Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10286 przypisów.
wziąłem kartę (…) do zrozumienia — w wydaniu źródłowym opisowi temu towarzyszy rysunek. [przypis edytorski]
wziąłem przed się — dziś: przedsięwziąłem, postanowiłem. [przypis edytorski]
Wziąłem wszystko złoto, którem w jej casinie znalazł — O tempora, o mores! [łac.: O czasy, o obyczaje!]. [przypis tłumacza]
wziął go na swoje skrzydła — wersja biblijna mówi, że anioł przeniósł Habakuka trzymając go za włosy (Dn 14,34–37). Ikonografia często odwołuje się do tej sceny. [przypis edytorski]
wziął przed się — dziś: przedsięwziął, postanowił. [przypis edytorski]
wziął świeży kołnierzyk — dawniej bardzo popularne były kołnierzyki przypinane do koszuli. [przypis edytorski]
wziął słowo (daw.) — zabrał głos (por. np. Heinrich Heine, Dysputa, w. 341, tłum. Maria Konopnicka). [przypis edytorski]
wziął słuchawkę i wymienił jakiś numer — przed upowszechnieniem się automatycznych centrali telefonicznych połączenie dwóch użytkowników było realizowane ręcznie przez operatorkę firmy telekomunikacyjnej, która łączyła ze sobą dwie linie za pomocą wtyczki i gniazda; chcąc przeprowadzić rozmowę telefoniczną, należało ze swojego aparatu ustnie zgłosić telefonistce numer, z którym powinna połączyć. [przypis edytorski]
wziął słuchawkę telefonu i wymienił numer Alicji — przed upowszechnieniem się automatycznych centrali telefonicznych połączenie dwóch użytkowników było realizowane ręcznie przez operatorkę firmy telekomunikacyjnej, która łączyła ze sobą dwie linie za pomocą wtyczki i gniazda; chcąc przeprowadzić rozmowę telefoniczną, należało ze swojego aparatu ustnie zgłosić telefonistce numer, z którym powinna połączyć. [przypis edytorski]
wziął — tu: dostał. [przypis edytorski]
wziął więc (…) kawałek spróchniałego drzewa i szedł naprzód, oświecając im (…) drogę — drewno w procesie rozkładu (próchnienia) wytwarza fosfor, dlatego w ciemności próchno świeci zielonkawo-niebieskawym promieniowaniem. [przypis edytorski]
wziął w oków (daw.) — zakuł w kajdany. [przypis edytorski]
wziął w ręce telleskop i przysunąwszy go do oka, gdy obrócił do Ziemi naszey (…) — może mię kto zagadnąć, iak ten astronom mógł dzień czynić obserwacye? A ia się pytam, iak ie można czynić w nocy bez omyłki? Jeżeli w ten czas zamiast karła widziemy olbrzyma, zamiast niziny przepaść, iakież olbrzymy i przepaści widziemy w ciałach niebieskich? Ale doktorowie i astronomowie nigdy się nie mylą. Pierwsi, bo iak mówi Mollier, żaden z umarłych nie przyszedł się skarzyć na ich nieumieiętność. Drudzy, bo nikt tam nie był, o czym oni piszą. [przypis autorski]
Wziął Żydka i za domem rzucił do kanału — sytuacja żydowskich dzieci w Warszawie podczas Zagłady była wyjątkowo tragiczna. Po utworzenia getta były zmuszone do przebywania w zamkniętej dzielnicy, w której panowały głód i choroby. W związku z blokadą dostaw żywności i lekarstw, mimo wielu działań społeczności żydowskiej, dzieci w getcie warszawskim znosiły niewyobrażalne cierpienie. Wiele było sierotami lub zostało oddzielonych od swoich rodzin z powodu deportacji. Stale odczuwały strach, były codziennie świadkami przemocy, prześladowań i śmierci. W tych ekstremalnych warunkach głodu i braku zasobów walczyły o przetrwanie, starając się na różne sposoby zdobyć jedzenie dla siebie i swoich rodzin po tzw. aryjskiej stronie. Niektóre, ze względu na swoje mniejsze rozmiary, angażowały się w szmuglowanie żywności i innych potrzebnych przedmiotów do getta, korzystając z nielegalnych kontaktów z ludnością polską, i w ten sposób zdobywały jedzenie i pieniądze na jej zakup. Innym sposobem było poszukiwanie resztek jedzenia poza granicami getta lub proszenie o jedzenie i pieniądze (żebranie). Były to niezwykle ryzykowne sposoby zdobywania żywności, przyłapane dzieci były bite i mordowane. [przypis edytorski]
wziąn — dziś popr.: wziął. [przypis edytorski]
wziąść (daw.) — dziś popr.: wziąć. [przypis edytorski]
wziąść (daw. forma) — dziś popr.: wziąć. [przypis edytorski]
wziąść — dziś popr. forma bezokolicznika: wziąć. [przypis redakcyjny]
wziąść — dziś popr.: wziąć. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wziąść — dziś popr.: wziąć. [przypis redakcyjny]
wziąść — wspiąć. [przypis edytorski]
wziątek a. wziątko — dar; tu: łapówka, zysk. [przypis edytorski]
wziątek (daw.) — tu: bagaże. [przypis edytorski]
wziątek — tu: dar, łapówka. [przypis edytorski]
wziątek — tu: łup, zdobycz wojenna. [przypis edytorski]
wziątek — tu: zapłata. [przypis redakcyjny]
wziąwszy lutnią Orfeowę (…) nawiedził podziemne (…) kraje — fragment nawiązuje do mitu gr. o Orfeuszu, poecie trackim (symbolem poezji jest tu lutnia), który potrafił poruszyć za pomocą swej muzyki najbardziej nieubłagane bóstwa, a nawet rzeczy nieożywione. Po śmierci swej żony, Eurydyki, udał się do Hadesu i tak oczarował Plutona, że władca podziemi zgodził się uwolnić Eurydykę ze świata umarłych. Motyw został wykorzystany przez Kochanowskiego również w Trenie XIV i Pieśni XXI, Ks.1. [przypis redakcyjny]
wziąwszy od woźnicy lejce — przed bitwą kieruje końmi woźnica, podczas bitwy sam wojownik. Inaczej u Homera, który umieszcza na rydwanie dwóch bohaterów: jeden walczy z nieprzyjacielem, drugi ma pieczę nad końmi. [przypis tłumacza]
wziąwszy serce (starop.) — odzyskawszy odwagę. [przypis edytorski]
wziąwszy ze sobą tysiąc jeźdźców — licznym orszakiem okazuje swą cześć zmarłemu. [przypis tłumacza]
wziąwszy z sobą 500 rycerstwa (…) z wolna całą Polskę (…) oswobodził — powrót Kazimierza Odnowiciela, scalenie kraju przy pomocy króla niemieckiego i Węgrów oraz odzyskanie władzy miało miejsce w l. 1039–1040. Na swą siedzibę władca wybrał Kraków; w roku 1041 pojął za żonę Dobroniegę Marię, córkę Włodzimierza I Wielkiego, wielkiego księcia kijowskiego. [przypis edytorski]
Wziat' jewo (ros.) — zabrać go. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — postać i sposób poruszania się. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sposób bycia. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sposób bycia, zachowanie, maniery. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sposób bycia, zachowanie, postępowanie. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sposób bycia, zachowanie. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sposób zachowania. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wzięcie (daw.) — styl bycia, sposób zachowania. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — sylwetka i sposób poruszania się. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — zachowanie. [przypis edytorski]
wzięcie (daw.) — zachowanie, sposób bycia. [przypis edytorski]
wzięcie się — tu: zachowanie, maniery. [przypis edytorski]
wzięcie — sposób bycia, zachowanie. [przypis edytorski]
wzięcie — sposób bycia, zachowanie. [przypis edytorski]
wzięcie — sposób zachowania. [przypis edytorski]
wzięcie — sposób zachowania, też: sposób poruszania się. [przypis edytorski]
wzięcie — tu: dobre stosunki ze znajomymi, pozycja towarzyska. [przypis edytorski]
wzięcie — tu: sposób zachowania. [przypis edytorski]
wzięcie — tu: sposób zachowania się. [przypis edytorski]
wzięcie — tu: styl bycia, sposób zachowania. [przypis edytorski]
Wzięłaby dużo młodszych — przegoniłaby wiele młodszych. [przypis edytorski]
Wzięła ją ona na ręce — niem.: die sie an die Brust nahm, tj. raczej: przygarnęła ją do piersi. [przypis edytorski]
wzięłam cię w obronę — znów przesadnie, przedrzeźniając Arsenę. [przypis tłumacza]
wzięłaś na się postawę i piórka słowicze — takie przemiany są często opisywane w antycznej poezji i mit.; zdarzyło się to Filomeli, żonie Tereusa, króla Tracji. [przypis redakcyjny]
wzięli jaką szkolną książkę — dziś raczej: wzięli jakąś szkolną książkę. [przypis edytorski]
wzięlim — forma skrócona od: wzięliśmy. [przypis edytorski]
Wzięliśmy chłostę (…) jutro umiłuje — dwuwiersz z Psałterza Kochanowskiego, podany z pamięci, a więc niezupełnie wiernie powtórzony: „Kogo wieczór zafrasuje,/ Tego rano umiłuje”. (Psalm XXX). [przypis redakcyjny]
wzięli szlachectwo — przed wykonaniem wyroku odbierano skazańcowi tytuł szlachecki, aby uniknąć w ten sposób pohańbienia godności szlacheckiej; skazany był zrównywany w ten sposób z chłopstwem. [przypis edytorski]
wzięt — dziś popr.: wzięty. [przypis edytorski]
wzięte w kleszcze bolszewickiej Rosji z jednej strony… — ibid. [przypis autorski]
wzięto Beatrix Cenci na tortury, wieszając ją za włosy — zobacz traktat De suppliciis sławnego Farinacci, współczesnego znawcy prawa. Są w nim okropne szczegóły, których nie zniesie w czytaniu nasza dziewiętnastowieczna wrażliwość, ale które świetnie znosiła młoda szesnastoletnia rzymianka, porzucona przez kochanka. [przypis autorski]
wzięto czterech najcnotliwszych senatorów — biskupi Sołtyk i Załuski, hetman polny kor. Rzewuski i syn jego, poseł, wywiezieni d. 11 paźdz. 1767 do Rosji. [przypis redakcyjny]
wziętość (daw.) — popularność. [przypis edytorski]
wziętość (daw.) — powodzenie. [przypis edytorski]
wziętość (daw.) — uznanie, popularność. [przypis edytorski]
wziętość — popularność. [przypis edytorski]
Wziętość — popularność. [przypis edytorski]
wziętość — popularność, sława; też: wzięcie. [przypis edytorski]
wziętość — powodzenie, popularność. [przypis edytorski]
wzięty był Poniński do sądu — uchwała Sejmu o stawieniu Ponińskiego przed sąd i uwięzieniu go 8 czerwca, tegoż dnia postawienie warty w jego mieszkaniu; utworzenie stałego sądu sejmowego na zaprzedańców, zdrajców itd., z prawem stosowania kary gardłowej 15 czerwca 1789 r. [przypis redakcyjny]
wzięty — tu: popularny; por. wyrażenie: mieć wzięcie. [przypis redakcyjny]
wzięty z błonia — tzn. młody (źrebaki do lat trzech lub pięciu przebywały swobodnie w stadninie, na błoniu), jeszcze nieujeżdżony, dziki. [przypis redakcyjny]
w ziem (daw. forma) — w ziemię. [przypis edytorski]
w ziem — dziś popr. forma: w ziemię. [przypis edytorski]
W ziemi sandeckiej, wyższej, jest między górami źródło, które ma tę własność, że jak kto z niego wody nabierze, to zaraz niebo się chmurzyć zaczyna — Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny, t I, s. 470 [przypis edytorski]
wziena (gw.) — wzięła. [przypis edytorski]
wzienić (gw.) — wziąć. [przypis edytorski]
wzieni (gw.) — wzięli. [przypis edytorski]
wzieni (reg.) — wzięli. [przypis edytorski]
wzierać (daw.) — patrzeć, spoglądać (wgłąb), wglądać. [przypis edytorski]
wzierać (przestarz.) — wglądać. [przypis edytorski]
W zimnych strefach Azji rodzi się, jak w Europie, więcej chłopców niż dziewcząt. Oto, powiadają Lamowie, źródło prawa, które u nich pozwala jednej kobiecie mieć większą ilość mężów — Albuzeir-el-Hassen, jeden z dwóch Arabów mahometan, który udał się do Chin i Indii w IX w., bierze ten zwyczaj za prostytucję. Bo też nic bardziej nie obrażało pojęć mahometańskich. [przypis autorski]
wzion (gw.) — wziął. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wzion (gw.) — wziął; tu: zaczął. [przypis edytorski]
wzjawić (starop.) — objawić, ukazać. [przypis edytorski]
wzjawić (starop.) — wyjawić. [przypis edytorski]
wzjawiono będzie (starop.) — będzie wyjawione; będzie ujawnione. [przypis edytorski]
wzjeroszeny (z ros.) — wzburzone. [przypis redakcyjny]
wzjewić (starop.) — wyjawić. [przypis edytorski]
W złąś godzinę mi tu (…) wlazł — inaczej: w złą godzinę mi tu wlazłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika) [przypis edytorski]
W złeś rady uwierzył, żeś z takim domem krwi twej nie sprzymierzył — Dom Amidei. Z tego domu Buondelmonte miał pojąć żonę, ale wiatr stronnictwa politycznego w inną stronę jego serce odwrócił. Poeta życzy mu, żeby jadąc do swoich dóbr w okolicach Florencji, utonął w rzece Emie, która tę drogę przecina. Życzenie poety sprawdziło się w połowie, bo ten sam Buondelmonte zamordowany został na moście pod posągiem Marsa. [przypis redakcyjny]
w złey dobie (starop.) — w niepomyślnym czasie (momencie). [przypis edytorski]
w złocistej roztwarza farforze — gotuje (kawę) w porcelanie. [przypis edytorski]
w złote serce róży wiecznej (…) wzrok mój zwróciły Beatrycze słowa — Beatrycze, jeszcze milcząca, ale mająca zamiar wkrótce przemówić, wskazuje poecie punkt środkowy róży, w którym (jak na dnie kielicha ziemskiej róży kolor żółty) światło się niebieskie objawia. [przypis redakcyjny]
w złym niemieckim języku — w oryginale niem. in gebrochner deutscher Aussprache, tj. raczej: łamaną niemczyzną. [przypis edytorski]
w złym razie — w trudnej sytuacji. [przypis redakcyjny]
(…) wzlatywały z katakumb (…) — Katakomby, przestronne lochy wydrążone pod całym Rzymem i częścią Kampanii Rzymskiej, dochodzące nawet, jak twierdzą, aż do morza, pierwszych Rzymian smętarze [tj. cmentarze; red. WL] dla chowania ubogich i niewolników, których nie stać było na stos: później schronienie chrześcijan podczas prześladowania; dziś w niektórych miejscach jeszcze całe, dostępne, po większej części zaś zasypane, składające się z mnóstwa niskich i ciasnych manowców, czasem rozprzestrzeniających się w kwadratowe lub okrągłe ciemnice. Ściany zaś zasute nadgrobkami męczenników. Dotąd kości męczenników z nich wykopują. [przypis autorski]
wzmacniając ją wały — daw. forma N.lm; dziś popr.: (…) wałami. [przypis edytorski]
wzmagać (daw.) — [tu:] przychodzić do sił. [przypis redakcyjny]
