Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 462 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159093 przypisów.

upały — dziś popr. forma N.lm: upałami. [przypis edytorski]

u pala — chodzi o pal, do którego przywiązuje się galary i statki w przystani. Pasek miał własny pomost i spichlerz na zboże w Nowym Mieście Korczynie nad Wisłą. [przypis redakcyjny]

upamiętać się — dziś popr.: opamiętać się. [przypis edytorski]

upamiętaj się (daw.) — dziś: opamiętaj się. [przypis edytorski]

upamintajta się (gw.) — opamiętajcie się. [przypis edytorski]

Upaniszady — najpóźniejsze teksty wchodzące w skład Wed, hinduskich świętych ksiąg, powstałe w VIII–III w. p.n.e., o treści religijno-filozoficznej. [przypis edytorski]

Upaniszady — staroż. teksty indyjskie o treści religijno-filozoficznej będące najpóźniejszą częścią wedyjskiego objawienia. Zawierają podstawowe koncepcje filozoficzne hinduizmu. Odegrały ważną rolę w rozwoju idei duchowych w staroż. Indiach. [przypis edytorski]

u pani Tussaud — w założonym w 1835 r. przez Marie Tussaud londyńskim muzeum figur woskowych przedstawiających sławne osoby. [przypis edytorski]

upas antiar — trucizna przyrządzana z drzewa upas (Antiaris toxicaria), należącego do rodziny morwowatych gatunku występującego w tropikalnej strefie międzyzwrotnikowej, w Azji Płd.-Wsch.; wysokie, wiecznie zielone drzewo o pojedynczych, eliptycznych, sercowatych u nasady liściach, którego mleczny sok zawiera glikozydy nasercowe (antiarynę i antiozydynę); tradycyjnie był stosowany do zatruwania grotów strzał i oszczepów. [przypis edytorski]

upas — trujące drzewo z rodziny morwowo-figowej. [przypis edytorski]

upatrować — dziś popr.: wypatrywać. [przypis edytorski]

upatrować (starop. forma) — dziś: upatrywać; dopatrywać się; tu: pilnować się. [przypis edytorski]

upatrować (starop. forma) — upatrywać, wypatrywać. [przypis edytorski]

upatrowała (starop. forma) — upatrywała; przewidywała. [przypis edytorski]

upatrywać (daw.) — szukać i umieć dojrzeć, oceniać. [przypis redakcyjny]

upatrywać (tu forma 3 os. lp: upatruje) — wyglądać, oczekiwać zobaczenia, wypatrywać. [przypis redakcyjny]

upatrzyć (starop.) — dostrzec, zobaczyć. [przypis edytorski]

upędzającymi — dziś raczej: pędzącymi. [przypis edytorski]

upełny (starop.) — zupełny. [przypis redakcyjny]

upieka — dziś: spieka, upał. [przypis edytorski]

upija [się] wolnością nierozcieńczoną — w starożytnej Grecji wino pito zwykle rozcieńczone. [przypis edytorski]

Upiór — to zjawa Jakuba Szeli; ukazuje się ona Dziadowi, który niedawno uparcie wracał do myśli o „krwawych zapustach”, drażniąc ojca panny młodej, co wydał córki za „panów” z miasta. Jakub Szela (1737–1866), chłop ze Smarzowej niedaleko Tarnowa, stanął 20 lutego 1846 r. w Tarnowskicm Jasielskiem na czele żywiołowego „poruszenia chłopskiego” przeciw szlachcie, sprowokowanego przez administrację austriacką w Galicji dla rozbicia przygotowań do powstania narodowego. Później władze austriackie stłumiły chłopski sprzeciw wobec powrotu do pańszczyzny, a sam Szela musiał przenieść się z Galicji (w 1848 r.) na Bukowinę, gdzie otrzymał 30-morgową posiadłość od rządu cesarskiego, ale pozostawał pod nadzorem policyjnym. [przypis redakcyjny]

Upiór — Upiorem jest tu nazwany duch powracający. Według wierzeń ludowych tak powracały na ziemię zwłaszcza dusze samobójców. [przypis redakcyjny]

upior — dziś: upiór. [przypis edytorski]

upiorem jest wszystko, co krępuje swobodny rozwój osoby ludzkiej, co nie pozwala jej uzewnętrznić się; ze wszystkimi jej właściwościami — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 27. [przypis autorski]

Upiory — dramat Henrika Ibsena z 1891 r. [przypis edytorski]

Upita — daw. miasteczko, dziś wieś na Litwie, w powiecie kowieńskim, niedaleko Poniewieża. Niegdyś znajdował się w Upicie drewniany zamek warowny wzniesiony dla obrony przed najazdami krzyżackimi, umocniony w XVI w., za Zygmunta Augusta, w wieku XIX zachowały się z niego jedynie ślady. Właścicielem Upity w XVII wieku był Władysław Siciński. [przypis edytorski]

Upita — wieś, dawne miasteczko na Litwie. [przypis edytorski]

upiżmowany — wyperfumowany (piżmo stanowiło ważny składnik perfum). [przypis edytorski]

upłakany [wzrok] (starop.) — tu: załzawione od płaczu oczy. [przypis edytorski]

upłaz — bezdrzewna pochyłość w górach porosła trawą. [przypis edytorski]

upłaz — poziome lub lekko nachylone spłaszczenie w obrębie ściany skalnej lub stoku pomiędzy częściami stoku (poniżej i powyżej upłazu) o znacznie większym nachyleniu; upłaz daje możliwość przejścia między stromiznami. [przypis edytorski]

Upłaz — prawdopodobnie chodzi o Halę Upłaziańską. [przypis edytorski]

upłaz — rozległy, poziomy lub łagodnie nachylony stok górski; jego część oddzielająca znajdujące się powyżej i poniżej stromizny zbocza. [przypis edytorski]

upłaz — rozległy, poziomy lub łagodnie nachylony stok górski. [przypis edytorski]

upłaz — spłaszczone miejsce na stoku górskim. [przypis edytorski]

upłaz — stosunkowo płaski stok górski, często porośnięty trawą, oddzielający zbocza o znacznie większym nachyleniu. [przypis edytorski]

upłaz — trawiasty stok górski. [przypis edytorski]

upłazy — spłaszczenie w obrębie skalnej ściany lub stoku. [przypis edytorski]

upłynąć (starop.) — tu: przeminąć. [przypis edytorski]

upłynął czwarty rok od wstąpienia na tron Wespazjanowego — rok 72 n.e. [przypis tłumacza]

upłyniony (daw.) — ubiegły, miniony, przeszły; ten, który upłynął. [przypis edytorski]

upłyniony — miniony. [przypis edytorski]

upłyniony — ten, który upłynął; przeszły. [przypis edytorski]

Upływ czasu przemienia w prawdę (…) wszystkie swoje uroki — akapit został tu przeniesiony przez Prousta z dalszej części tekstu. Następował po akapicie, który kończył się słowami i to mnie wprawiło w oszołomienie. [przypis tłumacza]

uploteczki (starop.) — wstążki do włosów, które się wplata we włosy. [przypis redakcyjny]

upodoba go sobie — spodoba się jej. [przypis edytorski]

upojeń (…) cnoty — [J.J. Rousseau], Nowa Heloiza. [przypis tłumacza]

upojenie jest powszechne — z powodu ministerstwa Turgota, do którego przywiązywano nadzieje zbawiennych reform. [przypis tłumacza]

upokorzań się — dziś popr. lp: upokarzania się a. lm bez zaimka zwrotnego: upokorzeń. [przypis edytorski]

upokorzony (daw.) — ten, który odczuwa pokorę. [przypis edytorski]

upolowawszy (…) Sarmatę — z Sarmatami, ludem germańskim, prowadzili wówczas Rzymianie wojnę. [przypis tłumacza]

U polu krynica… (białorus.) — w polu krynica, z niej woda sączy się, młody chłopak, wielki nicpoń. Robić nie chce, ani pracować, tylko pić, hulać, namawiać dziewczęta. [przypis edytorski]

Upominano Solona (…) — Diogenes Laertios, Solon z Salaminy, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 63. [przypis tłumacza]

upominek — wspomnienie, upamiętnienie. [przypis redakcyjny]

upominki zakładne — pozyskane w wyniku wygrania zakładu lub rozwiązania zagadki. [przypis edytorski]

upomniałem cię — w Poprawach i Przydatkach do Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego. [w Poprawach ob. Uwagi, str. 100 nn.; S.Cz.]. [przypis autorski]

uporna gorliwość — w oryginale niem. hartnäckigen Fleiß: wytrwała (uparta) pracowitość. [przypis edytorski]

upornie — dziś popr. uporczywie. [przypis edytorski]

upornie — dziś: uporczywie a. uparcie. [przypis edytorski]

uporny (daw.) — dziś popr.: uporczywy. [przypis edytorski]

uporny (daw.) — dziś: uparty; pełen uporu. [przypis edytorski]

uporny (daw.) — dziś: uporczywy a. uparty. [przypis edytorski]

uporny (daw.) — uparty, uporczywy; tu: zatwardziały w uporze. [przypis edytorski]

uporny (daw.) — uporczywy. [przypis edytorski]

uporny — dziś popr. forma: uporczywy a. uparty. [przypis edytorski]

uporny — dziś: uporczywy. [przypis edytorski]

uporny (starop.) — uporczywy; pełen uporu. [przypis edytorski]

uporządkował stosunki w Lampsaku — wprowadził oligarchię. [przypis tłumacza]

upoważniać — uprawniać. [przypis redakcyjny]

upoważnionymli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li oraz skróconym do końcówki czasownikiem; znaczenie: jestem upoważniony. [przypis edytorski]