Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10683 przypisów.
kwestarz — członek zakonu żebraczego a. osoba zbierająca datki. [przypis edytorski]
kwestarz (daw.) — członek zakonu żebrzącego, zbierający datki (kwestujący) na utrzymanie klasztoru. [przypis edytorski]
kwestarz (daw.) — tu: ksiądz, którego funkcją jest zbieranie datków na potrzeby zakonu. [przypis edytorski]
kwestarz — zakonnik zbierający datki. [przypis edytorski]
kwesta (z łac.) — zbiórka pieniędzy na rzecz klasztoru lub dla ubogich. [przypis edytorski]
kwesta (z łac.) — zbiórka pieniędzy. [przypis edytorski]
kwest (daw.) — tu: zysk, dar, datek. [przypis edytorski]
kwestia francusko-pruska — francuski cesarz Napoleon III Bonaparte starał się zapobiec dalszemu jednoczeniu Niemiec pod przewodnictwem Prus, rządzonych przez króla Wilhelma I Hohenzollerna i rząd premiera Ottona von Bismarcka. W lipcu 1870 Napoleon III wypowiedział wojnę Prusom. W bitwie pod Sedanem (1 września 1870) skapitulował i oddał się wraz ze swą stutysięczną armią do niewoli, co stało się bezpośrednią przyczyną jego detronizacji oraz proklamowania III Republiki. Włochy wykorzystały wojnę francusko-pruską do zajęcia ziem papieskich, wcześniej skutecznie bronionych przez wojska francuskie wysłane przez Napoleona III. [przypis edytorski]
kwestia irlandzka — w latach 1845–1849 zaraza niszczyła plony ziemniaków, będących podstawą wyżywienia uboższych warstw ludności Irlandii; kraj dotknęła klęska głodu, która spowodowała śmierć ok. 1 mln osób i gwałtownie nasiliła emigrację, szczególnie do Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
kwestia rzymska — konflikt pomiędzy papieżami a państwem włoskim po przyłączeniu Państwa Kościelnego do zjednoczonych Włoch. Od poł. VIII w. Rzym był stolicą obejmującego środkowe Włochy Państwa Kościelnego, rządzonego przez papieży jako świeckich monarchów. Podczas walk o zjednoczenie Włoch większość terytoriów Państwa Kościelnego przyłączono do proklamowanego w 1861 Królestwa Włoch. Kiedy w 1870 armia króla Wiktora Emanuela II zajęła również Lacjum i Rzym, które po plebiscycie włączono do Włoch, papież Pius IX nie uznał aneksji, odrzucił nadane mu w tzw. ustawie gwarancyjnej przywileje i uznał się za „więźnia Watykanu”. Do dyspozycji papieskiej pozostała Bazylika Św. Piotra, pałac i in. budynki na Watykanie. Dopiero w 1929 faszystowski rząd Mussoliniego podpisał tzw. traktaty laterańskie, w których papiestwo w zamian za rekompensatę finansową zrzekało się pretensji do terenów byłego Państwa Kościelnego, zaś rząd włoski uznawał papieża za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu, Państwa Watykańskiego. [przypis edytorski]
kwestia stoi otworem — popr.: kwestia pozostaje otwarta. [przypis edytorski]
Kwestia ta została przesądzona w orzeczeniu White-Smith Music Publishing Co v. Apollo Co, w którym uznano, że walce do pianoli z naniesioną na nie muzyką nie stanowią kopii w rozumieniu ówczesnego prawa autorskiego, a to z tego powodu, że nie mogą one być odczytywane i rozumiane gołym okiem, jak miało to miejsce w przypadku tradycyjnych kopii drukowanych partytur muzycznych. Skoro nie było kopii, to nie mogło dojść do naruszenia wyłącznego prawa kopiowania. H. B. Abrams, Copyright's First Compulsory License, „Santa Clara High Tech. L.J.” 215 (2009), http://digitalcommons.law.scu.edu/chtlj/vol26/iss2/2, (dostęp 10.04.2013), s. 218; J. Litman, War Stories, „Cardozo Arts & Entertainment Law Journal” 337 (2002), s. 16, przypis 64. [przypis autorski]
kwestionowany — tu: ten, o który pytano. [przypis edytorski]
kwestor (łac. quaestor) — w staroż. Rzymie urzędnik odpowiedzialny za finanse publiczne; od czasów Juliusza Cezara było 40 kwestorów, którzy sprawowali swe funkcje na różnych szczeblach: od administracji skarbem państwa, poprzez zbieranie podatków, po zarządzanie kasą wojskową; istnieli kwestorzy świątynni, legionowi, miejscy (tj. kurulni). [przypis edytorski]
kwestor — urzędnik odpowiedzialny za finanse i podatki. [przypis edytorski]
kwestor — w republice rzymskiej urzędnik odpowiedzialny za sprawy finansowe; niektórzy kwestorzy byli przydzieleni do służby w mieście, inni w prowincjach lub w wojsku, zarządzali skarbem państwa, zbierali podatki, zarządzali kasą armii, podziałem i sprzedażą łupów wojennych. [przypis edytorski]
kwestor — w starożytnym Rzymie urzędnik zarządzający skarbem państwa. [przypis redakcyjny]
kwestować — zbierać datki na cele dobroczynne. [przypis edytorski]
kwest (starop.) — zysk. [przypis edytorski]
kwestura (z łac.) — tu: policja. [przypis edytorski]
kwesty (starop.) — zabiegi, środki. [przypis redakcyjny]
kwiata — dziś popr.: kwiatu. [przypis edytorski]
kwiat chorobliwy wyradza w płaszczki, nie w prawdziwe śliwy — Myśl tego porównania jest taka: wola ludzka jest z natury dobrą, ale zmysłowe popędy wciągają ją do złego. [przypis redakcyjny]
Kwiatkowski, Aleksandr Aleksandrowicz (1852–1880) — rosyjski rewolucjonista pochodzenia polskiego; uczestnik „wędrówek w lud”, współzałożyciel Ziemli i Woli, członek Komitetu Wykonawczego Narodnej Woli; uczestniczył w przygotowaniach do nieudanego zamachu na Aleksandra II w Pałacu Zimowym, aresztowany w 1879, rok później skazany w tzw. „procesie szesnastki” i stracony. [przypis edytorski]
Kwiatkowski, Jerzy (1927–1986) — krytyk literacki, historyk literatury i tłumacz, pracownik Instytutu Badań Literackich. [przypis edytorski]
Kwiat lotosu — chodzi o utwór Henryka Sienkiewicza Bądź błogosławiona! Legenda indyjska z 1894 r. [przypis edytorski]
kwiat lotosu, kiedy Boga rodził — motyw bóstwa wyłaniającego się z kwiatu lotosu pojawia się zarówno w mitologii starożytnego Egiptu, jak i Indii. [przypis edytorski]
Kwiat lotosu M. Rodziewicz i Bez dogmatu Sienkiewicza poruszają wielkie kwestie religijne (…) odruchy, cierpienie po prostu nad sobą, walki i udręczenia — cytaty: S. Żeromski, Dzienniki, III, s. 413 (11 XII 1889) i 455 (5 V 1890). [przypis autorski]
kwiatowi — dziś popr. forma C. lp: kwiatu. [przypis edytorski]
kwiat paproć i car ziele — zioła używane do gusłów w Litwie [W baśniach ludowych kwiat paproci, mającej zakwitać przez chwilę raz do roku w Noc Świętojańską (noc Kupały), miał przynosić szczęście i dostatek; o nadprzyrodzonym pochodzeniu i cudownych właściwościach kwiatu car opowiada ballada Mickiewicza Świteź; Red. WL]. [przypis autorski]
Kwiat świętości — Flos Sanctorum (1599–1610), popularny zbiór żywotów świętych, autorstwa hiszpańskiego jezuity Pedro de Ribadeneiry. [przypis edytorski]
kwiat ten — To jest mistyczna niebieska róża, pod której symbolem wyobrażony tu jest przez poetę raj, czyli miejsce pobytu błogosławionych, a liście jej wyobrażają, każdy z osobna, osobne dusze tychże błogosławionych. [przypis redakcyjny]
kwiaty — dziś popr. forma N. lm: kwiatami. [przypis redakcyjny]
Kwiaty grzechu — fr. Les fleurs du mal, głośny zbiór wierszy Charlesa Pierre'a Baudelaire'a (1821–1867), wyd. w 1857; obecnie upowszechnione jest tłumaczenie tytułu jako Kwiaty zła. [przypis edytorski]
Kwiaty grzechu — obwcnie upowszechnione jest tłumaczenie tytułu Les fleurs du mal jako Kwiaty zła. [przypis edytorski]
kwiaty kołysane sycą powietrze swej treści przymiotem — Ta czysta, od Boga na początku w sercach ludzi zaszczepiona wola, nasienie dobra i szczęścia, do których człowiek na początku stworzenia był przeznaczonym, jeszcze na ziemi bez przerwy zasiewa. Ta alegoria przez głębsze wczytanie się w słowa tekstu jeszcze więcej staje się jasną. [przypis redakcyjny]
Kwiaty, ptaki rozstawione symetrycznie we wszystkich rogach mej komnaty (…) — Wspomniano już, że ogrody świątyni i pałaców królewskich były zapełnione różnymi złotymi i srebrnymi imitacjami. Peruwiańczycy naśladowali nawet zboże zwane maїs (kukurydza), które uprawiali na polach. [przypis autorski]
kwiat — zapewne muszkatołowy. [przypis redakcyjny]
kwiat złotej liliej — tj. godło Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
kwiczoł — łowny ptak leśny. [przypis edytorski]
kwiczoł — leśny ptak łowny. [przypis edytorski]
kwieciarka — dziś raczej: kwiaciarka. [przypis edytorski]
kwiecie elizejskich cór — w oryginale: „Tochter aus Elysium”, tj. córo elizejska; por. Elizjum: w mit. gr. część Hadesu, w której przebywały dusze dobrych ludzi. [przypis edytorski]
kwieciste Limby — pisownia wielką literą zachowana zgodnie z francuskim oryginałem; warto jednak zaznaczyć, że w wersji francuskiej nie chodzi o sosnę limbę (fr. pin cembro) lecz o limbus (fr. limbes), miejsce w którym, wedle średniowiecznej teologii chrześcijańskiej, przebywają dusze osób zmarłych przed Zmartwychwstaniem Jezusa, oraz nieochrzczonych, ale bezgrzesznych. [przypis edytorski]
kwiecisty — tu: zdobiony ornamentem roślinnym. [przypis edytorski]
KwieKulik — duet artystów wykonujących sztukę performance'u działający w latach 1970–1988, który tworzyli Zofia Kulik i Przemysław Kwiek. [przypis edytorski]
k'wielkiemu grodowi — w stronę wielkiego grodu. [przypis edytorski]
k wierze niepodobny (daw.) — niewiarygodny. [przypis edytorski]
kwietna miedza — pas ziemi oddzielający pola uprawne, zasiany kwiatami. [przypis edytorski]
kwietna niedziela — Niedziela Palmowa. [przypis edytorski]
kwietnem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: kwietnym. [przypis edytorski]
Kwietnią Niedzielą — Niedzielą Palmową, poprzedzającą Wielkanocną. [przypis redakcyjny]
kwietyści — zwolennicy kwietyzmu, postawy niewzruszonego spokoju, beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]
kwietyw (z łac.) — środek uspokajający. [przypis edytorski]
kwietyzm — mistyczny kierunek religijny wiodący się od św. Teresy i św. Franciszka Salezego, dążący do osiągnięcia najwyższego stopnia ekstazy przez zupełny zanik indywidualnego życia duchowego. [przypis tłumacza]
kwietyzm — mistyczny kierunek religijny wiodący się od św. Teresy i św. Franciszka Salezego, dążący do osiągnięcia najwyższego stopnia ekstazy przez zupełny zanik indywidualnego życia duchowego. [przypis edytorski]
kwietyzm — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]
kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — nurt mistyczny w Kościele katolickim pod koniec XVII w., kładący nacisk na osiągnięcie mistycznie pojętego spokoju wewnętrznego przez modlitwę, kontemplację, brak zaangażowania wobec świata, spraw życiowych i starań o własne zbawienie, zależące jedynie od łaski Boga; w 1687 potępiony jako herezja. [przypis edytorski]
kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych. [przypis edytorski]
Kwileccy — polski ród szlachecki, posługujący się herbem Bieliny. [przypis edytorski]
Kwilecki, Józef (1791–1860) — polski wojskowy, adiutant gen. Fiszera, od 1810 kapitan wojsk polskich; następnie szambelan dworu pruskiego, od którego otrzymał tytuł hrabiowski (1816). [przypis edytorski]
kwilić — cicho i żałośnie płakać. [przypis edytorski]
kwilić — cicho płakać i zawodzić. [przypis edytorski]
kwilić — cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — tu: cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — żałośnie i cicho płakać. [przypis edytorski]
kwilić — zanosić się płaczem. [przypis edytorski]
kwindecz (z wł. quindici) — piętnaście. [przypis redakcyjny]
Kwinsaj — może miasto Nankin w Chinach. [przypis redakcyjny]
kwinta — interwał, odległość między dźwiękami. [przypis edytorski]
kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; kwinta czysta liczy siedem półtonów. [przypis edytorski]
kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; także: najcieńsza struna w skrzypcach. [przypis edytorski]
kwintal metryczny — pozaukładowa jednostka masy równa 100 kg. [przypis edytorski]
kwintal — tu: quintal, daw. francuska jednostka wagi, równa 100 funtów (livres), tj. ok. 49 kg. [przypis edytorski]
kwinta, oktawa — w teorii muzyki: nazwy interwałów, tj. różnic w wysokości dźwięku pomiędzy dwoma następującymi po sobie lub współbrzmiącymi dźwiękami. [przypis edytorski]
Kwintilian pisze — Kwintylian, De argumentis. [przypis edytorski]
Kwintus Enniusz (239–169 p.n.e.) — poeta i tragik, uważany za ojca poezji rzymskiej. Autor niezachowanego poematu historycznego Annales. [przypis edytorski]
Kwintylian, właśc. Marcus Fabius Quintilianus (ok. 35–ok. 95) — rzymski retor, wybitny pedagog w dziedzinie teorii wymowy; autor m.in. dzieła w 12 księgach Kształcenie mówcy, odnalezionego i rozpropagowanego w epoce odrodzenia. [przypis edytorski]
Kwiryci — lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, ok. 40 km na płn.-wsch. od Rzymu (dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech). [przypis edytorski]
kwiryci — pierwotnie określenie odnosiło się do mieszkańców Italii mających być potomkami Romulusa (dokł. lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, na płn.-wsch. od Rzymu, dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech), z czasem, szczególnie w okresie cesarstwa, nabrało ogólnego znaczenia i stało się zaszczytnym określeniem rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]
kwiryctwo — tu: obywatelstwo. [przypis edytorski]
Kwirynał — jedno z siedmiu wzgórz rzymskich; od r. 1870 nazwa siedziby królów włoskich. [przypis redakcyjny]
Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; prawdopodobnie było to pradawne bóstwo Sabinów, zaadoptowane przez Rzymian; Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]
Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; wg późniejszej legendy Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]
Kwiryn — Romulus, którego posąg stał w świątyni Jowisza Feretryjskiego, gdzie składano łupy (spolia opima). [przypis edytorski]
kwiryta — cywilny obywatel Rzymu; zdanie delikatnie sugeruje, że powodem wyrażanej w wierszu radości jest nie tylko powrót Pompejusza, ale też fakt, że po wojnie domowej nie utracił on praw obywatelskich. [przypis edytorski]
kwiryty — Quirtes, imię Rzymian od pocisku zwanego quiris. [przypis autorski]
kwitacyja (daw.) — kwit. [przypis edytorski]
kwita — koniec. [przypis edytorski]
kwit dłużny — wystawione przez dłużnika pokwitowanie zaciągnięcia długu. [przypis edytorski]
kwitel — kartka z prośbą o pomoc przedstawiana cadykom. [przypis tłumacza]
kwitnęła — dziś popr. forma 3 os. lp r.ż. cz.przesz.: kwitła. [przypis edytorski]
kwitnie gaj Mendoga pod farnym kościołem — niedaleko fary nowogródzkiej rosły starożytne lipy, których wiele wycięto około roku 1812. [przypis autorski]
kwitować (daw.) — darować. [przypis redakcyjny]
kwitować — potwierdzać podpisem. [przypis edytorski]
kwitować — tu: rezygnować. [przypis edytorski]
kwitować z czegoś (daw., iron.) — wcale nie chcieć czegoś; tu: rezygnować. [przypis edytorski]
kwit — pisemny dowód poświadczający otrzymanie czegoś lub zaświadczenie upoważniające do odbioru czegoś. [przypis edytorski]
