś popr.: szklane. [przypis edytorski]

szklanny (daw.) — dziś: szklany. [przypis edytorski]

szklannym (daw.) — dziś: szklany. [przypis edytorski]

szklenica (daw.) — szklanica. [przypis edytorski]

szklić (daw.) — kłamać. [przypis edytorski]

szklniący (daw.) — lśniący, błyszczący jak szkło. [przypis edytorski]

szkodny (daw.) — przynoszący szkodę, szkodliwy. [przypis edytorski]

szkodować (daw.) — ponosić szkodę, stratę. [przypis edytorski]

szkodować (daw.) — ponosić szkodę, tracić. [przypis edytorski]

szkuta (daw.) — niewielki jednomasztowy statek. [przypis edytorski]

szłom (daw.) — hełm. [przypis edytorski]

szłyk (daw.) — czapka z futra. [przypis edytorski]

szłyk (daw.) — futrzana czapka. [przypis edytorski]

szłyk (daw.) — rodzaj wysokiej skórzanej czapki. [przypis edytorski]

szłyk (daw.) — wysoka czapka. [przypis edytorski]

szląc (daw.) — śląc. [przypis edytorski]

szlachtus a. szlachtuz (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]

szlachtuz (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]