Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115451 przypisów.
Raudal de Cariven, dziś Raudal de Caribén — progi na rzece Orinoko w Wenezueli, w pobliżu miasta Puerto Páez, poniżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]
Raudal de Tabaje, Raudal Tabaje — progi na rzece Orinoko, dziś na granicy kolumbijsko-wenezuelskiej, w pobliżu miasta Puerto Carreño, powyżej ujścia rzeki Meta. [przypis edytorski]
rauda (z litew.) — pieśń pogrzebowa. [przypis edytorski]
rauda (z litew.) — pieśń żałobna. [przypis edytorski]
Raul Natan — patrz: Stracone złudzenia, Muza z zaścianka. [przypis edytorski]
Raumempfindung (niem.) — jakość (czucie) przestrzeni. [przypis edytorski]
raupuże (z litew.) — ropucha; pogańska wiara Litwinów uznawała gady i płazy za święte. [przypis edytorski]
Rauschning, Hermann (1887–1982) — muzykolog i prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska 1933–1934, usunięty ze stanowiska przez hitlerowców za sprzyjanie porozumieniu z Polską. Autor głośnej książki Rewolucja nihilizmu. Kulisy i rzeczywistość w Trzeciej Rzeszy (1939). [przypis edytorski]
raus (niem.) — na zewnątrz, wychodzić. [przypis edytorski]
Raus (niem.) — precz. [przypis edytorski]
raus (niem.) — wynocha, precz. [przypis edytorski]
raut — eleganckie przyjęcie dla wielu osób, zwykle wieczorne. [przypis edytorski]
Rautenstrauch, Józef (1773–1842) — polski oficer; od 1806 adiutant przyboczny ks. Józefa Poniatowskiego; od 1808 pułkownik i szef sztabu I dywizji; od 1813 generał; służył w wojsku Królestwa Kongresowego, od 1831 w armii rosyjskiej; od 1832 Prezes Teatrów Rządowych w Królestwie Kongresowym. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie wieczorne bez tańców. [przypis edytorski]
raut — oficjalne przyjęcie wieczorne. [przypis edytorski]
raut — przyjęcie. [przypis edytorski]
raut — wieczorne przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
raut — wydawane wieczorem przyjęcie bez tańców. [przypis edytorski]
Ravello — miejscowość w pobliżu Salerno. [przypis edytorski]
Ravensbrück — (niem.) Konzentrationslager Ravensbrück, nazistowski obóz koncentracyjny, działający w latach 1938–45 w brandenburskim mieście Ravensbrück w Niemczech. [przypis edytorski]
Rawana (mit. hind.) — złośliwy demon (tj. rakszasa) przedstawiany jako niebieskosina postać o dziesięciu głowach i dwudziestu rękach, stąd zwany jest też: Daśamukha (Dziesięciolicy), Daśakantha (Dziesięciogłowy); w indyjskim eposie Ramajana opisane zostały jego niecne uczynki: objęcie tronu Lanki za pomocą podstępu, porwanie Sity, żony Rama, a wreszcie dokuczanie bogu Śiwie; demon usiłował przesunąć górę Kajlas, na której Śiwa tulił swoją żonę Parwati, oburzony Śiwa przycisnął górę do ziemi, przygniatając ręce demona, ten zaś straszliwie zawył z bólu: w ten sposób zyskał przydomek Rawana, tzn. „Krzykacz”. [przypis edytorski]
Rawa Ruska — miasto leżące obecnie na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, niedaleko granicy z Polską. [przypis edytorski]
raważ (z fr.) — spustoszenie, zniszczenie. [przypis edytorski]
rawelin — element fortyfikacji w kształcie półksiężyca lub trójkąta wznoszony przed linią obronną twierdzy. [przypis edytorski]
Ray-Bahadur a. Rao Bahadur (z bengalskiego: czcigodny, chrobry książę) — tytuł honorowy, nadawany w Indiach przez władze brytyjskie. [przypis edytorski]
rayé (fr.) — pasiasty, w paski. [przypis edytorski]
Raynal, Guillaume (1713–1796) — francuski historyk, pisarz i filozof epoki oświecenia; autor Filozoficznej i politycznej historii kolonii i handlu Europejczyków w obu Indiach (L'Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes, 1770), w której krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii. [przypis edytorski]
ražiena — dirva, kur nupjauti javai. [przypis edytorski]
raźnieje — nabiera raźności, tj. wigoru, siły, energii. [przypis edytorski]
raźniej — szybciej. [przypis edytorski]
raźnijże (gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, forma popr. raźniejże; znaczenie: szybciej. [przypis edytorski]
raźno — szybko. [przypis edytorski]
raźny (daw.) — żywy, ruchliwy, ochoczy. [przypis edytorski]
raźny — energiczny. [przypis edytorski]
rażon rąk ich ciosy — dziś: rażony rąk ich ciosami. [przypis edytorski]
rażon — skrócona forma przymiotnika: rażony. [przypis edytorski]
razbaininkas (lenk.) — plėšikas, žmogžudys. [przypis edytorski]
raz — cios. [przypis edytorski]
raz — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
raz (daw.) — cios. [przypis edytorski]
raz (daw.) — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
raz'em był (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: raz byłem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — dziś: jednocześnie, zarazem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — jednocześnie, zarazem. [przypis edytorski]
razem (daw.) — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — tu: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem; jednocześnie. [przypis edytorski]
razem (daw.) — zarazem, zarówno. [przypis edytorski]
razem — dziś: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — dziś: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — naraz. [przypis edytorski]
Razem — Pola z Gabrjelą wykrzykują w tym samym momencie. [przypis edytorski]
razem (starop.) — tu: zarazem. [przypis edytorski]
razem — tu: jednocześnie; nagle. [przypis edytorski]
razem — tu: jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — tu: nagle. [przypis edytorski]
razem — tu: naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — tu: zarazem, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem — tu: zarazem, naraz. [przypis edytorski]
razem — tu: zarazem. [przypis edytorski]
razem — zarazem, naraz, jednocześnie. [przypis edytorski]
razem z przyrodzenia i z światem nachylisz — (dzięki rozumowi) poradzisz sobie z (siłami) natury i (wpływami) świata. [przypis edytorski]
Razias, właśc. Razis — postać biblijna (2Mch 14:37–46). [przypis edytorski]
razić (daw.) — uderzać. [przypis edytorski]
raziech — dziś popr. forma N.lp: razach; tu w znaczeniu: sytuacjach. [przypis edytorski]
raziech (starop. forma) — dziś Msc.lm: (w) razach. [przypis edytorski]
raziech (starop. forma) — dziś Msc. lm: (w) razach; w najgorszych raziech: w najgorszych przypadkach, w najgorszych okolicznościach. [przypis edytorski]
raziech (starop. forma) — dziś popr. N.lm: (po) razach; tj. ciosach. [przypis edytorski]
razionale (wł.) — racjonalny. [przypis edytorski]
raz maty rodyła (ukr.) — raz matka rodziła. [przypis edytorski]
raz niewytrzymany (starop.) — cios nie do wytrzymania. [przypis edytorski]
raznych win jużnawo bieriega (ros.) — różnych win z południowego brzegu. [przypis edytorski]
raz po razu (daw.) — dziś: raz po raz. [przypis edytorski]
raz po razu — dziś popr.: raz po razie. [przypis edytorski]
raz po razu — dziś popr.: raz po raz. [przypis edytorski]
raz po razu — dziś: raz po razie a. raz po raz. [przypis edytorski]
raz po razu — dziś: raz po razie. [przypis edytorski]
raz po razu — dziś: raz po raz. [przypis edytorski]
raz (starop.) — cios; nie strzymać razu: nie wytrzymać ciosu. [przypis edytorski]
raz (starop.) — cios. [przypis edytorski]
raz — tu: uderzenie. [przypis edytorski]
razu — cios, uderzenie. [przypis edytorski]
raz — uderzenie lub sytuacja, wypadek. [przypis edytorski]
razura (daw.) — zakład fryzjerski. [przypis edytorski]
raz w kielo czas (gw.) — raz co jakiś czas. [przypis edytorski]
raz wraz — raz po raz; często. [przypis edytorski]
raz wraz — raz po raz. [przypis edytorski]
raz w raz — raz po raz, raz za razem. [przypis edytorski]
raz w raz — raz za razem; co chwila. [przypis edytorski]
raz w raz — raz za razem. [przypis edytorski]
raz wtóry — tu: na drugi raz; następnym razem. [przypis edytorski]
Raz wzbiera we mnie nadzieja, raz jestem niespokojna (…) coś przyjdzie: miłość lub wojna… — w maju 1939 roku istniały poważne obawy, że Polska może stać się celem agresji ze strony nazistowskich Niemiec. Od czasu dojścia Hitlera do władzy w 1933 r. Niemcy naruszały traktaty i granice ustalone po zakończeniu I wojny światowej. Dokonały aneksji Austrii w roku 1938 (tzw. Anschluss) i części Czechosłowacji (okupacja Sudetów), co wywołało obawy co do możliwości dalszych ekspansji terytorialnych. Niemcy podważały także niezależność Wolnego Miasta Gdańska, które od zakończenia I wojny światowej na mocy traktatu wersalskiego miało odrębny status i podlegało zarządowi Ligi Narodów. Hitler uważał Gdańsk za niemieckie miasto i dążył do przyłączenia go do Rzeszy.
28 kwietnia 1939 r. odbyło się dotyczące tej kwestii spotkanie między ministrem spraw zagranicznych Polski Józefem Beckiem a ministrem spraw zagranicznych III Rzeszy Joachimem von Ribbentropem. Ribbentrop przedstawił żądanie dostępu Niemiec do terytorium Polski przez Korytarz Pomorski. Propozycja zakładała m.in. przyłączenie Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy i budowę eksterytorialnego traktu łączącego Niemcy z Prusami Wschodnimi, co umożliwiłoby bezpośredni dostęp do Morza Bałtyckiego. Józef Beck odrzucił propozycję niemiecką, argumentując, że stanowiłaby ona naruszenie niezawisłości i suwerenności Polski. Spotkanie nie przyniosło żadnego rozwiązania ani porozumienia, a napięcie między Polską a Niemcami nadal wzrastało. W maju 1939 Francja i Wielka Brytania przedstawiły plan wsparcia Polski. Zakładał, że w przypadku konfliktu zbrojnego między Polską a Niemcami Francja i Wielka Brytania udzielą Polsce militarnego wsparcia. Brytyjska Royal Navy miała ochronić polskie szlaki morskie i zapewnić transport wojskowy oraz dostawy zaopatrzenia do Polski. Francja z kolei zobowiązywała się do przeprowadzenia ofensywy na zachodniej granicy Niemiec, w celu odciągnięcia sił niemieckich od Polski.
Ta deklaracja spowodowała przypływ nadziei wśród mieszkańców Polski. Antoni Słonimski opublikował w tym czasie w „Wiadomościach Literackich” wiersz Maj 1939, zaczynający się do słów:
„Gdy chmury płynące z zachodu
Niosły nam piorun ognisty
W tej wiośnie deszczu i chłodu
wypiękniał mój kraj ojczysty”
entuzjastycznie witający braterskie wsparcie Francji i Wielkiej Brytanii. Wiersz Zuzanny Ginczanki opublikowany kilka tygodni później w tym samym piśmie („Wiadomości Literackie” 2 lipca 1939, nr 28, s. 1.) jest swego rodzaju polemiką z tym nastrojem.
[przypis edytorski]
razy (starop.) — ciosy, uderzenia. [przypis edytorski]
razy (starop. forma) — dziś N.lm: razami; ciosami. [przypis edytorski]
