Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 1647 przypisów.
uroki (ros.) — lekcje. [przypis edytorski]
uroków a czarów (daw.) — konstrukcja z „a” w funkcji spójnika łącznego, dziś: uroków i czarów. [przypis edytorski]
urok odczyniać — próbować zdjąć z kogoś lub czegoś urok, złe czary. [przypis edytorski]
urok (ros.) — lekcja. [przypis edytorski]
uronić (daw.) — zgubić. [przypis edytorski]
uronioną — zagubioną. [przypis edytorski]
uroniony — upuszczony przypadkiem. [przypis edytorski]
urość (daw.) — dziś popr.: urosnąć. [przypis edytorski]
urość — dziś popr.: urosnąć. [przypis edytorski]
urości (daw.) — urośnie. [przypis edytorski]
uroście (daw.) — urośnie. [przypis edytorski]
urosić — dziś: zrosić. [przypis edytorski]
uroszczenie — zgłoszenie pretensji, żądanie czegoś. [przypis edytorski]
urowień, cztoli (ros.) — poziom jakby. [przypis edytorski]
urpflanze (niem.) — wymyślona przez Johanna Wolfganga Goethego archetypiczna roślina, posiadająca wszystkie elementy późniejszych, pochodzących od niej roślin. [przypis edytorski]
Ursa (łac.: niedźwiedzica) — Wielka Niedźwiedzica, gwiazdozbiór okołobiegunowy płn. nieba; najjaśniejsze gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy tworzą tzw. Wielki Wóz. [przypis edytorski]
ursus (łac.) — niedźwiedź. [przypis edytorski]
Ursus — warszawskie zakłady przemysłu motorowego, funkcjonujące pod różnymi nazwami od 1893 do 2003 roku. W latach 1930–1939 produkowały nie tylko ciągniki, ale także motocykle „Sokół” i sprzęt dla wojska. [przypis edytorski]
Ursyna — aluzja do Juliana Ursyna Niemcewicza (1757–1841) cieszącego się wielkim poważaniem dyplomaty, pisarza, dramaturga i poety, którego utwory podejmowały tematykę patriotyczną. [przypis edytorski]
Urszula Kochanowska (zm. 1578) — córka Jana Kochanowskiego i Doroty Podlodowskiej. Zmarła w dzieciństwie, po jej śmierci ojciec–poeta napisał cykl XIX Trenów. Cykl traktuje o skandalu egzystencjalnym, jaki wywołuje śmierć — szczególnie tak nieoczekiwana i nieuzasadniona jak przedwczesna śmierć dziecka. W popularnej lekturze Treny odczytywane są jako wyraz żalu ojca po śmierci dziecka. [przypis edytorski]
urszulanki i anuncjatki — żeńskie zakony katolickie. [przypis edytorski]
urszulanki — mniszki, zakonnice; nazwa zakonu żeńskiego. [przypis edytorski]
urubu — sępnik rożowogłowy, gatunek dużego ptaka z rodziny kondorowatych żywiący się padliną. [przypis edytorski]
Uruski, Kajetan (zm. 1827) — prefekt lwowski (1809), miecznik koronny Galicji (1817). [przypis edytorski]
urwa — przepaść. [przypis edytorski]
urwipołeć (pot.) — psotnik, urwis. [przypis edytorski]
urwipołeć (pot.) — urwis, psotnik. [przypis edytorski]
urwipołeć — urwis. [przypis edytorski]
urwipołeć, wisus — określenia synonimiczne: łobuz, urwis. [przypis edytorski]
urwisz (daw.) — uciekinier; dziś: urwis. [przypis edytorski]
urwisz (daw.) — urwis, hultaj, łobuz. [przypis edytorski]
urwisz (daw.) — urwis, łobuziak. [przypis edytorski]
urwisz — urwis, hultaj. [przypis edytorski]
urwisz — urwis, łobuziak. [przypis edytorski]
urynał (daw.) — nocnik. [przypis edytorski]
urynał — nocnik; pojemnik na urynę, tj. mocz. [przypis edytorski]
urynał — nocnik. [przypis edytorski]
ury — niedźwiedzie. [przypis edytorski]
urywcza (daw.) — (o bitwie) odwrotowa. [przypis edytorski]
urżnąć (daw. pot.) — uciąć; tu: zagrać żywo, wesoło. [przypis edytorski]
urząd (daw.) — obowiązek, powinność, funkcja. [przypis edytorski]
Urząd Pracy — niem. Arbeitsamt Krakau, mieścił się przy ul. Lubelskiej 23 w Krakowie. [przypis edytorski]
urządzenie (daw.) — wyposażenie mieszkania: ogół umeblowania i sprzętów. [przypis edytorski]
urządzenie — tu: meble. [przypis edytorski]
urządzić kocią muzykę — hałasować złośliwie, aby komuś sprawić przykrość. [przypis edytorski]
urządziech — dziś popr. forma Msc.lm: urzędach. [przypis edytorski]
urzęda (daw. forma) — dziś: urzędy. [przypis edytorski]
urzędnicy akcyzy — urzędnicy skarbowi zajmujący się dochodami z akcyzy. [przypis edytorski]
urzędniczemu piątemu stopniowi, który zajmowałem do niedawna w Dyrekcji Kolei Żelaznych w Gdańsku — Przybyszewski pracował w Dyrekcji Kolei Żelaznych w Gdańsku w l. 1920–1924. [przypis edytorski]
urzędniki wojskowe — dziś: urzędników wojskowych. [przypis edytorski]
urzędnikowskie — dziś: urzędnicze. [przypis edytorski]
urzędowie — urzędownie, zgodnie z prawem. [przypis edytorski]
urzędownie (daw.) — oficjalnie. [przypis edytorski]
urzędownie — dziś: oficjalnie, urzędowo. [przypis edytorski]
urzędowy protokół c. k. policji krakowskiej — w publikacji źródłowej zamieszczono w tym miejscu reprodukcję poniższej notatki odręcznej. [przypis edytorski]
urzędy — dziś popr. forma N. lm: urzędami. [przypis edytorski]
urzędziech — dziś popr. forma Msc.lm: urzędach [przypis edytorski]
urzecha (starop.) — zaniedbanie. [przypis edytorski]
urzec — rzucić urok, czar. [przypis edytorski]
urzec — tu: rzucić na kogoś zły urok. [przypis edytorski]
urzeczona — wzbudzająca zachwyt, podziw. [przypis edytorski]
Urzeczona — zmieniono nadany przez tłumacza tytuł Lunatyczka (oryg. ukr. Причинна) na obecnie powszechnie przyjęty i lepiej oddający treść utworu. [przypis edytorski]
urzezany (starop.) — wyrzeźbiony. [przypis edytorski]
urzucić — wyrzucić; rzucić. [przypis edytorski]
U Rzymian taką moc miał nawyższy biskup bogów onych fałszywych, iż mógł względem religiej sejmowe ich dekreta podnosić i moc im brać, i wojny żadnej bez jego przyzwolenia zacząć nie możono — Cyceron, O naturze bogów (De natura deorum) II, 4; Cyceron O prawach (De legibus) II, 8. [przypis edytorski]
uść (daw.) — uniknąć. [przypis edytorski]
uść — dziś popr.: ujść; uniknąć, uciec od czegoś. [przypis edytorski]
uść (starop. forma) — dziś: ujść; uść zdrowo: wyjść cało. [przypis edytorski]
uść (starop. forma) — ujść; tu: uniknąć. [przypis edytorski]
uść (starop. forma) — ujść, uciec. [przypis edytorski]
uść tajny (starop.) — ujść tajemnie. [przypis edytorski]
uścibnąć (gw.) — uszczknąć. [przypis edytorski]
uściech (daw.) — dziś popr. forma Msc.: ustach. [przypis edytorski]
uściech (daw. forma) — dziś forma niezmiękczona: ustach. [przypis edytorski]
uściech (daw. forma) — dziś Ms. r.ż.: (w) ustach. [przypis edytorski]
uściech — dziś popr. forma N.lm: ustach. [przypis edytorski]
uściełka (gw.) — wyściółka. [przypis edytorski]
uściśnienie (daw.) — uścisk. [przypis edytorski]
uślachetnić — dziś: uszlachetnić. [przypis edytorski]
uśmiéchać — dziś popr.: uśmiechać się. [przypis edytorski]
uśmiechać się komuś — dziś: uśmiechać się do kogoś. [przypis edytorski]
uśmiechający — dziś popr.: uśmiechnięci. [przypis edytorski]
uśmiecha (…) z cicha — autor zdecydował się na taki rym prawdopodobnie ze względu na ówczesną reg. wymowę uśmiécha, z é zbliżonym do i, co nie zostało oznaczone w druku. [przypis edytorski]
uśmiechniona — dziś: uśmiechnięta. [przypis edytorski]
uśmiechnione (daw.) — dziś popr. forma: uśmiechnięte. [przypis edytorski]
uśmiechniony (daw.) — dziś: uśmiechnięty. [przypis edytorski]
uśmiechniony — dziś popr. forma: uśmiechnięty. [przypis edytorski]
uśmiechniony — dziś popr.: uśmiechnięty. [przypis edytorski]
uśmiechniony — dziś: uśmiechnięty. [przypis edytorski]
uśmiechy — dziś popr. forma N. lm: uśmiechami. [przypis edytorski]
uśmiechy — dziś popr. N. lm.: uśmiechami. [przypis edytorski]
uśmiechy — rym zdradza wymowę „e pochylonego” jak „i”. [przypis edytorski]
uśmiercanie gazem (zwykle preparatami cyjanowodoru, np. cyklonem B) było jednym ze sposobów masowego mordowania przez nazistów w czasie drugiej wojny światowej.
Początkowo naziści wykorzystywali trujące właściwości spalin samochodowych, uśmiercając nimi w ramach Akcji T4 niemieckie dzieci z widocznymi wadami rozwojowymi, przebywające w instytucjach opiekuńczych, następnie dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub chore psychicznie (szacuje się, że w sumie w ten sposób zamordowali ok. 300 tys. osób, początkowo obywateli Niemiec i Austrii, z czasem także Polski z terenów okupowanych przez III Rzeszę). Od 1942 r., kiedy Akcja T4 została zakończona, zaangażowany w nią personel i sprzęt skierowano do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Trujących gazów używano w ciężarówkach (po raz pierwszy do zamordowania ludzi ze względu na ich narodowość w lutym 1942 r.; było to ok. 4 tys. osób narodowości romskiej i ok. 4 tys. żydowskiej), następnie w pomieszczeniach istniejących już budynków (np. w piwnicach zamków), a z czasem w specjalnie wybudowanych pomieszczeniach, które miały udawać łaźnie.
[przypis edytorski]
uśmierzyć — uspokoić, złagodzić. [przypis edytorski]
uśnienie — dziś: uśnięcie. [przypis edytorski]
uśpieć (gw.) — zdążyć, zdołać. [przypis edytorski]
uśpieszyć — tu: wyprzedzić. [przypis edytorski]
u świata ubogich — sens: u ludzi, którzy na tym świecie są ubodzy. [przypis edytorski]
uświerknąć — skonać. [przypis edytorski]
uświerknąć — skonać. [przypis edytorski]