Przypisy

łowy — dziś popr.: łowami. [przypis edytorski]

łoża kotarą — w źródle: „twoją kotarą”; zmieniono po porównaniu z innymi wydaniami i opracowaniami. [przypis edytorski]

łoże (daw.) — tu: łożysko. [przypis edytorski]

łoże — łożysko, koryto rzeki. [przypis edytorski]

łoże prokrustowe — narzędzie tortur, których powodem jest dostosowywanie ofiary na siłę do założonego, sztywnego schematu; w mit. gr. zbój Damastes o przydomku Prokrustes („rozciągacz”), syn Posejdona, czyhał na swoje ofiary na drodze z Megary do Aten, porywał podróżnych, a następnie kładł ich na swoim łożu i „dopasowywał” do jego wymiarów: jeśli ich ciało było za krótkie, rozciągał je, jeśli za długie, obcinał jego członki o tyle, o ile wystawały. [przypis edytorski]

łoże — tu: łożysko rzeki. [przypis edytorski]

łoże — tu: podstawa, do której przymocowany jest maszt. [przypis edytorski]

łożnica (daw.) — łóżko, łoże, sypialnia. [przypis edytorski]

łożnica (daw.) — łóżko, łoże, zwłaszcza małżeńskie. [przypis edytorski]

łożnica (daw.) — łoże, sypialnia. [przypis edytorski]

łożnica — duże łoże, zwłaszcza małżeńskie. [przypis edytorski]

łożnica — łoże małżeńskie; sypialnia. [przypis edytorski]

łożyć na kogoś — ponosić wydatki na rzecz kogoś. [przypis edytorski]

łożysko — tu: łóżko, posłanie. [przypis edytorski]

łożysko — tu: legowisko; schronienie zwierzęcia. [przypis edytorski]

łoza (daw.) — wierzba szara; krzew z rodziny wierzbowatych. [przypis edytorski]

łoza — długa gałązka, zwłaszcza wierzbowa, witka. [przypis edytorski]

łoza — długa gałązka, zwłaszcza wierzbowa, witka; tu: chłosta. [przypis edytorski]

łoza — długa gałązka, zwłaszcza wierzbowa, witka, wić; łozina; tu: chłosta. [przypis edytorski]

łoza — gałązki wierzbowe. [przypis edytorski]

łoza — krzew z rodziny wierzbowatych, osiągający wysokość do 5 m; wierzba szara. [przypis edytorski]

łoza — krzew z rodziny wierzbowatych; także: gałązki wierzbowe, tu jako narzędzie chłosty. [przypis edytorski]

łoza — krzew z rodziny wierzbowatych; tu: gałązki wierzbowe, często używane do wyplatania różnych sprzętów (koszyków, mebli itp.). [przypis edytorski]

łoza — odmiana wierzby; tu: rózga wierzbowa. [przypis edytorski]

łoza (pot.) — witki, zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łoza — wierzba. [przypis edytorski]

łoza — wierzbowe zarośla. [przypis edytorski]

łoza — witka (tu jako narzędzie wykonywania kary chłosty). [przypis edytorski]

łoza — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łozina (daw.) — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łozina — gałązka wierzby. [przypis edytorski]

łozina — gałązki wierzbowe. [przypis edytorski]

łozina (pot.) — witki wierzbowe. [przypis edytorski]

łozinowy — wykonany z łoziny, czyli z gałązek wierzbowych. [przypis edytorski]

łozowy — wierzbowy, wykonany z witek lub gałęzi wierzby szarej, krzewu z rodziny wierzbowatych. [przypis edytorski]

łozy — wierzbowe zarośla. [przypis edytorski]

łozy — zarośla. [przypis edytorski]

łozy — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łozy zarostek — zarośla wierzbowe. [przypis edytorski]

łszczyć się (starop.) — błyszczeć się, lśnić się. [przypis edytorski]

łubek — płytka, do której coś jest przymocowane. [przypis edytorski]

Łubianka (pot.) — siedziba radzieckiej, a potem rosyjskiej służby bezpieczeństwa. [przypis edytorski]

łubiany a. łubowy — wykonany z kory drzewa (w dawnej polszczyźnie zwanej: łub); por. łubianka: prostokątny koszyk wykonany z cienkich pasów kory. [przypis edytorski]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna. [przypis edytorski]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna. [przypis edytorski]

łubiany — wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna, służących do wyplatania koszy itp. [przypis edytorski]

łubie — kołczan, pojemnik na strzały. [przypis edytorski]

Łubieński, Tomasz (ur. 1938) — pisarz, dramaturg i eseista. [przypis edytorski]

łubin — roślina o liściach dłoniastych i kwiatach zebranych w sztywne grona. [przypis edytorski]

łubniańskie — z czasów pobytu pana Wołodyjowskiego w Łubniach; Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]

Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, przed 1549 r. rezydencja książąt Wiśniowieckich, w 1655 r. znajdowało się na terytorium zajętym przez Kozaków. [przypis edytorski]

łubowy (daw.) — wykonany z kory. [przypis edytorski]

łuby — kosze, bagaże. [przypis edytorski]

łuby — kosze; tu: bagaż podróżny. [przypis edytorski]

łuby — ty: opakowanie. [przypis edytorski]

Łucja z Syrakuz (ok. 281–304) — popularna męczennica i święta chrześcijańska z Sycylii, patronka ociemniałych; jej najstarszy spisany żywot pochodzi z V w., a wszystkie szczegóły jej życia są konwencjonalne dla żywotów męczennic z początku IV w. [przypis edytorski]

Łucyja — dziś: Łucja; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

Łucyja — Łucja; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

łuczniki — dziś popr. forma M. lm: łucznicy. [przypis edytorski]

Łucznik — Szekspir czerpał w tym miejscu z Caxtona, według którego z pomocą Troi pospieszył m.in. król Epistrophus, wiodąc prócz wojowników przedziwną bestię zwaną Łucznikiem, o końskim tułowiu i torsie człowieka, doskonale strzelającą z łuku. Strzelec ten miał zadać wielkie straty Grekom. [przypis edytorski]

łuczyć (daw.) — trafiać do celu. [przypis edytorski]

łuczyna — pochodnia, płonący kawałek drzewa służący do oświetlania. [przypis edytorski]

łuczyna — smolny kawałek drzewa. [przypis edytorski]

łuczywo — drewno na podpałkę, szczapy. [przypis edytorski]

łuczywo — smolne drzewo, używane do oświetlania lub na rozpałkę. [przypis edytorski]

łuczywo — szczapa drewniana, po zapaleniu służąca jako światło. [przypis edytorski]

łudarstwo (starop.) — oszustwo (wywołujące złudzenie); tu daw. forma N.lm: łudarstwy, tj. oszustwami. [przypis edytorski]

łudzić — mylić, oszukiwać. [przypis edytorski]

ług a. łęg — podmokła łąka. [przypis edytorski]

ług — tu: łąka. [przypis edytorski]

ług — wodorotlenek metalu, wytwarzający żrące roztwory zasadowe, w szczególności wodorotlenek sodu, składnik mydła i innych środków czyszczących. [przypis edytorski]

ług — żrący środek wybielający, składnik mydła i innych środków czyszczących. [przypis edytorski]

Łukasiewicz a. Łukaszewicz, Józef — warszawski kupiec, radny, wiceprezydent Warszawy; w listopadzie 1794 mianowany przez komendanta Warszawy jednym z dwóch prezydentów Warszawy (wraz z Andrzejem Rafałowiczem), pełnił tę funkcję do lipca 1796. [przypis edytorski]

Łukasiewicz, Jacek (ur. 1934) — poeta, krytyk literacki. [przypis edytorski]

Łukasiński, Walerian (1786–1868) — polski działacz niepodległościowy, major 4 pułku piechoty liniowej (czwartaków), twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. Aresztowany przez tajną policję 25 października 1822 i więziony w warszawskim więzieniu, 14 czerwca 1824 skazany przez Sąd Wojenny Najwyższy na zdegradowanie i 9 lat twierdzy. Więziony w twierdzy zamojskiej, był jednym z przywódców tamtejszego buntu więźniów, za co został skazany na śmierć, lecz ułaskawiony przez wlk. księcia Konstantego i skazany na 14 lat twierdzy, publiczną chłostę oraz zakucie rąk i nóg w kajdany. 30 listopada 1825 wywieziony z Zamościa do więzienia w Górze Kalwarii, a stamtąd do więzienia warszawskiego. 30 listopada 1827 został przesłuchany przez delegację sądu sejmowego, podczas sejmu 1830 r. bezskutecznie apelowano do cara o jego ułaskawienie. W czasie powstania listopadowego wywieziony został jako więzień stanu przez wycofujące się wojska rosyjskie do twierdzy Szlisselburskiej, gdzie spędził resztę życia, więziony mimo upływu wyroku w celi o zaostrzonym rygorze (wilgotnej, ciemnej, bez podłogi), został pozbawiony prawa do amnestii w 1856 r. jako rzekomy prowodyr powstania listopadowego; zmarł 27 lutego 1868 w Szlisselburgu. [przypis edytorski]

Łukasz Górnicki (1527–1603) — renesansowy poeta, pisarz polit., tłumacz, humanista; sekretarz i bibliotekarz króla Zygmunta Augusta; autor m.in. Dworzanina polskiego (1565), dostosowanej do realiów polskich adaptacji sławnego wówczas dzieła Il Cortegiano Baldassare Castiglione. [przypis edytorski]

Łukaszowę (daw.) — dziś popr. forma B.: Łukaszową. [przypis edytorski]

Łukasz XIV 26 (rel.) — Ewangelia wg św. Łukasza, Łk 14, 26. [przypis edytorski]

łuki gazowe — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice i budynki publiczne. [przypis edytorski]

łukowa lampa — dawny typ lampy, w którym źródłem światła jest łuk elektryczny wytwarzany pomiędzy dwiema elektrodami rozdzielonymi gazem; lampy łukowe, dające jaskrawe światło, wykorzystywano gł. do oświetlania ulic i w teatrach. [przypis edytorski]

Łuk Triumfalny w Paryżu — pomnik na zach. krańcu Pól Elizejskich, zbudowany dla uczczenia żołnierzy, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen okresu rewolucji i wojen napoleońskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego. [przypis edytorski]