Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115552 przypisów.
chorał — uroczysty wielogłosowy śpiew kościelny; także: utwór muzyczny do wykonywania podczas nabożeństw. [przypis edytorski]
chorały — dziś popr. forma N. lm: chorałami. [przypis edytorski]
chorał żałobny — stanowi on pieśń żałobną na śmierć Byrona. [przypis edytorski]
choram — skrócenie od: chora jestem. [przypis edytorski]
Chorbate Góry — Karpaty. [przypis edytorski]
chor — chory (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]
chor — dziś popr.: chór. [przypis edytorski]
choreg (gr.) — zamożny obywatel greckiego miasta-państwa wyznaczony przez władze do wystawienia na własny koszt chóru biorącego udział w agonie (konkursie) teatralnym lub muzycznym, z czym wiązało się dobranie chóru, sfinansowanie jego przygotowania, jak również opłacenie kostiumów, dekoracji, efektów specjalnych i akompaniujących muzyków. Nagrodą za wkład choregów było przyznawanie w Atenach nagród za zwycięskie przedstawienie wspólnie dramaturgom i choregom. [przypis edytorski]
choroba Adissona — niedoczynność kory nadnerczy, przejawia się m.in. przebarwieniami skóry. [przypis edytorski]
choroba bellerofoncka — melancholia, która miała dotykać ludzi błąkających się po pustynnych, odludnych miejscach, jak to się zdarzyło greckiemu herosowi Bellerofontowi, zabójcy Chimery. [przypis edytorski]
choroba francuskia — syfilis. [przypis edytorski]
choroba Świętego Walentego — epilepsja, padaczka. [przypis edytorski]
Chorol — miasto na Ukrainie, w obwodzie połtawskim, nad Dnieprem. [przypis edytorski]
chorość — choroba. [przypis edytorski]
chorość (daw.) — choroba. [przypis edytorski]
choroszyj (ukr. хороший) — dobry. [przypis edytorski]
chorowito — dziś: chorowicie. [przypis edytorski]
chorowód — dziś popr.: korowód. [przypis edytorski]
chorowód (gw.) — korowód. [przypis edytorski]
chorowód — tu: korowód. [przypis edytorski]
chorowod — dyrygent. [przypis edytorski]
chorowody — pieśni i tańce ludowe. [przypis edytorski]
chorszy — dziś popr.: bardziej chory. [przypis edytorski]
Chortyca — największa wyspa na Dnieprze, na wysokości dzisiejszego miasta Zaporoża; w tradycji ukraińskiej miejsce częstego stacjonowania Kozaków zaporoskich. [przypis edytorski]
Chortyca — największa wyspa na Dnieprze, na wysokości dzisiejszego miasta Zaporoża; w tradycji ukraińskiej miejsce częstego stacjonowania Kozaków Zaporoskich. [przypis edytorski]
choru — dziś popr. forma: chóru. [przypis edytorski]
chorujące — dziś popr. forma B.lm: chorujących. [przypis edytorski]
chorus (łac.) — chór. [przypis edytorski]
chorus mysticus (łac.) — chór mistyczny. [przypis edytorski]
chorym (…) się zbudził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika i szykiem przestawnym; zbudziłem się chory. [przypis edytorski]
Chory z urojenia — komedia Moliera z 1673, ostatnie jego dzieło, opowiadające historię hipochondrycznego Argana; w scenie ceremonii promocji na doktora medycyny, wyśmiewającej pozory uczoności, wypowiedzi postaci są gęsto naszpikowane łacińskimi słowami, niekiedy z dodanymi rodzimymi końcówkami gramatycznymi. [przypis edytorski]
chory z Zeusa woli — chory umysłowo. [przypis edytorski]
chorzeć (daw.) — chorować. [przypis edytorski]
chorzeć — dziś popr.: chorować. [przypis edytorski]
Choses vues (fr.: Rzeczy widziane) — książka, w której Hugo opisuje swoją wizytę u umierającego Balzaka, krytykując nieobecność przy boku konającego jego żony, pani Hańskiej. [przypis edytorski]
Chou-fleur (fr.) — kalafior. [przypis edytorski]
Chou-fleur — (frz.) Blumenkohl. [przypis edytorski]
chować się —tu: wychowywać się. [przypis edytorski]
chować w cale — zachowywać w całości, nienaruszone. [przypis edytorski]
chowałem się dzieckiem (daw.) — wychowywałem się jako dziecko. [przypis edytorski]
chował je na wielebności i na krasie (starop.) — utrzymywał ich wspaniale i pięknie. [przypis edytorski]
Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667), o której Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską; kariera Chowańskiego zaniepokoiła w końcu dwór carski do tego stopnia, że został ogłoszony buntownikiem i ścięty wraz z synem, co stało się powodem buntu wojskowego, a w XIX w. tematem opery Modesta Musorgskiego Chowańszczyzna. [przypis edytorski]
Chowański, Iwan Andriejewicz (zm. 1682) — rosyjski wojskowy, bojar i wojewoda, jeden z dowódców w wojnie polsko-rosyjskiej (1654–1667). [przypis edytorski]
chowanie (starop.) — tu: wychowanie. [przypis edytorski]
chowanka (daw.) — chowany, zabawa w chowanego. [przypis edytorski]
chowanka (daw.) — zabawa w chowanego. [przypis edytorski]
chowanki — zabawa w chowanego. [przypis edytorski]
chowan — pochowany. [przypis edytorski]
chowany (daw.) — udomowiony. [przypis edytorski]
chozy (gw.) a. hoży — urodziwy, dorodny. [przypis edytorski]
chramać a. chromać (daw.) — kuleć, utykać; niedomagać, szwankować. [przypis edytorski]
chramać (daw.) — chromać, chorować; chramać na czymś: mieć chory jakiś narząd, część ciała lub miejsce. [przypis edytorski]
chramać (daw.) — chromać; chorować. [przypis edytorski]
chramać (daw.) — kuleć, przen. nie radzić sobie. [przypis edytorski]
chramać (daw.) — kuleć, utykać. [przypis edytorski]
chram — dawna świątynia pogańska. [przypis edytorski]
chram (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]
chram (daw.) — świątynia, zwł. pogańska. [przypis edytorski]
chramić (daw.) — chromać, chorować; wiele ich na ten wrzód chramią: wielu choruje na ten wrzód. [przypis edytorski]
chram — świątynia, najczęściej budowa sakralna u Słowian. [przypis edytorski]
chram — świątynia przedchrześcijańska u Słowian. [przypis edytorski]
chram — świątynia. [przypis edytorski]
chrap — chrapka, zachcianka, chętka. [przypis edytorski]
chrapy — bagna, trzęsawiska. [przypis edytorski]
chrap, zwykle w lm: chrapy (daw., gw.) — zarośla w miejscach podmokłych, na bagnach. [przypis edytorski]
chręścić (daw., gw.) — chrzęścić. [przypis edytorski]
Chremes — postać starca z komedii Terencjusza. [przypis edytorski]
chrest (daw.) — krzyż. [przypis edytorski]
chrestomatia (z gr.) — wybór tekstów różnych autorów przeznaczony do celów edukacyjnych; wypisy. [przypis edytorski]
chrestomatia (z gr.) — zbiór fragmentów tekstów literackich, służący jako podręcznik szkolny. [przypis edytorski]
Christian der Vierte — dänischer König (1577–1648). [przypis edytorski]
christiania — rodzaj szybkiego skrętu, jedna z dwu podstawowych ewolucji w daw. narciarstwie szkoły norweskiej, spopularyzowanym przed wojną przez pionierów narciarstwa w Polsce; termin wzięty od dawnej nazwy miasta Oslo. [przypis edytorski]
Christian Science (ang.) — Stowarzyszenie Chrześcijańskiej Nauki, wyznanie religijne założone w 1879 w Stanach Zjednoczonych przez Mary Baker Eddy. [przypis edytorski]
Christian Science (ang.) — Stowarzyszenie Chrześcijańskiej Nauki; wyznanie religijne założone w Stanach Zjednoczonych w 1879 r. Mimo nazwy doktryna stowarzyszenia nie utożsamia się z podstawowymi naukami chrześcijaństwa — nie może być więc zaklasyfikowana do wyznań chrześcijańskich. Głównym filarem nauczania jest uzdrowienie fizyczne, a nie zbawienie duchowe. Wyznawcy nie uznają lekarstw; wierzą w uzdrowienie spowodowane modlitwą. [przypis edytorski]
Christ ist erstanden! (niem.) — Chrystus zmartwychwstał! [przypis edytorski]
Christjan — dziś popr. pisownia: Chrystian (polska norma ortograficzna) a. Christian (jeśli nosiciel imienia jest np. Niemcem, jak w tym wypadku). Pierwowzorem tej postaci mógł być Christian z Oliwy (1180–1245), mnich cysterski, który przebywał w niewoli u pogańskich Prusów, a po uwolnieniu został biskupem chełmińskim. Faktycznie Mendoga chrzcił i koronował następca Christiana, Heidenryk. [przypis edytorski]
Christjan — dziś popr. pisownia: Chrystian (polska norma ortograficzna) a. Christian (jeśli nosiciel imienia jest np. Niemcem, jak w tym wypadku). [przypis edytorski]
Christophe, Ernest (1827–1892) — fr. rzeźbiarz, przyjaciel Baudelaire'a; autor wystawionego w 1859 alegorycznego gipsowego posągu Komedia ludzka, przedstawiającego kobietę z maską; po ukazaniu się wiersza Baudelaire'a rzeźbiarz nadał jej marmurowej wersji, wystawionej w 1876, tytuł Maska. [przypis edytorski]
Christoph Willibald Ritter von Gluck (1714–1787) — niemiecki kompozytor okresu klasycyzmu. [przypis edytorski]
Christos woskriesie (z ros.) — Chrystus zmartwychwstanie. [przypis edytorski]
Christos woskries (ros.) — Chrystus zmartwychwstał. [przypis edytorski]
Christus regnat! (łac.) — Chrystus króluje! [przypis edytorski]
chróściany — dziś popr.: chruściany. [przypis edytorski]
chróściany (starop. forma ort.) — chruściany, zrobiony z chrustu, z gałęzi. [przypis edytorski]
Chróścicki, Tadeusz Lucjan; syn — ur. w 1919 r. w Makarowcach; w KL Auschwitz od 28 maja 1941, numer więzienny 16655, przydzielony do karnej kompanii; brał wraz z ojcem udział w buncie karnej kompanii w dniu 10 czerwca 1942 r., zorganizowanym przez konspiracyjną siatkę Pileckiego; ojciec jego został rozstrzelany, syn uciekł z obozu tegoż dnia, wraz z Augustem Kowalczykiem (późn. aktorem); doczekał wyzwolenia. [przypis edytorski]
chróściel — daw. ortografia, dziś popr. chruściel: ptak z rodziny żurawiowatych, zamieszkujący błota, zarośla nadwodne i stepy a. niewielki ptak łąkowy; derkacz. [przypis edytorski]
chróście (starop. forma) — dziś Msc.: w chruście, właśc.: w chrustach, w krzakach. [przypis edytorski]
chróście (starop. forma ort.) — dziś Msc.: w chrustach, w krzakach. [przypis edytorski]
chróśniak (starop.) — chruśniak — teren porośnięty ostrokrzewami. [przypis edytorski]
chróst — daw. ortografia, dziś popr: chrust. [przypis edytorski]
chrósty — dziś popr. pisownia: chrusty; dziś raczej w lp: chrust. [przypis edytorski]
chrósty — dziś popr. pisownia: chrusty. [przypis edytorski]
chrósty (starop. forma ort.) — dziś popr.: chrusty; krzaki; zakryci chrósty: dziś popr. forma N.lm: zakryci chrustami; schowani za krzakami. [przypis edytorski]
chrobacek (gw.) — robaczek. [przypis edytorski]
chrobaczek (gw.) — robaczek. [przypis edytorski]
chrobaczek — pieszczotliwie: robaczek. [przypis edytorski]
Chrobak, Rudolf (1843–1910) — austriacki lekarz ginekolog. [przypis edytorski]
chrobocek (gw.) — robaczek. [przypis edytorski]
chrobry a. chabry (starop.) — dzielny, waleczny. [przypis edytorski]
chrobry (daw.) — dzielny, mężny. [przypis edytorski]
