w baraku się zamyślę — piosenka List do Warszawy napisana została przez autorkę w getcie warszawskim. Była śpiewana w teatrze „Femina”, jednym z pięciu teatrów działających na terenie getta; prowadzony przez dramaturga i satyryka Jerzego Jurandota znany był z wysokiej jakości repertuaru, także rozrywkowego. Po deportacji autorki do Majdanka wiersz był śpiewany także w tym obozie, przy czym dokonano adaptacji: w pierwszym wersie zamieniono „w kawiarni” na „w baraku”. Udostępniamy tę właśnie wersję za publikacją Towarzystwa Opieki na Majdankiem Pieśni zza drutów… (Lublin 1985). KL Lublin, nazywany także Majdankiem lub obozem na Majdanku, to działający w l. 1941–1944 nazistowski obóz pracy dla jeńców wojennych, następnie obóz koncentracyjny, a od 1942 także obóz śmierci.

Od wiosny 1942 r. na Majdanek kierowano liczne transporty Żydów (głównie ze Słowacji, a także Protektoratu Czech i Moraw, Niemiec oraz z Lubelszczyzny). Od wiosny 1943 r. zwożono tu ludność żydowską z likwidowanych gett: warszawskiego i białostockiego. Najwięcej osób straciło życie w wyniku rozstrzeliwań oraz w komorach gazowych, które uruchomiono jesienią 1942 r. Ostatnim elementem „Akcji Reinhardt”, czyli planu ostatecznej likwidacji ludności żydowskiej z terenu Generalnej Guberni i Okręgu Białostockiego, była masowa egzekucja, która odbyła się 3 i 4 listopada 1943 r. W ciągu jednego dnia wymordowano wówczas ok. 18 tys. Żydów z Majdanka oraz innych obozów na terenie Lublina (a także 25 tys. w innych miejscowościach). Akcja ta o kryptonimie „Erntefest” (niem. Dożynki) była największą jednostkową egzekucją przeprowadzoną w czasie drugiej wojny światowej w obozach koncentracyjnych. Właśnie w trakcie tych „Dożynek” zamordowano autorkę, Polę Braun.

[przypis edytorski]

wraży — obcy, wrogi. [przypis edytorski]