Przypisy

Tutto sotto aequa. (wł.) — Wszystko pod wodą. [przypis edytorski]

Tuum fac nec respicias finem (łac.) — czyń swoje, nie myśl o końcu; rób swoje, nie patrz końca. [przypis edytorski]

Tuum fac nes respicias finem (łac.) — Rób swoje i nie patrz końca. [przypis edytorski]

tuum (łac.) — twoje. [przypis edytorski]

Tu vas défendre ces saletés-là, les saligauds! (fr.) — Będziesz bronił tych plugawców, tych łajdaków! [przypis edytorski]

Tuwim, Adela (1872–1942) — matka Juliana Tuwima, była córką właściciela łódzkiej drukarni, pochodziła z inteligenckiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń, tzn. używającej na co dzień języka polskiego i znającej dobrze kulturę polską. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć męża, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, tzw. Zofiówce, w Otwocku, podwarszawskiej miejscowości uzdrowiskowej położonej nad Wisłą. W czasie wojny jako prywatna pacjentka mieszkała poza gettem, prawdopodobnie przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane na terenie posesji. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi. [przypis edytorski]

Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W czasie, gdy powstawała sztuka Witkacego żył i miał się dobrze, znacznie też przeżył autora Szewców. [przypis edytorski]

Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1946 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]

Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1936 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]

tużba — tęsknota; por. tużyć a. tążyć (stp.): tęsknić. [przypis edytorski]

tużenie (z ros. тужить) — zmartwienie; żałoba. [przypis edytorski]

tużurek (daw.) — rodzaj dwurzędowego surduta, popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek (daw., z fr.) — dwurzędowy surdut z ciemnej wełny, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek (daw., z fr. tout jour: każdego dnia, codzienny) — surdut codziennego użytku; element męskiego stroju w II połowie XIX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek — długa, dwurzędowa marynarka, noszona na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek — długi, ciemny surdut z przełomu XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek — długi, dwurzędowy surdut, popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek — dwurzędowy, ciemny surdut popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek — dwurzędowy, długi surdut męski z wełny, z przełomu XIX i XX wieku. [przypis edytorski]

tużurek (por. fr. toujours: zawsze; tous les jours: codziennie) — rodzaj surduta; element męskiego stroju popularny w II połowie XIX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj długiej marynarki, uszytej z ciemnej wełny i z aksamitnym kołnierzem. Popularny na przełomie XIX i XX wieku. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj dwurzędowego długiego i ciemnego surduta, noszonego na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj dwurzędowego surduta z ciemnej wełny. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj okrycia męskiego podobnego do żakietu. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj okrycia męskiego podobny do żakietu. [przypis edytorski]

tużurek — rodzaj surduta z ciemnego sukna, popularnego na przełomie XIX i XX. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — ciemne okrycie męskie przypominające surdut. [przypis edytorski]

tużurek (z fr., daw.) — w XIX i na początku XX w. codzienne okrycie męskie przypominające krojem surdut. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — dwurzędowy surdut popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — męska marynarka z zaokrąglonymi połami i jednorzędowym zapięciem, popularna na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — rodzaj surduta; dawny element męskiego stroju, pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — rodzaj surduta; element męskiego stroju popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — surdut codziennego użytku, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda; w latach 30. XX w. uważany był już za ubiór staroświecki. [przypis edytorski]

tużurek (z fr.) — surdut codziennego użytku, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

tużyć (daw.) — tęsknić. [przypis edytorski]

tuzać (daw.) — tarmosić; bić. [przypis edytorski]

tuza (daw.) — najwyższa karta, zwykle as. [przypis edytorski]

Tu zakończyłem podziemną moją podróż — komora, do której dotarł autor, została nazwana Komorą Goszczyńskiego. [przypis edytorski]

tuz — as, figura w talii kart do gry. [przypis edytorski]

tuz — as w kartach; najsilniejsza karta. [przypis edytorski]

tuz czerwienny — rodzaj karty do gry: as kier. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — as. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — as w grach karcianych. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — as w kartach. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — as w talii kart. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — atut, najwyższa karta w grze, zwykle as. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — najwyższa karta, as. [przypis edytorski]

tuz (daw.) — w grach karcianych: as, najsilniejsza karta. [przypis edytorski]

tuzin — dwanaście sztuk; pół tuzina: sześć. [przypis edytorski]

tuzin — dwanaście sztuk. [przypis edytorski]

tuzłuczek wyporkami podbity — okrycie podszyte futrem karakułowym. [przypis edytorski]

Tu znajdują się już lodowce — w rzeczywistości w Tatrach nie ma obecnie lodowców, choć góry te powstały pod ich wpływem. [przypis edytorski]

tuz — osoba na wysokim stanowisku lub o wysokich kompetencjach. [przypis edytorski]

tuzować (daw.) — bić. [przypis edytorski]

tuz — w grach karcianych: as; silna figura. [przypis edytorski]

Tu zwracam uwagę na Polskę — w wydaniach z końca XVIII w.: Tu przestrzegam Polskę. [przypis edytorski]

tuzy (daw.) — as w kartach. [przypis edytorski]

tuzy (daw.) — uderzenia pięścią, kijem, guzy. [przypis edytorski]

tuz (z niem.) — as w talii kart; „patrzeć jak w tuza” — patrzeć z uwagą. [przypis edytorski]

tvaikas — nemalonus kvapas, dvokas, smarvė. [przypis edytorski]

tvėrimų — sutvėrimų. [przypis edytorski]

tvertis — griebti (rankomis), čiupti. [przypis edytorski]

tvyla — stukso. [przypis edytorski]

twąśmy krwią (daw. konstrukcja) — skrót od: twą jesteśmy krwią. [przypis edytorski]

Twa cudna postać (…) Na twoim sercu, Nineto! — przekład Edwarda Leszczyńskiego. [przypis edytorski]

Twain, Mark (1835–1910) —właśc. Samuel Langhorne Clemens, amerykański pisarz i satyryk. [przypis edytorski]

twa matka — mowa o Tetydzie, córce Nereusa. [przypis edytorski]

twardali — konstrukcja z partykułą pytającą -li; inaczej: czy twarda. [przypis edytorski]

twarde a kolące (daw.) — konstrukcja z „a” w funkcji spójnika łącznego, dziś: twarde i kolące. [przypis edytorski]

twarde prządki (mit. gr.) — Parki, przędące nić ludzkiego życia i przecinające ją w momencie śmierci. [przypis edytorski]

twarde — w żargonie czasu okupacji: waluta w złocie (najczęściej dolary), w odróżnieniu od „motyli”, czyli banknotów, których wartość była bardzo niestabilna. [przypis edytorski]

twardousty — o koniu: niedający się łatwo kierować. [przypis edytorski]

twardousty źrzebiec — trudny do ujeżdżenia źrebak; krnąbrny koń (wierzchowiec). [przypis edytorski]

Twardowski, Kazimierz (1866–1938) — polski filozof, psycholog i logik, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej. [przypis edytorski]

Twardowski — legendarny szlachcic, mieszkający w Krakowie w XVI w., który zaprzedał duszę diabłu w zamian za wielką wiedzę i znajomość magii. [przypis edytorski]

Twardowski, Samuel (zm. 1661) — poeta barokowy, autor m. in. poematu Nadobna Paskwalina, opartego o hiszpański oryginał. [przypis edytorski]

twarszy — twardszy. [przypis edytorski]

twarzyczkę kratami zasłaniać — tj. żyć w klasztorze zamkniętym, gdzie widzenia z osobami z zewnątrz możliwe są tylko w rozmównicy, w której zakonnica i jej gość są rozdzieleni kratą. [przypis edytorski]

twarzy (starop. forma) — twarze. [przypis edytorski]

twarzy Szczepańskiej się dotykając — dziś popr. bez zaimka „się”: dotykając. [przypis edytorski]

twę — dziś popr. forma B. lp r.ż.: twą. [przypis edytorski]

Tweed — jedna z gł. rzek w płd. Szkocji, w końcowym odcinku stanowiąca granicę między Szkocją a Anglią. [przypis edytorski]

Tweed — rzeka w płd. Szkocji. [przypis edytorski]

twego — domyślnie: męża. [przypis edytorski]

Twego dziada — Laomedona, króla Troi, ojca Priama. Nestor zetknął się z nim jako członek wyprawy Heraklesa przeciwko Troi. [przypis edytorski]

Twego dziela (starop.) — dla Twego. [przypis edytorski]

twej matki córką — tak mówiono o dzieciach z nieprawego łoża. [przypis edytorski]

twejże to sukni szelest — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy to twej sukni szelest. [przypis edytorski]

twem, białem — daw. (XIX w.) forma N. i Msc. zaimków przymiotników r.ż. i r.n. [przypis edytorski]

twem — dziś popr.: twym. [przypis edytorski]

Twerska — gł. ulica dawnej Moskwy, prowadząca od płn.-zach. rogatki (na drodze przez Twer do Petersburga) w stronę Kremla. [przypis edytorski]

Twe serce — walc angielski Straciłam twe serce z filmu Wrzos (1938), z muzyką Władysława Szpilmana i słowami Henryka Herolda (właśc.: Szpilmana). [przypis edytorski]

twierdza Kinsla — twierdza o takiej nazwie nie występuje w Biblii hebrajskiej. [przypis edytorski]

Twierdza Petropawłowska a. Pietropawłowska — twierdza w Petersburgu, najstarsza budowla w mieście, założona przez Piotra I na Wyspie Zajęczej; do 1917 odgrywała rolę więzienia politycznego. [przypis edytorski]

twierdzić (daw.) — tu: utwierdzać, wzmacniać. [przypis edytorski]

Twiggy — przydomek Lesley Lawson (ur. 1949), angielskiej modelki, aktorki i piosenkarki. [przypis edytorski]

twój (gw.) — tu: mąż. [przypis edytorski]

twój król, „mister G.” — Gustaw V, król Szwecji w latach 1907–1950; podczas pobytu w Wielkiej Brytanii w 1878 nauczył się grać w tenisa i po powrocie do Szwecji założył pierwszy klub tenisowy; jako „Mister G” wielokrotnie grywał dla przyjemności na Riwierze Francuskiej. [przypis edytorski]

twój ojciec — pierwszy mąż Eweliny Hańskiej, Wacław Hański (1782–1841). [przypis edytorski]

Twój, oj! spadnie cud — inna wersja: Twój, ach! spadnie cud! [przypis edytorski]