Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6623 przypisów.

turnia — skalisty, stromy szczyt. [przypis edytorski]

turnia — stroma skała a. szczyt. [przypis edytorski]

turnia — szczyt, zwł, skalisty i stromy. [przypis edytorski]

turnice (reg.) — turnie, tj. szczyty górskie. [przypis edytorski]

turniczki — zdr. turnie; strome skały, skaliste, ostre szczyty górskie. [przypis edytorski]

turniei — dziś popr. forma D. lm: turniejów. [przypis edytorski]

turnieja (daw.) — rozprawa, walka. [przypis redakcyjny]

turnieja (daw.) — rozruch. [przypis redakcyjny]

turnier (niem.) — turniej, potyczka. [przypis edytorski]

Turniska — prawdopodobnie chodzi o Turnice, czyli skalistą część grzbietu poniżej polany Cioski. [przypis edytorski]

turniura — poduszeczka kładziona z tyłu spódnicy damskiej zgodnie z wymaganiami mody dziewiętnastowiecznej. [przypis redakcyjny]

turniura (z fr. tournure: obrót rzeczy; zwrot; postać) — tu: postawa, sposób bycia. [przypis edytorski]

turniurka (z fr. tournure)— zdrobn. od: tiurniura: element sukni, podkreślający tył bioder, stosowany w drugiej poł. XIX w. dla nadania kobiecej sylwetce kształtu litery S. [przypis edytorski]

Turno, Kazimierz (1778–1817) — oficer Księstwa Warszawskiego; na własnym koszt wystawił 5. pułk strzelców konnych, którym dowodził jako pułkownik; od 1810 generał brygady. [przypis edytorski]

turnspit-dog — dawna angielska rasa psów o krótkich nogach i długim tułowiu, używanych do napędzania kołowrotów obracających rożny w kuchni. [przypis edytorski]

turnus a. per turnum (łac.) — kolej, ustalona kolejność wykonywania jakiejś czynności, np. głosowania. [przypis edytorski]

Turnus, Kamilla — Kamilla i Turnus według Eneidy polegli w obronie Lacjum. [przypis redakcyjny]

Turnus Rufus właśc. Kwintus Tinnejusz Rufus (ok. 90 –- po 131 n.e.) — rzymski konsul. Dowodził wojskami tłumiącymi powstanie Bar-Kochby (132–136), ale nie udało mu się stłumić rewolty; jednym z dowódców powstania ze ztrony żydowskiej był Akiba ben Josef. [przypis edytorski]

Turów — miasto w płd. części dzisiejszej Białorusi, w X w. stolica Księstwa Turowskiego, zależnego od Księstwa Kijowskiego, w XVII w. dobra Sapiehów. [przypis redakcyjny]

Turośń — wieś w pow. białostockim; istnieją pobliskie wsie o tej nazwie: Turośń Kościelna i Dolna. [przypis edytorski]

Turowicz, Jerzy (1912–1999) — dziennikarz, publicysta, wieloletni redaktor katolickiego czasopisma „Tygodnik Powszechny”. [przypis edytorski]

Turpe (…) genu — Propertius, Elegiae III, 9, 5. [przypis tłumacza]

Turpin — miał być arcybiskupem w Reims za Karola Wielkiego; przypisują mu kronikę owych czasów, główne źródło poetów romantycznych. [przypis redakcyjny]

Turpis (…) color — Propertius, Elegiae, II, 17, 26. [przypis tłumacza]

turpizm — nurt w literaturze opisujący rzeczy brzydkie, a nawet odrażające, w celu wywołania u czytelnika szoku estetycznego. [przypis edytorski]

Turris Antonia (łac.: wieża Antonia) — twierdza Antonia, zbudowana w 31 p.n.e. w płn.-wsch. narożniku Świątyni Jerozolimskiej przez Heroda Wielkiego, nazwana na cześć jego patrona Marka Antoniusza. Stanowiła część fortyfikacji miejskich, równocześnie umożliwiając nadzorowanie położonego poniżej placu świątynnego. W czasach Jezusa stacjonował w niej garnizon rzymski. W roku 70 została zniszczona przez wojska Tytusa podczas oblężenia Jerozolimy w wojnie żydowskiej. [przypis edytorski]

Turski — arbiter, który podczas posiedzenia Sejmu 8 czerwca 1789 r. ofiarował się być delatorem (oskarżycielem prywatnym) w sprawie Ponińskiego; dawny przewód sądowy polski nie znał, jak obecny, oskarżenia z urzędu; delator odpowiadał za oskarżenie nie dowiedzione, a że Poniński był potęgą, czyn Turskiego świadczy o odwadze. W wydaniu z 1816 r.: Obywatelu Turski. [przypis redakcyjny]

Turski Filipek — Miasto Tours miało aż do Ludwika XIV własną, odrębną monetę. [przypis tłumacza]

Turski, Stefan (1875–1945) — aktor, reżyser teatralny, autor wodewilu Krowoderskie zuchy. [przypis edytorski]

tur — tu z fr.: runda. [przypis edytorski]

tur — wymarły przodek bydła domowego, ceniony dawniej jako zwierzyna łowna; najdłużej zachował się w Polsce: do XVII w. [przypis edytorski]

tur — wymarły ssak z rodziny pustorożców, przodek bydła domowego, odznaczał się potężnymi rogami. [przypis edytorski]

turybularz — kadzielnica. [przypis redakcyjny]

turyferariusz — ministrant odpowiadający za kadzidło podczas liturgii. [przypis edytorski]

Turyngia — kraina w środkowej części dzisiejszych Niemiec (obejmująca m. in. Weimar, Jenę, Erfurt i Eisenach); od V w. księstwo plemienia Turyngów, w połowie VI w. podbite przez Franków, schrystianizowane w VIII w., od początku w. IX (ok. 804 r.) jedna z marchii państwa Karola Wielkiego. [przypis edytorski]

Turyn — miasto w płn.-zach. Włoszech, stolica regionu Piemont. [przypis edytorski]

Turza — miasto Tours we Francji nad Loarą. [przypis redakcyjny]

Turzon, Jan (1437–1508) — kupiec, przedsiębiorca i patrycjusz z węgierskiego rodu Thurzo von Bethlemfalva, urodzony w Lewoczy w rodzinie kupców i przedsiębiorców, został przez swego ojca do Wenecji i Padwy, aby pogłębiać wiedzę o hutnictwie, po powrocie rozwijał rodzinny interes, związany z wydobyciem rud ołowiu, srebra, złota i miedzi w Olkuszu w Polsce, w Górach Złotych na Dolnym Śląsku, Kutnej Horze w Czechach oraz na Węgrzech. [przypis edytorski]

turzyca — tu: sierść. [przypis edytorski]

Turzyma, Maria, właśc. Maria Wiśniewska z d. Głowacka (1860–1922) — działaczka feministyczna, pisarka, publicystka; współpracowała z Marią Siedlecką i Kazimierą Bujwidową; wydawczyni krakowskiego pisma „Nowe Słowo” (1902–1905), poświęconego emancypacji kobiet, podczas I wojny światowej działała w krakowskim kole Ligi Kobiet Galicji i Śląska; autorka zbioru nowel Nadbrzeżne Fale (1899) oraz tekstów publicystycznych (m.in. Handel kobietami i Potrójne więzy kobiety); działała na rzecz dopuszczenia kobiet do edukacji uniwersyteckiej oraz praw wyborczych dla kobiet, zwracała uwagę na problem zależności ekonomicznej kobiet od mężczyzn. [przypis edytorski]

tuška — čiulptukas, žindukas. [przypis edytorski]

Tuśmy — tu, tj. pod Sokalem w bitwie z Tatarami w r. 1519. [przypis redakcyjny]

Tuśmy usiedli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: „tu usiedliśmy”. [przypis edytorski]

Tu sapientium (…) Lyaeo — Horatius, Odae, III, 21, 14. [przypis tłumacza]

Tu sciebas, quid patiebar, nullus hominum (łac.) — Ty wiedziałeś, co cierpiałem, a nikt z ludzi (Augustyn, Wyznania VII 7). [przypis edytorski]

Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; tu przen.: ustronie, zacisze z dala od świata i towarzystwa. [przypis edytorski]

Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]

Tusculum — miejscowość 5 km od Rzymu, w której Cyceron napisał Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]

Tu secanda (…) domos — Horatius, Odae, II, 16, 17. [przypis tłumacza]

Tuskańskie (morze) — Morze Tyrreńskie. [przypis redakcyjny]

tuszę (starop.) — mam nadzieję, spodziewam się. [przypis edytorski]

tusze — nadzieje (od: tuszyć, mieć nadzieję, spodziewać się). [przypis redakcyjny]

Tuszkana — kraina w środkowych Włoszech, Toskania. [przypis redakcyjny]

tuszyć czego (starop.) — spodziewać się czego. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; por.: otucha. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; tu: dawać nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — mieć nadzieje. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — przypuszczać. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — spodziewać się; sądzić. [przypis edytorski]

tuszyć (daw.) — uważać, sądzić; spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć — mieć nadzieję; por. wyraz pokrewny: otucha. [przypis edytorski]

tuszyć — mieć nadzieję; tu: przewidywać. [przypis edytorski]

tuszyć — mniemać, sądzić; mieć nadzieję. [przypis redakcyjny]

tuszyć (przestarz.) — mieć nadzieję, sądzić. [przypis redakcyjny]

tuszyć sobie co dobrego (starop.) — mieć nadzieję na co dobrego. [przypis edytorski]

tuszyć sobie co (starop.) — mieć nadzieję na co. [przypis edytorski]

tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję na co. [przypis edytorski]

tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć sobie (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się. [przypis edytorski]

tuszyć — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

tuszyć (starop.) — mieć nadzieję, spodziewać się; tu: przeczuwać, podejrzewać. [przypis edytorski]