Przypisy

kwieciste Limby — pisownia wielką literą zachowana zgodnie z francuskim oryginałem; warto jednak zaznaczyć, że w wersji francuskiej nie chodzi o sosnę limbę (fr. pin cembro) lecz o limbus (fr. limbes), miejsce w którym, wedle średniowiecznej teologii chrześcijańskiej, przebywają dusze osób zmarłych przed Zmartwychwstaniem Jezusa, oraz nieochrzczonych, ale bezgrzesznych. [przypis edytorski]

kwiecisty — tu: zdobiony ornamentem roślinnym. [przypis edytorski]

KwieKulik — duet artystów wykonujących sztukę performance'u działający w latach 1970–1988, który tworzyli Zofia Kulik i Przemysław Kwiek. [przypis edytorski]

k'wielkiemu grodowi — w stronę wielkiego grodu. [przypis edytorski]

k wierze niepodobny (daw.) — niewiarygodny. [przypis edytorski]

kwietna miedza — pas ziemi oddzielający pola uprawne, zasiany kwiatami. [przypis edytorski]

kwietna niedziela — Niedziela Palmowa. [przypis edytorski]

kwietnem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: kwietnym. [przypis edytorski]

kwietyści — zwolennicy kwietyzmu, postawy niewzruszonego spokoju, beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]

kwietyw (z łac.) — środek uspokajający. [przypis edytorski]

kwietyzm — mistyczny kierunek religijny wiodący się od św. Teresy i św. Franciszka Salezego, dążący do osiągnięcia najwyższego stopnia ekstazy przez zupełny zanik indywidualnego życia duchowego. [przypis edytorski]

kwietyzm — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych; z łac. quietus: spokojny. [przypis edytorski]

kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — nurt mistyczny w Kościele katolickim pod koniec XVII w., kładący nacisk na osiągnięcie mistycznie pojętego spokoju wewnętrznego przez modlitwę, kontemplację, brak zaangażowania wobec świata, spraw życiowych i starań o własne zbawienie, zależące jedynie od łaski Boga; w 1687 potępiony jako herezja. [przypis edytorski]

kwietyzm (z łac. quietus: spokojny) — postawa beznamiętności i braku zaangażowania wobec świata i spraw życiowych. [przypis edytorski]

Kwileccy — polski ród szlachecki, posługujący się herbem Bieliny. [przypis edytorski]

Kwilecki, Józef (1791–1860) — polski wojskowy, adiutant gen. Fiszera, od 1810 kapitan wojsk polskich; następnie szambelan dworu pruskiego, od którego otrzymał tytuł hrabiowski (1816). [przypis edytorski]

kwilić — cicho i żałośnie płakać. [przypis edytorski]

kwilić — cicho płakać i zawodzić. [przypis edytorski]

kwilić — cicho płakać. [przypis edytorski]

kwilić — tu: cicho płakać. [przypis edytorski]

kwilić — żałośnie i cicho płakać. [przypis edytorski]

kwilić — zanosić się płaczem. [przypis edytorski]

kwinta — interwał, odległość między dźwiękami. [przypis edytorski]

kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; kwinta czysta liczy siedem półtonów. [przypis edytorski]

kwinta — interwał prosty zawarty między pięcioma kolejnymi stopniami skali muzycznej; także: najcieńsza struna w skrzypcach. [przypis edytorski]

kwintal metryczny — pozaukładowa jednostka masy równa 100 kg. [przypis edytorski]

kwintal — tu: quintal, daw. francuska jednostka wagi, równa 100 funtów (livres), tj. ok. 49 kg. [przypis edytorski]

kwinta, oktawa — w teorii muzyki: nazwy interwałów, tj. różnic w wysokości dźwięku pomiędzy dwoma następującymi po sobie lub współbrzmiącymi dźwiękami. [przypis edytorski]

Kwintilian pisze — Kwintylian, De argumentis. [przypis edytorski]

Kwintus Enniusz (239–169 p.n.e.) — poeta i tragik, uważany za ojca poezji rzymskiej. Autor niezachowanego poematu historycznego Annales. [przypis edytorski]

Kwintylian, właśc. Marcus Fabius Quintilianus (ok. 35–ok. 95) — rzymski retor, wybitny pedagog w dziedzinie teorii wymowy; autor m.in. dzieła w 12 księgach Kształcenie mówcy, odnalezionego i rozpropagowanego w epoce odrodzenia. [przypis edytorski]

Kwiryci — lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, ok. 40 km na płn.-wsch. od Rzymu (dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech). [przypis edytorski]

kwiryci — pierwotnie określenie odnosiło się do mieszkańców Italii mających być potomkami Romulusa (dokł. lud sabiński z miasta Cures na lewym brzegu Tybru, na płn.-wsch. od Rzymu, dziś: Fara Sabina w prowincji Rieti w Lacjum we Włoszech), z czasem, szczególnie w okresie cesarstwa, nabrało ogólnego znaczenia i stało się zaszczytnym określeniem rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]

Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]

Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian. [przypis edytorski]

kwiryctwo — tu: obywatelstwo. [przypis edytorski]

Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; prawdopodobnie było to pradawne bóstwo Sabinów, zaadoptowane przez Rzymian; Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]

Kwiryn (łac. Quirinus; mit. rzym.) — czczony pod postacią włóczni (łac. quiris: włócznia) jeden z najstarszych bogów staroż. Rzymu, obok Jowisza i Marsa zajmujący najważniejsze miejsce wśród bóstw państwa rzym.; patron kwirytów, tzn. zbrojnych (we włócznie), czyli Rzymian jako narodu wojowników; wg późniejszej legendy Kwiryn był utożsamiany przez Rzymian z królem Romulusem, który miał przyjąć to imię po śmierci i wniebowzięciu. [przypis edytorski]

Kwiryn — Romulus, którego posąg stał w świątyni Jowisza Feretryjskiego, gdzie składano łupy (spolia opima). [przypis edytorski]

kwiryta — cywilny obywatel Rzymu; zdanie delikatnie sugeruje, że powodem wyrażanej w wierszu radości jest nie tylko powrót Pompejusza, ale też fakt, że po wojnie domowej nie utracił on praw obywatelskich. [przypis edytorski]

kwitacyja (daw.) — kwit. [przypis edytorski]

kwita — koniec. [przypis edytorski]

kwit dłużny — wystawione przez dłużnika pokwitowanie zaciągnięcia długu. [przypis edytorski]

kwitnęła — dziś popr. forma 3 os. lp r.ż. cz.przesz.: kwitła. [przypis edytorski]

kwitować — potwierdzać podpisem. [przypis edytorski]

kwitować — tu: rezygnować. [przypis edytorski]

kwitować z czegoś (daw., iron.) — wcale nie chcieć czegoś; tu: rezygnować. [przypis edytorski]

kwit — pisemny dowód poświadczający otrzymanie czegoś lub zaświadczenie upoważniające do odbioru czegoś. [przypis edytorski]

KW — Komitet Wojewódzki. [przypis edytorski]

kwokać — narzekać. [przypis edytorski]

kwoktucha (gw.) — kwoka. [przypis edytorski]

kwoli a. gwoli komuś/czemuś (daw.) — ze względu na kogoś/coś. [przypis edytorski]

kwoli — a. k'woli: dla, z powodu czegoś. [przypis edytorski]

kwoli czemu a. gwoli czemu (starop.) — dla czego, z powodu czego. [przypis edytorski]

kwoli czemuś (daw.) — dla czegoś, z powodu czegoś. [przypis edytorski]

k'woli czemu (starop.) — dla czego, z powodu czego; na użytek czego. [przypis edytorski]

k'woli (daw.) — a. kwoli: dla. [przypis edytorski]

kwoli (daw.) — dla, ze względu na. [przypis edytorski]

kwoli (daw.) — dla, ze względu na, w celu (konstrukcja łącząca się z C.: kwoli czemu). [przypis edytorski]

k'woli (daw.) — dla, z powodu czegoś. [przypis edytorski]

kwoli (daw.) — gwoli; dla, w celu, z powodu. [przypis edytorski]

k woli (daw.) — ze względu na. [przypis edytorski]

kwoli (daw.) — ze względu na. [przypis edytorski]

k'woli — dla (łączy się z rzecz. w C.). [przypis edytorski]

k'woli — dla. [przypis edytorski]

kwoli drugim (daw.) — ze względu na innych. [przypis edytorski]

kwoli komu (daw.) — ze względu na kogoś. [przypis edytorski]

kwoli komu (starop.) — dla kogo. [przypis edytorski]

kwoli (starop.) — dla, z powodu. [przypis edytorski]

kwoli (starop.) — z powodu. [przypis edytorski]

k'woli temu — dlatego; k'woli: dla, z powodu czegoś. [przypis edytorski]

kwota (daw.) — tu: liczba, liczebność. [przypis edytorski]

kwota — tu: ilość. [przypis edytorski]

kwotnik — pisarz, prowadzący rejestry sprzedaży soli. [przypis edytorski]

Kwowadisy — spolszczona lm. od Quo vadis, tytułu powieści Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]

KW PZPR — Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. [przypis edytorski]

K. X. R. — Karol Książę Radziwiłł (X od daw. przyjętej pisowni). [przypis edytorski]

Kybele — frygijska bogini płodności i urodzaju, czczona jako Bogini Matka, także przez Greków i Rzymian (jako Wielka Macierz i Matka Bogów). [przypis edytorski]

Kybele (mit.) — bogini frygijska, czczona także przez Greków i Rzymian, patronka wiosny i płodności oraz miast obronnych. [przypis edytorski]

Kybele (mit.) — bogini frygijska, Wielka Matka, patronka płodności i urodzaju, czczona także przez Greków i Rzymian; jej młodym kochankiem był pasterz Attis, bóg wegetacji i wiosny. [przypis edytorski]

Kybele (mit.) — bogini frygijska, Wielka Matka, patronka płodności i urodzaju, czczona także przez Greków i Rzymian. [przypis edytorski]

Kydony — Kydończycy, tj. przedgrecka ludność Krety. [przypis edytorski]

Kydryński, Lucjan (1929–2006) — dziennikarz i konferansjer. [przypis edytorski]

kykeon — starogrecka polewka z wina, tartego sera i jęczmienia, często także miodu i ziół. [przypis edytorski]

Kyklop a. Cyklop — przedstawiciel mitycznego szczepu jednookich olbrzymów-ludożerców. [przypis edytorski]

Kyklopowie — mityczny szczep jednookich olbrzymów-ludożerców. [przypis edytorski]

Kyknos (mit. gr.) — syn Posejdona i Kalyke, król Kolonaj; sprzymierzeniec Trojan podczas wojny trojańskiej, zabity przez Achillesa. [przypis edytorski]

Kyllene — szczyt górski w Arkadii, poświęcony Hermesowi, który miał się narodzić w grocie na zboczu tej góry; obecnie Ziria, wys. 2376 m. [przypis edytorski]

Kyme, gród Eolów — staroż. duże greckie miasto portowe w Eolii, krainie na płn.-zach. wybrzeżu Azji Mniejszej, zasiedlonej przez Greków mówiących dialektem eolskim. [przypis edytorski]

Kypris a. Kipryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty, bogini miłości, od Cypru, przy brzegu którego wyłoniła się z piany morskiej; na wyspie znajdował się też jeden z najważniejszych ośrodków kultu bogini, patronującej również żeglarstwu. [przypis edytorski]

Kypryda (mit. gr.) — przydomek Afrodyty. [przypis edytorski]

Kyrene (gr.), Cyrena — staroż. miasto w płn. Libii, ok. 15 km od brzegu M. Śródziemnego; zał. jako kolonia grecka ok. 630 p.n.e., stanowiła najstarsze i gł. miasto regionu. [przypis edytorski]

Kyrene (gr.) — Cyrena, staroż. miasto w płn. Libii, ok. 15 km od brzegu M. Śródziemnego; zał. jako kolonia grecka ok. 630 p.n.e., stanowiła najstarsze i gł. miasto regionu. [przypis edytorski]

Kyrie eleison (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kyrie eleison (rel., gr. Κύριε ελέησον) — „Panie, zmiłuj się”, formuła modlitewna w liturgii chrześcijańskiej. [przypis edytorski]

Kyrie elejson! (gr.) — Panie, zmiłuj się nad nami! [przypis edytorski]

Kyrie elejson (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kyrie Elejson (gr.) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

kyrie elejson (z gr. Κύριε, ἐλέησον) — Panie, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Kyrieleison — Panie, zmiłuj się nad nami; dzisiejszy zapis: Kyrie eleison. [przypis edytorski]