Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10286 przypisów.
wchód (daw.) — wejście. [przypis edytorski]
wchodowe (drzwi) — dziś popr.: wejściowe (drzwi). [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — wejściowy; ten, którym się wchodzi. [przypis edytorski]
Wchodzący we mnie, zostawcie nadzieję — słynny i wielokrotnie później przywoływany wers z napisu na bramie piekieł, w oryginale: „Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate”. [przypis edytorski]
wchodzą do świątyni robotnicy (…) złożono w tym otworze umarłego i przykryto go tymże kamieniem — znamienitych zmarłych grzebano w kościołach, pod posadzką świątyni. [przypis edytorski]
Wchodzą — stała wskazówka sceniczna. Kurtyny nie było, a więc aktorzy musieli na początku sceny wchodzić, na końcu wychodzić. Trupy wynoszono, chorych również musiano wnosić i wynosić na łóżkach, podobnie stół zastawiony itp. Publiczności elżbietańskiej nie psuło iluzji, gdy w ten sposób np. więzień opuszczał swe więzienie, w którym wedle akcji pozostawał nadal. [przypis tłumacza]
wchodzić do towarzystwa — być czynnym członkiem związku społecznego. [przypis redakcyjny]
wchodzić w zwadę — kłócić się. [przypis edytorski]
Wchodzi Pluton (…) robi się rumor… — w ten sposób grać należy, aby wejście Plutona i jego wspaniałego orszaku królewskiego narobiło rumoru i od razu przerwało dysputę. Tak będzie się zdawało, że przerwa jest naturalna. [przypis tłumacza]
Wchodzi tu w grę także „rentowność interesu”. Analogiczny stan rzeczy stwierdził już Locke, a z nim Schopenhauer (…) — zob. ustęp 24. [przypis tłumacza]
Wchodzi wieśniak — w oryginale clown. Była to tradycyjna osoba dramatu angielskiego, zwyczajnie chłop, służący, w ogóle człowiek z gminu, bawiący publiczność częściej swoją głupotą niż dowcipem. Przekręcał słowa, potykał się i przewracał, robił śmieszne miny, królom chciał dawać napiwki za załatwienie przychylne swej prośby itp. Jak już wspomniałem, żarty jego bywały często improwizowane. Nie można w tłumaczeniu nazywać go błaznem, bo ten wyraz oznacza zawodowego trefnisia (fool), również tradycyjną postać sceny elżbietańskiej. [przypis tłumacza]
wchodzi w tajemne powinowactwa ze zjawiskami, które nie miały w sobie nic z protestu, nic z pragnienia, przeciwnie, pełne były skupienia i spokoju, zamknięcia się w sobie — S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski, s. 166. [przypis autorski]
w „Choeforach”: że przybył ktoś podobny, a podobny nikt inny nie jest oprócz Orestesa, on zatem przybył — zob. Ajschylos, Choefory [pol. Ofiarnice] 161–231. [W dramacie Elektra zauważa na grobie ojca złożony w ofierze pukiel włosów. Domyśla się, że ofiarę złożył ktoś z bliskich, zaś podobieństwo do jej własnych włosów doprowadza ją do wniosku, że był to jej przebywający na wygnaniu brat, Orestes. Potwierdzeniem wydają się ślady stóp, również podobne do jej własnych. Człowiek, który przybył, jest więc Orestesem; red. WL] [przypis tłumacza]
w cholerze — w gniewie. [przypis edytorski]
w chomącie — poeta pisze: w chomuncie, i stałe chomunto. [przypis redakcyjny]
w chowankę — dziś: w chowanego. [przypis edytorski]
W chwili przyjmowania wskazań — dosłownie: wejścia na podest wskazań. Aby zostać w pełni wyświęconym mnichem (lub mniszką) śramanera musiał wziąć udział w specjalnej ceremonii przyjęcia wskazań, w której ślubował przed swoim mistrzem wskazań przestrzeganie 250 wskazań (w przypadku mniszek liczba ta wynosiła 348). Ceremonia odbywa się w wytyczonym miejscu (chiń. jiechang, jap. kaijō) tudzież na tzw. podeście wskazań (chiń. jietan, jap. kaidan). W Japonii pierwsza ceremonia przyjęcia wskazań odbyła się przed Pawilonem Wielkiego Buddy Wairoczany w świątyni Tōdaiji w mieście Nara 4 kwietnia 755 roku. Przeprowadził ją Jianzhen (jap. Ganjin) (688–763), mnich pochodzący z Chin. Jego również uważa się za tego, który zapoczątkował system święceń w Japonii. W 761 roku podobne podesty wskazań wzniesiono w świątyni Yakushiji w Shimotsuke (dzisiejsza prefektura Tochigi) oraz w Kanzeonji w Chikuzen (dzisiejsza prefektura Fukuoka). W 822 roku, dzięki staraniom Saichō (767–822) i jego uczniów, zapoczątkowano ordynację w świątyni Enryakuji w Omi (dzisiejsza prefektura Shiga). Tutaj wyświęcenia odbywały się w oparciu o tekst Sutry Sieci Brahmy (chiń. Fanwangjing, jap. Bonmōkyō), według której adept zobowiązany był do przestrzegania tzw. Dziesięciu głównych oraz czterdziestu ośmiu pomniejszych wskazań. W takim kształcie system ten przetrwał również po dziś dzień. [przypis tłumacza]
W chwili tworzenia się wspólnoty każdy z jej członków oddaje się jej, taki jaki jest obecnie, siebie i wszystkie swe siły, których część tworzą dobra, jakie posiada — przez zawarcie umowy społecznej jednostki w całości oddają się społeczności wraz ze wszystkimi swymi siłami (a to, co posiadają, stanowi cząstkę ich sił). Społeczność nie odbiera im tego, co posiadają, przeciwnie, podnosi ich faktyczne władztwo do znaczenia prawa i udziela temu prawu ochrony. Społeczność nie zatrzymuje więc dominium [praw.: władza właścicielska, zarządzania własnością i korzystania z niej; red. WL] na rzeczach poddanych. Wykonuje jednak swoje imperium [praw.: władza wydawania decyzji przez organy państwa; red. WL] także w stosunku do ich majątku, regulując prawo własności. Jest to konsekwencja; nieograniczoności władzy zwierzchniczej. [przypis tłumacza]
w chwili — w jednej chwili. [przypis edytorski]
w chwili właśnie druku tego ostatniego tomu naszego wydawnictwa, ukazały się one w języku polskim — Wielkie a nieocenione kroniki o potężnym a przeogromnym wielkoludzie Gargantui, przełożył J. Łęczyc, 1914, Czernecki w Wieliczce. (Z przedmową S. K.) [przypis tłumacza]
w chwili właśnie, gdy Pascal zbliżył się do Port-Royal, aby się tam zamknąć w ciszy i medytacji — urodzony w 1623, Pascal okazywał za młodu zadziwiające zdolności do matematyki. Mając lat 16, pisze traktat geometryczny, który ściągnął uwagę Kartezjusza: w dwudziestym roku wynalazł maszynę do liczenia: głośne doświadczenia nad próżnią i ciężarem powietrza stawiają go w rzędzie europejskich uczonych. Pascal był naturą poważną i religijną; już za młodu zetknął się z jansenizmem, który wywarł nań silne wrażenie; jednakże dopiero w r. 1654, pod wpływem wypadku z końmi, w którym znalazł się w niebezpieczeństwie życia, postanowił porzucić wszystko, co nie jest miłością Boga, i osiadł między „samotnikami” Port-Royal. (Bliżej patrz: Myśli, Od tłumacza.) [przypis tłumacza]
wciągle (gw.) — ciągle, nieustannie. [przypis edytorski]
wciągnąć w spis — zapisać na liście (tu: rekrutów do wojska). [przypis edytorski]
w ciągnieniu — w przemarszu. [przypis edytorski]
wciągniono — dziś popr.: wciągnięto. [przypis edytorski]
w ciągu dni pięciu i tyluż nocy — w innym tłum.: paląc przez trzy dni i noce, zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście. [przypis edytorski]
w ciągu jednego dnia zburzono kilkadziesiąt domów publicznych w Warszawie — tzw. pogrom alfonsów; zamieszki w dniach 24–26 maja, wywołane podczas rewolucji 1905 r. przez warszawskie bojówki Bundu (Żydowskiego Związku Robotniczego) przeciwko środowisku sutenerów i przeciw kojarzeniu środowisk żydowskich ze stręczycielstwem; w czasie akcji zdemolowano znaczną część domów publicznych prowadzonych przez Warszawskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy (kontrolujące podziemie seksualne i zamieszane w handel młodymi żydowskimi kobietami w celu ich prostytuowania); pobito (również ze skutkiem śmiertelnym) wielu sutenerów i prostytutek. [przypis edytorski]
w ciągu tej dekady — w kalendarzu republikańskim każdy miesiąc podzielony był na trzy dekady trwające dziesięć dni. [przypis edytorski]
W ciągu wieków ludzkość cała… — przekład Zofii Baumanowej. [przypis redakcyjny]
Wciąż jeszcze nie wolno mi opowiedzieć tego, czego dokonali ci młodzi, nieustraszeni ludzie — Działania ŻOB w Krakowie obejmowały: zabijanie („likwidowanie”) Niemców (pierwszego zamachu dokonał na plantach Dolek); rozkręcenie szyn kolejowych na trasie Kraków-Bochnia; przeprowadzenie we współpracy ŻOB z frakcją PPR, z Herszem Baumingerem na czele, akcji obrzucenia granatami kawiarń („Cyganeria” i in.) dnia 23 grudnia 1942; działacze rozlepili też odezwy antyniemieckie i wywiesili biało-czerwone flagi (w akcji brał udział także Icchak Cukierman, „Antek”, później komendant powstania w getcie warszawskim). [przypis edytorski]
wciąż jeszcze uciska Damaszek — Graetz, Geschichte der Juden 148, uwaga 2: „ἀεὶ θλίβων τὴν πόλιν ist nicht recht verständlich”. [przypis tłumacza]
Wciąż tak dziewczyna zajęta, w cichej dojrzewa ustroni… — Goethe, Zweiten Epistel. [przypis edytorski]
wciąż — tu: wprost. [przypis redakcyjny]
w cichej rozmowie — w oryginale niem.: in stiller Umarmung, tj. w nieruchomym (cichym, spokojnym) uścisku. [przypis edytorski]
w cię (starop. forma Msc. lp) — w tobie. [przypis edytorski]
w ciężkiej czuł się tarapacie — dziś popr.: w ciężkich czuł się tarapatach. [przypis edytorski]
w cielę oprawioną — tj. w cielęcą skórę. [przypis edytorski]
wcielenie — w chrześcijaństwie termin teologiczny, określający przyjęcie przez Jezusa Chrystusa ludzkiej natury. [przypis edytorski]
W ciele uczciwszy członek nie gardzi podlejszym — por. do 1 Kor 21–23. [przypis edytorski]
Wcieloną w postać żaka — nie należy zapominać, że w teatrze elżbietańskim role kobiece odgrywali młodzi chłopcy. [przypis tłumacza]
wcielonem — dziś popr.: wcielonym. [przypis edytorski]
w ciemku — dziś: po ciemku a. w ciemności. [przypis edytorski]
w ciemną noc spychają prawa moc — prawa dawnego, naturalnego, żywiołowego porządku rzeczy. Do tych praw należy i prawo zemsty, ciągnącej się w nieskończoność; jeżeli bowiem każda przelana krew woła o pomstę, to nie może być końca tej pomsty, każdy bowiem mściciel znajduje swego mściciela i łańcuch się przerywa li tylko z chwilą wytępienia rodu. Zamiast tego nowi bogowie, Apollo i Atena, ustalają sąd, który przerywa łańcuch zemst. Zamiast więc zemsty występuje prawo; zamiast odruchu żywiołowego — rozum, tj. to właśnie, co różni nowych bogów od tytanów i nowy porządek świata od starego. [przypis redakcyjny]
w ciemniach podświadomości wegetującej bujnej flory — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums, Berlin 1892, I, s. 29 (Chopin und Nietzsche). [przypis autorski]
w ciemnym szpitalu — Torquato Tasso cierpiał na zaburzenia psychiczne i spędził 7 lat w szpitalu dla obłąkanych w Ferrarze. [przypis edytorski]
W ciepłych klimatach kobiety są dojrzałe do małżeństwa w ośmiu, dziewięciu i dziesięciu latach — Mahomet zaślubił Kadizję w piątym roku, a pojął ją w ósmym. W gorących krajach Arabii i Indii dziewczęta są zdatne do małżeństwa w ósmym roku i rodzą dzieci w rok potem. (Prideaux, Żywot Mahometa). W Algierze widzi się kobiety rodzące dzieci w dziewięciu, dziesięciu i jedenastu latach. [przypis autorski]
w cieśniejszą iść (daw.) — chwycić się za pas, za bary, za szyję. [przypis redakcyjny]
wciórności (gw.) — diabli (właściwie: wciornostki od: wciornostek: diabeł), użyte jako przekleństwo (bodaj to wciórności!: bodaj to diabli!), tu: zło, zły los. [przypis redakcyjny]
wciornaści! (gw.) — przekleństwo; wykrzyknienie wyrażające złość. [przypis edytorski]
wciśnieni — dzis popr. forma: wciśnięci. [przypis edytorski]
wciśniony — dziś popr.: wciśnięty. [przypis edytorski]
wciśniony — dziś: wciśnięty. [przypis edytorski]
W. Ciszewski, Deontologiczne i konsekwencjalistyczne koncepcje uzasadnienia prawa własności intelektualnej, [w]: Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?, Warszawa 2012, s. 366. [przypis autorski]
wciurnasa (gw.) — wielka (bliżej właściwego odcienia znaczeniowego byłoby słowo „cholerna”). [przypis edytorski]
w co przygodzić się (starop.) — na co przydać się. [przypis redakcyjny]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 22. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 23, M. Rose, Authors and Owners…, s. 44. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe…, s. 23. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe…, s. 24. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting…, s. 24, polskie tłumaczenie za: M. du Vall, Prawo patentowe, Warszawa 2008, s. 24. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10: its historical setting, [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 15. [przypis autorski]
W. Cornish, The Statute of Anne 1709–10…, s. 15. [przypis autorski]
W co (…) trafią — trafić w coś*: potrafić coś. [przypis redakcyjny]
W-C-T — skrót od: Walter Caspar Toebbens, identyfikował posiadacza jako pracownika zakładu Toebbens und Schultz; teoretycznie taki numer miał zapewniać nietykalność w trakcie wywózek, jednak potocznie nazywano go „nekrologiem”, a skrót odczytywano jako „wezmą także ciebie. [przypis edytorski]
w cudzem zalecaniu (starop.) — w wymienianiu cudzych zalet, zasług. [przypis edytorski]
w cwał — cwałem; bardzo szybko. [przypis edytorski]
w cwał, nie stępa — tj. jak najprędzej; cwał to najszybszy bieg konia, zaś stępa to określenie najpowolniejszego, regularnego chodu końskiego. [przypis edytorski]
w cwingerze, luwrze czy el-prado — Zwinger: dawny królewski kompleks reprezentacyjny w centrum Drezna, od 1855 z monumentalnym budynkiem mieszczącym kolekcję cennych obrazów (Sempergalerie); Luwr: dawny pałac królewski w Paryżu, od 1793 muzeum sztuki; Prado: Museo del Prado, muzeum w Madrycie, utworzone w 1819 przez króla Ferdynanda VII. [przypis edytorski]
w cyfrę powiązany płotek — płotek zbudowany z patyków a. sztachetek powiązanych na krzyż w taki sposób, że tworzą znak X, przypominając cyfry rzymskie. [przypis edytorski]
w Cyklopa wielkiej grocie (…) — nawiązanie do Odysei: druhy Ulissesa, który zamknięty w grocie Cyklopa Polifema, oślepił go i uciekł, przywiązawszy się do brzucha barana. [przypis edytorski]
w cyrkumferencji — w obwodzie. [przypis redakcyjny]
w czambuł — bez wyjątku. [przypis edytorski]
w czambuł — wszystkich bez wyjątku. [przypis edytorski]
w Czarnolesiu — dziś raczej: w Czarnolesie. [przypis edytorski]
w czasach najgłębszego pokoju porwano księcia — historia uprowadzenia księcia mazowieckiego Janusza ze Złotoryi została opisana w poprzednich rozdziałach; przy tej okazji miała zginąć żona powieściowego Juranda ze Spychowa. [przypis edytorski]
wczas a. wywczas (daw.) — odpoczynek, wypoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — czas wolny, wypoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw., gw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw., gw.) — wcześnie. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — na czas, w porę. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — odpoczynek, świętowanie. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — odpoczynek, wypoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — odpoczynek, wypoczynek, rozrywka. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — odpoczynek, wytchnienie. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — tu: wypoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — wcześnie. [przypis edytorski]
w czas (daw.) — we właściwym momencie. [przypis edytorski]
w czas (daw.) — w porę. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — w porę. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — w porę, wystarczająco wcześnie. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — wygoda, wypoczynek. [przypis redakcyjny]
wczas (daw.) — wypoczynek. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — wypoczynek, rozrywka. [przypis edytorski]
wczas (daw.) — wypoczynek; używać a. zażywać wczasu: odpoczywać. [przypis edytorski]
