Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115559 przypisów.
furror teutonicus (łac.) — teutoński gniew. [przypis edytorski]
Fursy, Henri, własc. Henri Dreyfus (1866–1929) — piosenkarz fr., przejął kabaret Chat noir po śmierci jego założyciela. [przypis edytorski]
furt (daw., pot.) — ciągle. [przypis edytorski]
furt (gw.) — znowu, jeszcze raz, ponownie. [przypis edytorski]
furtian — odźwierny klasztoru. [przypis edytorski]
furtian — odźwierny w klasztorze; zakonnik, którego zadaniem jest obsługiwanie furty klasztornej: pilnowanie kluczy do drzwi prowadzących do klasztoru, otwieranie i zamykanie ich, przyjmowanie gości itp. [przypis edytorski]
furtian — odźwierny, zakonnik pilnujący bramy klasztornej. [przypis edytorski]
furtian — tu: odźwierny. [przypis edytorski]
Furto niebieska! Gwiazdo zaranna! Ucieczko grzesznych! — określenia Matki Boskiej, występujące w litanii. [przypis edytorski]
Furto niebieska — jedno z określeń Matki Boskiej, występujące w litanii; dziś w formie: Bramo niebieska. [przypis edytorski]
furunkuł (daw.) — czyrak, zapalenie ropne torebki włosa i gruczołu łojowego wywołane przez gronkowce. [przypis edytorski]
Furyje — Furie; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Fuscus, właśc. Aristius Fuscus — przyjaciel Horacego. [przypis edytorski]
Fuseli, John Henry (1741–1825) — właśc. Johann Heinrich Füssli; malarz, rysownik i teoretyk sztuki, urodzony w Szwajcarii, przez większość życia związany z Anglią; tworzył obrazy przepojone atmosferą melancholii, niekiedy grozy, snu, nie wahał się odzwierciedlać twory fantastyczne (jak np. ucieleśniony w postaci potwora koszmar senny). Odwoływał się do motywów z literatury (sięgał do Shakespeare'a, Dantego, Miltona). Popularny w romantyzmie, był również autorem wierszy i wykładów na temat sztuki malarskiej (Lectures on Painting, 1801). [przypis edytorski]
fusilliady lyońskie (z fr. la fusillade: rozstrzelanie) — w październiku 1793 r., po odbiciu Lyonu z rąk rojalistów, władze rewolucyjne przeprowadziły krwawą masakrę mieszkańców tego miasta. [przypis edytorski]
fusta (daw.) — okręt. [przypis edytorski]
fuszer — człowiek, który wykonuje coś niedbale i niefachowo; partacz. [przypis edytorski]
fuszer — człowiek wykonujący pracę niedbale i niefachowo. [przypis edytorski]
fuszerka — tu: amatorstwo, nieprofesjonalna robota. [przypis edytorski]
fuszerka (z niem. Pfuscher) — praca wykonywana niedbale i niefachowo a. rezultat niedbałej, niefachowej pracy; partactwo, chałtura. [przypis edytorski]
fuszerstwo — niefachowe a. niedbałe wykonywanie czegoś. [przypis edytorski]
futbal (daw., z ang. football) — piłka nożna, piłka do gry w futbol. [przypis edytorski]
futbal (daw., z ang. football) — piłka nożna. [przypis edytorski]
futbal (z ang.) — piłka nożna. [przypis edytorski]
futbol — tu daw.: piłka do gry w football, piłka nożna. [przypis edytorski]
futbol (tu daw., z ang. football) — piłka nożna, piłka do gry w futbol. [przypis edytorski]
futor a. chutor — daw. zagroda oddalona od wsi na słabo zaludnionych obszarach Ukrainy i Rosji. [przypis edytorski]
futor a. chutor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis edytorski]
futor a. chutor — przysiółek stanicy kozackiej na ukraińskich stepach. [przypis edytorski]
futor a. chutor — samodzielne gospodarstwo, oddalone od wsi. [przypis edytorski]
futor a. chutor (z ukr.) — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis edytorski]
futor a. chutor (z ukr.) — samodzielne gospodarstwo, oddalone od wsi. [przypis edytorski]
futor — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi. [przypis edytorski]
futor (ukr.) — chutor, gospodarstwo. [przypis edytorski]
futrowanie — obicie z desek, boazeria; por. futryna. [przypis edytorski]
futrowanie — obijanie ściany deskami albo wylepianie gliną lub gipsem. [przypis edytorski]
futry drogiemi — dziś popr. forma N. lm: drogimi futrami. [przypis edytorski]
futurystyczny — tu: charakterystyczny dla futuryzmu, awangardowego ruchu w sztuce początku XX w. [przypis edytorski]
futuryzm — awangardowy ruch w sztuce i literaturze początku XX w., zafascynowany nowoczesnością, głoszący slogany w rodzaju „miasto-masa-maszyna” i programowo odrzucający tradycję. [przypis edytorski]
fuzel a. fuzle (z niem.) — szkodliwe odpady ze źle przeprowadzonej fermentacji. [przypis edytorski]
fuzel — szkodliwy osad w źle sfermentowanym winie. [przypis edytorski]
fuzja — broń myśliwska. [przypis edytorski]
fuzja (daw.) — długolufowa, ręczna broń palna. [przypis edytorski]
fuzja (daw.) — strzelba myśliwska. [przypis edytorski]
fuzja (daw.) — strzelba. [przypis edytorski]
fuzja (daw.) — tu: długolufowa ręczna broń palna z zapalnikiem skałkowym. [przypis edytorski]
fuzja — długa broń palna. [przypis edytorski]
fuzja — strzelba. [przypis edytorski]
fuzja — strzelba; ręczna broń palna z długą lufą, zwykle myśliwska. [przypis edytorski]
fuzje — strzelby myśliwskie. [przypis edytorski]
fuzje ze skałkami — broń skałkowa, w której proch zapalał się od iskry powstającej wskutek uderzenia krzemienia. [przypis edytorski]
fuzyjka, zdr. od fuzja — strzelba myśliwska. [przypis edytorski]
fyla — jednostka terytorialna w staroż. Grecji, wywodząca się od dawnych komórek plemiennych. Po reformach Klejstenesa Attyka dzieliła się na dziesięć fyl, z których każda składała się z 9 demów (gmin), po trzy z każdego trzech obszarów: z wybrzeża, z samego miasta Ateny oraz z wnętrza kraju. [przypis edytorski]
fyla — jednostka terytorialna w staroż. Grecji, wywodząca się od dawnych komórek plemiennych. Po reformach Klejstenesa Attyka dzieliła się na 10 fyl, z których każda składała się z 9 demów (gmin), po trzy z każdego z trzech obszarów: z wybrzeża, z samego miasta Ateny oraz z wnętrza kraju. [przypis edytorski]
Γαίῃ μὲν γὰρ γαῖαν ὀπώπαμεν, ὕδατι δ’ ὕδωρ… (gr.) — Ziemią widzimy ziemię, wodą wodę,/ Powietrzem boskie powietrze, ogniem niszczący ogień,/ Miłość miłością, nienawiść występną nienawiścią (Empedokles, cytowany przez Arystotelesa w dziele O duszy). [przypis edytorski]
γάλα (gr.) — czytaj: gala. [przypis edytorski]
γεννᾶν (gr.) — stworzyć, urodzić. [przypis edytorski]
γνῶθι σεαυτόν (gr.) — poznaj samego siebie. [przypis edytorski]
гонорность (ros.) — dosł. poczucie honoru, honorowość; w kulturze rosyjskiej postawa kojarzona z przesadną drażliwością, podkreślaniem swojej odrębności itp. [przypis edytorski]
gąbka — zdr. od: gęba; buzia. [przypis edytorski]
gądek — śpiewak, grajek; od „gędźba”: muzyka. [przypis edytorski]
Gąsienicowe Stawy — grupa jezior w Dolinie Gąsienicowej, położonej w w polskich Tatrach. [przypis edytorski]
gąsieniczniki (biol.) — nadrodzina owadów błonkoskrzydłych, których larwy pasożytują innych owadach. [przypis edytorski]
gąsior — duże naczynie na wino a. piwo. [przypis edytorski]
gąsior — duży, szklany baniak służący m.in. do wyrobu wina w domowych warunkach. [przypis edytorski]
gąsiorek — pękate naczynie z wąską szyjką. [przypis edytorski]
Gąsiorowski, Krzysztof (1935–2012) — poeta, eseista i krytyk literacki, związany z Orientacją Poetycką Hybrydy. [przypis edytorski]
gąsior — pękata butla z wąską szyjką. [przypis edytorski]
gąsior — rodzaj dachówki do krycia kalenic i naroży. [przypis edytorski]
gąsiory — tu: rodzaj półokrągłej dachówki układanej na kalenice (tj. grzbiety) i naroża dachu (w tym wypadku daszku okrywającego mur). [przypis edytorski]
gąska — tu: część tratwy; kilkanaście związanych ze sobą bali. [przypis edytorski]
gąska — tu: młoda dziewczyna, zwł. ze wsi. [przypis edytorski]
gąszcza — dziś popr. forma lp męska: gąszcz a. lm gąszcze. [przypis edytorski]
gązwa — część cepa, rzemienny element łączący bijak z dzierżakiem. [przypis edytorski]
Gaaza — miestas Artimuosiuose Rytuose. [przypis edytorski]
gabaj — administrator synagogi; początkowo zajmował się głównie zbieraniem darowizn i rozdzielaniem ich między biednych. [przypis edytorski]
gabardyna — wełniana lub bawełniana tkanina w skośne prążki. [przypis edytorski]
gabar (z fr. gabarre) — daw. też gabarra; odkryty statek a. barka rzeczna. [przypis edytorski]
Gabii — miasto w Lacjum, między Rzymem a Preneste. [przypis edytorski]
gabinetowe uciechy i tryumfy — mowa o gabinetach, tj. dyskretnie urządzonych salkach w restauracjach, gdzie panowie odbywali schadzki z kobietami, które uwodzili lub opłacali (obyczaj rozpowszechniony w XIX w. w całej Europie). [przypis edytorski]
Gabinius, właśc. Aulus Gabinius (I w. p.n.e.) — polityk i dowódca rzymski, zaufany stronnik Pompejusza; konsul (58 p.n.e.), następnie namiestnik prowincji Syrii (57–55 p.n.e.). [przypis edytorski]
Gaboriau, Émile (1832–1873) — francuski pisarz i dziennikarz, pionier literatury kryminalnej, autor kilku powieści o detektywie policyjnym imieniem Monsieur Lecoq, wydanych w latach 1867–1871. [przypis edytorski]
Gaboriau, Émile (1832–1873) — fr. powieściopisarz i dziennikarz, pionier literatury kryminalnej; jego pierwszą powieścią detektywistyczną była książka L'Affaire Lerouge, w której wprowadził postać młodego policjanta nazwiskiem Lecoq; Monsieur Lecoq powracał w kolejnych powieściach Gaboriau. [przypis edytorski]
Gaborów — forma posesywna; w zdaniu mowa o oporze Gabora Bethlena. [przypis edytorski]
Gabriela Zapolska (1857–1921) — właśc. Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z domu Korwin-Piotrowska; pisarka, publicystka, także aktorka; znana z komedii krytykujących mieszczańską obłudę, np. Moralność Pani Dulskiej oraz Ich Czworo. [przypis edytorski]
Gabriel — jeden z aniołów w tradycji chrześcijańskiej, judaistycznej i islamskiej, archanioł. [przypis edytorski]
Gabriel Metsu (1629–1667) — malarz holenderski. [przypis edytorski]
gać (daw.) — grobla z faszyny. [przypis edytorski]
gačnus — puošnus, puikus. [przypis edytorski]
gacek — gatunek małego nietoperza. [przypis edytorski]
gach (daw., gw.) — kochanek [przypis edytorski]
gach (daw., gw.) — kochanek. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
gach (daw.) — kochanek. [przypis edytorski]
gach (daw.) — kochanek, tu: zalotnik. [przypis edytorski]
gach (daw.) — zalotnik; dziś pogard.: kochanek. [przypis edytorski]
gach (daw.) — zalotnik; dziś pogardl.: kochanek, uwodziciel. [przypis edytorski]
gach — kochanek. [przypis edytorski]
gach — kochanek; według legendy wspomnianej w oryginale chodziło tu o Jeana Buridana, filozofa scholastycznego (ok. 1300–po 1358), uratowanego ponoć przez ucznia. [przypis edytorski]
gachostwo — tu: wdawanie się w miłostki; od gach (daw.): kochanek. [przypis edytorski]
gach (pogard.) — kochanek, zwłaszcza mężatki. [przypis edytorski]
