Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7886 przypisów.
chylać (daw.) — chylić. [przypis edytorski]
chyla (gw.) — ile. [przypis edytorski]
chylat — suknia honorowa, którą sułtan obdarza wielkich urzędników państwa. [przypis autorski]
chylat — w Turcji, Indiach, Persji suknia honorowa ofiarowywana osobie zasłużonej przez władcę. [przypis edytorski]
chyla tyla (gw.) — o tyle, o ile; trochę. [przypis edytorski]
chyla tyla (gw.) — trochę. [przypis edytorski]
chylat (z arab.) — suknia honorowa. [przypis redakcyjny]
chyl (daw.) — płynna substancja powstająca w żołądku w czasie trawienia pokarmów. [przypis edytorski]
chyloł (gw.) — schylał. [przypis edytorski]
chylośny — wielki. [przypis edytorski]
chymera — chimera; kaprys. [przypis edytorski]
chynąć — rzucić; być może należy czytać: chynąc się. [przypis redakcyjny]
chynąć się (daw.) — rzucić się. [przypis redakcyjny]
chynąć się (daw.) — wpaść, rzucić się. [przypis redakcyjny]
chynąć — zanurzyć się; por. dziś: wychynąć skądś. [przypis edytorski]
chyra (gw.) — kołtun. [przypis edytorski]
Chyrów — miasteczko koło Sambora, gdzie znajdowało się kolegium jezuickie z zakładem wychowawczym dla chłopców. [przypis redakcyjny]
Chyrów — miasto na Ukrainie nad rzeką Strwiąż, niedaleko Przemyśla, w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim, lokowane w 1528, niegdyś prywatne miasto szlacheckie w województwie ruskim, własność Herburtów, potem Ossolińskich i Mniszchów; tu: nazwa miasta użyta jako synonim renomowanej szkoły jezuickiej, gimnazjum męskiego, usytuowanego na terenie podchyrowsniej wsi Bąkowice, doskonale wyposażonego zakładu naukowo-wychowawczego (pracownie przedmiotowe, biblioteka, sala teatralna, muzeum przyrodnicze z kolekcją ptaków egzotycznych fundacji hrabiów Dzieduszyckich, ogród botaniczny itp.), funkcjonującego w Galicji od l. 80. XIX w. do 1939 r. [przypis edytorski]
chystać (daw.) — huśtać; kołysać. [przypis edytorski]
chytać (gw.) — chwytać. [przypis edytorski]
chyta (gw.) — chwyta. [przypis autorski]
chytał (gw.) — chwytał. [przypis edytorski]
chytrołamca (daw.) — wiarołomca. [przypis redakcyjny]
chytroście (daw., gw.) — chytrości (M.lm). [przypis edytorski]
chytrszy (daw.) — dziś: bardziej chytry, sprytniejszy. [przypis edytorski]
chytry (starop.) — tu: podstępny. [przypis edytorski]
chyże jego posły — dziś popr. forma: chyży jego posłowie. [przypis edytorski]
chyżej — tu: bardziej chyżo, szybciej. [przypis edytorski]
chyżo (daw.) — szybko. [przypis edytorski]
chyżość — dziś popr.: prędkość. [przypis edytorski]
chyżość — dziś: prędkość. [przypis edytorski]
chyżość — prędkość, szybkość. [przypis edytorski]
chyżość — szybkość. [przypis edytorski]
chyżość — szybkość, szybkie poruszanie się, wykonywanie czegoś. [przypis edytorski]
chyżo — szybko. [przypis edytorski]
chyży (daw.) — szybki. [przypis edytorski]
chyży — szybki, prędki. [przypis edytorski]
chyży — szybki. [przypis edytorski]
chyży — szybki, zwinny. [przypis edytorski]
chyży — szybko poruszający się. [przypis redakcyjny]
chyz a. chyż (daw., starop.) — uboga, niska chałupa. [przypis edytorski]
chyzo (gw.) — chyżo, szybko. [przypis edytorski]
ciągarka — maszyna do produkcji drutów i prętów przez ciągnienie na zimno. [przypis edytorski]
ciąg (daw.) — dziś: przeciąg. [przypis edytorski]
ciąg — dziś popr.: ciągnij. [przypis edytorski]
ciągiem — ciągle, nieustannie. [przypis edytorski]
ciągiem — ciągle. [przypis edytorski]
ciągła — dziś popr.: ciągnęła (tu: forma krótsza, daw. i gw. użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca). [przypis edytorski]
ciągłam — dziś popr.: ciągnęłam. [przypis edytorski]
ciągłość — Ciągłość nauki. [przypis tłumacza]
ciągły — dziś popr.: ciągnęły (tu: forma krótsza, daw. i gw. użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca). [przypis edytorski]
ciągły (gw.) — dziś popr.: ciągnęły. [przypis edytorski]
Ciąglem się sprzeciwiał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: Ciągle się sprzeciwiałem. [przypis edytorski]
ciągle myśli o druhu — tj. o Patroklesie. [przypis edytorski]
ciągleśmy (…) mówili — inaczej: ciągle mówiliśmy; przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika. [przypis edytorski]
ciągle w krąg się Helice unasza — Wielka Niedźwiedzica, konstelacja niebieska. [przypis redakcyjny]
ciągli (gw.) — dziś popr.: ciągnęli. [przypis edytorski]
ciągń sie a. ciągni sie (daw.) — tryb rozkazujący: wydawaj; od: ciągnąć się, wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
ciągnąć kota — otrzymać nauczkę (zabawa polegała na tym, że delikwent był przywiązywany do liny, drugi koniec liny ciągnął kot, ale też inicjatorzy zabawy, którzy przeciągali nieszczęśnika przez błoto czy rzekę). [przypis redakcyjny]
ciągnąć rzemień — zwrot utarty: wydawać pieniądze ze skórzanego, rzemiennego mieszka. [przypis redakcyjny]
ciągnąć się (daw.) — wysilać się na wydatki; ciągni się (tryb rozkazujący) wydawaj. [przypis edytorski]
ciągnąć się (daw.) — wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
ciągnąć — tu: iść, podążać. [przypis edytorski]
ciągnąca się wzdłuż grzbietu aż do szyi żyła — opis niezgodny ze współczesną wiedzą anatomiczną. [przypis edytorski]
ciągną kota — kara ośmieszająca: winnego przeciągano przez wodę lub błoto, okręcając go powrozem, na którego drugim końcu uwiązywano kota. Stąd później w przenośni: wystawianie na pośmiewisko. [przypis redakcyjny]
ciągnę kota (starop.) — wystawiam się na pośmiewisko (zob. przyp. do Pieśni świętojańskiej o Sobótce, Panna 3). [przypis redakcyjny]
ciągnęły (…) czterdzieści koni — dziś: ciągnęło czterdzieści koni. [przypis edytorski]
Ciągnęliśmy kluczem za nocą w pogoni — wiersz ma ten sam rytm co Grenada Juliusza Swietłowa w przekładzie Juliana Tuwima, i podobnie zaczyna się od opisu podróży konnej. [przypis edytorski]
ciągni — dziś popr. forma 1.os trybu rozkazującego: ciągnij. [przypis edytorski]
ciągnienie (daw.) — pochód wojska, marsz. [przypis edytorski]
ciągnienie (daw.) — przemarsz wojsk. [przypis edytorski]
ciągnie rogi — naciąga łuk; rogi — wygięte końce łuku z nacięciami do cięciwy. [przypis redakcyjny]
ciągnie sie (daw.) — tu: przeciąga się. [przypis edytorski]
ciągniono — dziś: ciągnięto. [przypis edytorski]
ciągniony (daw.) — dziś: ciągnięty. [przypis edytorski]
ciągniony — dziś: ciągnięty. [przypis edytorski]
ciągniony (przestarz.) — ciągnięty. [przypis edytorski]
ciągni się (daw.) — tryb rozkazujący: ciągnij się; od ciągnąć się: wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
ciągni sie (daw.) — tryb rozkazujący od ciągnąć się: wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
ciągni sie (daw.) — tryb rozkazujący od: ciągnąć się, wysilać się na wydatki. [przypis edytorski]
ciągoty — pożądanie. [przypis edytorski]
ciągta (reg.) — ciągnijcie. [przypis edytorski]
ciąża (daw.) — kara, fant; wezmą ciążą: wezmą ciążę, wezmą fant a. nałożą karę. [przypis edytorski]
ciąża Matyldy — Nawiasem mówiąc, chronologia tej ciąży nie wytrzymałaby, jak sądzę, krytyki ginekologa. [przypis tłumacza]
ciąża — tu: ciężar. [przypis edytorski]
ciążyć — tu prawdop.: krytykować. [przypis edytorski]
Ciakko — (ciacco) wieprz, przydomek pogardliwie nadawany żarłokom. florentyńczyk ten, tak przezwany, był wesoły i dobry towarzysz do półmiska i kielicha, ale cały oddany żarłoczności. [przypis redakcyjny]
ciała jego pociąć i na fale rozrzucić (mit. gr.) — podobnie jak Medea cięła ciało swego brata Apsyrta, gdy uciekała z Jazonem. [przypis edytorski]
Ciała, które są źródłem emisji tego rodzaju, nazwałam radioaktywnymi — [por.] P. Curie i M. Curie, „Comptes rendus”, 18 lipca 1898. [przypis autorski]
ciała obie (starop. forma) — daw. liczba podwójna, szyk przestawny; dziś popr: oba ciała. [przypis edytorski]
Ciała stałe z promieniotwórczością wzbudzoną przez aktyn tracą ją podobnie (…) — [por.] Debierne, „Comptes rendus”, 16 lutego 1903. [przypis autorski]
ciałka Nissla (biol.) — grudkowate, ziarniste struktury w komórkach nerwowych (neuronach), stanowiące miejsca intensywnej syntezy białek. [przypis edytorski]
ciałoć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
ciałoć ślini — konstrukcja z partykułą ci, skróconą do -ć; inaczej: ślini ci ciało. [przypis edytorski]
ciało całe nosi miano księcia — tak w Wenecji nadaje się kolegium tytuł najjaśniejszego księcia, nawet gdy doża w nim nie zasiada. [Serenissima Signoria, kolegium złożone z dziewięciu członków, które stanowiło radę przyboczną doży. Doża nie mógł bez Signorii przedsięwziąć żadnego aktu o charakterze rządowym; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
ciało człowiecze z tych się czterzech wilgotności rodzić musi, to jest, ze krwie, z kolery, flegmy, a z melankoliej — własny wykład Reja średniowiecznej, wywodzącej się ze starożytności (por. Polibosa De natura hominis z tradycji hipokratejskiej), teorii humoralnej nauczającej o czterech cieczach (łac. humores) wydzielanych przez gruczoły odpowiednich organów i decydujących przez swe proporcje o typie usposobienia człowieka: sangwinicznym, cholerycznym, flegmatycznym lub melancholijnym. Owe cztery ciecze to: krew, żółć, śluz (flegma) i czarna żółć, wydzielane odpowiednio przez serce, mózg, wątrobę i śledzionę, przypisywane im żywioły to kolejni: powietrze, woda, ogień, ziemia itd.; nauka o fizjologii humoralnej zastępowała przez wieki psychologię i psychiatrię. [przypis edytorski]
Ciało jednak polityczne, czyli zwierzchnik, wyprowadzając swe istnienie tylko ze świętości umowy, nie może nigdy zobowiązać się, nawet wobec drugiego, do niczego, co by sprzeciwiało się temu pierwotnemu aktowi… — przestrzeganie przepisów umowy pierwotnej nie stanowi obowiązku zwierzchnika. Zwierzchnik nie może mieć żadnych obowiązków. Jeżeli jednak działa wbrew umowie, przestaje istnieć; będąc bowiem tworem umowy, jako najwyższej normy, jest jedynie jej funkcją, może logicznie działać tylko na jej podstawie i w jej granicach. [przypis tłumacza]
ciało jego jest prawdziwym ciałem (…) on dość drogim dla nich stać się może — Ponieważ Dante, jako sam żyjący, powróciwszy między żyjących, krewnym i przyjaciołom tych duchów o ich losie w czyśćcu może opowiedzieć i prosić, ażeby modlitwą przyczynną czas ich oczekiwania przed bramą czyśćcową skrócili. [przypis redakcyjny]
ciało jego umarło — porównanie narodu polskiego do Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał, jest tu niewątpliwie echem ostatnich ustępów Ksiąg Narodu Polskiego, tych mianowicie: „I umęczono Naród Polski, i złożono w grobie, a królowie wykrzyknęli: zabiliśmy i pochowaliśmy wolność.” „A wykrzyknęli głupio…” „Bo Naród Polski nie umarł; ciało jego leży w grobie, a dusza jego zstąpiła z ziemi, to jest z życia publicznego, do otchłani, to jest do życia domowego ludów cierpiących niewolę…” „A trzeciego dnia dusza wróci do ciała i Naród zmartwychwstanie, i uwolni wszystkie ludy Europy z niewoli.” „I przeszło już dni dwa; jeden dzień zaszedł z pierwszym wzięciem Warszawy, a drugi dzień zaszedł z drugiem wzięciem Warszawy, a trzeci dzień wnidzie, ale nie zajdzie”. [przypis redakcyjny]
Ciało kocha rękę (…) — tj. z punktu widzenia całego ustroju. [przypis tłumacza]
