Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10876 przypisów.
kwestor (łac. quaestor) — w staroż. Rzymie urzędnik odpowiedzialny za finanse publiczne; od czasów Juliusza Cezara było 40 kwestorów, którzy sprawowali swe funkcje na różnych szczeblach: od administracji skarbem państwa, poprzez zbieranie podatków, po zarządzanie kasą wojskową; istnieli kwestorzy świątynni, legionowi, miejscy (tj. kurulni). [przypis edytorski]
kwestor — urzędnik odpowiedzialny za finanse i podatki. [przypis edytorski]
kwestor — w republice rzymskiej urzędnik odpowiedzialny za sprawy finansowe; niektórzy kwestorzy byli przydzieleni do służby w mieście, inni w prowincjach lub w wojsku, zarządzali skarbem państwa, zbierali podatki, zarządzali kasą armii, podziałem i sprzedażą łupów wojennych. [przypis edytorski]
kwestor — w starożytnym Rzymie urzędnik zarządzający skarbem państwa. [przypis redakcyjny]
kwestować — zbierać datki na cele dobroczynne. [przypis edytorski]
kwest (starop.) — zysk. [przypis edytorski]
kwestura (z łac.) — tu: policja. [przypis edytorski]
kwesty (starop.) — zabiegi, środki. [przypis redakcyjny]
kwiaciaty — kwiecisty. [przypis edytorski]
kwiata — dziś popr.: kwiatu. [przypis edytorski]
kwiat chorobliwy wyradza w płaszczki, nie w prawdziwe śliwy — Myśl tego porównania jest taka: wola ludzka jest z natury dobrą, ale zmysłowe popędy wciągają ją do złego. [przypis redakcyjny]
Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu — średniowieczny zbiór opowiadań o życiu św. Franciszka i jego towarzyszy. [przypis edytorski]
Kwiatkowski, Aleksandr Aleksandrowicz (1852–1880) — rosyjski rewolucjonista pochodzenia polskiego; uczestnik „wędrówek w lud”, współzałożyciel Ziemli i Woli, członek Komitetu Wykonawczego Narodnej Woli; uczestniczył w przygotowaniach do nieudanego zamachu na Aleksandra II w Pałacu Zimowym, aresztowany w 1879, rok później skazany w tzw. „procesie szesnastki” i stracony. [przypis edytorski]
Kwiatkowski, Jerzy (1927–1986) — krytyk literacki, historyk literatury i tłumacz, pracownik Instytutu Badań Literackich. [przypis edytorski]
Kwiat lotosu — chodzi o utwór Henryka Sienkiewicza Bądź błogosławiona! Legenda indyjska z 1894 r. [przypis edytorski]
kwiat lotosu, kiedy Boga rodził — motyw bóstwa wyłaniającego się z kwiatu lotosu pojawia się zarówno w mitologii starożytnego Egiptu, jak i Indii. [przypis edytorski]
Kwiat lotosu M. Rodziewicz i Bez dogmatu Sienkiewicza poruszają wielkie kwestie religijne (…) odruchy, cierpienie po prostu nad sobą, walki i udręczenia — cytaty: S. Żeromski, Dzienniki, III, s. 413 (11 XII 1889) i 455 (5 V 1890). [przypis autorski]
kwiatowi — dziś popr. forma C. lp: kwiatu. [przypis edytorski]
kwiat paproć i car ziele — zioła używane do gusłów w Litwie [W baśniach ludowych kwiat paproci, mającej zakwitać przez chwilę raz do roku w Noc Świętojańską (noc Kupały), miał przynosić szczęście i dostatek; o nadprzyrodzonym pochodzeniu i cudownych właściwościach kwiatu car opowiada ballada Mickiewicza Świteź; Red. WL]. [przypis autorski]
Kwiat świętości — Flos Sanctorum (1599–1610), popularny zbiór żywotów świętych, autorstwa hiszpańskiego jezuity Pedro de Ribadeneiry. [przypis edytorski]
kwiat ten — To jest mistyczna niebieska róża, pod której symbolem wyobrażony tu jest przez poetę raj, czyli miejsce pobytu błogosławionych, a liście jej wyobrażają, każdy z osobna, osobne dusze tychże błogosławionych. [przypis redakcyjny]
kwiaty — dziś popr. forma N. lm: kwiatami. [przypis redakcyjny]
Kwiaty grzechu — fr. Les fleurs du mal, głośny zbiór wierszy Charlesa Pierre'a Baudelaire'a (1821–1867), wyd. w 1857; obecnie upowszechnione jest tłumaczenie tytułu jako Kwiaty zła. [przypis edytorski]
Kwiaty grzechu — obwcnie upowszechnione jest tłumaczenie tytułu Les fleurs du mal jako Kwiaty zła. [przypis edytorski]
kwiaty kołysane sycą powietrze swej treści przymiotem — Ta czysta, od Boga na początku w sercach ludzi zaszczepiona wola, nasienie dobra i szczęścia, do których człowiek na początku stworzenia był przeznaczonym, jeszcze na ziemi bez przerwy zasiewa. Ta alegoria przez głębsze wczytanie się w słowa tekstu jeszcze więcej staje się jasną. [przypis redakcyjny]
Kwiaty, ptaki rozstawione symetrycznie we wszystkich rogach mej komnaty (…) — Wspomniano już, że ogrody świątyni i pałaców królewskich były zapełnione różnymi złotymi i srebrnymi imitacjami. Peruwiańczycy naśladowali nawet zboże zwane maїs (kukurydza), które uprawiali na polach. [przypis autorski]
kwiat — zapewne muszkatołowy. [przypis redakcyjny]
kwiat złotej liliej — tj. godło Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
Kwiczącej świni ci nie mogą słuchać — w oryg. Some men there are love not a gaping pig, ogólnie: „nie lubią”, przy czym gaping pig może też oznaczać upieczoną świnię na półmisku, z owocem w pysku. [przypis edytorski]
kwiczoł — łowny ptak leśny. [przypis edytorski]
kwiczoł — leśny ptak łowny. [przypis edytorski]
kwieciarka — dziś raczej: kwiaciarka. [przypis edytorski]
kwiecie elizejskich cór — w oryginale: „Tochter aus Elysium”, tj. córo elizejska; por. Elizjum: w mit. gr. część Hadesu, w której przebywały dusze dobrych ludzi. [przypis edytorski]
kwieciste Limby — pisownia wielką literą zachowana zgodnie z francuskim oryginałem; warto jednak zaznaczyć, że w wersji francuskiej nie chodzi o sosnę limbę (fr. pin cembro) lecz o limbus (fr. limbes), miejsce w którym, wedle średniowiecznej teologii chrześcijańskiej, przebywają dusze osób zmarłych przed Zmartwychwstaniem Jezusa, oraz nieochrzczonych, ale bezgrzesznych. [przypis edytorski]
kwiecisty — tu: zdobiony ornamentem roślinnym. [przypis edytorski]
KwieKulik — duet artystów wykonujących sztukę performance'u działający w latach 1970–1988, który tworzyli Zofia Kulik i Przemysław Kwiek. [przypis edytorski]
k'wielkiemu grodowi — w stronę wielkiego grodu. [przypis edytorski]
k wierze niepodobny (daw.) — niewiarygodny. [przypis edytorski]
kwietna miedza — pas ziemi oddzielający pola uprawne, zasiany kwiatami. [przypis edytorski]
kwietna niedziela — Niedziela Palmowa. [przypis edytorski]
kwietnem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: kwietnym. [przypis edytorski]
Kwietnią Niedzielą — Niedzielą Palmową, poprzedzającą Wielkanocną. [przypis redakcyjny]
kwietyści — zwolennicy kwietyzmu, postawy niewzruszonego spokoju, beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]
kwietystyczny — odnoszący się do kwietyzmu, stanu spokoju i pogodnej beztroski. [przypis edytorski]
kwietyw (z łac.) — środek uspokajający. [przypis edytorski]
kwietyzm — mistyczny kierunek religijny wiodący się od św. Teresy i św. Franciszka Salezego, dążący do osiągnięcia najwyższego stopnia ekstazy przez zupełny zanik indywidualnego życia duchowego. [przypis edytorski]
kwietyzm — mistyczny kierunek religijny wiodący się od św. Teresy i św. Franciszka Salezego, dążący do osiągnięcia najwyższego stopnia ekstazy przez zupełny zanik indywidualnego życia duchowego. [przypis tłumacza]
kwietyzm — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]
kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — nurt mistyczny w Kościele katolickim pod koniec XVII w., kładący nacisk na osiągnięcie mistycznie pojętego spokoju wewnętrznego przez modlitwę, kontemplację, brak zaangażowania wobec świata, spraw życiowych i starań o własne zbawienie, zależące jedynie od łaski Boga; w 1687 potępiony jako herezja. [przypis edytorski]
kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych. [przypis edytorski]
Kwileccy — polski ród szlachecki, posługujący się herbem Bieliny. [przypis edytorski]
Kwilecki, Józef (1791–1860) — polski wojskowy, adiutant gen. Fiszera, od 1810 kapitan wojsk polskich; następnie szambelan dworu pruskiego, od którego otrzymał tytuł hrabiowski (1816). [przypis edytorski]
kwilić — cicho i żałośnie płakać. [przypis edytorski]
kwilić — cicho płakać i zawodzić. [przypis edytorski]
kwilić — cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — tu: cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — żałośnie i cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — zanosić się płaczem. [przypis edytorski]
kwindecz (z wł. quindici) — piętnaście. [przypis redakcyjny]
Kwinsaj — może miasto Nankin w Chinach. [przypis redakcyjny]
kwinta — interwał, odległość między dźwiękami. [przypis edytorski]
kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; kwinta czysta liczy siedem półtonów. [przypis edytorski]
kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; także: najcieńsza struna w skrzypcach. [przypis edytorski]
kwintal metryczny — pozaukładowa jednostka masy równa 100 kg. [przypis edytorski]
kwintal — tu: quintal, daw. francuska jednostka wagi, równa 100 funtów (livres), tj. ok. 49 kg. [przypis edytorski]
kwinta, oktawa — w teorii muzyki: nazwy interwałów, tj. różnic w wysokości dźwięku pomiędzy dwoma następującymi po sobie lub współbrzmiącymi dźwiękami. [przypis edytorski]
Kwintilian pisze — Kwintylian, De argumentis. [przypis edytorski]
Kwintus Enniusz (239–169 p.n.e.) — poeta i tragik, uważany za ojca poezji rzymskiej. Autor niezachowanego poematu historycznego Annales. [przypis edytorski]
Kwintylian, właśc. Marcus Fabius Quintilianus (ok. 35–ok. 95) — rzymski retor, wybitny pedagog w dziedzinie teorii wymowy; autor m.in. dzieła w 12 księgach Kształcenie mówcy, odnalezionego i rozpropagowanego w epoce odrodzenia. [przypis edytorski]
Kwiryci — lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, ok. 40 km na płn.-wsch. od Rzymu (dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech). [przypis edytorski]
kwiryci — pierwotnie określenie odnosiło się do mieszkańców Italii mających być potomkami Romulusa (dokł. lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, na płn.-wsch. od Rzymu, dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech), z czasem, szczególnie w okresie cesarstwa, nabrało ogólnego znaczenia i stało się zaszczytnym określeniem rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
kwiryctwo — tu: obywatelstwo. [przypis edytorski]
Kwirynał — jedno z siedmiu wzgórz rzymskich; od r. 1870 nazwa siedziby królów włoskich. [przypis redakcyjny]
Kwirynał — jedno z siedmiu wzgórz rzymskich; także pot. nazwa mieszczącego się tam Pałacu Kwirynalskiego, od zjednoczenia Włoch w 1870 oficjalnej siedziby królów włoskich (ob. prezydentów Włoch). [przypis edytorski]
Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; wg późniejszej legendy Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]
Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; prawdopodobnie było to pradawne bóstwo Sabinów, zaadoptowane przez Rzymian; Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]
Kwiryn — Romulus, którego posąg stał w świątyni Jowisza Feretryjskiego, gdzie składano łupy (spolia opima). [przypis edytorski]
kwiryta — cywilny obywatel Rzymu; zdanie delikatnie sugeruje, że powodem wyrażanej w wierszu radości jest nie tylko powrót Pompejusza, ale też fakt, że po wojnie domowej nie utracił on praw obywatelskich. [przypis edytorski]
kwiryty — Quirtes, imię Rzymian od pocisku zwanego quiris. [przypis autorski]
kwitacyja (daw.) — kwit. [przypis edytorski]
kwita — koniec. [przypis edytorski]
kwit dłużny — wystawione przez dłużnika pokwitowanie zaciągnięcia długu. [przypis edytorski]
kwitel — kartka z prośbą o pomoc przedstawiana cadykom. [przypis tłumacza]
kwitnęła — dziś popr. forma 3 os. lp r.ż. cz.przesz.: kwitła. [przypis edytorski]
kwitnie gaj Mendoga pod farnym kościołem — niedaleko fary nowogródzkiej rosły starożytne lipy, których wiele wycięto około roku 1812. [przypis autorski]
kwitować (daw.) — darować. [przypis redakcyjny]
kwitować — potwierdzać podpisem. [przypis edytorski]
kwitować — tu: rezygnować. [przypis edytorski]
kwitować z czegoś (daw., iron.) — wcale nie chcieć czegoś; tu: rezygnować. [przypis edytorski]
kwit — pisemny dowód poświadczający otrzymanie czegoś lub zaświadczenie upoważniające do odbioru czegoś. [przypis edytorski]
kwity poborowe — kwity poborowe wydawał poborca uchwalonego przez sejm podatku od łanu. [przypis redakcyjny]
KW — Komitet Wojewódzki. [przypis edytorski]
kwokać — narzekać. [przypis edytorski]
kwoktucha (gw.) — kwoka. [przypis edytorski]
kwoli a. gwoli komuś/czemuś (daw.) — ze względu na kogoś/coś. [przypis edytorski]
kwoli — a. k'woli: dla, z powodu czegoś. [przypis edytorski]
kwoli czemu a. gwoli czemu (starop.) — dla czego, z powodu czego. [przypis edytorski]
kwoli czemuś (daw.) — dla czegoś, z powodu czegoś. [przypis edytorski]
