Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159187 przypisów.
spokój publiczny celem praw chińskich — Naturalny cel państwa, które nie ma wrogów wewnętrznych lub które mniema, iż wstrzymało ich granicami. [przypis autorski]
spokoić (gw.) — uspokajać. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
spokoić się (starop.) — uspokajać się. [przypis edytorski]
spokoić się — uspokajać się. [przypis edytorski]
spokoić — uspokajać. [przypis edytorski]
spokojnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: spokojnym. [przypis edytorski]
Spokojne, rzeczowe, bez porównania głębsze wywody Miriama przebrzmiały bez silniejszego echa, ale wyzywające na pięści, w najwyższym stopniu drażniące fanfary Przybyszewskiego znalazły posłuch — S. Przybyszewski, Szlakiem duszy polskiej, Poznań 1920, s. 85–86. [przypis autorski]
spokojne życie — tytuł jednej z powieści Augusta la Fontaine, Spokojne życie, drugi znamienny rys obyczajowy Niemiec; jest to far niente Włocha [far niente: nicnierobienie; Red. WL], fizjologiczna krytyka rosyjskiej drosky lub angielskiego horseback (horseback: jazda konno; przyp. red.). [przypis autorski]
spokojnica (z ros.) — nieboszczka. [przypis edytorski]
Spokojniej krytykował dekadentyzm Władysław Mieczysław Kozłowski — W. M. Kozłowski, Dekadentyzm współczesny i jego filozofowie (Paweł Bourget i Fryderyk Nietzsche), „Biblioteka Warszawska” 1893, t. III, s. 315–363. [przypis autorski]
spokojniem (…) czekał (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: spokojnie czekałem. [przypis edytorski]
spokojność (daw.) — dziś: spokój. [przypis edytorski]
spokojność — dziś: spokój. [przypis edytorski]
spokusza — dziś popr. forma: kusi; tu forma dokonana, wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Społeczeństwo jest jak ster, nadający i korygujący kierunek ewolucji, pokolenie jak żagiel, który chwyta zmienne prądy idei i sprowadza je do środowiska narodowego — J. Petersen, Die Wesensbestimmung der deutschen Romantik, Leipzig, 1926, s. 132. [przypis autorski]
społeczeństwo — [w]spólnictwo. [przypis redakcyjny]
społecznej — wspólnej. [przypis redakcyjny]
społecznie (daw.) — wspólnie, razem. [przypis edytorski]
społecznie — tu: razem, wspólnie. [przypis edytorski]
społecznie — tu: wspólnie, razem. [przypis edytorski]
Społecznych grodów (…) wieże — Wieże, symbol obowiązków społecznych. [przypis redakcyjny]
społeczny nama (starop.) — wspólny nam. [przypis redakcyjny]
społem (daw.) — razem. [przypis edytorski]
społem (daw.) — wspólnie, razem. [przypis edytorski]
społem (daw.) — wspólnie, razem. [przypis edytorski]
społem (przest.) — razem, wspólnie. [przypis edytorski]
społem — razem. [przypis edytorski]
społem — razem, wspólnie. [przypis edytorski]
społem (starop.) — razem, wspólnie. [przypis edytorski]
społem — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
społem — tu: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
społem — wspólnie, razem. [przypis edytorski]
społku (starop.) — społeczeństwa. [przypis redakcyjny]
społku (starop.) — związku. [przypis redakcyjny]
społu (daw.) — społem, razem. [przypis edytorski]
społu (starop.) — razem. [przypis edytorski]
społu używiemy wszego (daw.) — razem wszystkiego użyjemy; wspólnie będziemy ze wszystkiego korzystać. [przypis edytorski]
społy (daw.) — razem. [przypis edytorski]
społy (daw.) — wspólnie. [przypis edytorski]
społy — społem, wespół, wspólnie. [przypis edytorski]
spolaryzowany (z łac. polus: biegun) — taki, w którym występuje polarność, wyróżnienie dwu przeciwstawnych sobie kierunków a. działających sił. [przypis edytorski]
spolia opima (łac.) — świetne łupy. [przypis edytorski]
spolia opima (łac.) — „świetne łupy”; starorzymski zwyczaj wojenny, zgodnie z którym wojownik, pokonawszy w pojedynku wodza wrogiej armii, dostępował zaszczytu złożenia zbroi zwyciężonego w świątyni Jowisza na Kapitolu. [przypis edytorski]
spoliare (łac.) — pozbawić. [przypis redakcyjny]
spoliarium (łac.) — miejsce na zapleczu amfiteatru służące do składania zwłok. [przypis edytorski]
spolić (daw.) — złączyć. [przypis redakcyjny]
spolnie (gw.) — wspólnie; razem. [przypis edytorski]
spolszczone określenie funkcji kobiet pełniących służbę w nazistowskich obozach III Rzeszy, właśc. SS-Aufseherin (pol. nadzorczyni). Pierwsze aufzjerki zostały powołane do służby w 1937 w związku z utworzeniem centralnego obozu koncentracyjnego dla kobiet (KL Lichtenburg), do którego trafiło 1415 więźniarek (w większości były to komunistki i inne więźniarki polityczne, ale także Świadkinie Jehowy, Żydówki, prostytutki, kryminalistki). Kolejnym obozem kobiecym był Frauenkonzentrationslager (FKL) w Ravensbrück, utworzony także jeszcze przed wybuchem wojny.
Ravensbrück był głównym ośrodkiem szkoleniowym dla przyszłych nadzorczyń. Do pracy rekrutowano niemieckie kobiety w wieku 21–45 lat, chętnie z terenów znajdujących się w okolicy obozu. Po kilkutygodniowym przeszkoleniu (jego czas skracał się wraz z rozwojem sieci obozów) były kierowane do pracy w Ravensbrück lub do Majdanka czy Auschwitz, a z czasem do kolejnych lagrów. We wspomnieniach więźniarek nadzorczynie były bardzo brutalne, okrutne, znęcały się nad kobietami.
Szacuje się, że kobiety stanowiły 10% strażników obozowych; spośród kilku tysięcy nadzorczyń udało się ustalić nazwiska ok. 1 tys., jedynie kilkadziesiąt stanęło po wojnie przed sądami.
W literaturze funkcjonują także inne spolszczenia: aufezjerka, aufsejerka, aufsehrin, auzejerka, auzjerka, aufszerka, aufseherinka, aufscherka, aufseherka.
[przypis edytorski]
Spomiędzy zaś fabuł i akcji prostszych… — Ustęp ten począwszy od „Spomiędzy zaś” należy przenieść do rozdz. XVIII. [przypis tłumacza]
spominać (daw.) — wspominać. [przypis edytorski]
spominanie (gw.) — wspominanie, wspomnienie. [przypis edytorski]
spominki (gw.) — wspominki, wspomnienia. [przypis edytorski]
spomniały sie (gw.) — przypomniały się. [przypis edytorski]
spomnieć (gw.) — wspomnieć, przypomnieć. [przypis edytorski]
spomnieć sobie (daw.) — przypomnieć sobie, pomyśleć. [przypis edytorski]
spomnieć sobie (daw.) — przypomnieć sobie. [przypis edytorski]
spomnieć — wspomnieć; pamiętać. [przypis edytorski]
spomnieć — wspomnieć, przypomnieć sobie, pomyśleć o czymś. [przypis edytorski]
spondam regis Nicodemis (łac.) — „wezgłowiem króla Nikodema” (Suetonius, Vita Caesaris, 45; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
spondej — stopa rytmiczna złożona z dwóch długich sylab. Obecnie popr. forma l. mn.: spondejów. [przypis edytorski]
spondej — stopa rytmiczna złożona z dwóch długich sylab. [przypis edytorski]
spondej — w poezji stopa metryczna złożona z dwóch sylab długich (w wierszach iloczasowych) lub akcentowanych. [przypis edytorski]
spondylus cesarski — gatunek małży charakteryzujący się długimi kolcami. [przypis edytorski]
Spongia solis (łac.) — Plamy na słońcu będące zapowiedzią, iż kiedyś ono zgaśnie. [przypis tłumacza]
spongia vulgaris (łac.) — gąbka pospolita; prymitywne, beztkankowe zwierzę prowadzące osiadły tryb życia na dnie mórz; mających wodochłonne właściwości gąbek z gatunku Spongia officinalis od starożytności używano do utrzymania czystości ludzkiego ciała, obecnie zwykle korzysta się z gąbek kąpielowych wytworzonych z materiałów tekstylnych. [przypis edytorski]
sponki (starop.) — zapony, guzy. [przypis redakcyjny]
sponsa (łac.) — narzeczona, żona. [przypis edytorski]
sponsa (łac.) — przyszła małżonka, narzeczona. [przypis edytorski]
sponsa — małżonka, oblubienica. [przypis redakcyjny]
spora — prędka. [przypis redakcyjny]
sporem Atreusa i Tyestesa (…) bóg, dając świadectwo Atreusowi, przemienił to na stan dzisiejszy — bracia Atreus i Tyestes rywalizowali o tron miasta Mykeny. W stadach Atreusa jako znak łaski bogów urodziła się owieczka o złotym runie, jednak Tyestes uwiódł żonę brata, która wykradła owieczkę dla kochanka, a ten okazał ją mieszkańcom Myken i ogłosił się królem. Wówczas władca bogów Zeus za pośrednictwem Hermesa przekazał Atreusowi, by nakłonił brata do przyrzeczenia, że ustąpi mu tronu, gdy słońce ruszy na niebie wstecz. Kiedy Tyestes się zgodził, Zeus sprawił, że słońce zawróciło na niebie i ruszyło w kierunku świtu. Za nim podążyło siedem Plejad i wszystkie inne gwiazdy i tego dnia słońce zaszło na wschodzie. Platon rozumie drugą część tego mitu inaczej niż inni starożytni autorzy. W Iliadzie (II 105) Atreus nazwany jest „pasterzem narodów” (tak samo później jego syn Agamemnon, przywódca wyprawy trojańskiej), stąd być może skojarzenie Gościa i zmiana tematu. [przypis edytorski]
spor (gw.) — dostatek, powodzenie. [przypis edytorski]
sporniejsze pany — dziś popr. forma B. lm: sporniejszych panów. [przypis edytorski]
spornie — tu: na przekór, wbrew. [przypis edytorski]
spornym biegom — różnorodnym ruchom ciał niebieskich. [przypis redakcyjny]
sporny — sprzeciwiający się. [przypis redakcyjny]
sporo (daw., gw.) — szybko, niezwłocznie. [przypis edytorski]
sporo (daw.) — łatwo, bez ociągania się. [przypis edytorski]
sporo (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
sporo (starop.) — tu: szybko. [przypis edytorski]
sporszy — większy. [przypis edytorski]
sporszy — większy, szybszy. [przypis edytorski]
sportas (iš angl. Sport) — reiškia žaidinimą, sujungtą su kūno miklinimu. [przypis edytorski]
Sporthalle — hala w Gdańsku, wybudowana w roku 1915, była miejscem imprez kulturalnych i sportowych oraz zebrań i wieców politycznych. Obecnie siedziba Opery Bałtyckiej. [przypis edytorski]
sportsman (daw.) — sportsmen, człowiek uprawiający sport, sportowiec. [przypis edytorski]
sport — w gwarze obozowej i więziennej ćwiczenia fizyczne, stosowane wobec więźniów w celu ich fizycznego i psychicznego wyniszczenia lub jako wyrafinowane kary za przekroczenia regulaminu. [przypis edytorski]
Sporus (zm. 69) — rzym. chłopiec, który wskutek podobieństwa do zmarłej żony cesarza Nerona stał się jego ulubieńcem; został wykastrowany, po czym Neron wziął z nim ślub (w r. 66). [przypis edytorski]
sporuszona [rana] (daw.) — pogorszona, obrażona. [przypis redakcyjny]
sporutować — spostrzec. [przypis edytorski]
sporutować — spostrzec się. [przypis edytorski]
spory — duży; szybki. [przypis edytorski]
sporysz — grzyb pasożytujący na życie. [przypis edytorski]
sporysz — pasożytniczy grzyb, atakujący kłosy żyta. [przypis edytorski]
spory — tu: szybki. [przypis edytorski]
sporządzali złoto zębami — tj. odejmując sobie od ust, skąpiąc. [przypis tłumacza]
sporządzano by na podstawie dobrych informacji dokładne listy obywateli wszystkich stanów, których prowadzenie się zasługiwałoby na wyróżnienie i nagrodę — przy tych ocenach należy o wiele więcej brać pod uwagę osoby niż poszczególne czyny. Prawdziwe dobro spełnia się bez hałasu. Ktoś może zasłużyć na zaszczyty właśnie raczej prowadzeniem się równym i stałym, cnotami prywatnymi i domowymi, dobrym spełnianiem wszystkich obowiązków swego stanu, wreszcie czynami wypływającymi z jego charakteru i zasad aniżeli jakimiś efektownymi a niespodzianymi wystąpieniami, które znajdują nagrodę już w powszechnym podziwie. Rozmiłowani w zewnętrznych efektach filozofowie lubują się wielce w czynach świetnych, ale są ludzie, którzy za cel swych pięciu czy sześciu takich czynów, bardzo błyszczących, hałaśliwych i wychwalanych, biorą sobie to jedynie, by zmylić opinię co do siebie i zapewnić na całe życie bezkarność dla swej niesprawiedliwości i twardości. „Dajcie nam drobną monetę wielkich czynów”. To odezwanie się kobiece jest bardzo słuszne. (Przypisek Russa). [przypis autorski]
sporzej (daw.) — bez ociągania, ochoczo, szybciej. [przypis edytorski]
sporzej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
sporzej (daw.) — szybciej; więcej. [przypis edytorski]
sporzej (daw.) — tu: łatwiej, lepiej. [przypis edytorski]
