Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160311 przypisów.
nierano — późno. [przypis edytorski]
nieraźnie — tu: niechętnie, bez zapału. [przypis edytorski]
nieraźno — nieszybko. [przypis edytorski]
Nieraz część narodu Tatarskiego, która podbiła jakiś kraj, sama bywa wypędzona; i przynosi w swoje pustynie ducha służalstwa, którego nabyła w klimacie niewoli. Historia Chin dostarcza na to wielkich przykładów i nasza historia starożytna również. — Scytowie podbili trzy razy Azję i trzy razy ich stamtąd wypędzono. [przypis autorski]
nie razem ducha oddać usiłował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nie raz ducha oddać usiłowałem. [przypis edytorski]
nierazem to (…) słyszała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nie raz to słyszałam. [przypis edytorski]
nierazem widział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nieraz widziałem. [przypis edytorski]
nie raześ jem (…) ukazował (starop. forma) — nie raz im ukazywałeś. [przypis edytorski]
nieraześ tak robił — inaczej: nieraz tak robiłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
Nieraz po ziemi błądzę jak gdyby umarły, I zda się, że oglądam świat z tamtego brzega — A. Lange, Rozmyślania, s. 13. [przypis autorski]
nie raz (starop. forma ort.) — dziś: nieraz. [przypis edytorski]
nie raz (starop. forma ort.) — dziś: nieraz; wielokrotnie. [przypis edytorski]
nie raz (starop. forma ort.) — dziś popr.: nieraz (tj. wielokrotnie). [przypis edytorski]
Nie razsużdat! (ros.) — nie dyskutować. [przypis edytorski]
Nieraz w czasie jego choroby nie mogłem wstrzymać się, aby coś przykrego nie powiedzieć (…) Przekonałem się o tym, patrząc na Potocką — Mickiewicz, List do A.E. Odyńca, Paryż, 13 listopada 1833. [przypis edytorski]
nierentujący się — dziś raczej: nierentowny; nieopłacalny, niedochodowy. [przypis edytorski]
nie równią — tu: w niekorzystnym stosunku sił. [przypis edytorski]
nierównie bardziey (daw.) — o wiele bardziej. [przypis edytorski]
nierównie (daw.) — bez porównania, znacznie, o wiele. [przypis edytorski]
nierównie (daw.) — o wiele bardziej. [przypis edytorski]
nierównie (daw.) — o wiele. [przypis edytorski]
nierównie — o wiele. [przypis edytorski]
nierówno (starop.) — [tu:] niezgodno, więcej jak naznaczono. [przypis redakcyjny]
nie robią mu piersi — nie oddycha ciężko. [przypis edytorski]
nierogacizna — trzoda chlewna. [przypis edytorski]
nierogate — dziś: nierogacizna (mowa o świniach). [przypis edytorski]
nierozcięty jeszcze numer „Timesa” — dawniej gazety wydawano w postaci obustronnie zadrukowanych arkuszy papieru poskładanych na pół; czytelnicy samodzielnie rozcinali je na kartki. [przypis edytorski]
nierozeznawka — neol. od czas. rozeznawać, tj. orientować się, rozpoznawać. [przypis redakcyjny]
nierozgarniony (daw.) — dziś: nierozgarnięty. [przypis edytorski]
Nie rozglądać się mamy po świecie, aby się dowiedzieć, co jest dobrym, ale w siebie samego wniknąć (…) nasza moralność musi wyrastać z naszych popędów i z naszej natury — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 45–46. [przypis autorski]
nie rozjątrza bole — nie rozjątrza bólów. [przypis edytorski]
nierozjęty (starop.) — nierozdzielony. [przypis edytorski]
Nie rozprawiał (…) o istocie wszechświata —co widocznie, zdaniem Ksenofonta, jest grzechem lub może wydawać się grzechem szerszej publiczności. [przypis tłumacza]
Nierozstrzygnięty pojedynek Hektora z Ajaksem (bohaterem greckim, uczestnikiem wojny trojańskiej) zakończył się wymianą darów, które w niedalekiej przyszłości przyniosły przeciwnikom nieszczęście: pasem Ajaksa zwycięski Achilles przywiązał zwłoki Hektora do swego wozu; Ajaks zaś przebił się mieczem Hektora. Stąd greckie przysłowie: dary nieprzyjaciół przynoszą nieszczęście. [przypis redakcyjny]
nierozstrzygniony (daw. forma) — dziś: nierozstrzygnięty. [przypis edytorski]
nierozstrzygniony — dziś popr.: nierozstrzygnięty. [przypis edytorski]
nie rozsużdat' (ros.) — w trybie rozkazującym: proszę się nie zastanawiać; to nie podlega dyskusji; od: розссуждать, rozważać, rozmyślać. [przypis edytorski]
nie rozumiem ciebie — dziś popr.: nie rozumiem cię. [przypis edytorski]
nierozumna jest — daw. konstrukcja, w domyśle: rzecz, sprawa; dziś raczej: nierozumne jest. [przypis edytorski]
nie rozum w rozszczepioną kłodę wtykać rękę (…) A nuż klin skoczy, drzewo zuchwalca przycapie… — Milon z Krotony (VI w. p.n.e.), zapaśnik grecki słynny ze swojej siły, zwycięzca wielu zawodów, kiedy zobaczył w lesie pień drzewa z wbitymi klinami, próbował go rozerwać, jednak kliny obsunęły się, ręce uwięzły mu w szczelinie i bezbronny Milon zginął rozszarpany przez wilki. [przypis edytorski]
nieruchoma na kpinki — o kpinach, drwiących uwagach na temat walczących i ginących Żydów pojawia się kilka wzmianek w tekstach autorki będącej świadkinią wydarzeń i obserwującej ze strony tzw. „aryjskiej” powstanie w getcie. [przypis edytorski]
nieruchomie (daw.) — dziś popr.: nieruchomo. [przypis edytorski]
nieruchomie (daw. forma) — dziś raczej: nieruchomo. [przypis edytorski]
nieruchomie — dziś: nieruchomo. [przypis edytorski]
nieruchomie — dziś popr.: nieruchomo. [przypis edytorski]
nieruchomie — dziś popr.: nieruchomo. [przypis redakcyjny]
„Nieruchomości w Rzymie uważano za rzecz ważniejszą, stąd zasada: Superfices solo cedit — «to co jest na powierzchni, przypada gruntowi» (tzn. właścicielowi)”. K. Kolańczyk, Prawo rzymskie, wydanie V, Warszawa 2001, s. 309. [przypis autorski]
nieruchomym zdaje się morze — dziś z M.: nieruchome zdaje się morze. [przypis edytorski]
nierychło (daw.) — nieprędko. [przypis edytorski]
nierychło (daw.) — nieszybko; tu: nie dość szybko. [przypis edytorski]
nierychło — nie dość wcześnie. [przypis edytorski]
nierychło — nieszybko. [przypis edytorski]
nie rychłoś poczęła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: nierychło poczęłaś; tj. nieszybko zaczęłaś. [przypis edytorski]
nierychły — oddalony w czasie. [przypis edytorski]
Nierząd braci naszych cisnął, / Gnuśność w ręku króla spała — tekst tej strofy uznano za niesprawiedliwie traktujący króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; po 1919 r. pierwszą strofę pieśni zmieniono, a dwie dalsze zastąpiono innym tekstem. [przypis edytorski]
nierząd (daw.) — brak porządku, niedowład rządu w państwie; niepodporządkowanie się zarządzeniom władzy a. brak zarządzania państwem. [przypis edytorski]
nierząd (daw.) — brak rządu, sprawnego zarządzania; anarchia, zamęt. [przypis edytorski]
nierządnica — [tu:] zawiść. [przypis redakcyjny]
nierządny (daw.) — nie potrafiący się rządzić, niegospodarny. [przypis edytorski]
nierządzić (rzad.) — uprawiać nierząd. [przypis edytorski]
Nierzadka to rzecz, iż trzeba przyganiać ludziom zbytnią uległość — Port Royal zajmował stanowisko bynajmniej nieuległe wobec najwyższej władzy kościelnej. [przypis tłumacza]
nie rzecze nic żadny próżno (daw.) — żaden nic nie powie za darmo. [przypis edytorski]
nie rzeknieszże — konstrukcja z partykułą -że, pełniącą funkcję wzmacniającą i pytajną; inaczej: czy nie rzekniesz. [przypis edytorski]
nierzewniwy (starop.) — niepłaczliwy. [przypis redakcyjny]
nierzkąc (daw.) — nie mówiąc, nie tylko. [przypis redakcyjny]
nie rzkąc (daw.) — nie mówiąc o, cóż dopiero. [przypis edytorski]
nie rzkąc (daw.) — nie mówiąc. [przypis edytorski]
nierzkąc (daw.) — nie mówiąc. [przypis edytorski]
nierzkąc (daw.) — nie mówiąc. [przypis redakcyjny]
nie rzkąc — już nie mówiąc (że nie). [przypis redakcyjny]
Nie rzkąc regimentować, ale ani postać — nie mówiąc nawet, że dowodzić (wojskami), ale choćby w nich postać (być, zjawić się). [przypis edytorski]
nierzkąc (starop.) — nie tylko; nie mówiąc już o tym, że; a cóż dopiero; tym mniej; tym bardziej. [przypis edytorski]
nie rzkąc twarde blachy — nie mówiąc już o twardych zbrojach. [przypis edytorski]
Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród (…) — tekst Marii Konopnickiej został napisany i opublikowany po raz pierwszy w 1908 r. w „Gwiazdce Cieszyńskiej”, szybko zyskując popularność; w styczniu 1910 r. Feliks Nowowiejski dopisał melodię do znanych już słów, a 15 lipca 1910 r., w rocznicę 500-lecia zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem, podczas odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie pieśń została wykonana publicznie przez kilkuset chórzystów z różnych zaborów pod batutą kompozytora; rota to tekst dowolnej przysięgi, w tradycji polskiej nazwa szczególnie kojarzy się z tytułem tego właśnie utworu: Rota była jednym z tekstów branych pod uwagę przy wyborze hymnu Polski odrodzonej w 1918 r. [przypis edytorski]
nieść (starop.) — znosić, pozwalać; [ile cnota niosła: na ile pozwalała cnota]. [przypis redakcyjny]
nie ściągnęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie ściągnę. [przypis edytorski]
nieścigły — dziś: niedościgły. [przypis edytorski]
nieścigły (starop.) — niedościgły. [przypis edytorski]
nieścigniony — dziś popr. forma: niedościgniony. [przypis edytorski]
nie ścigniony [okiem] (starop. forma) — dziś popr.: nieścigniony, tj. niedościgły. [przypis edytorski]
nieścigniony (starop.) — niedościgły. [przypis edytorski]
nie śmiecie, a mleko — dziś popr.: nie śmieci, ale mleko. [przypis edytorski]
nie śmie jeszcze wydobyć swych knowań na światło dzienne — od czasu jak pisałem te słowa, uczynił ten krok z najpełniejszym i najbardziej niepojętym powodzeniem. Sądzę, iż to Tronchin udzielił mu odwagi i środków. [przypis autorski]
nieśmiele (gw.) — nieśmiało. [przypis edytorski]
nie śmiem ci tego przytoczyć, jest to bowiem rzecz potworna — Eskobar Tract. I, ex 8, num. 102: Num Bulla Pii V contra clericos Sodomitas obliget in foro conscientiae? Henriquez sentit usu non esse receptam probabiliter, nec in conscientiae foro obligare. Quod si usu recepta sit, clericus foeminam in indebito subigens vasi, non committit proprie sodomiam; quia licet non servet debitum vas, servat tamen sexum. Nec incurrit ex Suario poenas Bullae intra vas masculi semen non immittens; quia delictum non est consummatum, nec ex eodem qui non nisi bis aut ter in Sodomiam sunt lapsi: quia Pontifex has poenas clericis exerceatibus Sodomiam infligit. Etc. etc. [przypis tłumacza]
nie śmie podnieść oczy — dziś popr. składnia: nie śmie podnieść oczu. [przypis edytorski]
Nieśmiertelna dusza mego syna zrodzona i pomieszczona między uryną a czymś gorszym! — nawiązanie do popularnej frazy, pochodzącej z książki Problemata (1536) Marka Antoniego Zimary, iż człowiek „został poczęty między łajnem i uryną” (inter faeces et urinam); frazę tę często przypisuje się błędnie Augustynowi z Hippony (IV/V w.), jednemu z głównych teologów chrześcijańskich, w wersji: „rodzimy się między łajnem i uryną”. [przypis edytorski]
nieśmiertelnej powieści Flauberta — Nieśmiertelna jest tylko dusza, z powieści zaś — jak to eksperymentalnie przez redakcję „Słowa” stwierdzone zostało — tylko moja Tiara i Korona. Redakcja położyła pod jednym rozdziałem wyraz „koniec”. Nie pomogło to jednak i w następnym numerze dalszy ciąg się ukazał. Tak żyje dzieło aere perennius [łac.: trwalszy niż ze spiżu; red. WL]. Teodor Jeske-Choiński. (Z nienapisanego felietonu). [przypis autorski]
nieśmiertelniczka — tu: kwiat. [przypis edytorski]
nieśmiertelnik — kwiat z rodziny astrowatych o barwie białej, żółtej, pomarańczowej lub czerwonej, inaczej kocanka ogrodowa. [przypis edytorski]
nieśmiertelnik — roślina z rodziny astrowatych. [przypis edytorski]
nieśmiertelnych hufców młody wódz — nowy władca bogów, Zeus. [przypis edytorski]
nieśmiertelnych ręku roboto — mury Troi wznieśli bogowie Apollo i Posejdon (Neptun). [przypis redakcyjny]
nieśmiertelny król — w pierwodruku czytamy tylko: powstałby jeden ogromny, nieśmiertelny król. W wydaniu z roku 1870 Goszczyński, chcąc rozwiązać zagadkę zawartą w tym powiedzeniu Machnickiego, do wyrazu „król” dodaje słowo: miliony, mając naturalnie na myśli wszechwładztwo ludu polskiego. [przypis redakcyjny]
nieśmiertelny twórca Konstytucji — król Ludwik XVIII, który 4 czerwca 1814 ogłosił Kartę Konstytucyjną. [przypis edytorski]
Nie śpią tak, iako owe szpaczki… — prawdopodobnie właśnie rzecz miała się odwrotnie. [przypis tłumacza]
Nie śpiewają (…) nigdy — tj. nie odprawiają mszy. [przypis tłumacza]
nieświadom rady — określenie odnosi się do ludu, niewtajemniczonego w znany tylko wodzom podstęp Agamemnona. [przypis edytorski]
Nieśwież — miasto na Białorusi, niegdyś rezydencja polskiej magnaterii. [przypis edytorski]
Nieśwież — miasto na Białorusi, ok. 110 km na płd. zachód od Mińska; w XVI–XVIII w. siedziba Radziwiłłów. [przypis edytorski]
