Przypisy

jagody (daw.) — tu: policzki. [przypis edytorski]

jajca (daw.) — dziś: jajka. [przypis edytorski]

jaje (daw.) — dziś: jajo. [przypis edytorski]

jaje (daw.) — jajo, jajko. [przypis edytorski]

jaka (daw.) — rodzaj okrycia wierzchniego. [przypis edytorski]

jak był upadł (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: jak upadł wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

jak (daw.) — niż. [przypis edytorski]

jak drudzy (daw.) — jak inni. [przypis edytorski]

jakem to był czynił (daw.) — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą w stosunku do czynności (zjawisk itp.) wyrażonych zwykłym czasem przeszłym; znaczenie: jak to czyniłem uprzednio (wcześniej, dawniej itp.). [przypis edytorski]

jakem żyw (daw.) — jak żyję. [przypis edytorski]

Jakeś taki (daw.) — skrócone od: jak jesteś taki. [przypis edytorski]

jakiegom nie spodziewał się ujrzeć (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jakiego nie spodziewałem się ujrzeć. [przypis edytorski]

jakiem (daw.) — forma N.,Msc.lp zaimka pytajnego r.n.; dziś popr.: jakim. [przypis edytorski]

Jakie się zwykle piszą (daw.) — dziś popr. tylko z formą bezosobową czasownika: jakie się zwykle pisze, albo z imiesłowem przymiotnikowym biernym: jakie zwykle są pisane. [przypis edytorski]

jakiśmy mieli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jaki mieliśmy. [przypis edytorski]

jakmiarz (daw.) — niemal, prawie. [przypis edytorski]

jakmiarz (daw.) — niemal. [przypis edytorski]

jako było w Pradze rozporządzono (daw.) — jak rozporządzono w Pradze. [przypis edytorski]

jako (daw., gw.) — jak. [przypis edytorski]

jako (daw., gw.) — tu: że. [przypis edytorski]

jako (daw., gw.) — że. [przypis edytorski]

jako (daw.) — że. [przypis edytorski]

jako hardzi pani (daw.) — jak hardzi panowie. [przypis edytorski]

jako (śpi) (daw.) — tu: że (śpi). [przypis edytorski]

jakośwa (daw.) — jak żeśmy. [przypis edytorski]

jako sądzili (…) i jako nie brali (daw.) — że sądzili i że nie brali. [przypis edytorski]

jako też (daw.) — jak również. [przypis edytorski]

jako to (daw.) — tu: na przykład. [przypis edytorski]

jakoweż (daw.) — przym. jakowe z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż: jakież. [przypis edytorski]

jakowy (daw.) — jaki, jakiś [przypis edytorski]

jakowy (daw.) — jaki, jakiś. [przypis edytorski]

jakoż (daw.) — więc. [przypis edytorski]

jakoż (daw.) — wprowadzający pytanie zaimek jako z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; jakże. [przypis edytorski]

jakoż (daw.) — wprowadzający pytanie zaimek „jako” z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; jakże. [przypis edytorski]

jakżem ja kontent (daw.) — jak bardzo jestem zadowolony. [przypis edytorski]

jakżeś (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówka czasownika, inaczej: „jakże jesteś”. [przypis edytorski]

jałmużnik (daw.) — duchowny a. urzędnik, rozdający jałmużnę w imieniu władcy. [przypis edytorski]

jałochna (daw.) — młoda krowa, która nie była jeszcze cielna; jałówka, jałowica. [przypis edytorski]

jam (daw.) — ja jestem. [przypis edytorski]

jam (daw.) — skrócone: ja jestem. [przypis edytorski]

jam niczyją żoną (daw.) — nie jestem niczyją żoną. [przypis edytorski]

jam przeklęty (daw.) — skrót od: ja jestem przeklęty. [przypis edytorski]

jam się radował wiośnie (daw.) — cieszyłem się z wiosny. [przypis edytorski]

jam tu przyszła (gw., daw.) — konstrukcja z przechodnią końcówką czasownika; inaczej: ja tu przyszłam. [przypis edytorski]

jarmarkować (daw.) — handlować na jarmarku. [przypis edytorski]

jarstwo (daw.) — wegetarianizm. [przypis edytorski]

jary (daw.) — dziarski. [przypis edytorski]

jary (daw.) — jaskrawy; jasny. [przypis edytorski]

jary (daw.) — krzepki. [przypis edytorski]

jary (daw.) — krzepki, silny. [przypis edytorski]

jary (daw.) — mocny. [przypis edytorski]

jary (daw.) — silny. [przypis edytorski]

jarzęca świeca (daw.) — biała świeca woskowa. [przypis edytorski]

jarzęcy (daw.) — tu: lśniący, jasny. [przypis edytorski]

jaśnia (daw.) — jasność. [przypis edytorski]

jaśnie (daw.) — jasno, wyraźnie, zrozumiale. [przypis edytorski]

jaśnie (daw.) — jasno, wyraźnie, zrozumiale. [przypis edytorski]

jasienina (daw.) — las jesionowy. [przypis edytorski]

jastrząbem (daw.) — dziś: jastrzębiem. [przypis edytorski]

jasyr (daw.) — niewola u Tatarów a. Turków. [przypis edytorski]

jasyr (daw.) — niewola u Tatarów lub Turków. [przypis edytorski]

jasyr (daw.) — niewola u Turków lub Tatarów. [przypis edytorski]

jaszcz (daw.) — skrzynia na dwóch kołach do przewozu amunicji. [przypis edytorski]

jaszczur (daw.) — wyprawiona skóra jaszczurki; tu: pochwa wykonana z takiej skóry. [przypis edytorski]

jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]

jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]

jaw (daw.) — jawa, rzeczywistość. [przypis edytorski]

jędor (daw., gw.) — indor. [przypis edytorski]

jędzon (daw.) — potwór. [przypis edytorski]

jękły (daw., gw.) — dziś: jęknęły. [przypis edytorski]

jęła (daw.) — zaczęła. [przypis edytorski]

je (daw.) — ich. [przypis edytorski]

jednać fawory (daw.) — zjednywać łaskę; teć z nieba jedna fawory: te łaski wyprasza ci z nieba. [przypis edytorski]

jednak (daw.) — jednak, ale; spójnik wyrażający przeciwstawienie, kontrast. [przypis edytorski]

jednakoż (daw.) — jednakże, jednak. [przypis edytorski]

jednastu (daw.) — dziś popr.: jedenastu. [przypis edytorski]

jednę (daw.) — dziś: jedną. [przypis edytorski]

jednę (daw.) — dziś popr. forma B.lp: jedną. [przypis edytorski]

jednę wspólną (daw.) — dziś popr. forma: jedną wspólną. [przypis edytorski]

jedno a. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno a. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tu: jedynie, tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tu: tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko; jedynie. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jedno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jednostajnie (daw.) — jednakowo. [przypis edytorski]

jednozgodny (daw.) — dziś: jednogłośny a. zgodny. [przypis edytorski]

jegomość (daw.) — jakiś mężczyzna, facet. [przypis edytorski]

jegomość (daw.) — skrót od daw. formy grzecznościowej: jego miłość; używany w stosunku do osób szlachetnie urodzonych, szczególnie do władcy a. głowy rodu. [przypis edytorski]

jegomość (daw.) — zwyczajowe określenie księdza, proboszcza parafii. [przypis edytorski]

jegoż (daw.) — którego. [przypis edytorski]

jej gwoli (daw.) — ze względu na nią. [przypis edytorski]

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany wobec kobiet. [przypis edytorski]

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany wobec kobiet, skrócona forma zwrotu „jej miłość”. [przypis edytorski]