Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158409 przypisów.
z malakitu — z malachitu, półszlachetnego kamienia zielonej barwy. [przypis edytorski]
zmalowano żółto i zielono — barwa żółto-zielona oznaczała u średniowiecznych rycerzy rozpacz. [przypis redakcyjny]
zmaluchleć (neol.) — zmaleć. [przypis edytorski]
z mańki zażyć (daw.) — oszukać (dosł.: zadać cios bronią białą używając lewej ręki). [przypis edytorski]
z mańki zażyć (daw.) — pokonać podstępem, oszukać. [przypis edytorski]
z mańki zażyć — pokonać podstępem (od ciosu szablą zadanego niespodziewanie lewą ręką). [przypis edytorski]
z (…) manelów rozstroić — rozkuć z kajdan; tu: zwrot żart. w odniesieniu do osoby burmistrza: manele, tj. (pierwotnie) bransolety należały do stroju niewieściego. [przypis redakcyjny]
zmaniać (reg.) — sprowadzać w złą stronę. [przypis edytorski]
zmanić (daw.) — zmamić, zwieść fałszywymi pozorami, oszukać. [przypis edytorski]
zmarkocony — dziś popr.: zmarkotniały, zasmucony. [przypis edytorski]
zmarł Asinius Gallus (…) [Tyberiusz] śmierci zwyczajnéj za żadną nie uważał karę; w strasznych męczarniach skonał Drusus — Tacyt [Roczniki VI, 23–24: śmierć Asiniusa Gallusa oraz Druzusa i reakcje Tyberiusza], Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 54: zagłodzenie Druzusa; 61: traktowanie śmierci jako lekkiej kary]. [przypis autorski]
zmarł na apopleksją — dziś popr.: (…) na apopleksję. [przypis edytorski]
Zmarł przeto panujący książę Władysław syt wieku — w oryg. łac. Mortuus est ergo dux Wladislavus aetate plenus; Władysław Herman urodził się ok. 1043 r., zaś zmarł 4 czerwca 1102 r. w Płocku, licząc sobie 59 lat. [przypis edytorski]
zmarłych (…) palić — zachowywali obyczaj palenia zwłok niegdyś tak skrupulatnie, że znalezienie niedopalonej kości ściągało wielką winę na ród cały. [przypis redakcyjny]
zmarłym oddawano by (…) taką cześć — pogrzebowa uroczystość i ofiary dla zmarłych. [przypis tłumacza]
zmarły wiedzie żywego — przysłowie prawnicze: le mort saisit le vif, tj., że umarły, samym faktem śmierci, wiedzie spadkobiercę do dziedzictwa. [przypis tłumacza]
zmarnieli (gw.) — posmutnieli. [przypis autorski]
zmarniony — dziś popr.: zmarnowany. [przypis edytorski]
zmarnowaliśmy na nic więcej niż tysiąc pięćset talentów — generałowie-kondotierzy. [przypis tłumacza]
z marsem — ze srogą miną. [przypis edytorski]
zmarska (daw.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
zmarska (starop.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
zmarszczków — dziś popr. forma D. lm: zmarszczek. [przypis edytorski]
zmarszczków — dziś popr. forma: zmarszczek. [przypis edytorski]
zmartwiałymi usty — dziś forma N.lm: (…) ustami. [przypis edytorski]
zmartwychpowstaniec (neol.) — rzecz. utworzony od czas. zmartwychpowstać (dziś: zmartwychwstać). [przypis redakcyjny]
zmartwychwstańcy — pot. nazwa członków męskiej wspólnoty zakonnej, noszącej oficjalną nazwę Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, założonej w Rzymie w 1842 przez trójkę polskich emigrantów; zmartwychwstańcy byli skonfliktowani z Mickiewiczem, którego starali się przywrócić „prawowiernemu” Kościołowi, mimo że papież Pius IX nie poparł sprawy polskiej. [przypis edytorski]
zmartwychwstańcy — pot. nazwa członków męskiej wspólnoty zakonnej, noszącej oficjalną nazwę Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, założonej w Rzymie w 1842 przez trójkę polskich emigrantów; zmartwychwstańcy byli skonfliktowani z Mickiewiczem, którego starali się przywrócić „prawowiernemu” Kościołowi, mimo że papież Pius IX nie poparł sprawy polskiej; współzałożycielem i pierwszym generalnym przełożonym zakonu był Piotr Semenenko. [przypis edytorski]
Zmartwychwstań (…) poezjo — Poeta w pierwszej części swojej Komedii, to jest w Piekle, Muz nie przyzywa, bo poezja nie śpiewa grzesznikom umarłym śmiercią wieczną. Ona należy do życia, które tylko w żywej chęci i w trosce wyzwolenia się od grzechu w całej pełni rozkwita. Dlatego to w Czyśćcu po raz pierwszy poeta wzywa Muzy, a szczególnie Kaliope, jako muzę epopei. [przypis redakcyjny]
zmartwychwstanie sejmu pod Herodem — pod panowaniem cara. [przypis redakcyjny]
Zmartwychwstanki — Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego; żeński zakon założony w 1891 przez Celinę Borzęcką i jej córkę, Jadwigę Borzęcką. Zmartwychwstanki miały w Warszawie trzy placówki, jedna z nich mieściła się przy ulicy Chłodnej. [przypis edytorski]
Zmartwywstanie — zmartwychwstanie. [przypis edytorski]
zmaskulinizowany — przejawiający cechy męskie. [przypis edytorski]
z materią połączona jest zadziwiająca własność myślenia, jakkolwiek nie możemy dostrzec właściwego łącznika (…) — Z takąż ostrożnością wypowiada się autor o myśleniu jako przymiocie materii w kilku miejscach Historii naturalnej duszy (rozdz. VI; X, § IX oraz rozdz. XII, § VI). [przypis tłumacza]
…z matką, czy z macochą — rozumie tu zapewne Kościół rzymski, którego głowa, „pasterz przewielebny” (54, 2) Juliusz II, zawzięty wróg Alfonsa, połączył się przeciw niemu z Wenecjanami, ale „w polach między Zaniolem, Padem i Santernem” (53, 8) poniósł sromotną klęskę. [przypis redakcyjny]
z matki urodzony — człowiek, śmiertelnik. [przypis edytorski]
zmażem — skrócone od: zmażemy. [przypis edytorski]
zmazać — zhańbić. [przypis edytorski]
Z mężem, z żoną, niech was bogi!… (cum viro, cum uxore, di vos perdant!) — w wielkiej pasji, wygrażając całemu domowi, przeklina wszystkich razem, odchodzi i nie pojawia się już w sztuce. [przypis tłumacza]
z mego cmentarza — Cmentarzem św. Piotra jest Rzym, gdzie był umęczony i pogrzebany. [przypis redakcyjny]
z mego miecza wam spłynie, anioła — miecz jest tu porównany do anioła. [przypis edytorski]
z menady — dziś popr. forma N. lm: z menadami. [przypis edytorski]
z Messany… z Argu — Messana, Argos — miasta w płd. Grecji. [przypis redakcyjny]
zmiąć — pognieść. [przypis edytorski]
Zmiana ciężarów związków radu zaobserwowana przez Heydweillera — [por.] „Physikalische Zeitschrift”, październik 1902. [przypis autorski]
zmianka — dziś popr.: wzmianka. [przypis edytorski]
zmiany w promieniotwórczości najpierw zaobserwowane zostały przez Giesela — [por.] „Wiedemannsche Annalen”, LXIX, s. 91. [przypis autorski]
zmiarcyła (gw.) — zmiarkowała, domyśliła się. [przypis autorski]
zmiarkować — daw. domyślić się czegoś. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — domyślić się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zauważyć, zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zorientować się, zauważyć. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zorientować się, zrozumieć. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zrozumieć. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zrozumieć, zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować — domyślić się, zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować — domyślić się, zrozumieć. [przypis edytorski]
zmiarkować — zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować — zrozumieć. [przypis edytorski]
zmiarkowawszy, że Argejczycy (…) w spokoju zbierają plony u siebie w domu, zupełnie zadowoleni ze stanu wojennego, podejmuje na nich wyprawę — Argejczycy wolni byli od spartańskich najazdów, gdyż wedle potrzeby przesuwali ruchomy święty miesiąc Karnejos, podczas którego wszyscy Dorowie przestrzegali bożego pokoju. Agesilaos zlekceważył to święto, co Ksenofont tu przemilcza. [Dorowie to plemię greckie mówiące dialektem doryckim, które zasiedliło Peloponez, część wysp jońskich i Dorydę w płd.-zach. Azji Mniejszej; red. WL]. [przypis tłumacza]
z miasta — miastem, gdzie Dostojewski przesiedział 4 lata w katordze, jest Omsk. [przypis tłumacza]
z miasta Sirakuzów — z Syrakuz na Sycylii. [przypis redakcyjny]
Z miasta swojego (Pizy) wygnali — w 1592 Galileusz opuścił Pizę, żeby objąć posadę wykładowcy matematyki na uczelni w Padwie. Po publikacji odkryć astronom. i zyskaniu sławy przeniósł się do Florencji, z którą był wcześniej związany. [przypis edytorski]
z miastem — πατρίδα (N), πόλιν (D). [przypis tłumacza]
zmiękczony — czujący ulgę, rozbrojony. [przypis redakcyjny]
zmiękczyć — sprawić, że ktoś stanie się skłonny do ustępstw. [przypis redakcyjny]
zmiękczywa (forma starop., tzw. liczba podwójna) — zmiękczymy (ja i moja lutnia). [przypis redakcyjny]
zmięszać (daw.) — dziś: zmieszać. [przypis edytorski]
zmięszać — dziś popr. pisownia: zmieszać. [przypis edytorski]
zmięszać — dziś popr.: zmieszać. [przypis edytorski]
zmięsza — dziś popr. 3 os. lp.: zmiesza. [przypis edytorski]
zmięszane — dziś popr.: zmieszane. [przypis edytorski]
zmięszanie (daw. forma) — dziś: zmieszanie. [przypis edytorski]
zmięszanie — dziś popr. forma: zmieszanie. [przypis edytorski]
zmięszany (daw.) — dziś: zmieszany. [przypis edytorski]
zmięszany — dziś popr. pisownia: zmieszany. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zmięszany — dziś popr.: zmieszany. [przypis edytorski]
zmięszany — dziś: zmieszany. [przypis edytorski]
zmiejszczony — przemieniony przez życie miejskie, zgodnie z jego wymogami. [przypis edytorski]
Zmieńmy je na przeciwne, musim się ocalić — Nietzsche: Umwertung aller Werte [Przewartościowanie wszystkich wartości]. [przypis tłumacza]
zmieniać — tu: rozmieniać. [przypis edytorski]
zmieniał kołnierzyk — dawniej bardzo popularne były kołnierzyki przypinane do koszuli. [przypis edytorski]
zmienia swą treść, czyli formę — Zob. objaśnienie tego wyrazu [„forma”] wyżej(nb.: „treść, czyli (!) forma”). [przypis redakcyjny]
zmienić — tu: rozmienić. [przypis edytorski]
zmienił się natychmiast w wołu — wszyscy starożytni używali bez różnicy miana wół i byk. [Wół to wykastrowany, a zatem bezpłodny samiec bydła domowego, przeznaczony do prac polowych w zaprzęgu lub tuczony na ubój, podczas gdy byk to samiec niekastrowany; red. WL]. [przypis autorski]
zmienion w kapłona — wykastrowany (na rozkaz kanonika Fulberta, którego siostrzenicą była Heloiza). [przypis edytorski]
Zmienionym znowu staje się… — Arystoteles nie podał określenia na wyrażenie ozdobne, a może określenie to w tekście dzisiejszym opuszczone. [przypis tłumacza]
zmienna zawsze i niestała kobieta — przysłowiowe. [przypis edytorski]
zmiennik (daw.) — człowiek zmienny w uczuciach. [przypis edytorski]
zmiennik (daw.) — mężczyzna zmienny w uczuciach, niedotrzymujący słowa, niewierny. [przypis edytorski]
zmiennik (daw.) — mężczyzna zmienny w uczuciach, niedotrzymujący słowa. [przypis edytorski]
zmiennik — osoba zmienna w uczuciach. [przypis edytorski]
zmiennik — tu: osoba o zmiennym, niestałym charakterze i uczuciach. [przypis edytorski]
zmierżony — przejęty wstrętem, obrzydzeniem. [przypis edytorski]
zmierżony — przejęty wstrętem. [przypis edytorski]
zmierżony — uprzykrzony; por. mierzić (kogoś): budzić wstręt, odrazę. [przypis edytorski]
Zmierzch bogów — czwarta, ostatnia część dramatu muzycznego Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga. [przypis edytorski]
Zmierzchoświt — Stanisław Witkiewicz. [przypis edytorski]
zmierzić (daw.) — obrzydzić. [przypis edytorski]
