Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5255 przypisów.
ratolorum — zniekształcone Custos rotulorum (łac.: strażnik zwojów), który tytuł oznaczał urzędnika dozorującego dokumenty hrabstwa. [przypis edytorski]
ratować w zachwianiu mdłego przyrodzenia — ratować słabą naturę ludzką (mdłe przyrodzenie) w czasie załamania (w zachwianiu). [przypis redakcyjny]
ratował się ucieczką — ἔφυγον (N), ἔφευγον (D). [przypis tłumacza]
ratowej — dziś popr.: ratalnej. [przypis edytorski]
Rattenrein (niem.) — odszczurzanie. [przypis edytorski]
Ratujcie nasze dusze! — międzynarodowy sygnał SOS, w radiotelegraficznym alfabecie Morse'a oznaczający wezwanie o pomoc, często traktuje się jako skrót angielskiej frazy „Save our souls”, tj. „Ratujcie nasze dusze”; faktycznie przyjęto go w tej postaci, gdyż jest łatwa do zapamiętania, nadawania i rozpoznania: składa się z trzech krótkich sygnałów, trzech długich i ponownie trzech krótkich. [przypis edytorski]
ratunek tylko z góry — tj. z Petersburga. [przypis redakcyjny]
ratunek upad z sobą bierze — ratunek (nawiązanie do ratowania Eurydyki przez Orfeusza) doprowadza do upadku (klęski). [przypis redakcyjny]
ratunk (daw.) — ratunek. [przypis redakcyjny]
ratunkowy — tu: ratownik. [przypis edytorski]
ratunk — ratunek; starop. przyrostek miał formę -unk (z niem. -ung). [przypis redakcyjny]
Ratusz mieścił się w przebudowanym pałacu Jabłonowskiego na placu Teatralnym (zniszczony w czasie powstania warszawskiego). W budynku ratusza znajdowały się biura policyjne. [przypis redakcyjny]
ratuszowa wieża — ratusz ten, mieszczący się od 1817 r. w dawnym pałacu Antoniego Jabłonowskiego, znajdował się naprzeciw Teatru Wielkiego na obecnym placu Teatralnym; został zburzony podczas powstania warszawskiego; obecnie stoi tu pomnik Bohaterów Warszawy. [przypis redakcyjny]
Ratusz — wspaniały pałac renesansowy z XVI w. obok ul. Rivoli, spalony w czasie Komuny Paryskiej (1871), odbudowany w latach 1872–1882. [przypis redakcyjny]
ratyfikacja (z łac.) — zatwierdzenie. [przypis edytorski]
ratyszcze (daw.) — włócznia. [przypis edytorski]
ratyszcze — drzewce od broni kłującej, takiej jak spisa. [przypis edytorski]
ratyszcze — spisa, włócznia. [przypis autorski]
ratyszcze — spisa, włócznia. [przypis edytorski]
Raubritterin — określenie raubritter, które pojawiło się dopiero w XVIII-wiecznych niemieckich romansach rycerskich, oznacza rycerzy lub osoby z rycerskiego rodu, trudniące się napadami, szczególnie na przejeżdżających w pobliżu ich zamku kupców i podróżnych. [przypis edytorski]
Raubritter (niem.) — rycerz-rozbójnik. [przypis edytorski]
raubritter (niem.) — rycerz rozbójnik, utrzymujący się z rabunku kupców i podróżnych; plagą raubritterów były dotknięte średniowieczne, rozdrobnione na niewielkie państewka Niemcy. [przypis edytorski]
raubszyc (daw.) — kłusownik. [przypis edytorski]
raubszycować (daw., z niem.) — kłusować, uprawiać kłusownictwo. [przypis edytorski]
raubszyc (z niem.) — kłusownik. [przypis edytorski]
Raubvogel (niem.) — ptak drapieżny. [przypis edytorski]
Raudal de Cariven, dziś Raudal de Caribén — progi na rzece Orinoko w Wenezueli, w pobliżu miasta Puerto Páez, poniżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]
Raudal de Tabaje, Raudal Tabaje — progi na rzece Orinoko, dziś na granicy kolumbijsko-wenezuelskiej, w pobliżu miasta Puerto Carreño, powyżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]
rauda (z litew.) — pieśń pogrzebowa. [przypis edytorski]
rauda (z litew.) — pieśń żałobna. [przypis edytorski]
Raul Natan — patrz: Stracone złudzenia, Muza z zaścianka. [przypis edytorski]
Raumempfindung (niem.) — jakość (czucie) przestrzeni. [przypis edytorski]
raupuże (z litew.) — ropucha; pogańska wiara Litwinów uznawała gady i płazy za święte. [przypis edytorski]
Raupuże (z litew. rupūžė) — Ropucha. [przypis autorski]
Rauschning, Hermann (1887–1982) — muzykolog i prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska 1933–1934, usunięty ze stanowiska przez hitlerowców za sprzyjanie porozumieniu z Polską. Autor głośnej książki Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość w Trzeciej Rzeszy (1939). [przypis edytorski]
raus (niem.) — na zewnątrz, wychodzić. [przypis edytorski]
Raus (niem.) — precz. [przypis edytorski]
raus (niem.) — wynocha, precz. [przypis edytorski]
raus (z niem. heraus) — wychodź! wystąp! [przypis redakcyjny]
raut — eleganckie przyjęcie dla wielu dostojnych osób. [przypis redakcyjny]
raut — eleganckie przyjęcie dla wielu osób, zwykle wieczorne. [przypis edytorski]
Rautenstrauch, Józef (1773–1842) — polski oficer; od 1806 adiutant przyboczny ks. Józefa Poniatowskiego; od 1808 pułkownik i szef sztabu I dywizji; od 1813 generał; służył w wojsku Królestwa Kongresowego, od 1831 w armii rosyjskiej; od 1832 Prezes Teatrów Rządowych w Królestwie Kongresowym. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie wieczorne. [przypis edytorski]
raut — przyjęcie. [przypis edytorski]
raut — wieczorne przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
raut — wydawane wieczorem przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
raut (z ang. rout) — większe uroczyste przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis redakcyjny]
Ravello — miejscowość w pobliżu Salerno. [przypis edytorski]
Ravensbrück — (niem.) Konzentrationslager Ravensbrück, nazistowski obóz koncentracyjny, działający w latach 1938–45 w brandenburskim mieście Ravensbrück w Niemczech. [przypis edytorski]
Rawana (mit. hind.) — złośliwy demon (tj. rakszasa) przedstawiany jako niebieskosina postać o dziesięciu głowach i dwudziestu rękach, stąd zwany jest też: Daśamukha (Dziesięciolicy), Daśakantha (Dziesięciogłowy); w indyjskim eposie Ramajana opisane zostały jego niecne uczynki: objęcie tronu Lanki za pomocą podstępu, porwanie Sity, żony Rama, a wreszcie dokuczanie bogu Śiwie; demon usiłował przesunąć górę Kajlas, na której Śiwa tulił swoją żonę Parwati, oburzony Śiwa przycisnął górę do ziemi, przygniatając ręce demona, ten zaś straszliwie zawył z bólu: w ten sposób zyskał przydomek Rawana, tzn. „Krzykacz”. [przypis edytorski]
Rawa Ruska — miasto leżące obecnie na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, niedaleko granicy z Polską. [przypis edytorski]
raważ (z fr.) — spustoszenie, zniszczenie. [przypis edytorski]
rawelin — element fortyfikacji w kształcie półksiężyca lub trójkąta wznoszony przed linią obronną twierdzy. [przypis edytorski]
Rawena — Rawenna, miasto nad morzem Adriatyckim w środkowych Włoszech (bitwa w r. 1516). [przypis redakcyjny]
raw — wybitny, naczelny rabi. [przypis tłumacza]
Ray-Bahadur a. Rao Bahadur (z bengalskiego: czcigodny, chrobry książę) — tytuł honorowy, nadawany w Indiach przez władze brytyjskie. [przypis edytorski]
rayé (fr.) — pasiasty, w paski. [przypis edytorski]
Raymi — najważniejsze święto Słońca; Inkowie i kapłani czcili je na kolanach. [przypis autorski]
Raynal, Guillaume (1713–1796) — francuski historyk, pisarz i filozof epoki oświecenia; autor Filozoficznej i politycznej historii kolonii i handlu Europejczyków w obu Indiach (L'Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes, 1770), w której krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii. [przypis edytorski]
Raynal, [Guillaume] (1713–1796) — historyk i filozof; umysł nie pierwszorzędny, ale zręczny i cieszący się wziętością. [przypis tłumacza]
raźnieje — nabiera raźności, tj. wigoru, siły, energii. [przypis edytorski]
raźniej — szybciej. [przypis edytorski]
raźnijże (gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, forma popr. raźniejże; znaczenie: szybciej. [przypis edytorski]
raźno — szybko. [przypis edytorski]
raźny (daw.) — żywy, ruchliwy, ochoczy. [przypis edytorski]
raźny — energiczny. [przypis edytorski]
raźny — żywy, pełen energii. [przypis edytorski]
rażon rąk ich ciosy — dziś: rażony rąk ich ciosami. [przypis edytorski]
rażon — skrócona forma przymiotnika: rażony. [przypis edytorski]
raz bratem, drugi raz przyjacielem — „przyjacielem” w liście można było tytułować jedynie mieszczanina, kupca; szlachcicowi należał się tytuł „pana brata”, stąd obraza Paska i dotkliwa odprawa, jaka z jego strony spotkała Żeromskiego. Listy pisywali u zamożniejszej szlachty zwykle osobni pisarze, zwani manualistami, a tylko ostatni zwrot listu dopisywał własnoręcznie korespondent, i tym się tłumaczy tytuł „pana brata”, dany Paskowi zgodnie ze zwyczajem przez samego Żeromskiego przy zakończeniu listu. [przypis redakcyjny]
raz — cios (por. razić, otrzymywać razy). [przypis redakcyjny]
raz — cios. [przypis edytorski]
raz — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
raz (daw.) — cios. [przypis edytorski]
raz (daw.) — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
razem 46; po 8 po obu węższych bokach, a po 17 po szerszych — 2×8 + 2×17 = 50. Krańcowe kolumny, na czterech rogach świątyni, zaliczyć można było tak do węższych, jak i do szerszych boków, ogólna zatem liczba kolumn wynosiła tylko 46. [przypis autorski]
raz'em był (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: raz byłem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — dziś: jednocześnie, zarazem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — dziś: jednocześnie, zarazem. [przypis redakcyjny]
razem (daw.) — jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — jednocześnie, zarazem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — nagle. [przypis redakcyjny]
razem (daw.) — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — tu: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem; jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem, zarówno. [przypis edytorski]
razem — dziś: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — dziś: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — jednocześnie. [przypis edytorski]
Razem miejmy nadzieję (…) kto kocha, co inny porzucił — Jest to wzięte z Owidiusza, Amores II, 19, 4 i 5 z przestawieniem wierszy. Meijer, zastanowiwszy się nad tym, że są to słowa kochanka do męża swej kochanki, skłaniające go do nieodtrącania jej, sądzi, że są one całkiem nieodpowiednie tutaj na cytatę i usiłuje zrozumienie ich przystosować (w 2 wyd. swego przekładu podaje nową próbę). Baensch (287) podziela zdanie co do nieodpowiedniości, ale uznaje próby Meijera za daremne i nie widzi możności objaśnienia tych wierszy w myśl przykładu dla powyższej zasady. Appuhn (685) odrzuca wykładnię Meijera i podaje swoją, dla Francuza charakterystyczną. Wszystkie te wysiłki są próżne, bo de Spinoza nie liczy się oczywiście wcale z myślami okolicznymi poety, lecz wyjmuje tylko słowa jego dla ich własnej treści, nawołującej do solidarności emocjonalnej ludzi, a przecież i poeta ostatecznie to samo ma na myśli („żelazne” wyraża potępienie). [przypis redakcyjny]
razem — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — naraz. [przypis edytorski]
razem niezłożonym — cięciem, przed którym się nie można obronić. [przypis redakcyjny]
razem płynąć po Dunajcu — w Ludzimierzu, gdzie Wanda spędzała lato. [przypis redakcyjny]
Razem — Pola z Gabrjelą wykrzykują w tym samym momencie. [przypis edytorski]
razem (starop.) — tu: zarazem. [przypis edytorski]
