Przypisy

zgartywać (daw.) — zgarniać. [przypis edytorski]

zginiem, będziem itp. (daw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: zginiemy, będziemy itp. [przypis edytorski]

zgło (daw.) — koszula; szczególnie: koszula nocna. [przypis edytorski]

zgłodniałymi usty (daw.) — dziś: zgłodniałymi ustami. [przypis edytorski]

zgłosił się był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: zgłosił się wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

zgłuszyć (daw.) — przyciszyć, zagłuszyć. [przypis edytorski]

zgodzić (daw., gw.) — przyjąć do pracy. [przypis edytorski]

zgodzić (daw.) — wynająć coś; zaangażować kogoś. [przypis edytorski]

zgodzić (daw.) — zatrudnić. [przypis edytorski]

zgodzić się (daw.) — zatrudnić się; umówić się co do zakresu pracy i wysokości wynagrodzenia. [przypis edytorski]

zgodzony (daw.) — najęty do pracy. [przypis edytorski]

zgoła (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]

zgoła (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

zgoła (daw.) — nawet. [przypis edytorski]

zgoła (daw.) — przecież. [przypis edytorski]

zgoła (daw.) — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]

zgonić (daw.) — dogonić. [przypis edytorski]

zgorżknieć (daw.) — dziś popr.: zgorzknieć. [przypis edytorski]

zgorzeć (daw.) — spalić się. [przypis edytorski]

zgorzeć (daw.) — spłonąć. [przypis edytorski]

zgorze (daw.) — zgorzeje, tj. spłonie, spali się. [przypis edytorski]

zgotowić (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]

zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]

zgrzypnąć (daw.) — skrzypnąć. [przypis edytorski]

zhańbion (daw.) — forma skrócona; dziś tylko: zhańbiony. [przypis edytorski]

z Harry (daw.) — dziś popr. forma N.: z Harrym. [przypis edytorski]

z hetmany (daw.) — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]

zhukany (daw.) — rozhukany (silny i gwałtowny). [przypis edytorski]

zielonem (daw.) — zielonym. [przypis edytorski]

ziem (daw.) — forma dawna, skrócona; dziś: ziemia. [przypis edytorski]

ziemia chananejska (daw.) — dziś: Kanaan, starożytna żyzna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny). [przypis edytorski]

ziemica (daw.) — ziemia (forma augmentatiwum). [przypis edytorski]

ziemie (daw., gw.) — ziemi (D.lp). [przypis edytorski]

zjawienie (daw.) — widzenie. [przypis edytorski]

zjawiony (daw.) — dziś raczej: zjawiający się. [przypis edytorski]

zjęty (daw.) — zdjęty (strachem); ujęty, przejęty. [przypis edytorski]

zjechać się (daw.) — spotkać się. [przypis edytorski]

z jej ręku (daw.) — dziś: z jej ręki. [przypis edytorski]

zjeździwa się (daw.) — zjeżdża się (zwykle). [przypis edytorski]

zjimać (daw.) — chwycić. [przypis edytorski]

zjuszony (daw.) — zbryzgany krwią. [przypis edytorski]

zkąd (daw.) — dziś ubezdźwięcznione: skąd. [przypis edytorski]

z kilką rotmistrzów (daw.) — z kilkoma rotmistrzami. [przypis edytorski]

z krwie (daw., gw.) — z krwi. [przypis edytorski]

z którejm złożony (daw.) — skrót od: z której jestem złożony. [przypis edytorski]

zładzić (daw.) — uporządkować. [przypis edytorski]

zładzony (daw.) — przygotowane, uporządkowane. [przypis edytorski]

złaja (daw.) — sfora. [przypis edytorski]

złam (daw.) — odłam; to, co zostało odłamane od całości. [przypis edytorski]

złe (daw.) — tu: zło. [przypis edytorski]

złe (daw.) — tu: zły duch, diabeł. [przypis edytorski]

złoba (daw.) — zło. [przypis edytorski]

złoba (daw.) — złość, gniew. [przypis edytorski]

złoba (daw.) — złość. [przypis edytorski]

złoba (daw.) — zło, złość, nienawiść, gniew. [przypis edytorski]

złobny (daw.) — gniewny. [przypis edytorski]

złorzeczny (daw.) — oczerniający, wypominający krzywdy, życzący nieszczęścia. [przypis edytorski]

złoście (daw., gw.) — złości (M.,B.lm). [przypis edytorski]

złoście (daw., gw.) — złości (M. i B. lm). [przypis edytorski]

złośliwa febra (daw.) — ciężka, czasami śmiertelna forma malarii. [przypis edytorski]

złotniczek (daw.) — uczeń złotnika, czeladnik złotniczy. [przypis edytorski]

Złoty Czerwony (daw.) — określenie złotej monety obiegowej. [przypis edytorski]

złożyć (daw.) — tu: porzucić. [przypis edytorski]

zły (daw., gw.) — tu: diabeł. [przypis edytorski]

zlężenie (daw.) — poród. [przypis edytorski]

zlec (daw.) — odbyć poród, urodzić dziecko. [przypis edytorski]

zlegnąć a. zlec (daw.) — odbyć poród. [przypis edytorski]

zleniałość (daw.) — lenistwo. [przypis edytorski]

z letka (daw.) — dziś popr.: z lekka. [przypis edytorski]

z lichwą coś pokryć, wynagrodzić itp. (daw.) — z naddatkiem, z nawiązką, ze znaczną korzyścią. [przypis edytorski]

z lichwą (daw.) — z procentem. [przypis edytorski]

z lichwą zwrócić, wynagrodzić itp. (daw.) — z naddatkiem, z nawiązką. [przypis edytorski]

zlisić (daw.) — zrazić, zniechęcić. [przypis edytorski]

zlisić się (daw.) — zrazić się, zniechęcić. [przypis edytorski]

z mąki marymonckiej (daw., żart.) — elegancik; na warszawskim Marymoncie pracowały dawniej młyny (Zegadłowicz, jak w innych miejscach, spolszcza tu realia tekstu Goethego). [przypis edytorski]

z mańki zażyć (daw.) — oszukać (dosł.: zadać cios bronią białą używając lewej ręki). [przypis edytorski]

z mańki zażyć (daw.) — pokonać podstępem, oszukać. [przypis edytorski]

zmanić (daw.) — zmamić, zwieść fałszywymi pozorami, oszukać. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — domyślić się. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zauważyć, zorientować się. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zorientować się, zauważyć. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zorientować się, zrozumieć. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zrozumieć. [przypis edytorski]

zmiarkować (daw.) — zrozumieć, zorientować się. [przypis edytorski]

zmięszać (daw.) — dziś: zmieszać. [przypis edytorski]

zmięszany (daw.) — dziś: zmieszany. [przypis edytorski]

zmiennik (daw.) — człowiek zmienny w uczuciach. [przypis edytorski]

zmiennik (daw.) — mężczyzna zmienny w uczuciach, niedotrzymujący słowa, niewierny. [przypis edytorski]

zmiennik (daw.) — mężczyzna zmienny w uczuciach, niedotrzymujący słowa. [przypis edytorski]

zmierzić (daw.) — obrzydzić. [przypis edytorski]

zmierzić (daw.) — zbrzydzić. [przypis edytorski]

zmierzły (daw.) — budzący obrzydzenie. [przypis edytorski]

zmierznąć (daw.) — obrzydnąć. [przypis edytorski]

zmóc (daw.) — pokonać, przewalczyć. [przypis edytorski]

zmóc (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]

zmóc się (daw.) — wzmocnić się. [przypis edytorski]

zmówiny (daw.) — rozmowa swata z panną i jej rodzicami o zawarciu małżeństwa; oświadczyny; zaręczyny. [przypis edytorski]

zmówiona (daw.) — zaręczona. [przypis edytorski]

zmówiony (daw.) — zaręczony. [przypis edytorski]