Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Treny, Tren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował...)
Tren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...) → ← Tren XI. (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)

Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował…)[1]

      1
      Żaden ociec[2] podobno barziej[3] nie miłował
      Dziecięcia, żaden barziej nad mię nie żałował[4].
      A też ledwie sie kiedy[5] dziecię urodziło,
      Co by łaski rodziców swych tak godne było[6]:
      5
      Ochędożne[7], posłuszne, karne, niepieszczone[8],
      Śpiewać, mówić, rymować, jako co uczone[9];
      Każdego ukłon trafić[10], wyrazić postawę[11],
      Obyczaje panieńskie umieć i zabawę[12].
      Roztropne, obyczajne[13], ludzkie, nierzewniwe[14],
      10
      Dobrowolne[15], układny[16], skromne[17] i wstydliwe.
      Nigdy ona po ranu karmie nie wspomniała[18],
      Aż pierwej Bogu swoje modlitwy oddała.
      Nie poszła spać, aż pierwej matkę pozdrowiła
      I zdrowie rodziców swych Bogu poruczyła[19].
      15
      Zawżdy przeciwko ojcu[20] wszytki przebyć progi,
      Zawżdy sie uradować i przywitać z drogi.
      Każdej roboty pomóc[21], do każdej posługi
      Uprzedzić było wszytki rodziców swych sługi[22].
      A to w tak małym wieku[23] sobie poczynała,
      20
      Że więcej nad trzydzieści miesięcy nie miała.
      Tak wiele cnót jej młodość i takich dzielności
      Nie mogła znieść: upadła od swej[że] bujności[24],
      Żniwa nie doczekawszy. Kłosie mój jedyny
      Jeszcześ mi sie był nie zstał[25], a ja twej godziny
      25
      Nie czekając[26], znowu cię w smutną ziemię sieję,
      Ale pospołu z tobą grzebę[27] i nadzieję,
      Bo już nigdy nie wznidziesz[28] ani przed mojema
      Wiekom wiecznie[29] zakwitniesz smutnemi oczema[30].

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      ociec (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]

      [3]

      barziej (starop.) — bardziej. [przypis redakcyjny]

      [4]

      żałować — tu: opłakiwać. [przypis redakcyjny]

      [5]

      ledwie sie kiedy (starop.) — rzadko się kiedy. [przypis redakcyjny]

      [6]

      łaski godne — godne serdeczności, życzliwości, miłości. [przypis redakcyjny]

      [7]

      ochędożny (starop.) — schludny, czysty. [przypis redakcyjny]

      [8]

      niepieszczony — nie rozpieszczony. [przypis redakcyjny]

      [9]

      jako co uczone (starop.) — jakby specjalnie uczone lub: jak ktoś, kogo uczono. [przypis redakcyjny]

      [10]

      ukłon trafić — naśladować ukłony. [przypis redakcyjny]

      [11]

      wyrazić postawę — przedstawić czyjeś zachowanie się, naśladować je. [przypis redakcyjny]

      [12]

      zabawa* (daw.) — zajęcie. [przypis redakcyjny]

      [13]

      obyczajny (daw.) — grzeczny; znający obyczaje. [przypis redakcyjny]

      [14]

      nierzewniwy (starop.) — niepłaczliwy. [przypis redakcyjny]

      [15]

      dobrowolny* (starop.) — chętny, posłuszny, pełny dobrej woli. [przypis redakcyjny]

      [16]

      układny (daw.) — zgodliwy, grzeczny. [przypis redakcyjny]

      [17]

      skromny — w znaczeniu współczesnym lub: spokojny, pokorny. [przypis redakcyjny]

      [18]

      po ranu karmie nie wspomniała — z rana nie dopominała się o jedzenie; karmia (starop.): pokarm, dziś tylko o pokarmie dla zwierząt mówi się karma. [przypis redakcyjny]

      [19]

      poruczyć (daw.)— powierzyć. [przypis redakcyjny]

      [20]

      przeciwko ojcu* — tu: naprzeciw ojcu, w kierunku ojca, na spotkanie ojca. [przypis redakcyjny]

      [21]

      Każdej roboty pomóc (starop.) — pomóc w każdej robocie, przy każdej robocie. [przypis redakcyjny]

      [22]

      Uprzedzić (…) wszytki rodziców swych sługi (starop.) — uprzedzić w wykonywaniu posług służbę swych rodziców. [przypis redakcyjny]

      [23]

      w tak małym wieku — w tak młodym, delikatnym wieku. [przypis redakcyjny]

      [24]

      bujność — obfitość plonu, wybujałość. [przypis redakcyjny]

      [25]

      nie zstał się (starop.) — nie dojrzał. [przypis redakcyjny]

      [26]

      twej godziny nie czekając — nie czekając na właściwą dla ciebie chwilę (aż staniesz się dorosła). [przypis redakcyjny]

      [27]

      grzebę (forma starop.) — grzebię. [przypis redakcyjny]

      [28]

      nie wznidziesz (forma starop.) — nie wzejdziesz. [przypis redakcyjny]

      [29]

      wiekom wiecznie (starop.) — po wiek wieków, na wiek wieków. [przypis redakcyjny]

      [30]

      przed mojema (…) oczema (starop.) — przed moimi oczami. [przypis redakcyjny]

      x