Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3812 przypisów.
Likowie — walczyli po stronie Trojan. [przypis edytorski]
liktor — niższy funkcjonariusz rzym.; liktorzy stanowili osobistą ochronę początkowo króla rzymskiego, potem cesarzy i wyższych urzędników państwowych (przypisana liczba liktorów odpowiadała wadze stanowiska, np. cesarzowi towarzyszyło 24 liktorów, konsulowi 12, pretorowi 6), przed którymi szli, niosąc na lewym ramieniu jako symbol władzy nad życiem wiązki rózeg (fasces) związanych czerwonym rzemieniem, z wetkniętym w nie toporem; liktorzy brali udział w wykonywaniu wyroków śmierci. [przypis edytorski]
liktor — urzędnik sądowy w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]
liktor — urzędnik w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
liktor — w staroż. Rzymie niższy funkcjonariusz, członek ochrony urzędnika państwowego; liktor nosił pęk rózeg i topór i brał udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — w starożytnym Rzymie niższy funkcjonariusz, członek asysty najwyższych urzędników państwowych w miejscach publicznych; liktorzy nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; liktorzy, pełniąc funkcją woźnych, ale też katów, brali również udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — w starożytnym Rzymie niższy funkcjonariusz, członek ochrony urzędnika państwowego; liktor nosił pęk rózeg i topór i brał udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktor — wykonawca wyroków sądowych w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
liktor (z łac.) — woźny towarzyszący wyższemu urzędnikowi. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; przypisana liczba liktorów odpowiadała randze stanowiska. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; liktorzy, pełniąc funkcją woźnych, ale też katów, brali również udział w wykonywaniu wyroków. [przypis edytorski]
liktorzy — niżsi funkcjonariusze rzymscy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych; nosili przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; przypisana liczba liktorów odpowiadała randze stanowiska, np. konsulowi towarzyszyło 12 liktorów, pretorowi 2. [przypis edytorski]
Likurg — Arkadyjczyk, syn Aleosa. [przypis edytorski]
Likurg (być może IX lub VIII w. p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca spartański. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca i twórca ustroju Sparty. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, której był regentem (tj. sprawował władzę w imieniu małoletniego króla); zbiór praw (tzw. Wielka Rhetra), którego autorstwo tradycyjnie mu przypisywano, powstał najprawdopodobniej później (w VIII/VII w. p.n.e.) i nie był dziełem jednej osoby. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, której był regentem (tj. sprawował władzę w imieniu małoletniego króla); zbiór praw (tzw. Wielka Rhetra), którego autorstwo tradycyjnie mu przypisywano, powstał najprawdopodobniej później (w VIII/VII w. p.n.e.) i nie był dziełem jednej osoby. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — staroż. prawodawca i twórca ustroju Sparty, w której był regentem i nauczycielem małoletniego króla. [przypis edytorski]
Likurg (IX a. VIII w. p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca spartański. [przypis edytorski]
Likurg (IX lub VIII w. p.n.e.) — według tradycji starożytnej prawodawca i twórca ustroju Sparty. [przypis edytorski]
Likurg — mityczny prawodawca Sparty. [przypis edytorski]
Likurg — według tradycji starogreckiej prawodawca i twórca ustroju Sparty (hipoteza obecnie raczej odrzucana przez historyków). [przypis edytorski]
likwidacja polskiej partii proletariackiej — mowa o założonej w sierpniu 1882 partii funkcjonującej pod nazwą Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”, pierwszej polskiej partii robotniczej opierającej się na założeniach marksizmu, anarchizmu i ideologii rosyjskiej Narodnej Woli. W 1885 władze rosyjskie przeprowadziły w Warszawie proces 29 „proletariatczyków”, wybranych spośród 190 aresztowanych. Sześć osób skazano na karę śmierci, pozostałe na zsyłkę i katorgę. Były to pierwsze po powstaniu styczniowym wyroki śmierci wydane z przyczyn politycznych w zaborze rosyjskim. [przypis edytorski]
likwidacja pretensji — tu: przeprowadzenie postępowania w celu uregulowania roszczeń. [przypis edytorski]
likwor (daw.) — napój alkoholowy. [przypis edytorski]
likwor (daw.) — napój, zwł. alkoholowy. [przypis edytorski]
likwor — napitek. [przypis edytorski]
likwor — płyn, trunek. [przypis edytorski]
lilas de perse fleuri (fr.) — kwitnący bez. [przypis edytorski]
lilią (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: lilię. [przypis edytorski]
lilia — delikatny biały kwiat o mocnym zapachu, symbol m.in. czystych intencji, niewinności. [przypis edytorski]
Liliana Gish, Mary Pickford, Greta Garbo — amerykańskie aktorki filmowe, gwiazdy kina niemego. [przypis edytorski]
lilia wodna — właśc. grzybień biały, też: nenufar. [przypis edytorski]
lilibejski bród — Lilibeum, staroż. miasto (dziś Marsala) i przylądek na zach. wybrzeżu Sycylii. [przypis edytorski]
lilie burbońskie — godło dynastii Burbonów: stylizowane lilie na błękitnym tle. [przypis edytorski]
lilie — czytamy na trzy sylaby: lilije. [przypis edytorski]
lilie francuskie — herb królów francuskich z rodu Andegawenów. [przypis edytorski]
lilie Hebronu — starotestament. określenie piękna i niewinności. [przypis edytorski]
Liliencron, Detlev von, właśc. Frederik Adolf Axel (1844–1909) — słynny niemiecki liryk-impresjonista, dramaturg i prozaik; w niektórych utworach piewca pruskiego militaryzmu. [przypis edytorski]
lilii — czytamy trzysylabowo: liliji. [przypis edytorski]
lilii wodnej (Nelumbium) — Nelubo to w obecnej klasyfikacji lotosy, natomiast liliami wodnymi (a. nenufarami) nazywa się potocznie podobne do nich grzybienie (Nymphaea). [przypis edytorski]
lilija — dziś: lilia; tu forma 3-sylabowa dla zachowania rytmu. [przypis edytorski]
lilija — dziś popr.: lilia. [przypis edytorski]
lilija — dziś popr. pisownia: lilia. [przypis edytorski]
lilij (daw.) — dziś D.lm raczej: lilii. [przypis edytorski]
lilij — dziś popr. forma D. lm: lilii. [przypis edytorski]
lilije (daw.) — dziś: lilie. [przypis edytorski]
lilije — dziś popr.: lilie. [przypis edytorski]
liliowa — tu: biała jak lilia. [przypis edytorski]
liliowce — bezkręgowe zwierzęta morskie zbudowane z łodygi, pięciu ramion i kielicha z otworem gębowym; istnieją od ok. 480 milionów lat. [przypis edytorski]
liliowce, Liliales (biol.) — rząd roślin jednoliściennych, obejmujący gł. rośliny wieloletnie, wytwarzające zwykle jako organy przetrwalnikowe kłącza, bulwy lub cebule; w miarę rozwoju systematyki skład i podział tego rzędu znacznie się zmieniał. [przypis edytorski]
liliowy — tu: biały jak lilie. [przypis edytorski]
liliput — karzeł. [przypis edytorski]
Lilith — w legendach żydowskich pierwsza żona Adama, demon a. upiór groźny dla kobiet w ciąży. [przypis edytorski]
Lilith — w legendach żydowskich pierwsza żona Adama, która nie chciała się mu podporządkować, twierdząc, że jest mu równa, i usiłowała dominować podczas współżycia; jako demoniczna kusicielka wyobrażana w postaci zmysłowej kobiety z długimi włosami. [przypis edytorski]
lili — wyraz dźwiękonaśladowczy, użyty w znaczeniu „nuci”. [przypis edytorski]
lilja — dziś popr. pisownia: lilia. [przypis edytorski]
Liljeforss, Bruno (1860–1939) — malarz szwedzki, zanany gł. z dramatycznych przedstawień zwierząt i dzikiej natury. [przypis edytorski]
Lillehammer — norweskie miasto i gmina, położone w okręgu Innlandet. [przypis edytorski]
Lille — miasto i gmina w płn. Francji, stolica regionu Hauts-de-France. [przypis edytorski]
Lillerud — niewielka osada w pobliżu Nittedal. [przypis edytorski]
Lilliput i Brobdingnag — fikcyjne krainy w Podróżach Guliwera. [przypis edytorski]
limaçon (fr.) — ślimak. [przypis edytorski]
Limander, właśc. Leander (mit. gr.) — kochanek kapłanki Hero. Co noc przepływał do niej przez cieśninę, kierując się na światło zapalanej przez nią latarni. Którejś nocy latarnia zgasła, a Leander, nie mogąc odnaleźć właściwego kierunku, zatonął. [przypis edytorski]
Limanowski, Bolesław (1835–1935) — polski historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy. [przypis edytorski]
Limanowski, Mieczysław (1876–1948) — geolog, reżyser teatralny; założył wraz z Juliuszem Osterwą teatr Reduta, pierwszy w Polsce teatr-laboratorium; badacz tektoniki Karpat, Gór Dynarskich i Sycylii. [przypis edytorski]
liman — płytka zatoka przy ujściu rzeki. [przypis edytorski]
liman — płytka zatoka rzeczna a. morska. [przypis edytorski]
liman — płytkie słone jezioro w pobliżu morza. [przypis edytorski]
liman — rodzaj płytkiej zatoki u ujścia rzeki. [przypis edytorski]
liman — ujście rzeki o charakterystycznym kształcie, często spotykane na wybrzeżach Morza Czarnego i Morza Azowskiego. Ujście takie tworzy płytką zatokę, zalewaną morską wodą. [przypis edytorski]
liman — zatoka. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza, tu mowa o limanach ukraińskich rzek, wpadających do Morza Czarnego. [przypis edytorski]
liman — zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza; tu zapewne: Liman Dniepru i Bohu na płn. wybrzeżu Morza Czarnego, na Ukrainie. [przypis edytorski]
limba — chronione drzewo iglaste, występujące w górach. [przypis edytorski]
limba — drzewo iglaste podobne do sosny, występujące w górach. [przypis edytorski]
limba — drzewo iglaste, podobne do sosny, występujące w górach. [przypis edytorski]
limba — drzewo podobne do sosny, występujące w górach. [przypis edytorski]
limba — gatunek drzewa z rodziny sosnowatych. [przypis edytorski]
limbus (teol.) — otchłań, miejsce przebywania osób nieochrzczonych, które nie popełniły grzechu. [przypis edytorski]
limfatyczny (daw.) — o człowieku: „bezkrwisty”, słabowity, o flegmatycznym temperamencie. [przypis edytorski]
limita a. limitacja (daw.) — zakończenie, skrócenie a. odroczenie sesji sejmowej a. sądowej. [przypis edytorski]
limitacja — ograniczenie. [przypis edytorski]
li-moje — tylko moje. [przypis edytorski]
limonada (daw.) — lemoniada. [przypis edytorski]
limoniada (daw.) — lemoniada. [przypis edytorski]
limoniada — lemoniada. [przypis edytorski]
Limousin — kraina historyczna, w latach 1982–2015 region administracyjny Francji, ze stolicą w Limoges. [przypis edytorski]
l'imparfait du subjonctif (fr.) — czas przeszły niedokonany trybu łączącego (tryb łączący, subjonctif, nie istnieje w jęz. pol.; w przeciwieństwie do trybu oznajmującego, przedstawiającego rzeczywistość obiektywną, tryb łączący wyraża subiektywny stosunek mówiącego do rzeczywistości i używany jest po czasownikach wyrażających wolę, rozkaz, prośbę, żal, strach itp.). [przypis edytorski]
limpieza de sangre (hiszp.) — czystość krwi. [przypis edytorski]
Limpopo — rzeka w południowo-wschodniej Afryce; druga co do długości rzeka afrykańska wpływająca do Oceanu Indyjskiego. [przypis edytorski]
li mu nie dostawało — tylko mu brakowało; nie dostać (daw.): brakować. [przypis edytorski]
limuzyńska porcelana — porcelana z miasta Limoges w zach. Francji. [przypis edytorski]
limuzyńskiego — z Limousin, hist. krainy w środkowej Francji. [przypis edytorski]
Linceusz — jeden z uczestników wyprawy argonautów, cechujący się bystrym wzrokiem; imię pochodzi od łac. lynx, tj, ryś. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amer. polityk i prawnik, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki podczas wojny secesyjnej, zginął z ręki zamachowca. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amer. prawnik i polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, przeciwnik niewolnictwa. Za jego prezydentury wojska konfederackie zaatakowały i zajęły Fort Sumter w Karolinie Południowej (12 IV 1861), co uznaje się za początek wojny secesyjnej. Proklamował zniesienie niewolnictwa na terenach Konfederacji (1863), popierał poprawkę do konstytucji znoszącą niewolnictwo (przyjęta w 1865). Był pierwszym prezydentem USA, który zginął z ręki zamachowca: 14 kwietnia 1865, 5 dni po kapitulacji armii konfederatów pod wodzą gen. Lee pod Appomattox, został śmiertelnie postrzelony w teatrze przez fanatycznego zwolennika Południa. [przypis edytorski]
Lincoln, Abraham (1809–1865) — amerykański polityk i prawnik, prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki podczas wojny secesyjnej; zginął z ręki zamachowca. [przypis edytorski]
