Przypisy

damn (ang.) — cholera. [przypis edytorski]

damn! (ang.) — cholera, psiakrew. [przypis edytorski]

Damn — angielskie przekleństwo. [przypis edytorski]

damned (ang.) — przeklęty; cholerny. [przypis edytorski]

da mnie — dziś popr.: da mi. [przypis edytorski]

damoiselle (fr.) — dama. [przypis edytorski]

Damon — Im Erstdruck (1799) heißt es „Möros”; der Ballade liegt die Erzählung von Damon und Phintias zugrunde, die Schiller in der Version des Hyginus Mythographus kannte, bei dem die Freunde Möros und Selinuntius heißen. [przypis edytorski]

Damon i Pitias a. Pytiasz — filozofowie greccy, żyjący rzekomo około V wieku p.n.e., sławni z powodu łączącej ich przyjaźni i wzajemnej lojalności. [przypis edytorski]

Damon — wg Cycerona, Damon i Pytiasz mieli być żyjącymi w V w. p.n.e. dwoma słynnymi z lojalności przyjaciółmi, filozofami i zwolennikami Pitagorasa. [przypis edytorski]

Damon z Aten (V w. p.n.e.) — grecki teoretyk muzyki, doradca Peryklesa. [przypis edytorski]

Dampirów — forma posesywna (mowa o pułku Dampira). [przypis edytorski]

Dampir — właśc. Henri Duval, hrabia Dampierre (1580–1620), dowódca wojskowy pozostający na służbie Habsburgów od 1602 roku. [przypis edytorski]

Damy egipskie podczas Bakchanalii (…) tym członkiem, który, co do miary, przewyższał całą resztę ciała — por. Herodot, Dzieje II, 48, gdzie jednak mowa o tym, że był niewiele mniejszy niż reszta ciała. [przypis edytorski]

damy fotele zaszczytne, i mięso, i pełne puchary — Iliada VIII 162; cytat zmieniony: Hektor woła za uciekającym Nestorem, że dotychczas Grecy czcili go w ten sposób, ale teraz przestaną. [przypis edytorski]

damżana (z fr.: dame-jeanne) — gąsior, duże, pękate naczynie szklane z wąską szyjką, często owijane w wiklinę, służące do przechowywania płynów, szczególnie wina. [przypis edytorski]

dań — danina. [przypis edytorski]

dań (daw.) — danina, dar. [przypis edytorski]

dań (daw.) — danina, dar. [przypis edytorski]

dań (daw.) — danina. [przypis edytorski]

dań (starop.) — danina, lenno. [przypis edytorski]

danaańscy mieczownicy — prawdopodobnie chodzi o Tuatha Dé Danann. [przypis edytorski]

Dana, Danu — w mitologii irlandzkiej boska pramatka. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — królewna z Argos, uwięziona przez ojca, bo według przepowiedni jej syn miał zabić swego dziadka. Jednak za sprawą Zeusa, który przybrał postać złotego deszczu, Danae została matką herosa Perseusza. Król zamknął więc córkę i wnuka w skrzyni i wrzucił do morza. Uratowani, żyli na wyspie Serifos. Po latach Perseusz zabił króla Argos przypadkiem podczas igrzysk. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — królewna z Argos, uwięziona przez ojca, bo według przepowiedni jej syn miał zabić swojego dziadka; jednak za sprawą Zeusa, który przybrał postać złotego deszczu, Danae została matką herosa Perseusza; król zamknął więc córkę i wnuka w skrzyni i wrzucił do morza; uratowani, żyli na wyspie Serifos, a po latach Perseusz zabił króla Argos przypadkiem podczas igrzysk. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — królewna z Argos, uwięziona przez ojca, bo według przepowiedni jej syn miał zabić swojego dziadka. Jednak za sprawą Zeusa, który przybrał postać złotego deszczu, Danae została matką herosa Perseusza. Król zamknął więc córkę i wnuka w skrzyni i wrzucił do morza. Uratowani, żyli na wyspie Serifos. Po latach Perseusz zabił króla Argos przypadkiem podczas igrzysk. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — królewna z Argos, zamknięta przez ojca w wieży, za sprawą Zeusa, który przyjął postać złotego deszczu, została matką Perseusza. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — matka Perseusza; jego ojcem był Zeus, który zapłodnił Danae pod postacią złotego deszczu. [przypis edytorski]

Danae (mit. gr.) — zakochany Zeus przedostał się do niej, zamkniętej w wieży, w postaci złotego deszczu. [przypis edytorski]

Danae — postać z mitologii greckiej, z którą Zeus (pod postacią złotego deszczu) spłodził syna, Perseusza. [przypis edytorski]

Danaida (mit. gr.) — jedna z 50 córek Danaosa, skazanych za zabicie mężów na napełnianie beczki bez dna. [przypis edytorski]

Danaida — rzeźba Augusta Rodina z 1885 roku, przedstawia jedną z pięćdziesięciu córek Danaosa, które w noc poślubną zabiły swoich mężów, za co zostały skazane na wieczne męki w Tartarze. [przypis edytorski]

Danaidy — 49 sióstr, które w noc poślubną pomordowały swych mężów. [przypis edytorski]

Danaidy (mit. gr.) — córki króla Argos, Danaosa; za zamordowanie swoich mężów w dzień ślubu zostały skazane na wieczne wykonywanie daremnej pracy w Hadesie: napełnianie wodą beczki bez dna. [przypis edytorski]

Danaidy (mit. gr.) — córki króla Danaosa, za zamordowanie w noc poślubną swoich mężów zostały skazane w świecie zmarłych na napełnianie beczki bez dna wodą, noszoną w sitach. [przypis edytorski]

Danaidy (mit. gr.) — córki króla Danaosa, za zamordowanie w noc poślubną swoich mężów zostały skazane w Tartarze na napełnianie beczki bez dna wodą, noszoną w sitach. [przypis edytorski]

Danaidy — opera Antonio Salieriego z roku 1784, na podstawie greckiego mitu o córkach króla Argos, Danaosa. [przypis edytorski]

Danaidy, Syzyf (mit. gr.) — osoby, które za popełnione za życia zbrodnie ponosiły męczarnie w Tartarze, najmroczniejszej części podziemnej krainy zmarłych; Danaidy: córki króla Danaosa, za zamordowanie w noc poślubną swoich mężów zostały skazane na napełnianie beczki bez dna wodą, noszoną w sitach; Syzyf: przebiegły założyciel i król Koryntu, który zdradził sekret Zeusa, a następnie podstępnie uwięził posłanego po niego Tanatosa (Śmierć), za co został skazany na wtaczanie na górę kamienia, który zawsze stacza się na dół tuż przed osiągnięciem szczytu. [przypis edytorski]

Danaje — Grecy (dosł.: mieszkańcy Argos, założonego przez Danaosa). [przypis edytorski]

Danaje — Grecy. [przypis edytorski]

Danajowie — Grecy. [przypis edytorski]

dancingbubek (neol.) — mężczyzna z dancingu mający wygórowane mniemanie o sobie. [przypis edytorski]

dan (daw.) — nadany. [przypis edytorski]

dandy (ang.) — dandys, mężczyzna z przesadą dbający o strój i kurtuazyjny w zachowaniu. [przypis edytorski]

dandy (ang.) — dandys, mężczyzna z przesadą dbający o strój i kurtuazyjny w zachowaniu. [przypis edytorski]

dandy (ang.) — dandys, mężczyzna z przesadą dbający o strój, kurtuazyjny w zachowaniu. [przypis edytorski]

dandy (ang.) — elegant, wyrafinowany mężczyzna. [przypis edytorski]

dandys — elegancki mężczyzna, koncentrujący się na komponowaniu oryginalnej i interesującej garderoby. [przypis edytorski]

dandys — elegant, mężczyzna z przesadą dbający o strój i przestrzeganie form towarzyskich. [przypis edytorski]

dandys — elegant. [przypis edytorski]

dandys — mężczyzna charakteryzujący się wyszukanym strojem i zazwyczaj również swobodnymi obyczajami. [przypis edytorski]

dandys — mężczyzna przesadnie zwracający uwagę na strój i formy towarzyskie. [przypis edytorski]

dandys — mężczyzna przesadnie zwracający uwagę na strój i formy towarzyskie. [przypis edytorski]

dandys — mężczyzna z przesadą dbający o strój i kurtuazyjny w zachowaniu. [przypis edytorski]

dandys — mężczyzna z przesadą dbający o strój i przestrzeganie form towarzyskich. [przypis edytorski]

dandys — osoba cechująca się elegancją i wyrafinowaniem, często w przesadnym stopniu. [przypis edytorski]

dandysowski — tu: ostentacyjnie elegancki. [przypis edytorski]

dandyzm — ostentacyjna, niekiedy przesadna elegancja. [przypis edytorski]

dandyzm — wyszukana elegancja zachowania i stroju, granicząca z ekstrawagancją. [przypis edytorski]

dandyzm — wyszukana elegancja zachowania i stroju, granicząca z ekstrawagancją; w XIX w. praktykowana w kołach artystycznych jako sprzeciw wobec mieszczańskiego etosu opartego na pragmatyzmie. [przypis edytorski]

danešti (lenk.) — pranešti. [przypis edytorski]

dan — forma skrócona od: dany. [przypis edytorski]

Dangeau, abbé de, właśc. Louis de Courcillon (1643–1723) — francuski duchowny i gramatyk, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]

dangun — dabar: į dangų. [przypis edytorski]

dangun — į dangų. [przypis edytorski]

Daniel (bibl.) — starotestamentowy prorok; uprowadzony do Babilonu, nie dał się nakłonić do porzucenia swej wiary i został za karę wtrącony do jaskini lwa, skąd cudem wybawił go Bóg. [przypis edytorski]

daniel (biol.) — rodzaj ssaka z rodziny jeleniowatych, o rudobrązowej sierści z charakterystycznymi białymi plamami i łopatowatych rogach. [przypis edytorski]

Daniel — bohater biblijnej Księgi Daniela, prorok żydowski. [przypis edytorski]

Daniel — bohater biblijnej Księgi Daniela, prorok żydowski; znany m.in. z mądrości, jaką wykazał się jako młodzieniec, osądzając sprawę cnotliwej Zuzanny oskarżonej przez dwóch lubieżnych starców o cudzołóstwo (Dan 13). [przypis edytorski]

Daniel d'Arthez — postać ta pojawia się również w innym dziele Balzaka: Stracone złudzenia. [przypis edytorski]

Daniel, Ezechiel i Jeremiasz — biblijni wielcy prorocy, domniemani autorzy ksiąg prorockich noszących ich imiona. [przypis edytorski]

Daniel — główny bohater biblijnej Księgi Daniela, prorok żydowski. [przypis edytorski]

Daniel — jeden z proroków Starego Testamentu, bohater Księgi Daniela, wysoko urodzony Izraelita, pozostawał w niewoli babilońskiej na dworze Nabuchodonozora II i Baltazara, a następnie na dworze perskim. Na skutek intryg wtrącony do jaskini lwów, gdzie przeżył dzięki modlitwie i boskiej pomocy. [przypis edytorski]

Daniel (…) kiedy byłem w jaskimi lwów — bohater Księgi Daniela, na rozkaz króla wrzucony do jaskini z lwami, dzięki opiece wysłanego przez Boga anioła, nie doznał żadnej krzywdy (Dn 6, 17–24). [przypis edytorski]

Daniel — postać biblijna występująca w Ks. Daniela i Ks. Machabejskiej Starego Testamentu; prorok na dworze babilońskim (króla Nabuchodonozora) i perskim (królowie Dariusz i Cyrus) w VII/VI w. p.n.e., słynący przede wszystkim z umiejętności tłumaczenia snów i wizji apokaliptycznych, cieszący się szczególną opieką Jahwe; w Księdze Daniela (6,2–29) znajduje się opowieść o tym, jak za czasów króla Dariusza Daniel został wrzucony do jaskini lwów za to, że nie zaprzestał swych zwykłych praktyk religijnych mimo 30-dniowego zakazu wszelkich modlitw, zwierzęta jednak cudownym zrządzeniem nie wyrządziły mu najmniejszej krzywdy. [przypis edytorski]

Daniel — prorok; wysoko urodzony Żyd, w młodości wzięty, wraz z trzema innymi wysoko urodzonymi Żydami, jako niewolnik do Babilonii, gdzie miał zostać przyuczony do służby królowi Nabuchodonozorowi II (Dn 1,3–7); służył jako doradca królewski i tłumacz snów (Dn 2–5); pomówiony o niewypełnianie zarządzeń królewskich skazany na pożarcie przez lwy, został uratowany od śmierci przez Boga (Dn 6,2–25). [przypis edytorski]

Daniel przed swymi sędziami — aluzja do biblijnej opowieści o proroku Danielu, skazanym przez wrogów na pożarcie przez lwy. [przypis edytorski]

Daniel (rel.) — główny bohatera biblijnej Księgi Daniela; w rozdziale drugim wyjaśnia królowi Nabuchodonozorowi jego sen, którego nie potrafili wytłumaczyć babilońscy znawcy (Dn 2). [przypis edytorski]

Daniel Romanowicz Halicki (1201–1264) — książę Rusi Halickiej, a następnie król Rusi. Założyciel grodu Lwów, nazwanego od imienia jego syna Lwa. [przypis edytorski]

Daniel — starotestamentowy prorok; uprowadzony do Babilonu, nie dał się nakłonić do porzucenia swej wiary i został za karę wtrącony do jaskini lwa, skąd cudem wybawił go Bóg. [przypis edytorski]

Danii, której ziemię kopię od lat trzydziestu — z tych słów grabarza, który kopie ziemię od lat 30, to jest od dnia urodzin księcia Hamleta i zarazem dnia zwycięstwa starego króla Danii Hamleta nad Fortynbrasem, wynika, że Hamlet ma 30 lat; w tradycji teatralnej przyjęło się raczej, że jest to młody człowiek liczący sobie około 25 lat. [przypis edytorski]

Danijela — Daniela; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

Daniłło, pol. Daniel I Romanowicz Halicki (ukr. Данило Романович) (1201–1264) — władca Rusi Halicko-Wołyńskiej. [przypis edytorski]

Daniłło, pol. Daniel I Romanowicz Halicki (ukr. Данило Романович) (1201–1264) — władca Rusi Halicko-Wołyńskiej. Daniłłu — Danielowi. [przypis edytorski]

Daniłowski, Gustaw (1871–1927) — pisarz, działacz niepodległościowy o socjalistycznych przekonaniach. Jego nowela Nego porusza temat dziecięcego cierpienia spowodowanego przez niesprawiedliwego nauczyciela i krytykuje szkołę jako instytucję. Tytułowe łac. słówko nego, negare znaczy: zaprzeczać, odmawiać. [przypis edytorski]

Daniłowski, Gustaw, pseud. Władysław Orwid (1871–1927) — pisarz i poeta, działacz socjalistyczny, uczestnik rewolucji 1905 r.; autor m.in. powieści Jaskółka (1908), Maria Magdalena (1912, poświęconej psychologii miłości); życiorysów działaczy socjalistycznych: Stefana Okrzei, Henryka Barona (oba 1910) oraz Józefa Mireckiego (pt. Na stokach cytadeli, wyd. 1916), a także publikacji wspomnieniowej Wrażenia więzienne oraz polemicznej wobec ataków endecji, zbierającej poprzednie pisma: Bandyci z Polskiej Partii Socjalistycznej (1924). [przypis edytorski]

danina — obowiązkowe świadczenie uiszczane przez poddanych. [przypis edytorski]

Danjel — dziś popr. pisownia: Daniel. [przypis edytorski]

Danjel — dziś popr. pisownia: Daniel; tu: Daniel I Romanowicz Halicki (ukr. Данило Романович) (1201–1264) — władca Rusi Halicko-Wołyńskiej. [przypis edytorski]

dank (daw.) — pierwszeństwo a. nagroda. [przypis edytorski]

dank (daw.) — pierwszeństwo. [przypis edytorski]

dank (daw.) — podziękowanie. [przypis edytorski]

dank (daw., z niem.) — podziękowanie, hołd; nagroda zwycięstwa. [przypis edytorski]

dank (daw., z niem.) — podziękowanie; nagroda. [przypis edytorski]

dank (daw., z niem.) — podziękowanie. [przypis edytorski]

dank (daw., z niem.) — podziękowanie, wyrazy wdzięczności. [przypis edytorski]

dank — dziękczynienie. [przypis edytorski]

danke (jid.) — dziękuję. [przypis edytorski]

danke (niem.) — dziękuję. [przypis edytorski]

Danke schön, Herr Obersturmführer (niem.) — bardzo dziękuję, panie poruczniku. [przypis edytorski]

danke schön (niem.) — bardzo dziękuję. [przypis edytorski]