Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Treny, Tren IX. (Kupić by cię, mądrości, za drogie pieniądze...)
Tren X. (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...) → ← Tren VIII. (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)

Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren IX. (Kupić by cię, mądrości, za drogie pieniądze…)[1]

      1
      Kupić by cię[2], mądrości, za drogie pieniądze,
      Która (jesli prawdziwie mienią[3]) wszytki żądze,
      Wszytki ludzkie frasunki[4] umiesz wykorzenić[5],
      A człowieka tylko nie[6] w anioła odmienić[7],
      5
      Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje,
      Złym przygodam[8] nie podległ, strachom nie hołduje[9].
      Ty wszytki rzeczy ludzkie masz za[10] fraszkę sobie,
      Jednaką myśl[11] tak w szcześciu, jako i w żałobie[12]
      Zawżdy[13] niesiesz; ty śmierci namniej[14] sie nie boisz,
      10
      Bezpieczną[15], nieodmienną, niepożytą[16] stoisz.
      Ty bogactwa nie złotem, nie skarby wielkiemi,
      Ale dosytem[17] mierzysz[18] i przyrodzonemi[19]
      Potrzebami; ty okiem swym nieuchronionym[20]
      Nędznika[21] upatrujesz[22] pod dachem złoconym,
      15
      A uboższym nie zajźrzysz[23] szcześliwego mienia[24],
      Kto by jedno[25] chciał słuchać twego upomnienia.
      Nieszcześliwy ja człowiek, którym lata swoje
      Na tym strawił, żebych był ujźrzał progi[26] twoje.
      Terazem nagle z stopniów ostatnich[27] zrzucony
      20
      I miedzy insze[28], jeden z wiela[29], policzony.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      kupić by cię — warto by cię kupić. [przypis redakcyjny]

      [3]

      mienić (starop.; tu forma 3 os. lm: mienią) — mówić, nazywać. [przypis redakcyjny]

      [4]

      frasunk a. frasunek (starop.; tu lm: frasunki) — zgryzota, smutek, strapienie. [przypis redakcyjny]

      [5]

      wykorzenić — wyrwać z korzeniem. [przypis redakcyjny]

      [6]

      tylko nie (starop.) — omal, o mało co. [przypis redakcyjny]

      [7]

      odmienić — tu: przemienić. [przypis redakcyjny]

      [8]

      przygodam (starop. forma C. lm rodz. ż.) — przygodom. [przypis redakcyjny]

      [9]

      nie hołdować — nie ulegać, nie poddawać się. [przypis redakcyjny]

      [10]

      mieć za (daw.) — uważać za. [przypis redakcyjny]

      [11]

      jednaka myśl — niezmienna postawa, nastrój. [przypis redakcyjny]

      [12]

      w żałobie — w smutku, w płaczu. [przypis redakcyjny]

      [13]

      zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis redakcyjny]

      [14]

      namniej (starop.) — wcale; wcale nie. [przypis redakcyjny]

      [15]

      bezpieczny — tu: wolny od obaw, nie podlegający strachowi. [przypis redakcyjny]

      [16]

      niepożyty (starop.) — niezwyciężony, niezwruszony. [przypis redakcyjny]

      [17]

      dosyt (starop.; tu forma N. lp: dosytem) — zaspokojenie potrzeb, nasycenie; por. współczesne wyrażenie: najeść się do syta. [przypis redakcyjny]

      [18]

      mierzyć czym — oceniać ze względu na co. [przypis redakcyjny]

      [19]

      przyrodzony (daw.) — naturalny. [przypis redakcyjny]

      [20]

      nieuchroniony (starop.)— taki, przed którym nie można się uchronić, ukryć. [przypis redakcyjny]

      [21]

      nędznik (daw.) — biedak, człowiek nieszczęśliwy, nieszczęśnik (odcień znaczeniowy często pogardliwy). [przypis redakcyjny]

      [22]

      upatrywać (daw.) — szukać i umieć dojrzeć, oceniać. [przypis redakcyjny]

      [23]

      zajźrzeć (starop.; tu 2 os. lp: zajźszysz) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]

      [24]

      szcześliwe mienie — mienie dostateczne, wystarczające i uczciwie nabyte. [przypis redakcyjny]

      [25]

      by jedno (starop.) — byleby, byleby tylko. [przypis redakcyjny]

      [26]

      progi (przen.) — siedziba. [przypis redakcyjny]

      [27]

      z stopniów ostatnich — z najwyższych stopni, wiodących do siedziby mądrości. [przypis redakcyjny]

      [28]

      miedzy insze (starop.) — między innych, pośród innych. [przypis redakcyjny]

      [29]

      jeden z wiela (starop.) — jeden z wielu. [przypis redakcyjny]

      x