Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Adam Mickiewicz, Zima miejska

Spis treści

    1. Alkohol: 1
    2. Miasto: 1 2 3
    3. Obyczaje: 1
    4. Radość: 1
    5. Wieś: 1
    6. Zabawa: 1 2
    7. Zima: 1 2 3

    Adam MickiewiczZima miejska[1]

    1
    Zima, Miasto, Zabawa, RadośćPrzeszły dżdże wiosny, zbiegło skwarne lato
    I przykre miastu jesienne potopy,
    Już bruk, ziębiącą obleczony szatą,
    Od stalnej Fryzów niekrzesany stopy[2].
    5
    Więzieni słotą[3] w domowej katuszy,
    Dziś na swobodne gdy wyjrzym powietrze,
    Londyński pojazd[4] tarkotem[5] nie głuszy
    Ani nas kręgi zbrojnymi[6] rozetrze.
    Witaj narodom miejskim[7] pora błoga!
    10
    Już i Niemeńców, i sąsiednich Lechów[8]
    Tu szuka ciżba[9], tysiącami mnoga,
    Zbiegłych Dryjadom[10] i Faunom[11] uśmiechów.
    Tu wszystko czerstwi[12], weseli, zachwyca,
    Czy ciągnę tchnienie, co się zimnem czyści,
    15
    Czy na niebieski zmysł[13] podniosę lica[14],
    Czyli[15] się śnieżnej przypatruję kiści[16].
    Jedna z nich pływa w niepewnym żywiole,
    Druga ciężarem sporsza[17] już osiadła;
    Tą wiatr poleciał stwardniałe kryć role
    20
    Albo pobielić Wiliji[18] źwierciadła[19].
    Zima, Wieś, MiastoLecz kogo sioło[20] dzisiejsze uwięzi,
    Zmuszony widzieć łyse gór wiszary[21],
    Grunt dziki, knieję nagimi gałęzi
    Nie silną[22] zimne podźwignąć ciężary[23]
    25
    Taki, gdy smutna ciągnie się minuta,
    Wreszcie zmieniony kraj porzuca z żalem
    I dając chętnie Cererę za Pluta[24],
    Pędzi wóz ku nam ciężarny metalem.
    Tu go przyjmują gościnne podwoje[25],
    30
    Rzeźbą i farbą odziany przybytek,
    Tutaj rolnicze przepomina[26] znoje
    W pieszczonym gronie czarownych Charytek[27].
    Miasto, Zima, ZabawaNa wsi, zaledwie czarna noc rozrzednie,
    Każe wraz[28] Ceres wczesny witać ranek,
    35
    Tu, chociaż słońce zajmie nieba średnie,
    Śpię atłasowych pod cieniem firanek.
    Lekkie nareszcie oblókłszy[29] nankiny[30],
    Modnej młodzieży przywoływam[31] koło;
    Strojem poranne zbywamy godziny
    40
    Albo rozmową bawim się wesołą.
    Ten w lśniący kryształ[32] włożywszy oblicze,
    Wschodnim balsamem[33] złoty kędzior pieści;
    Drugi stambulskie oddycha gorycze[34],
    Lub pije z chińskich ziół ciągnione treści[35].
    45
    A kiedy chwila dwunasta nadbieży,
    Wraz do śliskiego wstępuję powozu[36],
    Sobol lub rosmak[37] moje barki jeży
    I suto[38] zdobiąc, nie dopuszcza mrozu.
    Alkohol, ObyczajeNa sali orszak przywitam wybrany,
    50
    Wszyscy siadają za biesiadnym stołem,
    W kolej szlą[39] pełne smaków porcelany
    I sztucznym[40] morzą[41] apetyt żywiołem.
    Pijemy węgrzyn[42], mocny setnym[43] latem,
    Wrą po kryształach koniaki i poncze[44];
    55
    Płci[45] piękna gasi pragnienie muszkatem[46],
    Co dając rzeźwość, myśli nie zaplącze.
    A gdy się trunkiem zaiskrzą źrenice,
    Dowcipne, czułe wszystkim płyną słowa,
    Niejeden uwdzięk[47] zarumieni lice,
    60
    Niejedna wzrokiem zapala się głowa.
    Nareszcie słońce zniżone zagasło,
    Rozsiewa mroki dobroczynna zima,
    Boginie dają do rozjazdu hasło,
    Zagrzmiały schody i już gości nie ma.
    65
    Którzy są z szczęściem poufali ślepem,
    Pod twój znak idą, królu Faraonie[48].
    Lub zręczni lekkim wykręcać oszczepem[49],
    Pędzą po suknach wytoczone słonie[50].
    A gdy noc ciemne rozepnie zasłony
    70
    I szklannym światłem[51] błysną kamienice,
    Młodzież, dzień kończąc wesoło spędzony,
    Tysiączną sanią[52] szlifuje ulice.

    Przypisy

    [1]

    Zima miejska — wiersz ukazał się w „Tygodniku Wileńskim” 15 lipca 1818 roku; był to pierwszy opublikowany wiersz Mickiewicza. [przypis redakcyjny]

    [2]

    stalna Fryzów stopa — podkowa koni fryzyjskich. [przypis redakcyjny]

    [3]

    słota — długotrwały deszcz. [przypis edytorski]

    [4]

    londyński pojazd — angielska kareta. [przypis edytorski]

    [5]

    tarkot — dziś: terkot. [przypis edytorski]

    [6]

    kręgi zbrojnymi — okutymi kołami. [przypis redakcyjny]

    [7]

    narody miejskie — mieszkańcy miast. [przypis edytorski]

    [8]

    Niemeńcy, Lechowie — Litwini i Polacy. [przypis edytorski]

    [9]

    ciżba — wielka liczba stłoczonych ludzi; tłum. [przypis edytorski]

    [10]

    driada (mit.gr.) — nimfa leśna żyjąca w drzewie. [przypis edytorski]

    [11]

    faun (mit.rzym) — lubieżny bożek leśny. [przypis edytorski]

    [12]

    czerstwy — zdrowy, krzepki; czerstwić: przydawać zdrowia, siły. [przypis edytorski]

    [13]

    niebieski zmysł — niebo. [przypis edytorski]

    [14]

    lico — twarz. [przypis edytorski]

    [15]

    czyli — tu: czy; czy też. [przypis edytorski]

    [16]

    śnieżna kiść — płatek. [przypis redakcyjny]

    [17]

    sporszy — większy. [przypis edytorski]

    [18]

    Wilia — rzeka na Białorusi i Litwie, prawy dopływ Niemna, przepływa przez Wilno. [przypis edytorski]

    [19]

    źwierciadło — dziś: zwierciadło. [przypis edytorski]

    [20]

    sioło (daw.) — osiedle wiejskie. [przypis edytorski]

    [21]

    wiszar (poet.) — urwisko, przepaść. [przypis edytorski]

    [22]

    nie silną — nie mającą siły. [przypis edytorski]

    [23]

    zimne ciężary — obfity śnieg. [przypis redakcyjny]

    [24]

    dając (…) Cererę za Pluta — zamieniając zboże na pieniądze; Ceres, Cerera (mit.rzym): bogini płodności, rolnictwa i urodzaju; Plutos (mit.gr.): bóg bogactwa. [przypis redakcyjny]

    [25]

    podwoje — drzwi; zwykle: okazałe, dwuskrzydłowe. [przypis edytorski]

    [26]

    przepominać — tu: zapominać. [przypis redakcyjny]

    [27]

    Charytki — gr. Charyty, rzym. Gracje: boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]

    [28]

    wraz — tu: zaraz. [przypis edytorski]

    [29]

    oblec — założyć, ubrać. [przypis edytorski]

    [30]

    nankin — strój poranny; nazwa od materiału, z którego stroje takie wykonywano, produkowanego w Chinach, w mieście Nankin. [przypis redakcyjny]

    [31]

    przywoływam — dziś: przywołuję [przypis edytorski]

    [32]

    lśniący kryształ — lustro. [przypis edytorski]

    [33]

    wschodni balsam — pomada. [przypis edytorski]

    [34]

    stambulskie oddycha gorycze — pali tytoń. [przypis redakcyjny]

    [35]

    z chińskich ziół ciągnione treści — herbata. [przypis redakcyjny]

    [36]

    śliski powóz — sanie. [przypis edytorski]

    [37]

    Sobol lub rosmak — futro z soboli lub rosomaków. [przypis edytorski]

    [38]

    suto — obficie. [przypis edytorski]

    [39]

    szlą — ślą. [przypis edytorski]

    [40]

    sztuczny (daw.) — wyrafinowany, sporządzony według prawideł jakiejś sztuki. [przypis edytorski]

    [41]

    morzyć — uśmiercać, zabijać; tu: zaspokajać. [przypis edytorski]

    [42]

    węgrzyn (daw.) — słodkie wino węgierskie. [przypis edytorski]

    [43]

    setny (daw.) — znakomity, wyborny; węgrzyn mocny setnym latem: stuletnie, mocne wino. [przypis edytorski]

    [44]

    poncz — gorący napój alkoholowy przyrządzany z wina, araku, rumu lub innego alkoholu oraz z herbaty, soku cytrynowego, cukru i przypraw korzennych. [przypis edytorski]

    [45]

    płci (daw. M. lp.) — płeć. [przypis edytorski]

    [46]

    muszkat — a. muszkatel: słodkie, aromatyczne wino deserowe. [przypis edytorski]

    [47]

    uwdzięk — wdzięk. [przypis edytorski]

    [48]

    faraon — dawna gra w karty. [przypis edytorski]

    [49]

    lekki oszczep — tu: kij bilardowy. [przypis edytorski]

    [50]

    pędzą po suknach wytoczone słonie — w bilard grano kulami z kości słoniowej. [przypis edytorski]

    [51]

    szklannym światłem — światłem w szybach. [przypis edytorski]

    [52]

    tysiączną sanią — tysiącami sań. [przypis edytorski]

    x