Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 114240 przypisów.
sztuczydło — marny utwór dramatyczny. [przypis edytorski]
sztufada — pieczeń naszpikowana kawałkami słoniny lub boczku. [przypis edytorski]
sztuką czynić zapaśnicą (starop.) — walczyć jak zapaśnik. [przypis edytorski]
sztuka amazonek — jazda konna. [przypis edytorski]
sztuka Glaukosa — coś genialnego, przemyślnego; przysłowiowe określenie greckie o niepewnym pochodzeniu, być może od imienia Glaukosa z wyspy Chios, wynalazcy sztuki lutowania metali (por. Herodot, Dzieje I 25). [przypis edytorski]
Sztuka — kawiarnia artystyczna w getcie warszawskim, występowali tam m.in. Wiera Gran i Władysław Szlengel. [przypis edytorski]
sztuka konceptualna — kierunek w sztuce współczesnej, zakładający że pomysł (idea, koncepcja) jest ważniejszy niż wykonanie dzieła. [przypis edytorski]
sztuka spagirycka — alchemia; od zaproponowanego przez szwajcarskiego lekarza i alchemika Paracelsusa (1493–1541) terminu spagyria, pochodzący od greckich słów spao (rozdzielać) oraz ageiro (łączyć). [przypis edytorski]
sztukateria — dekoracja ścienna, wykonana ze stiuku. [przypis edytorski]
sztukateria — dekoracja ścienna z gipsu lub stiuku. [przypis edytorski]
sztukateria — ornamenty na ścianach lub na sklepieniu wykonane z gipsu bądź stiuku. [przypis edytorski]
sztukator — rzemieślnik wyrabiający sztukaterie, zdobienia ścian i sklepień wykonane z gipsu lub stiuku. [przypis edytorski]
Sztuka — Towarzystwo Artystów Polskich „Sztuka”, grupa artystyczna działająca w Krakowie w l. 1897–1950, organizująca w kwietniu i maju coroczne wystawy; założycielami „Sztuki” byli wybitni malarze: Jan Stanisławski (pierwszy prezes), Józef Chełmoński, Julian Fałat, Teodor Axentowicz, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Antoni Piotrowski, Włodzimierz Tetmajer, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański. [przypis edytorski]
sztuka — tu: moneta. [przypis edytorski]
sztuka — tu: umiejętność. [przypis edytorski]
sztuka, w której kamienny posąg (…) przychodzi wieczerzać u rozpustnika — chodzi o sztukę Tirso de Molina z 1630 r. Zwodziciel z Sewilli i kamienny gość; temat opracowany został następnie przez Molière'a, Mozarta (opera Don Giovanni) i Byrona. [przypis edytorski]
sztukę Mozarta — w operze W. A. Mozarta Don Giovanni (libretto L. da Ponte na podstawie sztuki Moliera) posąg nagrony Komandora, zabitego w pojedynku przez uwodziciela Don Giovanniego (Don Juana), pojawia się u niego na uczcie, aby ukarać go i zabrać do piekła; opera powstała w 1787 r., jest zatem późniejsza w stosunku do akcji Beniowskiego. [przypis edytorski]
sztukę uczyni — czeladnik wyzwalany na mistrza musiał z reguły wykonać jakiś skomplikowany przedmiot, udowadniający jego biegłość w rzemiośle. [przypis edytorski]
sztuki (starop.) — nakrycia, sztućce. [przypis edytorski]
Sztuki — sztuki wyzwolone, łac. artes liberales, średniowieczne określenie programu nauczania akademickiego. [przypis edytorski]
sztuki wyzwolone — łac. artes liberales, średniowieczne określenie programu nauczania akademickiego. [przypis edytorski]
sztukmistrz — tu: artysta. [przypis edytorski]
sztukmistrz — tu: rzemieślnik, mistrz w swojej sztuce. [przypis edytorski]
sztunda (ros. штунда, z niem. die Stunde: godzina) — nurt religijny w XIX-wiecznej Rosji, powstały wśród protestanckich kolonistów niemieckich, kwestionujący autorytet cerkwi prawosławnej; pod koniec XIX w. tępiony przez władze carskie. [przypis edytorski]
szturchaniec — uderzenie, potrącenie pięścią, łokciem. [przypis edytorski]
szturgnąć — dziś: szturchnąć. [przypis edytorski]
szturkać — dziś: szturchać. [przypis edytorski]
szturkać — szturchać. [przypis edytorski]
szturkniony — dziś popr.: szturchnięty. [przypis edytorski]
szturmak (daw., pogard.) — niezdarna, tępa dziewczyna; popychadło, garkotłuk. [przypis edytorski]
szturmak — krótka strzelba z lufą rozszerzoną u wylotu, używana w Europie w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]
szturmak — otwarty lub półotwarty hełm renesansowy, tu przen.: ładna sztuka. [przypis edytorski]
szturmak — strzelba z rozszerzającą się lufą. [przypis edytorski]
szturmak — strzelba z rozszerzaną lufą. [przypis edytorski]
szturmak — tu: broń palna z rozszerzoną u wylotu lufą używana w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]
szturmak — tu: broń palna z rozszerzoną u wylotu lufą używana w XVII i XVIII w. w Europie. [przypis edytorski]
szturman — drugi oficer na statku; oficer nawigacyjny. [przypis edytorski]
szturm — atak, natarcie. [przypis edytorski]
Szturm de Sztrem, Tadeusz (1892–1968) — polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, członek PPS, żołnierz legionów Piłsudskiego, współzałożyciel PPS-WRN; w międzywojniu autor publikacji m.in. na temat podatku inflacyjnego, bezrobocia i teorii kryzysu. [przypis edytorski]
szturmować — nacierać, atakować. [przypis edytorski]
szturmy — dziś popr. forma N.lm: szturmami. [przypis edytorski]
Sztwanica, czes. Ostrov Štvanice — wyspa na Wełtawie w Pradze. [przypis edytorski]
sztyblety — krótkie buty męskie z wszytymi po bokach cholewy kawałkami gumy. [przypis edytorski]
sztyblety — krótkie obuwie męskie z kawałkami gumy wszytymi przy cholewach. [przypis edytorski]
sztych — ostry koniec broni białej, pchnięcie bronią białą. [przypis edytorski]
sztych — ostry koniec broni białej; pchnięcie ostrym końcem. [przypis edytorski]
sztychować (daw.) — starannie pisać, kaligrafować. [przypis edytorski]
sztychować — wykonywać sztychy, tj. obrazy wyryte na metalowej płycie, służącej do tworzenia papierowych odbitek. [przypis edytorski]
sztych — pchnięcie bronią białą. [przypis edytorski]
sztych — pchnięcie. [przypis edytorski]
sztych — rodzaj ryciny wykonanej w metalowej płycie. [przypis edytorski]
sztych — rycina odbita z obrazu wyrytego na metalowej płycie. [przypis edytorski]
sztych — rycina odbita z obrazu wyrytego na metalowej płycie. [przypis edytorski]
sztych — rycina, rysunek otrzymany jako odbitka na papierze obrazu wyrytego na płycie metalowej i pokrytego farbą. [przypis edytorski]
sztych — rycina wykonana dowolną techniką rytowniczą. [przypis edytorski]
sztych — rycina wykonana na metalowej płycie. [przypis edytorski]
sztych — staloryt, technika graficzna posługująca się metalową płytą, zatrzymującą tusz w wyżłobionych w niej rowkach. [przypis edytorski]
sztych — tu błędnie: obraz wyryty w krysztale. [przypis edytorski]
sztyczek — zdrobn. od sztych: pchnięcie bronią białą. [przypis edytorski]
sztygar (z niem.) — pracownik sprawujący nadzór nad określonym działem pracy w kopalni. [przypis edytorski]
sztyk (daw.) — bagnet. [przypis edytorski]
sztyk — ostrze włóczni, lancy a. bagnetu. [przypis edytorski]
sztyk (ros.) — bagnet. [przypis edytorski]
sztykutać (daw.) — kuleć. [przypis edytorski]
sztykutać — kuśtykać; iść utykając. [przypis edytorski]
Sztyl, bube (jid.) — cicho, chłopcze (tu: chłopcy). [przypis edytorski]
sztyl (jid.) — cicho. [przypis edytorski]
sztylpy (daw.) — wysokie cholewy doczepiane do buta. [przypis edytorski]
sztylpy — ochraniacze na buty, do jazdy konnej. [przypis edytorski]
sztylpy — wysokie cholewy doczepiane do buta jako ochraniacze do jazdy konnej. [przypis edytorski]
sztylpy — wysokie cholewy doczepiane do buta. [przypis edytorski]
sztylpy — wysokie, skórzane buty do jazdy konnej. [przypis edytorski]
sztyl (z niem. still) — cicho bądź! [przypis edytorski]
sztyl (z niem. still) — cisza, spokój. [przypis edytorski]
sztymować — pasować. [przypis edytorski]
sztymować — pasować, zgadzać się. [przypis edytorski]
sztyr (starop.) — ster. [przypis edytorski]
sztywnie — dziś popr. forma: sztywno. [przypis edytorski]
sztywnie — dziś popr.: sztywno. [przypis edytorski]
sztywnie — dziś: sztywno. [przypis edytorski]
sztywnymi baki — dziś popr. N.lm: (…) bakami. [przypis edytorski]
szuaneria a. powstanie szuanów (1794–1795) — rojalistyczne chłopskie powstanie w Bretanii i Mayenne w okresie rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — długie wierzchnie okrycie podbite futrem. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — futro, długie zimowe okrycie podbite futrem. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — płaszcz podbity futrem. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — podbite futrem okrycie wierzchnie przypominające płaszcz. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — rodzaj wierzchniego, obszernego okrycia, bez zapięcia. Szuby przeważnie podbijano futrem w taki sposób, by stworzyć dodatkowe obszycie na brzegach materiału i uformować duży kołnierz. [przypis edytorski]
szuba (daw.) — szerokie okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
szuba — futro, płaszcz futrzany. [przypis edytorski]
szuba — obszerny płaszcz a. futro. [przypis edytorski]
szubienica — zabawa w krzyżyk i kółko, przegrywający rysuje kawałek szubienicy, przegrywa ten, kto pierwszy wyrysuje szubienicę w całości. [przypis edytorski]
szubienic nie wznosi się już (…) lecz na podwórzach więzień — ostatnia publiczna egzekucja w Wielkiej Brytanii miała miejsce w 1868 r. [przypis edytorski]
szubienicznik — człowiek wart kary śmierci na szubienicy. [przypis edytorski]
szubka (daw.) — kożuszek; tu: gruba i długa zimowa kurtka. [przypis edytorski]
szubka, szuba — długie wierzchnie okrycie, często podszyte futrem. [przypis edytorski]
szubrasto (gw.) — szubrawstwo, grupa ludzi nieuczciwych i podłych. [przypis edytorski]
szubrawiec (daw.) — łajdak, łotr, człowiek nieuczciwy. [przypis edytorski]
szuchaleja — duża łódź rzeczna (rodzaj batu), mogąca pomieścić kilkanaście osób; charakterystyczna dla okolic Pińska i rzek Polesia. [przypis edytorski]
Szujski, Józef (1835–1883) — historyk, jeden z krakowskich stańczyków, pisarz i publicysta; współtwórca krakowskiej szkoły historycznej, autor m.in. syntezy historii Polski pt. Historyi Polskiej treściwie opowiedzianej ksiąg dwanaście. [przypis edytorski]
Szujski, Józef (1835–1883) — historyk, jeden z przywódców obozu stańczyków (tj. galicyjskich konserwatystów), pisarz i publicysta; współtwórca krakowskiej szkoły historycznej. [przypis edytorski]
