Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17630 przypisów.
przystojnie — jak przystoi; przyzwoicie. [przypis edytorski]
przystojniejsza (starop.) — bardziej należyta. [przypis redakcyjny]
przystojnie — przyzwoicie, porządnie. [przypis redakcyjny]
przystojność (daw.) — czynienie tego, co należy. [przypis edytorski]
przystojność (daw.) — to, co należy, wypada, przystoi. [przypis edytorski]
przystojność (daw.) — to, co przystoi (robić, mówić itp.); odpowiednie zachowanie, właściwe postępowanie. [przypis edytorski]
przystojność (współcz.) — piękno. [przypis edytorski]
przystojność — w tekście bardzo często pojawia się to określenie w dawniejszym znaczeniu: zachowanie zgodne z obyczajami i zasadami dobrego wychowania, przyzwoitość etc. [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — odpowiedni. [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — odpowiedni, właściwy. [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — tu: odpowiedni. [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — tu: właściwy, odpowiedni, jak przystoi (o zachowaniu). [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — tu: właściwy. [przypis edytorski]
przystojny (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]
przystojny (starop.) — tu: właściwy komuś; taki, jaki komuś przystoi. [przypis edytorski]
przystojny — tu: odpowiedni. [przypis edytorski]
przystojny — tu: porządny, właściwy. [przypis edytorski]
przystojny — tu: przyzwoity, zachowujący się jak przystoi; układny, delikatny. [przypis edytorski]
przystosowanie kraju, niedawno przez Dom Austriacki wydartego Polsce — mowa o pierwszym katastrze gruntowym Galicji, zwanym Metryką Józefińską od imienia zleceniodawcy, cesarza Józefa II. W 1785 r. urzędnicy dokonali spisu granic gmin i poszczególnych posiadłości, dokładnie scharakteryzowali wielkość i rodzaj każdego kawałka ziemi wraz z budynkami. Zewidencjonowano właścicieli ziemi i wysokość płaconych przez nich podatków. Jeszcze dziś akta te dostarczają bardzo cennego materiału do badań nad historią polskiej demografii i gospodarki, a także danych geograficznych i genealogicznych. [przypis edytorski]
przystosowanie — tu: nawiązanie, aluzja. [przypis edytorski]
przystosowanie — tu: prawdopodobnie chodzi o odniesienie piosenki do opisu tego, co faktycznie widział autor. [przypis edytorski]
przystrój (daw.) — coś, co przystraja; ozdoba. [przypis edytorski]
przystronek (gw.) — sąsiek, oddzielona przegrodą od klepiska część stodoły, w której składa się zboże a. siano. [przypis edytorski]
przy stronie (starop.) — z boku. [przypis edytorski]
przysuć (daw.) — przysypać. [przypis edytorski]
przysuć (daw.) — tu: opleść, przyozdobić. [przypis edytorski]
przysuć (daw.) — zasnuć, spowić. [przypis edytorski]
przysuty (daw.) — przysypany. [przypis edytorski]
przysuty — przysypany. [przypis edytorski]
przysuwający — tu: zasnuwający. [przypis edytorski]
przysyłka — dziś w tym kontekście: przysłanie a. przesyłka. [przypis edytorski]
przyszczypka — łatka z boku na obuwiu. [przypis redakcyjny]
przyszczypny (daw. a. gw.) — zadziorny, ale na sposób humorystyczny. [przypis edytorski]
przyszedł do herbaty — dziś: przyszedł na herbatę. [przypis edytorski]
przyszedłem pod wieżę wysoką — Wieże, o których tu mowa, stoją na przeciwległych brzegach Styksu: pierwsza daje sygnał drugiej, skąd przypływa przewoźnik. Dwa płomyki oznaczają liczbę przybyłych do przewozu. [przypis redakcyjny]
Przyszedłem przynieść miecz i ogień — Łk 12, 49. [przypis tłumacza]
Przyszedłem przynieść wojnę — Mt 10, 34. [przypis tłumacza]
przyszedłli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy przyszedł, czyż przyszedł, czyżby przyszedł. [przypis edytorski]
przyszedł na świat potomek ze szczepu królewskiego — Władysław II Wygnaniec (1105–1159) urodził się wcześniej; chodzi więc może o nieznanego syna Bolesława Krzywoustego i Zbysławy. [przypis edytorski]
przyszedszy (starop. forma) — dziś popr.: przyszedłszy. [przypis edytorski]
przyszła do połowu — dała się złapać. [przypis redakcyjny]
przyszła wiadomość, że król perski gromadzi silną flotę i liczne wojsko piesze, widocznie przeciw Hellenom — z początkiem zimy 400 r. wysłała Sparta do Azji armię złożoną z 1000 neodamodów (wyzwolonych helotów), 4000 Peloponezyjczyków, Ateny dodały do tego 300 konnych. Armia ta miała wywalczyć wolność miastom greckim w Azji Mniejszej, które nie chciały ulegać panowaniu perskiemu. Jeśli Sparta nie miała utracić swego znaczenia, nie mogła pozostawić rodaków ich losowi. Tybron, dowódca tych sił, zwiększonych kontyngentami miast greckich, azjatyckich, nie doprowadził do żadnego rozstrzygnięcia, a postępowanie jego i wojska ściągało nań liczne, a uzasadnione zarzuty. Eforowie odwołali go i skazali na wygnanie; komendę otrzymał Derkilidas. Z powodu braku konnicy, którą Persowie celowali, nie mógł i on także sprowadzić rozstrzygnięcia. Wojna przewlekała się, gdyż Persowie nie śmieli stawiać czoła greckiej piechocie; zawierano ciągle rozejmy. I tak zawarto rozejm na zimę 398 r., potem na lato tegoż roku. To samo było w 397 r. Derkilidas żądał wolności dla miast greckich. Obaj wodzowie mieli podczas rozejmu zwrócić się do swych rządów po instrukcje. Zawieszenie broni wyzyskiwali Persowie do zbrojeń w poważniejszych rozmiarach. Ateńczyk Konon, wódz z wojen peloponeskich, organizował flotę perską na Cyprze. Spartanie dowiedzieli się o przygotowaniach tych dosyć późno, jeszcze w lecie 397 prowadzili Persowie układy o zawieszenie broni celem zmylenia uwagi nieprzyjaciół. Sparcie nie pozostało nic innego, jak podjąć wyprawę na wielką skalę. [przypis tłumacza]
przyszłe — tu: przybyłe. [przypis edytorski]
przyszłoć (…) żebrać — przyszło ci żebrać. [przypis edytorski]
Przyszłość — organ prasowy organ „Eleuterii”, pismo propagujące abstynencję, wartości etyczne i racjonalizm, zał. w 1905 przez Wincentego Lutosławskiego. [przypis edytorski]
przyszłość z trzewi bydląt (…) obwieszczać — trzewia badali etruscy wieszczkowie, zwani haruspices. [przypis edytorski]
Przyszło się z „chorą” duszą na świat (…) uciec pragnie — S. Przybyszewski, Moi współcześni, II, s. 57 (Wśród swoich). [przypis autorski]
przyszły i smutki — ruina grożąca dwóm siostrzenicom Narcyzy, córkom Kornelii Glogerowej. [przypis redakcyjny]
przyszłym — w domyśle: przyszłym pięknościom. [przypis redakcyjny]
Przyszły nagrody Nobla — w 1903 Maria i Pierre Curie otrzymali wspólnie z Becquerelem Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości. Już po śmierci męża, w 1911, Maria otrzymała drugą, tym razem samodzielną Nagrodę Nobla z chemii: za odkrycie polonu i radu. Tym samym została pierwszą osobą wyróżnioną Nagrodą Nobla dwukrotnie i pierwszą kobietą, która otrzymała tę nagrodę w dziedzinie chemii. [przypis edytorski]
przyszlę (daw. forma) — dziś: przyślę. [przypis edytorski]
przyszlę — dziś popr.: przyślę. [przypis edytorski]
przyszle (daw.) — dziś popr. forma: przyśle. [przypis edytorski]
przyszle (daw.) — dziś: przyśle. [przypis edytorski]
przyszle — dziś popr. forma: przyśle. [przypis edytorski]
przyszle — dziś popr.: przyśle. [przypis edytorski]
przyszle — dziś popr.: przyśle. [przypis redakcyjny]
przyszle — dziś: przyśle. [przypis edytorski]
przyszlij — dziś popr. forma: przyślij. [przypis edytorski]
przyszlij — dziś: przyślij. [przypis edytorski]
przyszli na ziemię przed chrzestem — Ci, co przyszli na świat przed Chrystusem i uwierzyli w przyjście oczekiwanego Zbawiciela ogłaszane przez proroków, ci jedni tylko dostatecznie uczcili i ukochali Boga; ci zaś, co zaiste żyli cnotliwie, ale bez tej wiary, mogli na ziemi wszystko, co piękne i wzniosłe w granicach zmysłowego świata uczuć, pojąć i przeniknąć; tylko przeczucie i nadzieja najwyższego światła prawdy zostały im odjęte. Życie ich upłynęło w ciągłej i niczym niezaspokojonej tęsknocie do wyższych i ostatecznych celów człowieczeństwa; albowiem dobro i piękno wyłącznie ziemskie, nie zaspakajają naszego ducha. W tym kręgu spotykamy duchy nienależące jeszcze do właściwych miejsc kary: zajmując tylko ich podwórze, są tu jak w zawieszeniu. Po śmierci używają na nowo piękności ziemi w zielonych łąkach, w pięknych strumieniach; używają wznioślejszych wrażeń sztuki, która upiększa życie, nawet nie zbywa im na blasku światła, ale to światło nie jest niebieskie. Karą ich pozgonną jest wieczne życie z pożądaniem bez nadziei; a chociaż z dobroci niebios używają uciech ziemskich i po zgonie, nawet świadomości swoich cnót i zasług, jednakże są potępieńcami; [chrzestem — dziś popr. forma N lp: chrztem; red. WL]. [przypis redakcyjny]
przyszwa — górna część buta, przyszyta do podeszwy. [przypis edytorski]
przytaczał, że Tebanie i Elejczycy są tego samego zdania — Pauzaniasz u Platona (Sympozjon IX i n.) stwierdza, że Grecy mają różne zapatrywania na zwyczaj kochania się w chłopcach. Prostolinijne są zapatrywania Teban i Elejczyków (z Elidy na Peloponezie), którzy uznają taką miłość za dozwoloną, a czynią to z niedołęstwa i braku zdolności krasomówczych. Nie mniej prostolinijne jest ustawodawstwo Jończyków w Azji Mniejszej, zabraniające bezwarunkowo miłości między mężczyznami, gdyż grupy mężów spojone tak silnym węzłem jak miłość stanowiły niebezpieczeństwo dla tyranów (przed powstaniem Związku Morskiego pod przewodnictwem Aten rządzili w miastach jońskich tyrani). W Atenach i w Sparcie rzecz przedstawia się zawilej; ateńska opinia publiczna czasem potępia takie stosunki, a czasem pochwala, zależnie od tego, czy z punktu widzenia moralnego zasługują na naganę, czy nie. [przypis tłumacza]
Przytaczam tutaj wiersze, w których Wolter, co prawda w gniewie, narysował wizerunek króla; dają się one może bardziej zastosować do Hamleta, niż do Fryderyka, ale i w nim znajdowały się zapewne rysy podobne. Wiersze te wziąłem z wydanych co dopiero dziejów akademii A. Harnacka. Assemblage éclatant de qualités contraires, / Ecrasant les mortels et les nommant ses fréres,/ Misanthrope et farouche avec un air humain,/ Souvent impétueux et quelque fois trop fin,/ Modeste avec orgueil, colére avec faiblesse,/ Pétri de passions et cherchaut la sagesse,/ Dangereux politique et dangei'cux auteur,/ Mon patron, mon disciple et mon persécuteur. Porównaj Kosera wizerunek króla z czasów pomiędzy 2. a 3. wojną śląską: „Człowiek, ulegający usposobieniu chwilowemu, to wybuchający gniewem, to znowu jak roztargniony uczony zapadający w marzenia; a przy calem panowaniu nad sobą, które według swego mniemania stosował w życiu, zdarzało mu się niejednokrotnie, że dawał folgę zarówno dowcipowi i językowi, jak i uczuciom i łzom: niechętni mu twierdzili, że z sobą w wiecznej był sprzeczności”. (M. Koser, Król Fryderyk Wielki 11. s. 4). Z dzieła Harnacka przytaczam próbkę Fryderykowskiego dowcipu, który i Hamletowi wstydu by nie uczynił. Kiedy prezydent akademii Maupertuis polecił królowi jednego z książąt Radziwiłłów, odpowiedział tenże: „Możecie z swoją akademią, mój kochany Maupertuis, robić, co wam się podoba, co do mnie, to, wiem, że gdybym ja posiadał akademię, nie wpuściłbym do niej żadnego księcia, żadnego ministra. My, książęta, jesteśmy z reguły powierzchownymi stworzeniami, w stowarzyszenia, w które wstępujemy, wnosimy tylko długą litanię tytułów, nic więcej; ale książę polski, który się wam prezentuje, przerasta nasz gatunek sporą dozą właściwego mu błazeństwa. Nie powiadam tym samym, że czynię wyjątek z siebie i z moich współbraci, ale jego błazeństwo przecież jest większe od naszego”. A kiedy Maupertuis mimo to nalegał, odparł mu król: „Przyjmijcie swego księcia! Widzę, że świat we wszystkich krajach jednakowy i że błazny wciskają się wszędzie; tworzą oni coś w rodzaju plastra piękności dla ludzi, którzy są nieco mniejszymi błaznami od nich. Przypominam sobie, że na dworze królowej Polski widziałem murzynkę, monstrum afrykańskie, i nie zaprzeczam, że przy niej królowa wyglądała mniej odstraszająco. Wasz książę nada się zupełnie waszym panom Grischowom i Sackom”. [przypis autorski]
przytaić się (daw.) — ukryć się. [przypis edytorski]
przytarabanić — dotrzeć z trudem i wysiłkiem do jakiegoś miejsca. [przypis edytorski]
Przytem układ (…) O mowie ludu — głównym zwolennikiem tej opinii jest Scartazzini, który obszernie wywodzi, że Dante mógł jedynie nauczać, nie zaś uczyć się. Wedle Scartazziniego pobyt w Paryżu przypada na czas przed cesarzem niemieckim Henrykiem VII († 1313), Cipolla zaś podaje rok 1316 — 1318 za Filipa Długiego. (Scartazzini Dante-handbuch, rozdziały Student oder Docent; Am Wanderstabe. [przypis autorski]
przytkniony (starop.) — tu: przylegający. [przypis edytorski]
przytłoczon (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Przytoczęć dowody, że ojciec sam, bez matki, spłodził. Oto młodej bogini stoi postać! — Atena, która narodziła się z głowy Zeusa. [przypis redakcyjny]
przytoczmy „kobiety” o wąskich biodrach — Nie absolutna szerokość miednicy tj. w centymetrach podana odległość kości przedudowych lub biodrowych, lecz względna szerokość bioder w stosunku do szerokości ramion jest mniej więcej pewnym i dosyć powszechnie zastosować się dającym cielesnym sprawdzianem zawartości pierwiastków . [przypis autorski]
przytomnego lub nieprzytomnego (daw.) — obecnego lub nieobecnego. [przypis edytorski]
przytomni (daw.) — obecni (przy czymś). [przypis edytorski]
przytomni (daw.) — obecni (przy czymś), zebrani. [przypis edytorski]
przytomni (daw.) — obecni (przy czymś); zebrani. [przypis edytorski]
przytomni (daw.) — obecni, zebrani. [przypis edytorski]
przytomni (daw.) — tu: obecni (przy czymś), zebrani. [przypis edytorski]
przytomni — obecni. [przypis redakcyjny]
przytomni — obecni (tj. wszystkie osoby obecne przy opisywanej sytuacji). [przypis edytorski]
przytomni — obecni, znajdujący się na miejscu. [przypis redakcyjny]
przytomność (daw.) — obecność (przy czymś, przy jakimś wydarzeniu). [przypis edytorski]
przytomność (daw.) — obecność (przy czymś). [przypis edytorski]
przytomność (daw.) — obecność. [przypis edytorski]
przytomność (daw.) — tu: obecność. [przypis edytorski]
przytomność — tu daw.: obecność. [przypis edytorski]
przytomny czemu — obecny przy czym. [przypis edytorski]
przytomny czemu — tu: obecny przy czym. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny, będący świadkiem czegoś. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny (przy czym). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny przy czymś. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny (przy czymś). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny (przy czymś); świadek czegoś. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny (przy jakimś wydarzeniu). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny. [przypis edytorski]
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
przytomny (daw.) — obecny (przy tym, o czym mowa). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — obecny (przy tym, o czym mowa). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — tu: obecny (przy czymś). [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — tu: obecny przy czymś. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — tu: obecny. [przypis edytorski]
przytomny (daw.) — tu: obecny (przy tym, o czym mowa.) [przypis edytorski]
