Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 111483 przypisów.
w bagniem krył się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bagnie kryłem się. [przypis edytorski]
w bagnośmy uciec zdołali (daw.) — zdołaliśmy uciec w bagno. [przypis edytorski]
w bałtyckich porciech — dziś popr. forma Msc.lm: portach. [przypis edytorski]
w Baloniku zdobył pierwsze oklaski. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Stolik Zielonego Balonika (mal. K. Frycz). [przypis edytorski]
w banku Grimios — w innym oprac. tegoż tłumaczenia: w banku handlowym. [przypis edytorski]
w baraku się zamyślę — piosenka List do Warszawy napisana została przez autorkę w getcie warszawskim. Była śpiewana w teatrze „Femina”, jednym z pięciu teatrów działających na terenie getta; prowadzony przez dramaturga i satyryka Jerzego Jurandota znany był z wysokiej jakości repertuaru, także rozrywkowego. Po deportacji autorki do Majdanka wiersz był śpiewany także w tym obozie, przy czym dokonano adaptacji: w pierwszym wersie zamieniono „w kawiarni” na „w baraku”. Udostępniamy tę właśnie wersję za publikacją Towarzystwa Opieki na Majdankiem Pieśni zza drutów… (Lublin 1985). KL Lublin, nazywany także Majdankiem lub obozem na Majdanku, to działający w l. 1941–1944 nazistowski obóz pracy dla jeńców wojennych, następnie obóz koncentracyjny, a od 1942 także obóz śmierci.
Od wiosny 1942 r. na Majdanek kierowano liczne transporty Żydów (głównie ze Słowacji, a także Protektoratu Czech i Moraw, Niemiec oraz z Lubelszczyzny). Od wiosny 1943 r. zwożono tu ludność żydowską z likwidowanych gett: warszawskiego i białostockiego. Najwięcej osób straciło życie w wyniku rozstrzeliwań oraz w komorach gazowych, które uruchomiono jesienią 1942 r. Ostatnim elementem „Akcji Reinhardt”, czyli planu ostatecznej likwidacji ludności żydowskiej z terenu Generalnej Guberni i Okręgu Białostockiego, była masowa egzekucja, która odbyła się 3 i 4 listopada 1943 r. W ciągu jednego dnia wymordowano wówczas ok. 18 tys. Żydów z Majdanka oraz innych obozów na terenie Lublina (a także 25 tys. w innych miejscowościach). Akcja ta o kryptonimie „Erntefest” (niem. Dożynki) była największą jednostkową egzekucją przeprowadzoną w czasie drugiej wojny światowej w obozach koncentracyjnych. Właśnie w trakcie tych „Dożynek” zamordowano autorkę, Polę Braun.
[przypis edytorski]
W Berlinie (…) Rozenbaum (…) w porządku z rodowodem (…) jej co do babek nic nie mogą udowodnić — Rozenbaum (niem.: Różane drzewo) ma postać typową dla nazwisk, jakie administracyjnie nadawano Żydom w XVIII–XIX w. w Austrii i Prusach: przez niecodzienne połączenie dwóch niemieckich słów. We wrześniu 1935 uchwalono w Niemczech norymberskie ustawy rasowe, znacznie ograniczające prawa Żydów; do Żydów zaliczono w nich wyznawców judaizmu, także byłych, oraz ich dzieci i wnuki bez względu na wyznanie. [przypis edytorski]
W Biblii Lia, Rachel, Sara i żona Jakuba stręczyły piękne służebnice mężom — dla uzyskania prawowitego potomstwa, nie mogąc same urodzić dzieci: Sara, żona Abrahama (Biblia, Rdz 16:2-3), podobnie obie żony Jakuba: Rachela i Lea (Rdz 30:3-4,9); Montaigne myli się, pisząc dodatkowo „żona Jakuba”, jakby była to jakaś inna osoba niż jedna z wymienionych wcześniej. [przypis edytorski]
w Biblii, że gdy Nikanor (…) wzywając na nich pomsty bożej — Biblia, 2 Mch, 14:37–46. [przypis edytorski]
wbić sobie do głowy ćwieka — mieć manię, bzika na punkcie czegoś. [przypis edytorski]
wbijały się [tumany kurzu] — dziś: wzbijały się tumany kurzu. [przypis edytorski]
w bileciku stało (daw.) — w bileciku było napisane. [przypis edytorski]
wbitym w próżnią (daw. forma) — dziś: (…) w próżnię. [przypis edytorski]
w błędnym przebraniu błazna podejmuję, życie, tę pielgrzymkę ku śmierci — w wersji fr. życie jest podmiotem tego zdania, to ono mówi o sobie, że podejmuje wędrówkę ku śmierci. [przypis edytorski]
w błędy zawiedziony (starop.) — wprowadzony w błąd; zbłąkany, błędny. [przypis edytorski]
w błędzie (starop.) — błądząc; będąc obłąkany. [przypis edytorski]
w bliskości Emila szkoły — prawdop. odniesienie do szkoły gladiatorów Emiliusa Lepidusa. [przypis edytorski]
w bliskości — w pobliżu. [przypis edytorski]
w bogi — dziś popr. forma: w bogów. [przypis edytorski]
w bolach — dziś popr. forma: w bólach. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma: Mc., lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma: Ms. lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma Ms.lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma Ms. lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru (gw.) — w borze; w lesie. [przypis edytorski]
w boru — w borze. [przypis edytorski]
w boru — w borze, w lesie. [przypis edytorski]
w braku świadków poręczam Gardłem za prawdę mych słów. Niech walczy ze mną i zginie! — mowa o średniowiecznym obyczaju sądu bożego: wierzono, że w walce Bóg da zwycięstwo temu, kto ma rację. [przypis edytorski]
wbrew przeciwnych — dziś popr.: wprost przeciwnych. [przypis edytorski]
wbrew — przeciw. [przypis edytorski]
wbrew zwyczaju — dziś popr.: wbrew zwyczajowi. [przypis edytorski]
w bród — mnóstwo (tak wiele, że można brodzić w obfitości czegoś). [przypis edytorski]
w bród — mnóstwo (tak wiele, że można w tej obfitości brodzić). [przypis edytorski]
w Brzezince, w pobliżu filii Oświęcimia, obozu w Rajsku — z braku informacji obóz w Brzezince i obóz w Rajsku były często utożsamiane przez więźniów obozu głównego. [przypis edytorski]
w (…) bursiem się chował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bursie się chowałem, tj. w internacie. [przypis edytorski]
Wć m. s. — skrót od: Waszmość moje serce. [przypis edytorski]
w całej swojej wielkości wielce rozciągnięty na ziemi — por. Iliada XVI 776, o zwłokach powalonego z rydwanu Kebriona, o które rozgorzała walka Trojan i Greków. [przypis edytorski]
w cały bidzie (gw.) — w całej biedzie. [przypis edytorski]
wcale — całkiem. [przypis edytorski]
wcale — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem, całkowicie, w całości. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
Czesław Halicz (właśc. Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa), Ludzie, którzy jeszcze żyją
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wcale (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — dość, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: w całości, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: w całości, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie; całkiem, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — w całości, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — w całości, całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietkniętą, nienaruszoną. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietkniętą. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietknięte. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości. [przypis edytorski]
wcaleśmy nie spokrewnieni — forma skrócona; inaczej: wcale nie jesteśmy spokrewnieni. [przypis edytorski]
w cale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
wcale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
wcale — tu: całkiem, dość. [przypis edytorski]
wcale — tu: całkiem. [przypis edytorski]
wcale — tu: całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale — tu: w całości, całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale — tu: zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale — tu: zupełnie. [przypis edytorski]
w cale — w całości. [przypis edytorski]
w cale — wszystkie, nieuszkodzone. [przypis edytorski]
wcale z suchotami — całkiem postnie, tj. bez pokarmów gotowanych. [przypis edytorski]
w cesarstwie rzymskim widziano zaś równocześnie aż do ośmiu cesarzy, a nie można było powiedzieć, by cesarstwo było podzielone — zapewne mowa o końcowym okresie kryzysu Cesarstwa Rzymskiego w III wieku, kiedy po zamordowaniu Aureliana w ciągu dziesięciu lat (275–285) panowało ośmiu cesarzy (ale nie równocześnie); kryzys zakończyło objęcie władzy przez Dioklecjana, który ustanowił tetrarchię, czyli system rządów sprawowanych równocześnie przez czterech panujących: dwóch augustów i dwóch władców niższej rangi z tytułem cezara, zarządzających różnymi obszarami imperium. [przypis edytorski]
wchadza — dziś: wchodzi. [przypis edytorski]
w chęci — dziś popr.: z chęci. [przypis edytorski]
w chłodnej cieni — dziś popr.: w chłodnym cieniu. [przypis edytorski]
w chłodzie — w oryginale: in a bower, w altanie, zatem w ocienionym, przyjemnie chłodnym miejscu. [przypis edytorski]
wchłonienia — dziś popr. forma: wchłonięcia. [przypis edytorski]
wchód (daw.) — wejście. [przypis edytorski]
wchodowe (drzwi) — dziś popr.: wejściowe (drzwi). [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — wejściowy; ten, którym się wchodzi. [przypis edytorski]
Wchodzący we mnie, zostawcie nadzieję — słynny i wielokrotnie później przywoływany wers z napisu na bramie piekieł, w oryginale: „Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate”. [przypis edytorski]
wchodzą do świątyni robotnicy (…) złożono w tym otworze umarłego i przykryto go tymże kamieniem — znamienitych zmarłych grzebano w kościołach, pod posadzką świątyni. [przypis edytorski]
wchodzić w zwadę — kłócić się. [przypis edytorski]
w cholerze — w gniewie. [przypis edytorski]
w chowankę — dziś: w chowanego. [przypis edytorski]
w chwili — w jednej chwili. [przypis edytorski]
wciągle (gw.) — ciągle, nieustannie. [przypis edytorski]
w ciągnieniu — w przemarszu. [przypis edytorski]
wciągniono — dziś popr.: wciągnięto. [przypis edytorski]
w ciągu dni pięciu i tyluż nocy — w innym tłum.: paląc przez trzy dni i noce, zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście. [przypis edytorski]
w ciągu jednego dnia zburzono kilkadziesiąt domów publicznych w Warszawie — tzw. pogrom alfonsów; zamieszki w dniach 24–26 maja, wywołane podczas rewolucji 1905 r. przez warszawskie bojówki Bundu (Żydowskiego Związku Robotniczego) przeciwko środowisku sutenerów i przeciw kojarzeniu środowisk żydowskich ze stręczycielstwem; w czasie akcji zdemolowano znaczną część domów publicznych prowadzonych przez Warszawskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy (kontrolujące podziemie seksualne i zamieszane w handel młodymi żydowskimi kobietami w celu ich prostytuowania); pobito (również ze skutkiem śmiertelnym) wielu sutenerów i prostytutek. [przypis edytorski]
w ciągu tej dekady — w kalendarzu republikańskim każdy miesiąc podzielony był na trzy dekady trwające dziesięć dni. [przypis edytorski]
Wciąż jeszcze nie wolno mi opowiedzieć tego, czego dokonali ci młodzi, nieustraszeni ludzie — Działania ŻOB w Krakowie obejmowały: zabijanie („likwidowanie”) Niemców (pierwszego zamachu dokonał na plantach Dolek); rozkręcenie szyn kolejowych na trasie Kraków-Bochnia; przeprowadzenie we współpracy ŻOB z frakcją PPR, z Herszem Baumingerem na czele, akcji obrzucenia granatami kawiarń („Cyganeria” i in.) dnia 23 grudnia 1942; działacze rozlepili też odezwy antyniemieckie i wywiesili biało-czerwone flagi (w akcji brał udział także Icchak Cukierman, „Antek”, później komendant powstania w getcie warszawskim). [przypis edytorski]
Wciąż tak dziewczyna zajęta, w cichej dojrzewa ustroni… — Goethe, Zweiten Epistel. [przypis edytorski]
w cichej rozmowie — w oryginale niem.: in stiller Umarmung, tj. w nieruchomym (cichym, spokojnym) uścisku. [przypis edytorski]
w cię (starop. forma Msc. lp) — w tobie. [przypis edytorski]
