Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8306 przypisów.
zamknięci zostali w części wewnętrznej świątyni, 5. a Tytus cofnął się — w edycjach Niesego i Dindorfa oba ustępy oddzielone tylko przecinkiem. [przypis tłumacza]
zamkniętemi oczy — dziś popr. forma N. lm: zamkniętymi oczami. [przypis edytorski]
zamkniętym lody i jodły — dziś popr.: zamkniętym lodami i jodłami. [przypis edytorski]
zamkniecie, jak pierwej przesmyk — w r. 352. [przypis tłumacza]
zamkniona (starop.) — zamknięta. [przypis redakcyjny]
zamkniony (daw.) — dziś popr.: zamknięty. [przypis edytorski]
zamkniony (daw.) — dziś: zamknięty. [przypis edytorski]
zamkniony (daw.) — zamknięty. [przypis edytorski]
zamkniony – dziś popr.: zamknięty. [przypis edytorski]
zamkniony — dziś: zamknięty. [przypis edytorski]
zamkniony (starop. forma) — zamknięty. [przypis edytorski]
zamkni — tryb rozkazujący, dziś popr.: zamknij. [przypis redakcyjny]
zamku nie ubiegł ze swemi — nie opanował zamku ze swoimi ludźmi. [przypis edytorski]
Zamkuście nie dali — gdy Krzyżacy zaatakowali Wilno w jesieni 1390, górny zamek obroniła załoga dowodzona przez Mikołaja Moskarzewskiego; w obronie zamku dolnego dowodził i zginął wówczas brat Jagiełły, Korygiełło. [przypis edytorski]
Za młodu żyło się, kochało etc. — przeróbka pieśni grabarzy z Hamleta (akt V, sc. 1). [przypis edytorski]
za młodym, (…) by (…) być — za młody jestem, by być (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
z Ammaus — ὁ ἀφαμμαούς (N), ὁ ἀπ' Ἀμμανοῦς, (D), p. V, XIII, 1. [przypis tłumacza]
za mną — w poprzednich wyd. Bibl. Nar.: „ze mną”. Posłużenie się przez Leonarda zwrotem „za mną” potwierdza jego przodowniczą rolę w obozie rewolucji. [przypis redakcyjny]
Za mną, za mną! — Echa, wabiące za sobą coraz dalej, coraz głębiej Azję i Panteę, mają wyrażać instynktowo parcie ku doskonałości. [przypis tłumacza]
zamniemanie — tu: niedopowiedzenie; bez zamniemania: otwarcie, szczerze. [przypis edytorski]
zamnożyć się (daw.) — rozmnożyć się. [przypis edytorski]
zamóc się w coś (daw.) — nabyć coś. [przypis redakcyjny]
zamówić — tu: przemówić; zagadać. [przypis edytorski]
zamówienie — tu: zły urok, czary. [przypis edytorski]
zamówienie — tu: zmowa, zmówienie a. czary. [przypis edytorski]
zamodrzeć — przybrać barwę ciemnoniebieską; modry: ciemnoniebieski. [przypis edytorski]
Zamojski, Jan (1627–1665) — wojewoda sandomierski (1659), kijowski (1658), podczaszy wielki koronny od 1655, krajczy wielki koronny od 1653, generał ziem podolskich od 1637, starosta kałuski i rostocki; nosił przydomek „Sobiepan” ze względu na swą niezależność; trzeci ordynat zamojski; podczas potopu szwedzkiego pozostał wierny królowi Janowi Kazimierzowi, w 1656 r. odparł siły szwedzkie spod Zamościa i uczestniczył w bitwie pod Warką; w 1658 r. poślubił Marię Kazimierę d`Arquien, późniejszą żonę króla Jana III Sobieskiego. [przypis redakcyjny]
Zamojski, Marcin — starosta płoskirowski, bełski etc., kasztelan lwowski, potem wojewoda bracławski, lubelski, na koniec podskarbi wielki koronny, zm. 1689. [przypis redakcyjny]
Zamołczy, którego wiadomości zbiory (…) do Samijczyka przeszły Pitagory — Zamolxis, z narodu Getów, w towarzystwie Pytagoresa zwiedził Egipt i Indie, a powróciwszy, miał rozszerzyć pomiędzy ziomkami naukę o nieśmiertelności duszy. Poeta nazywa go Zamołczym, równie jak Abarysa Awaryszem, aby nadając imiona do sławiańskich bardziej zbliżone, okazał tym wyraźniej pochodzenie tych mędrców z rodu naszego. Dla zrobienia zaś większej Zamolxisowi sławy powiada, że ze zbioru jego wiadomości korzystał Pytagoras z Samu, założyciel sławnej szkoły pytagorejców w Grecji Wielkiej. [przypis redakcyjny]
Zamora — miasto w płn. Hiszpanii w dawnym królestwie Leon. [przypis redakcyjny]
zamorczyk a. zamorszczyk (daw.) — przybysz zza morza, mieszkaniec zamorski. [przypis edytorski]
Zamordowanie arcyksięcia austriackiego Ferdynanda w Sarajewie — zamach dokonany 28 czerwca 1914 przez Gawriło Principa, doprowadził do wybuchu I wojny światowej. [przypis edytorski]
zamordowany męczennik — mowa o św. Stanisławie. [przypis edytorski]
zamordowywać (pot.) — doprowadzać do skrajnego wyczerpania. [przypis edytorski]
zamorusany — pobrudzony. [przypis edytorski]
zamorzyć (daw.) — zabić. [przypis edytorski]
zamowa (daw.) — zaklęcie. [przypis edytorski]
Zamoyski, August (1893–1970) — pol. rzeźbiarz (mający doświadczenie również w zakresie kowalstwa, stolarstwa, kamieniarstwa i snycerstwa); studiował w Szwajcarii, Fryburgu i Heidelbergu, w 1917 r. poznał w Monachium Stanisława Przybyszewskiego i przez niego nawiązał kontakt z ekspresjonistyczną grupą „Bunt” (z Poznania); wkrótce potem zamieszkał na jakiś czas w Zakopanem i zaprzyjaźnił się z Witkacym; wraz z nim, Leonem Chwistkiem i Tytusem Czyżewskim współtworzył grupę formistów (początkowo określających się jako Ekspresjoniści Polscy). Od 1923 mieszkał we Francji, odwiedzając regularnie Zakopane; był gł. organizatorem wystawy sztuki polskiej w Paryżu w 1929 r. W l. 1940–1955 mieszkał w Brazylii, prowadząc szkołę rzeźby w Rio de Janeiro oraz São Paulo, następnie ponownie wrócił do Francji. W jego twórczości wyróżniane są trzy okresy: formistyczny (1918–1924), realistyczny (1924–1950) i neoekspresjonistyczny (1950–1970). [przypis edytorski]
Zamoyski, August (1893–1970) — polski rzeźbiarz. [przypis edytorski]
Zamoyskiego — Augusta Z., wspólnego ich towarzysza genewskiego. [przypis redakcyjny]
Zamoyski, Jan (1542–1605) — polski magnat, kanclerz wielki koronny od 1578, hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od 1581. [przypis edytorski]
Zamoyski, Jan Sobiepan herbu Jelita (1621–1665) — III Ordynat zamojski, podczaszy wielki koronny, krajczy wielki koronny, generał ziem podolskich, później także wojewoda sandomierski i kijowski; zachował wierność Janowi Kazimierzowi podczas potopu szwedzkiego. [przypis edytorski]
zamożenie — dojście do zamożności [a. omyłkowo zam. „zamnożenie”, tj. rozmnożenie; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
zamożne — przemożne, potężne. [przypis redakcyjny]
zamożysty (daw.) — możny, potężny; zamożny, bogaty. [przypis edytorski]
zamożysty — dziś pop.: zamożny. [przypis edytorski]
zamożysty(starop.) — obrotny, zapobiegliwy. [przypis edytorski]
zamra — dziś: zamieranie, obumieranie. [przypis edytorski]
zamrocz — mrok. [przypis edytorski]
zamrocz (neol.) — mrok, ciemność a. zamroczenie, oszołomienie. [przypis redakcyjny]
Za: M. Rose, Authors and Owners…, s. 84. [przypis autorski]
Za: M. Rose, Authors and Owners. The invention of copyright, London 1994, s. 103. [przypis autorski]
zamrzeć — dawniej: umrzeć. [przypis edytorski]
zamrzeć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
zamszowy — z cienkiej skórki rękawiczkowej. [przypis redakcyjny]
zamtuz (daw.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
Honoré de Balzac, Stracone złudzenia, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zamtuz — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamtuz — dom publiczny. [przypis edytorski]
zamtuz — dom rozpusty. [przypis redakcyjny]
zamtuz (z niem.) — dom publiczny, burdel. [przypis edytorski]
zamudzi — daw. zanudzi. [przypis edytorski]
za mury — właściwie „w równinę”, ἀνὰ τὸ πεδίον, per campum, auf das Feld (Clementz) [pominięto tłum. na rosyjski], które to wyrażenia według nas są zbyteczne, bo chodzi tylko o „przeciwstawność” wyrażeniu „na miasto”. [przypis tłumacza]
zamyka się między temi (starop.) — znajduje się wśród nich; zalicza się do nich. [przypis edytorski]
zamyka się wszystko w jednym słowie (…) w pierwotnym bezładzie, którego chcieliście uniknąć — pokrewna myśl u Montaigne'a (Próby III. 8). [przypis tłumacza]
zamyka tę trylogię — niezupełnie, gdyż dalsze losy bohatera opisuje powieść Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać. [przypis edytorski]
zamyślać — zamierzać [przypis edytorski]
zamyśla się (…) o nieznajomym — dziś popr.: zamyślać się nad kim a. czym. [przypis edytorski]
Zamyśliłem się, a on cztery kije włożył / Pod siodło: tak go ukradł — Sakrypant siedział na koniu zamyślony na wiadomość o klęsce swego ludu, gdy wtem Brunel podstawił cztery kije pod siodło i konia spod niego ukradł. U Bojarda (Księga II, Pieśń V) miał Brunel użyć jednego tylko pala (un gran bastone). [przypis redakcyjny]
zamyśliwał (starop. forma) — zamyślał. [przypis edytorski]
zamyśliwy — roztargniony. [przypis autorski]
zamżyć — zamajaczyć; ukazać się niewyraźnie. [przypis edytorski]
zań (daw.) — za niego. [przypis edytorski]
za nadrą — dziś: w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrą — za pazuchą, w zanadrzu. [przypis edytorski]
za nadrę (daw.) — w zanadrze. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce na piersi, pod ubraniem. [przypis edytorski]
zanadrze (daw.) — miejsce pod wierzchnim ubraniem na piersi. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrze, tu: do wnętrza. [przypis edytorski]
zanadrze (starop.) — miejsce na piersiach pod wierzchnim ubraniem; w zanadrzu, tu: wewnątrz, w sobie. [przypis edytorski]
zanadto dłoń mą otwierałem — Przez dłoń zanadto otwartą poeta plastycznie wyraża wadę marnotrawstwa. [przypis redakcyjny]
zanadtom prosta — skrócone: zanadto jestem prosta. [przypis edytorski]
zanadtom się zakochał — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zanadto się zakochałem. [przypis edytorski]
zanadto skoro — zbyt szybko, za wcześnie. [przypis edytorski]
zanadzić się (gw.) — zanęcić się, skusić się czymś. [przypis edytorski]
za najbliższych towarzyszy krzyże otrzymali — tj. zostali ukrzyżowani za karę. [przypis edytorski]
za najchlubniejsze (…) uważano to, iż bojowe zapasy miały się toczyć nie o Helladę, ale o Azję — ofensywa jest praktyczniejsza i bardziej honorowa. [przypis tłumacza]
za najzdolniejszego uchodził — τὸν συνετώτατον δοκοῦντα. Wiele się mówi o przechwałkach i zarozumiałości Flawiusza, ale mu też do tego tłumacze dość pilnie dopomagali. Clementz to miejsce tłumaczy: „der (Josephus) im Rufe besonderer Klugheit stand”, kiedy συνετός w przeciwstawieństwie do σοφός (np. staatsklug, zwłaszcza w danym wypadku) znaczy właściwie „rozumny”, „einsichtsvoll”, jak „prudens” w stosunku do „sapiens”. Nieco dalej (ustęp 10) Clementz tłumaczy τὴν ἐπίνοιαν τοῦ Ἰωσήπου znowu przez „die Klugheit des Josephus”, kiedy wyraz ἐπίνοια według Papego znaczy „Gedanke, Einfall, Erfindung” i rzeczywiście chodzi tam o „pomysłowość” Józefa, wreszcie np. dalej III, VIII, 8, Clementz oddaje τὸν πάλαι μαχόμενον przez „die jüngsten Heldenthaten des Josephus”, zamieniając „czyny” na „bohaterskie czyny”, w którym to wypadku i Henkel mu dopomaga [pominięto tłum. na rosyjski]. A tu przecież umiarkowaniem stylistycznym tłumacz łaciński mógł im był służyć za wzór, który w cytowanych wyżej miejscach pisał „prudentissim us videretur”, „quae excogitaverat Josephus”, „facta ejus”. [przypis tłumacza]
z analityczno-realistyczno-myślowej (…) odrodzenie romantyzmu: neoromantyzm — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie 1880–1904, t. III, Warszawa 1905, s. 215. [przypis autorski]
zanalizować właściwości psychiczne żydostwa — Ta duchowa fizjonomia Żyda wydaje mi się naturalnie całkiem swoista, jednolita, zgoła odmienna od wszelkich innych kierunków ducha i serca, jakie znajdujemy u reszty ludów na ziemi; wykażą to zresztą na końcu naszych roztrząsań ich wyniki. Dlatego też nie sądzę, ażeby istotę żydostwa można było wyjaśnić za pomocą chemii rasowej, krzyżowaniem i mieszaniem się rozmaitych szczepów, składniki takie musiałyby się bowiem niewątpliwie dać wyśledzić i odnaleźć. Żydostwo jest prawdopodobnie czymś zupełnie jednolitym, a wszelkie usiłowania zmierzające do tego, aby je empirycznie wywieść i złożyć, są płonne. Będąc wszystkim innym raczej niż filosemitą, muszę przecież przyznać, że o tyle właśnie w wierze Żydów, iż są „narodem wybranym”, tkwi coś prawdziwego. [przypis autorski]
za nas krześcijany (starop.) — za nas chrześcijan. [przypis edytorski]
za nastolkami (starop.) — za protekcją. [przypis redakcyjny]
zanatomizować — przeprowadzić analizę budowy ciała (anatomii). [przypis edytorski]
zancudo (hiszp.) — komar, moskit. [przypis edytorski]
Zander, Gustaf (1835–1920) — szwedzki lekarz ortopeda, prekursor mechanoterapii, znany z wynalezienia specjalnych aparatów mechanicznych do rehabilitacji; w 1865 otworzył w Sztokholmie pierwszy zakład mechanoterapii, do 1906 jego zakłady powstały w niemal 150 krajach. [przypis edytorski]
zanemizowany — osłabiony. [przypis edytorski]
Zanetto, lascia le donne, e studia la matematica (wł.) — Jasiu, zostaw kobiety, a weź się do matematyki. [przypis tłumacza]
Zania — po autorce został w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego wiersz oraz list pożegnalny do brata podpisany nieczytelnie, prawdopodobnie Zania lub Tania. [przypis edytorski]
za nic nie stoi (starop.) — tu: nic nie osłania; jest do niczego. [przypis edytorski]
