Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7499 przypisów.
dwu łotru (starop. forma) — daw. B. liczby podwójnej; dziś: dwóch łotrów. [przypis edytorski]
dwu milionów trzechkroć stu tysięcy — dwu milionów trzystu tysięcy. [przypis edytorski]
Dwunastą księgę wczoraj właśnie modlitwą zamknąłem — Długosz prowadził dalej swą kroniką aż do wiosny 1480 r.; na kilkanaście dni przed śmiercią zaledwie przestał pisać. [przypis autorski]
dwunasta — godzina dwunasta według rachuby czasu u Rzymian równała się naszej 6–7-ej po południu. [przypis redakcyjny]
dwunastościan pięciokątowy — dwunastościan foremny (dodekaedr), mający 12 ścian w kształcie identycznych pięciokątów foremnych. [przypis edytorski]
dwunastu paladynów — dwunastu legendarnych wybitnych rycerzy Karola Wielkiego (748–814), stanowiących zarazem jego drużynę przyboczną; znani ze średniowiecznych francuskich poematów rycerskich z XII w., przede wszystkim z Pieśni o Rolandzie, stanowili odpowiednik Rycerzy Okrągłego Stołu w cyklu legend arturiańskich. [przypis edytorski]
dwuobolówka — skutkiem ogromnego zubożenia obywateli pod koniec wojny peloponeskiej na wniosek Kleofona wypłacano uboższym po 2 obole (obol = 1/6 drachmy), począwszy od r. 410/9. Bywało nawet, że 4000 obywateli pobierało ten zasiłek. Rozdzielaniem jego zajmowała się specjalna komisja, na której czele stał w r. 406/5 Archedemos. Od dwuobolówki (diobelia) należy odróżnić „widowiskowe” (theorika), instytucję znacznie starszą. Mianowicie Perykles wprowadził ten zasiłek dla uboższej ludności, celem umożliwienia jej uczęszczania na widowiska teatralne. Płacono drachmę na trzy całodzienne przedstawienia sceniczne, odbywające się w święto Dionizosa. Później dawano na wszelkie większe uroczystości, nie tylko Dionizosa, co stało się klęską dla ateńskich finansów i uniemożliwiało wydatki na wojsko. [przypis tłumacza]
dwupensówka — moneta o wartości dwóch pensów; pens: drobna moneta w Anglii. [przypis edytorski]
dwurożce — mowa o półksiężycach, symbolu wiary muzułmańskiej. [przypis edytorski]
dwustu — διακοσίους, Hundert? (Cl.). [przypis tłumacza]
dwususowy — za dwa sous, tj. bardzo tanie, mierne; sous — daw. drobna moneta fr. [przypis edytorski]
dwu synu — Krzysztof, podkomorzy wieluński, poeta łaciński (zm. 1565) i Jan (zm. 1568). [przypis redakcyjny]
Dwutygodniowa praca przy podkopie — mowa o podkopie przygotowywanym w listopadzie 1879 przez członków Narodnej Woli pomiędzy wykupionym przez nich domem pod Moskwą a pobliską linią kolejową. Celem było podłożenie dynamitu pod torami, którymi miał jechać pociąg z carem Aleksandrem II. Zamachu dokonano 19 listopada (1 grudnia wg kalendarza gregoriańskiego), ładunek był jednak zbyt słaby: pociąg uległ wykolejeniu, ale bez ofiar w ludziach. Okazało się ponadto, że pociągiem jechała świta i służba carska, gdyż z powodu awarii lokomotywy zamieniono zwykłą kolejność dwu pociągów, którymi podróżował car z orszakiem, i car przejechał wcześniejszym. [przypis edytorski]
dwuznaczność: παρῴχηκεν δὲ πλέω νύξ (minęła większa część nocy) — Homer, Iliada X 252. Po słowach przytoczonych następują wyrazy: τῶν δύο μοιράων, τριτάτη δ' ἔτι μοῖρα λέλειπται. Tłumacząc zatem: „minęła większa część nocy niż dwie trzecie”, nie można tego pogodzić z dodatkiem, że jeszcze trzecia część pozostawała. Arystoteles wyjaśnia zatem: „z dwóch połówek nocy upłynęła część większa”, to jest cała połowa jedna, a z drugiej tyle, że razem wziąwszy wynosiło to dwie trzecie części całej nocy. O takim rozumieniu miejsca przytoczonego wiemy ze scholiów, gdzie zachowało się to wyjaśnienie z zaginionego pisma Arystotelesa Άπορηματα Όμηρικά [Kwestie Homeryckie]. [przypis tłumacza]
dy a. ady (daw.) — przecież, ależ. [przypis edytorski]
dyadem — diadem, czyli przepaska na głowę wykonana z kosztownych kruszców i szlachetnych kamieni, będąca znakiem władzy królewskiej, książęcej lub wysokiej pozycji w hierarchii religijnej. [przypis edytorski]
dy a. dyć (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
dy a. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]
dyalog — rozmowa. [przypis autorski]
dyamenty — dziś popr. pisownia: diamenty. [przypis edytorski]
Dyana — Diana d'Este, córka Zygmunta, brata ks. Herkulesa. [przypis redakcyjny]
Dyana — u Rzymian bogini łowiectwa. [przypis redakcyjny]
dybać — czyhać na kogoś a. na coś; znajdować kogoś a. coś. [przypis edytorski]
dybać — czyhać na kogoś lub na coś. [przypis edytorski]
dybać — czyhać na kogoś lub na coś. [przypis edytorski]
dybać (daw.) — czyhać. [przypis edytorski]
dybać (pot.) — mieć złe zamiary. [przypis edytorski]
dybać przed się — tu: iść naprzód. [przypis redakcyjny]
dybać — tu: iść, podążać. [przypis edytorski]
dybać — tu: jechać dążyć. [przypis redakcyjny]
dybel — obustronnie zaostrzony kołek łączący dwa drewniane elementy. [przypis edytorski]
dybki — dyby; specjalnie wyżłobione kawałki drewna, w które zamykano ręce i nogi skazańców. [przypis edytorski]
dybki — pęta. [przypis redakcyjny]
Dybowski Benedykt (1833–1930) — uczony polski, zesłany w r. 1864 na Syberię, badał tamtejszą przyrodę, antropologię i języki ludów syberyjskich. [przypis redakcyjny]
dybuk — dusza nieboszczyka nawiedzającego ciało człowieka żywego. [przypis tłumacza]
dybuk — dusza zmarłego, która wstąpiła w ciało żywego człowieka. [przypis tłumacza]
dyby — dawniej rodzaj kary, kłody z otworami, w które zakuwano ręce i nogi skazańca. [przypis edytorski]
dyby — drewniane pęta w postaci desek lub kłód z otworami umożliwiającymi zamknięcie rąk lub nóg. [przypis edytorski]
dyby — dwie kłody z wycięciami na ręce a. nogi, które łączono razem, zbijając a. zamykając na kłódkę, pętając w ten sposób więźniów. [przypis edytorski]
dyby — dybki, kłoda z otworami, w które wkładano ręce, pęta. [przypis redakcyjny]
dyby — kłoda z otworami na ręce i nogi więźnia. [przypis edytorski]
dyby — kłody drzewa z otworami, w które zamykano ręce lub nogi więźniów. [przypis redakcyjny]
dyby — służąca do unieruchamiania więźniów kłoda drewna przecięta na pół, z wycięciami (po pół otworu w każdej z połówek kłody) na nogi, ręce, często też na ręce i szyję naraz. [przypis edytorski]
dyć a. ady (daw.) — przecież, właśnie, ależ. [przypis edytorski]
dyć (daw., gw.) — przecież. [przypis edytorski]
dyć (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
dyć (gw., daw.) — toć, przecie. [przypis autorski]
dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
dyć — przecież. [przypis edytorski]
dyć (reg.) — przecież. [przypis edytorski]
dyć tam się cosik rusa (gw.) — przecież coś tam się rusza. [przypis edytorski]
Dyćwa nie ciarachy! Nie targajta, bo żgniema, aż będzieta chramać (gw.) — przecież my nie miastowi, nie szarpcie, bo was pchniemy [czymś ostrym], aż będziecie kuleć. [przypis edytorski]
dychać (daw.) — oddychać. [przypis edytorski]
dychać (gw.) — oddychać. [przypis edytorski]
dychanie (daw.) — oddech. [przypis edytorski]
dychawiczna — astmatyczna, dysząca. [przypis edytorski]
dychawiczny (daw.) — chory na astmę. [przypis edytorski]
dychawiczny (daw.) — słaby (dosł. oddychający z wysiłkiem). [przypis edytorski]
dychawiczny — oddychający z trudem; chorobliwy. [przypis edytorski]
dychawiczny — oddychający z trudem; chorobliwy; tu przenośnie. [przypis edytorski]
dychawiczny — oddychający z trudem, słaby, działający źle. [przypis edytorski]
dychogamiczne rośliny — rośliny, u których jeden osobnik wytwarza gamety męskie i żeńskie, lecz w różnym czasie. [przypis edytorski]
dychotomia (z gr.) — podział na dwie wzajemnie wykluczające się części. [przypis edytorski]
dycht (gw., z niem.) — akurat, właśnie, w sam raz. [przypis edytorski]
dycht (gw., z niem. dicht) — zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
dychtowny — ściśle i mocno opinający. [przypis redakcyjny]
dyciem (gw.) — a przeciem, a tom przecie. [przypis autorski]
dyciem ją widział (daw., gw.) — przecież ją widziałem. [przypis edytorski]
dy (daw.) — przecież. [przypis edytorski]
dydek a. dydko — diabeł. [przypis edytorski]
dydek (daw.) — drobna moneta. [przypis edytorski]
dydek (daw., gw.) — drobna moneta. [przypis edytorski]
dydelf — rodzaj wszystkożernego, niewielkiego torbacza podobnego do szczura, występujący w Ameryce Środkowej i Płd. [przypis edytorski]
Dydo — królowa kartagińska, opuszczona przez Eneasza, zakończyła samobójstwem. [przypis redakcyjny]
Dydona… Kleopatra — sławne heroiny romansów miłosnych starożytności: Dydona — królowa Kartaginy, ukochana księcia trojańskiego Eneasza, Kleopatra — królowa Egiptu, ukochana wodzów rzymskich, Cezara i Antoniusza, Helena — królowa Sparty, ukochana królewicza trojańskiego Parysa, Hero — ukochana Leandra, Tyzbe — ukochana Pirama. [przypis redakcyjny]
Dydona — królowa kartagińska, opuszczona przez Eneasza, zakończyła samobójstwem. [przypis redakcyjny]
Dydona — królowa Kartaginy, bohaterka Eneidy, uchodziła w średnich wiekach za najwyższe wcielenie powabów niewieścich. [przypis tłumacza]
Dydona — legendarna królewna fenicka, założycielka i królowa Kartaginy; w Eneidzie Wergiliusza zakochana w Eneaszu, trojańskim księciu, który uciekł z płonącej Troi ze swoim ojcem, synem i garstką towarzyszy; chciała oddać mu swą rękę i władzę nad miastem, ale mimo jej próśb posłuszny woli bogów Eneasz porzucił ją i odpłynął do Italii, by założyć tam nowe państwo; zrozpaczona Dydona przeklęła go i popełniła samobójstwo; w ręku z gałązką wierzbową: symbolem żałoby po stracie kochanka. [przypis edytorski]
Dydona (mit. rzym.) — założycielka i królowa Kartaginy, popełniła samobójstwo, aby nie narażać Kartaginy na wojnę i uniknąć niechcianego małżeństwa. Według Eneidy Wergiliusza wzgardzona kochanka Eneasza. [przypis edytorski]
Dydona — postać z Eneidy Wergiliusza, założycielka i królowa Kartaginy. Główny bohater poematu, Eneasz, zakochał się w niej, po czym ją porzucił, by spełnić swoje przeznaczenie, jakim było założenie Rzymu. Dydona z rozpaczy popełniła samobójstwo na stosie. [przypis edytorski]
Dydona — założycielka i królowa Kartaginy; na wybrzeże Afryki uciekła z rodzinnego Tyru, gdy jej brat Pigmalion zabił jej męża Acharbasa; po pewnym czasie chciał ją zmusić do małżeństwa (pod groźbą wojny) barbarzyński władca Jarbas (tu:„Ijarba srogi”); postawiona wobec takiego wyboru Dydona, popełniła samobójstwo. Z Eneaszem powiązał losy Dydony Wergiliusz (Maro). [przypis edytorski]
dy, dyć — przecież. [przypis edytorski]
Dydym Aleksandryjski, zwany Ślepym (ok. 313–398) – chrześcijański pisarz kościelny i teolog; w dzieciństwie utracił wzrok, ale poprzez słuchanie czytanych mu tekstów zdobył dużą wiedzę i podyktował szereg prac egzegetycznych i teologicznych; stał na czele aleksandryjskiej szkoły katechetycznej; wbrew sugestii zawartej w tekście był dużo młodszy od Antoniego, którego pierwsza wizyta w Aleksandrii (311) miała miejsce, gdy Dydym był dzieckiem, natomiast spotkali się podczas kolejnej wizyty, w 335. [przypis edytorski]
dyfamacja (z łac.) — zniesławienie. [przypis redakcyjny]
dyferencja (daw.) — tu: spór, różnica zdań. [przypis edytorski]
dyferencja (daw., z łac. differentia: różnica) — spór. [przypis edytorski]
dyferencjał (daw.) — tu: różniczka, pojęcie matematyczne w rachunku różniczkowym i całkowym, oznaczające nieskończenie małą zmianę zmiennej. [przypis edytorski]
dyferencjalna analiza — analiza zwracająca uwagę na różnice. [przypis edytorski]
dyferencja — różnica. [przypis redakcyjny]
dyferencja — różnica, spór. [przypis edytorski]
dyferencja — różnica zdań, spór. [przypis edytorski]
dyferencja — spór. [przypis edytorski]
dyferencja (z łac.) — różnica. [przypis edytorski]
dyferencja (z łac.) — różnica, różnica zdań; tu: sprawa sporna. [przypis edytorski]
dyferencja (z łac.) — różnica zdań, spór. [przypis edytorski]
dyferencja (z łac.) — różnice. [przypis redakcyjny]
dyferencje (daw.) — tu: różnice, różnice poglądów. [przypis edytorski]
dyfferencyja — różnica. [przypis redakcyjny]
dyfidencja (z łac. diffidentia) — nieufność, niedowierzanie. [przypis redakcyjny]
dyfidencja (z łac.) — nieufność, brak zaufania. [przypis redakcyjny]
