Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5364 przypisów.
Czerniaków, Adam (1880–1942) — inżynier, przed wojną m.in. radny warszawski, w jej trakcie prezes Rady Żydowskiej, popularnie zwanej Gminą, w okupowanej Warszawie. Organizator życia w warszawskim getcie, m. in. pomocy społecznej, nielubiany jednak przez mieszkańców, zarzucających mu uległość wobec Niemców. Popełnił samobójstwo 23 lipca 1942, wiedząc że rozpoczęta przez Niemców akcja wysiedleńcza prowadzi do likwidacji getta. W liście do żony pisał: „Żądają ode mnie, abym własnymi rękami mordował dzieci mego narodu, nie pozostaje mi nic innego jak umrzeć”. Pisał Dziennik getta warszawskiego, opublikowany w roku 1972 („Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1972, nr 3/4). Wiersz wykorzystuje fakt, że nazwisko Czerniaków” brzmi tak samo jak nazwa warszawskiej dzielnicy. [przypis edytorski]
czerniawa (daw.) — czerń, tłum. [przypis edytorski]
czernić — dziś popr.: oczerniać. [przypis edytorski]
czernić — oczerniać. [przypis edytorski]
czernić — oczerniać, zniesławiać. [przypis edytorski]
czernić — tu: oczerniać. [przypis edytorski]
czernica — jagoda. [przypis edytorski]
czernica — tu: jagoda. [przypis edytorski]
czernica (ukr. черниця) — mniszka, zakonnica. [przypis edytorski]
czernidło (daw.) — atrament. [przypis edytorski]
czernidło — tu: paszkwil; por.: oczerniać. [przypis edytorski]
czerni — dziś popr.: czerni się a. czernieje. [przypis edytorski]
czerniec — duchowny prawosławny; daw. pop. [przypis edytorski]
Czerniechow, właśc. Czernihów, ukr. Чернігів — miasto nad Desną, w płn. części dzisiejszej Ukrainy. Jedno z najdawniejszych miast na Rusi, już w końcu X w. było siedzibą biskupa prawosławnego. [przypis edytorski]
czerniec — mnich prawosławny. [przypis edytorski]
czerniec (z ukr. a. z ros.) — mnich. [przypis edytorski]
czerniec (z ukr.) — mnich prawosławny. [przypis edytorski]
Czernihowskie — obszar w północnej części Ukrainy, nad rzeką Desną. [przypis edytorski]
Czernik, Stanisław (1899–1969) — prozaik, poeta i folklorysta. [przypis edytorski]
Czerniowce — miasto w płd.-zach. części Ukrainy, w Bukowinie płn. [przypis edytorski]
Czernyszewski, Nikołaj Gawriłowicz (1828–1889) — rosyjski filozof, socjalista. [przypis edytorski]
Czernyszewski, Nikołaj Gawriłowicz (1828–1889) — rosyjski filozof, socjalista utopijny, publicysta i pisarz, ideowy przywódca rewolucyjnego demokratycznego ruchu lat 60. XIX w. W 1862 aresztowany, osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej, gdzie napisał powieść Co robić (1863), przedstawiającą wizję nowego człowieka i przyszłego społeczeństwa; w 1864 zesłany na ciężkie roboty na Syberii. [przypis edytorski]
czerpa — dziś popr. forma 3.os.lp.: czerpie. [przypis edytorski]
czerpa — dziś popr. forma: czerpie. [przypis edytorski]
czerpak — naczynie do nabierania cieczy lub ciał sypkich. [przypis edytorski]
czerpiem — forma skrócona od: czerpiemy. [przypis edytorski]
czerstwieć (daw.) — wzmacniać się (od czerstwy, tj. zdrowy). [przypis edytorski]
czerstwiejszy (starop.) — silniejszy, mocniejszy. [przypis edytorski]
czerstwość (daw.) — zdrowie, siła. [przypis edytorski]
czerstwość — siła. [przypis edytorski]
czerstwy — daw. świeży. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — świeży. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — zdrowy. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — zdrowy, silny. [przypis edytorski]
czerstwy — tu: zdrowy, krzepki. [przypis edytorski]
czerstwy — tu: zdrowy. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy i silny. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, krzepki; czerstwić: przydawać zdrowia, siły. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, mocny; tu przen. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, silny. [przypis edytorski]
Czertsej — w oryg. Chertsey. [przypis edytorski]
czerw (daw.) — larwa, robak. [przypis edytorski]
czerw (daw.) — ogólna nazwa larw toczących owoce, drzewa, grzyby. [przypis edytorski]
czerw (daw.) — robak, larwa. [przypis edytorski]
czerw (daw.) — robak, larwa; stoczone czerwiem — pogryzione przez robactwo. [przypis edytorski]
czerw (daw.) — robak. [przypis edytorski]
czerwiec — owad, z którego pozyskiwano daw. czerwony barwnik. [przypis edytorski]
czerwiec (tu biol.) — mały (1–5 mm), roślinożerny pluskwiak z nadrodziny Coccoidea. [przypis edytorski]
czerwieńce — czerwone złote. [przypis edytorski]
czerwieńce — tu: złote monety. [przypis edytorski]
czerwieńce — złote dukaty. [przypis edytorski]
czerwieniak (daw.) — czerwone wino. [przypis edytorski]
czerwieniały pręty wikliny — młode pędy wikliny (rodzaj krzewiastej wierzby) mają kolor czerwony i długie, szarozielone liście. [przypis edytorski]
czerwieniaty — czerwonawy. [przypis edytorski]
czerwieniec a. czerwoniec — złota moneta obiegowa, floren a. dukat. [przypis edytorski]
czerwieniec — czerwoniec, czerwony złoty: nazwa złotego pieniądza o wartości zbliżonej do dukata. [przypis edytorski]
czerwieniec — czerwony złoty, dawna złota moneta obiegowa. [przypis edytorski]
czerwieniec — czerwony złoty, złota moneta obiegowa. [przypis edytorski]
czerwieniec (daw.) — czerwony złoty, złota moneta obiegowa. [przypis edytorski]
czerwienny tuz — as kierowy. [przypis edytorski]
czerw — larwa, poczwarka owada, tu: robak. [przypis edytorski]
czerwońce — czerwone złote; rodzaj dawnych monet. [przypis edytorski]
czerwoną obwódką, którą zachowała od roku 93 — odwołanie do okresu krwawego terroru podczas rewolucji francuskiej, który rozpoczął się w marcu 1793 roku; szczytowe jego nasilenie przypadło na połowę 1794 r.; zgilotynowano wówczas w sumie nawet do 20 tys. ludzi. [przypis edytorski]
czerwona aseptyna — opisowe określenie środka antyseptycznego, zapewne fuksyny lub pigmentu Castellaniego, preparatu złożonego z fuksyny, fenolu, kwasu borowego i rezorcyny, o działaniu grzybobójczym, silnie odkażającym i przeciwzapalnym; fuksynę stosuje się także jako czerwony barwnik do wyrobu farb, atramentów oraz do barwienia papieru i włókien naturalnych; aseptyną nazywano dawniej roztwór kwasu borowego, od nazwy handlowej kwasu borowego produkowanego w Szwecji od 1868 i sprzedawanego jako środek konserwujący i antyseptyczny. [przypis edytorski]
Czerwona Czapeczka — Czerwony Kapturek. [przypis edytorski]
Czerwona Czapeczka — dziś przyjął się tytuł: Czerwony Kapturek. [przypis edytorski]
czerwonak — flaming; nazwa potoczna. [przypis edytorski]
czerwonak — gatunek dużego ptaka brodzącego; flaming karmazynowy. [przypis edytorski]
Czerwona zaraza — Wiersz powstał 29 sierpnia 1944 r. jako ostatni utwór napisany przez Józefa Szczepańskiego. Mówi on o daremnym oczekiwaniu na pomoc Powstaniu Warszawskiemu ze strony Armii Czerwonej. [przypis edytorski]
czerwonego sukna — metafora z Potopu Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]
czerwonem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś popr.: czerwonym. [przypis edytorski]
czerwonemi oczy — dziś popr. forma: czerwonymi oczami. [przypis edytorski]
czerwone złoto, częściej czerwony złoty — dukat, polska moneta ze złota, warta ok. 5 złotych srebrnych. [przypis edytorski]
„Czerwoniak” — „Kurier Czerwony”, przedwojenne warszawskie czasopismo sensacyjne; także: ogólne przedwojenne określenie prasy brukowej a. sensacyjnej, pochodzące od jaskrawoczerwonych tytułów artykułów. [przypis edytorski]
czerwoniec — czerwony złoty: nazwa złotego pieniądza o wartości zbliżonej do dukata. [przypis edytorski]
czerwoniec — tu: radziecki banknot dziesięciorublowy. [przypis edytorski]
Czerwoni Żydzi a. zaginione plemiona — część narodu izraelskiego, która została przesiedlona przez Asyryjczyków po upadku Królestwa Izraela w końcu VIII w. p.n.e. Biblia ani inne źródła nie podają jednoznacznie, co się z nimi stało, dlatego w tradycji żydowskiej trwa nadzieja, że potomkowie zaginionych Żydów żyją gdzieś w ukryciu i kiedyś połączą się z narodem. [przypis edytorski]
czerwonoskóry — Indianin. [przypis edytorski]
czerwony a. czerwony złoty — dukat, polska moneta ze złota, warta ok. 5 złotych srebrnych. [przypis edytorski]
czerwony chorąży — chorąży czerwonej chorągwi. [przypis edytorski]
Czerwony Dwór — w oryginale ang.: Red House. [przypis edytorski]
Czerwony Fort w Agrze — wielki zespół budowli fortecznych i pałacowych w Agrze w Indiach, wzniesiony z inicjatywy cesarza Akbara (1556–1605) z dynastii Wielkich Mogołów, w 1983 wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO; w 1857 był miejscem bitwy podczas powstania sipajów, które spowodowało koniec rządów Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w Indiach i objęcie bezpośrednich rządów w tym kraju przez rząd Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
Czerwony Klasztor — kompleks klasztorny na Słowacji w miejscowości Czerwony Klasztor nad Dunajcem. [przypis edytorski]
Czerwony Klasztor — średniowieczny kompleks klasztorny w Pieninach, nad Dunajcem, w miejscowości Czerwony Klasztor na Słowacji; założony w XIV w. przy drodze handlowej z Węgier do Polski przez bród na Dunajcu, wspierany przez polskich królów; jedna z najsłynniejszych budowli sakralnych w Pieninach. [przypis edytorski]
Czerwony Król — Wilhelm II (ok. 1056–1100), król Anglii (od 1087), syn Wilhelma Zdobywcy, zwany Rudym (łac. Rufus). [przypis edytorski]
czerwony krzyż Calatravy — godłem kastylijskiego zakonu rycerskiego Calatravy był równoramienny czerwony krzyż ze stylizowanymi liliami na końcach. [przypis edytorski]
czerwony olbrzym — gwiazda o stosunkowo niewielkiej masie (od 0,5 do ok. 8–10 wielokrotności masy Słońca), będąca na schyłkowym etapie ewolucji; nazwa związana jest z obserwowaną barwą i dużymi rozmiarami (setki razy większych od promienia Słońca); na tym etapie gwiazda po zsyntetyzowaniu helu z całej ilości wodoru w jądrze zaczyna syntezę helu z warstw wodoru położonych bliżej jej powierzchni. [przypis edytorski]
czerwony (pot. o człowieku) — mający lewicowe poglądy (od czerwonego sztandaru, symbolu używanego przez socjalistów, komunistów i inne ruchy lewicowe). [przypis edytorski]
czerwony ptak — ogień, pożar. [przypis edytorski]
Czerwony sztandar — hymn proletariatu polskiego od 1882. Autorem polskich słów był Bolesław Czerwieński, który starał się zawrzeć w nich najważniejsze idee ruchu socjalistycznego. Melodia napisana w 1843 r. przez Jacquesa Vogt (Marche de carabiniers fribourgeoise), adaptowana przez Jana Kozakiewicza, była pierwotnie melodią szwajcarskiej pieśni patriotycznej (Les bords de la libre Sarine). W 1877 r. anarchista Paul Brousse ułożył dopisał do tej melodii słowa o wymowie rewolucyjnej (Le Drapeau rouge). Tekst polski jest inspirowany tekstem francuskim, ale nie stanowi wiernego tłumaczenia. [przypis edytorski]
czerwony węgierski — złoty dukat węgierski. [przypis edytorski]
czerwony złoty — dawna polska nazwa monety ze złota, dukata, używana dla odróżnienia od jednostki obrachunkowej nazywanej złotym polskim. [przypis edytorski]
czerwony złoty — złota moneta obiegowa w dawnej Polsce; Krasicki odnosi się do widniejącego na niektórych z nich napisu Concordia res parvae crescunt (łac.: Małe rzeczy wzrastają dzięki zgodzie). [przypis edytorski]
czerwony złoty — złoty dukat, moneta obiegowa w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
czerwony złoty — złoty dukat. [przypis edytorski]
czerw — pasożyt (larwa) żerujący na drewnie. [przypis edytorski]
czerw — robak beznogi. [przypis edytorski]
czerwy — dziś popr. forma B.lm: czerwie. [przypis edytorski]
cześć Baranka — w znaczeniu: kult relig. [przypis edytorski]
cześć (starop.) — czytać; był czyst: był czytany; przeto iż był jeden do drugiego czyst tu: ponieważ był pisany przez jedno do drugiego a. ponieważ był przez jedno przeznaczony do czytania dla drugiego (przez męża dla żony). [przypis edytorski]
