Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11014 przypisów.
kopce sypać — graniczyć (granice często były oznaczane kopcami). [przypis redakcyjny]
kopcić a. kurzyć komuś pod nos (daw. fraz.) — zachowywać się wobec kogoś lekceważąco, sprawiać przykrość, uchybiać komuś. [przypis edytorski]
Kopciuszek — tu: Kopciuszek albo triumf dobroci (La Cenerentola ossia La bontà in trionfo), opera komiczna Gioacchina Rossiniego do libretta Jacopo Ferrettiego, której premiera odbyła się w 1817 r. [przypis edytorski]
Kopczyński, Onufry (1735–1817) — ur. jako Andrzej Kopczyński; ksiądz pijar, poeta (łaciński), pedagog szkół pijarskich, w tym w Collegium Nobilium; językoznawca, prowadził studia nad polską gramatyką, był autorem pierwszego jej podręcznika: Gramatyka dla szkół narodowych (t. I–III dla kolejnych klas, wyd. 1778–1781, wyd. II pośmiertne 1817) oraz pierwszego elementarza (Nauka czytania i pisania, 1785). [przypis edytorski]
KOPD de KDMQ Master KOPD. Our position about 75 west yours… (ang.) — KOPD, od dowódcy KDMQ do KOPD. Nasza pozycja około 75 na zachód od waszej. Natychmiast przychodzimy z pomocą. Prosimy o informowanie nas o pogodzie. Podpisano: dowódca „SS President Harrison”. (KDMQ to radiotelegraficzny kod statku „President Harrison”). [przypis edytorski]
kopeć — gęsty, ciemny dym; sadza. [przypis edytorski]
Kopeć, Józef (1762–1833) — polski oficer, zesłany na daleką Syberię po klęsce insurekcji kościuszkowskiej, badacz Kamczatki, pamiętnikarz. [przypis edytorski]
kopeć — osad z sadzy. [przypis edytorski]
kopercaki (gw.) a. koperczaki (daw.) — zaloty; „palić koperczaki” oznacza „zalecać się”. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; palić koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; stroić koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczaki (daw.) — zaloty; sunąć w koperczaki: zalecać się. [przypis edytorski]
koperczak (starop.) — komplement. [przypis edytorski]
Kopernik był tak nieefektowny, że wydano mu książkę za pozwoleniem Kościoła — mimo iż bardzo techniczna i przeznaczona dla wąskiego kręgu specjalistów, faktycznie książka Kopernika De revolutionibus… została wydana drukiem bez pozwolenia Kościoła katolickiego, w protestanckiej Norymberdze. [przypis edytorski]
Kopernik powiedział… — w roku 1655, gdy rozgrywa się ta scena, książka Kopernika, podobnie jak heliocentryczne dzieła jego kontynuatorów, Galileusza i Keplera, uznana za sprzeczną z doktryną katolicką, czyli heretycką, znajdowała się na kościelnym indeksie ksiąg zakazanych; w 1664 zakazano wszelkich dzieł nauczających o ruchomości Ziemi. [przypis edytorski]
Kopernik — tu: wyzwisko warszawskie. [przypis redakcyjny]
koper — od czasów starożytnych znany był jako afrodyzjak. [przypis redakcyjny]
Koperszady — dwie doliny na granicy pomiędzy Tatrami Wysokimi a Tatrami Bielskimi: Przednie Koperszady i Zadnie Koperszady, odgałęzienia Doliny Kieżmarskiej; nazwa związana z prowadzonym na tym obszarze kopalnictwem rud miedzi, którym trudnili się w tym rejonie niem. górnicy ze Spisza; teren ten nazywano po niem. Kupferschächte, tj. szyby miedzi, stąd utworzono pol. Koperszady i słow. Koperšády (dziś: Meďodoly). [przypis edytorski]
kopersztych (daw., z niem.) — miedzioryt, rycina. [przypis edytorski]
kopersztychy — miedzioryty. [przypis redakcyjny]
kopersztych (z niem. Kupferstich) — miedzioryt. [przypis redakcyjny]
koperta z łańcuszkiem — tu: zegarek kieszonkowy na łańcuszku a. samo blaszane pudełeczko, w którym mieści się taki zegarek. W XIX i na początku XX w. zegarek kieszonkowy uważano za oznakę elegancji i zamożności, dlatego biedni czasami nosili sam łańcuszek, wystający z kieszeni. [przypis edytorski]
koperwas (niem. Kupferwasser) — siarczan miedzi. [przypis redakcyjny]
kopią (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (na) kopię. [przypis edytorski]
kopią — dziś popr. B. lp: kopię. [przypis edytorski]
kopią — dziś popr. forma B. lp: kopię. [przypis edytorski]
kopia — był to rodzaj potężnej włóczni używanej przez konnych rycerzy. [przypis edytorski]
kopiał — książka lub zeszyt, do którego przez kalkę wpisuje się kopie dokumentów. [przypis edytorski]
kopia — tu: włócznia. [przypis edytorski]
kopia — właśc. włócznia. [przypis edytorski]
kopić — zbierać w kopy. [przypis edytorski]
kopica (daw.) — kopa siana lub zboża. [przypis edytorski]
kopica — kopa siana a. zboża; kopiec. [przypis edytorski]
kopidół (gw.) — grabarz. [przypis edytorski]
kopiejka — drobna moneta ros., 100 kopiejek składa się na rubel; tu: grosz. [przypis edytorski]
kopiejka — drobna moneta rosyjska, 100 kopiejek składa się na rubel. [przypis edytorski]
kopiejka, w skrócie kop. — rosyjska jednostka monetarna, jedna setna rubla. [przypis edytorski]
kopiejki, halerze, fenigi — drobne monety z okresu zaborów: rosyjskie, austro-węgierskie i niemieckie. [przypis edytorski]
kopiej (starop. forma) — kopii. [przypis edytorski]
kopieniak (daw.) — płaszcz. [przypis redakcyjny]
kopieniak (daw., z węg. köpenyeg) — peleryna, płaszcz bez rękawów. [przypis edytorski]
kopii — dla rytmu czytamy na trzy sylaby. [przypis edytorski]
kopiją (daw. B.lp) — dziś: kopię. [przypis edytorski]
kopiją (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: kopię. [przypis edytorski]
kopiją (starop. forma) — dziś N.lp r.ż: kopią. [przypis edytorski]
kopij — dziś popr. forma D. lm: kopii. [przypis redakcyjny]
kopijnicy — ciężka jazda uzbrojona w kopie i miecze. [przypis edytorski]
kopijniki — ciężka jazda uzbrojona w kopie i miecze. [przypis edytorski]
kopijnik — żołnierz ciężkiej jazdy uzbrojonej w kopie i miecze. [przypis edytorski]
kopij — właśc. włóczni. [przypis edytorski]
Kopiowany (…) dłuta — Na Ekspozycji Uniwersalnej na Polu Marsowem w Paryżu, w sekcji nazwanej Histoire du travail oglądać było można ten rysunek przedpotopowy. [przypis autorski]
kop. — kopiejka, setna część rubla. [przypis edytorski]
KOP — Korpus Ochrony Pogranicza, polska formacja wojskowa utworzona w 1924 do ochrony wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
kopnąć się (pot.) — szybko pójść, pobiec po coś. [przypis edytorski]
kopnąć się — szybko podążyć. [przypis edytorski]
kopnąć w kalendarz (pot.) — umrzeć. [przypis edytorski]
kopny — grząski lub sypki, trudny do przebycia. [przypis edytorski]
kopny — o drodze, gruncie: pokryty grubą warstwą sypkiego śniegu a. piasku, trudny do przebrnięcia. [przypis edytorski]
kopny — o drodze, śniegu, piasku: trudny do przebrnięcia; sypki. [przypis edytorski]
kopny — zasypany śniegiem, trudny do przejścia. [przypis edytorski]
Koponiusz — pierwszy prokurator Judei. [przypis tłumacza]
kopra — wysuszony miąższ orzechów palmy kokosowej. [przypis edytorski]
koprolity — Skamieniałe wydzieliny prarekinów, z których można poznać wewnętrzną ich budowę. [przypis autorski]
Kopr. — swoisty skrót od: Komisja propagandy; pamiętnik został wydany w Warszawie przez Wydawnictwo Komisji Propagandy Biura Informacji i Propagandy KG AK. [przypis edytorski]
Koptos — Κοπτος, miasto, zburzone później przez Dioklecjana, zakwitło znowu, za Justyniana zwało się czas jakiś Justinianopolis [ob. Kift, na wsch. brzegu Nilu, ok. 40 km na płn. Luksoru; w starożytności stanowiło początek ważnego szlaku handlowego prowadzącego z doliny Nilu przez Pustynię Wschodnią na wybrzeże M. Czerwonego, skąd żeglowano do Arabii i Indii]. [przypis tłumacza]
Koptowie — egipska grupa etniczno-religijna, chrześcijańscy potomkowie starożytnych Egipcjan. [przypis edytorski]
kopuła Inwalidów — widoczna z daleka pozłacana kopuła monumentalnego paryskiego Kościoła Inwalidów, zbudowanego w 1706 na polecenie Ludwika XIV. [przypis edytorski]
Kopuła Zofii — mowa o bazylice Hagia Sophia, zbudowanej w VI w. n.e., a w r. 1453 przekształconej na meczet. [przypis edytorski]
kopulioti — rengti iškilmes. [przypis edytorski]
Kopycissumus — żart słowny; do przezwiska Kopytko Beetle dodał łaciński format -issimus, oznaczający najwyższy stopień przymiotnika, jak np. w słowie sollertissimus: najbieglejszy. [przypis edytorski]
kopystka — drewniana płaska łyżka o długim trzonku, służąca do mieszania gotujących się potraw. [przypis edytorski]
kopystka — rodzaj drewnianej łyżki lub łopatki. [przypis edytorski]
kopyta bez stali — niepodkute. [przypis edytorski]
kopyta wyciągać (przen. pot.) — umierać. [przypis edytorski]
kopytkowe — opłata od koni i bydła pobierana przy wjeździe do miasta. [przypis edytorski]
kopyto — drewniana forma, na której szewc robi buty. [przypis edytorski]
kopyto — tu: drewniana forma, na której szewc robi buty. [przypis edytorski]
kopyty — daw. forma N.lm; dziś: kopytami. [przypis edytorski]
kopyty — dziś: kopytami. [przypis edytorski]
kopyty — dziś popr. forma N. lm.: kopytami. [przypis edytorski]
kopyty — dziś popr. forma N.lm: kopytami. [przypis edytorski]
kopyty — dziś popr. forma N. lm: kopytami. [przypis edytorski]
kopyty — dziś popr. forma N. lm.: kopytami (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]
kopyty (starop. forma) — kopytami. [przypis edytorski]
Kora a. Persefona (mit. gr.) — córka bogini Demeter, podstępem poślubiona przez Hadesa. [przypis edytorski]
korab (daw.) — łódź, okręt. [przypis edytorski]
korab (daw.) — okręt. [przypis edytorski]
korab (daw.) — okręt, statek, łódź. [przypis edytorski]
korab (daw.) — okręt, statek. [przypis edytorski]
korab (daw.) — okręt, statek. [przypis redakcyjny]
korab (daw.) — statek, okręt. [przypis edytorski]
korab (daw.) — statek. [przypis edytorski]
korab — inaczej okręt, łódź. [przypis edytorski]
korabiowy — od korab: okręt, statek, łódź. [przypis edytorski]
Korab-Kucharski, Henryk (1891–1954) — dziennikarz. [przypis edytorski]
korab — łódź, okręt. [przypis redakcyjny]
korabl — Mamy w języku polskim korab, toż samo co: statek, okręt; Trembecki dla harmonii i nowości zmienił cokolwiek dawny wyraz, przybierając zakończenie z języka pobratymczego. [przypis redakcyjny]
korabl (ros.) — korab, okręt. [przypis edytorski]
korabl (z ros.) — korab, okręt. [przypis edytorski]
