Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 451 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Szacowany czas do końca: -
Julian Tuwim, Matka

Spis treści

    I
  1. II
  1. Chwała: 1
  2. Imię: 1
  3. Matka: 1 2
  4. Polska: 1
  5. Trup: 1
  6. Zagłada: 1
  7. Żyd: 1

Julian TuwimMatka

I

1
Jest na łódzkim cmentarzu[1],
Na cmentarzu żydowskim,
MatkaGrób polski mojej matki,
Mojej matki żydowskiej.
5
Żyd, PolskaGrób mojej Matki Polki,
Mojej Matki Żydówki[2],
Znad Wisły ją przywiozłem
Na brzeg fabrycznej Łódki.
ChwałaGłaz mogiłę przywalił,
10
A na głazie pobladłym
Trochę liści wawrzynu[3],
Które z brzozy opadły.
A gdy wietrzyk słoneczny
Igra z nimi złociście,
15
W Polonię[4], w Komandorię[5]
Układają się liście.

II

ZagładaMatkaZastrzelił ją faszysta[6],
Kiedy myślała o mnie,
Zastrzelił ją faszysta,
20
Kiedy tęskniła do mnie.
Nabił — zabił tęsknotę,
Znowu zaczął nabijać,
Żeby potem… — lecz potem
Nie było już co zabijać.
25
Przestrzelił świat matczyny:
Dwie pieszczotliwe zgłoski,
Trupa z okna wyrzucił
Na święty bruk otwocki.
Zapamiętaj, córeczko!
30
Przypomnij, późny wnuku!
Wypełniło się słowo:
«Ideał sięgnął bruku»[7].
Zabrałem ją z pola chwały,
Oddałem ziemi-macierzy…
35
Trup, ImięLecz trup mojego imienia
Do dziś tam jeszcze leży.

Przypisy

[1]

cmentarz żydowski w Łodzi — cmentarz żydowski działający od 1892 r. w Nowych Bałutach (obecnie w granicach miasta Łódź przy ul. Brackiej). Największa pod względem powierzchni nekropolia żydowska w Polsce (teren cmentarza zajmuje 40,5 ha, a łącznie z placami, na których po wojnie powstały zabudowania, 42,37 ha). Na terenie cmentarza znajduje się ok. 160 tys. nagrobków. [przypis edytorski]

[2]

Tuwim, Adela (1872–1942) — matka Juliana Tuwima, była córką właściciela łódzkiej drukarni, pochodziła z inteligenckiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń, tzn. używającej na co dzień języka polskiego i znającej dobrze kulturę polską. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć męża, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, tzw. Zofiówce, w Otwocku, podwarszawskiej miejscowości uzdrowiskowej położonej nad Wisłą. W czasie wojny jako prywatna pacjentka mieszkała poza gettem, prawdopodobnie przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane na terenie posesji. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi. [przypis edytorski]

[3]

liście wawrzynu — wawrzyn, nazywany także laurem, drzewem laurowym, to rodzaj drzew i krzewów z rodziny wawrzynowatych, które rosną m.in. w basenie Morza Śródziemnego. W starożytności w Grecji i Rzymie z liści wawrzynu wito wieniec laurowy będący symbolem zwycięstwa, chwały, tryumfu, otrzymywali go m.in. zwycięzcy zawodów olimpijskich. Przystrajał nim głowę także Juliusz Cezar, a po nim inni rzymscy cesarze. [przypis edytorski]

[4]

Polonia Restituta — Order Odrodzenia Polski a. Polonia Restituta; drugie po Orderze Orła Białego pod względem starszeństwa polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane od 1921 r. za wybitne osiągnięcia m.in. na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej. [przypis edytorski]

[5]

komandoria — komandoria a. krzyż komandorski; drugi stopień orderów wielostopniowych. [przypis edytorski]

[6]

faszysta — osoba wyznająca ideologię faszystowską lub należąca do organizacji faszystowskiej. Faszyzm to skrajnie prawicowa ideologia oparta na przemocy i polityce nierównego traktowania, segregacji, izolacji, a niekiedy także eksterminacji grup i osób ze względu na ich cechy (np. kolor skóry, pochodzenie etniczne, odmienność kulturową, religijną, płeć, preferencję seksualną, niepełnosprawność itp.). W nowoczesnej postaci faszyzm, jako ideologia i system władzy, narodził się we Włoszech na początku XX wieku, a najbardziej znanym przedstawicielem był włoski dyktator Benito Mussolini (1883–1945). Faszyzm jako system władzy państwowej stawia państwo i lidera nad jednostką, wykorzystując propagandę, cenzurę i przemoc do kontroli społeczeństwa, zwłaszcza opozycji i grup mniejszościowych. Łączy w sobie elementy nacjonalizmu, militaryzmu i totalitaryzmu. Sprzeciwia się szczególnie komunizmowi, socjalizmowi, prawom jednostki, zasadzie równości oraz demokratycznym instytucjom. [przypis edytorski]

[7]

Przypomnij późny wnuku… Ideał sięgnął bruku — odniesienie do fragmentu wiersza Cypriana Kamila Norwida Fortepian Chopina. [przypis edytorski]

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

x
Skopiuj link Skopiuj cytat
Zakładka Istniejąca zakładka Notka
Słuchaj od tego miejsca