Przypisy

idajski — przymiotnik od Idy, pasma górskiego w pobliżu Troi. [przypis edytorski]

idalijska — przydomek Wenery, od góry na Cyprze, Idalium. [przypis edytorski]

Idalska Wenus — przydomek bogini miłości, Wenus (Afrodyty): Idalia (tu przymiotnikowe: Idalska) pochodził od gór Idalion na Cyprze, gdzie znajdowała się sławna świątynia Afrodyty. [przypis edytorski]

idalski chram — świątynia w Idalium na Cyprze poświęcona Afrodycie, bogini miłości, którą stąd obdarzano przydomkiem Idalia. [przypis edytorski]

I dalszą miłość prowadzą listownie. W listach dopiero… (a wszystkie umieszczę w przypiskach) — autor wyśmiewa tu sentymentalne powieści epistolarne. [przypis edytorski]

Ida (mit. gr.) — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. [przypis edytorski]

Ida — nazwa dwóch gór związanych z kultem Bogini-Matki; pierwsza, położona we Frygii, poświęcona była bogini Kybele, zwanej Matką Bogów; druga, stanowiąca najwyższy szczyt na Krecie, poświęcona była bogini Rei, w mit. gr. na jej zboczu wychował się Zeus, ukryty przez matkę przed obawiającym się utraty swej władzy Kronosem. [przypis edytorski]

idant — kad. [przypis edytorski]

idant — tarsi. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie na Krecie, miejsce urodzenia Zeusa. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie w Myzji. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie w pobliżu Troi. [przypis edytorski]

Ida — tu: nimfa na górze Ida w Troadzie. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — jakaś myśl nieustannie kogoś zaprzątająca, często sprzeczna z rozsądkiem. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl; idea stale zaprzątająca umysł. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl, pomysł, stale powracający, najczęściej nierealny. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętnie powracająca myśl. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]

idèe fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.: stała myśl) — obsesja. [przypis edytorski]

idée fixe — natrętna myśl, której nie można się pozbyć. [przypis edytorski]

Idę na Polskę (pot.) — popr.: idę w Polskę. [przypis edytorski]

idę pożyczyć książek — dziś popr.: idę pożyczyć książki. [przypis edytorski]

idę się pocić — aluzja do dawnego sposobu leczenia chorób wenerycznych: kuracji w wannie do pocenia się, żeby organizm wydalił „jad weneryczny”. [przypis edytorski]

Ideale, niebieski wiecie etc. — Teophile Gautier, Panna de Maupin, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński. [przypis edytorski]

idealiter (niem.) — w sposób idealny. [przypis edytorski]

ideé fixe (fr.) — natrętna, stale powracająca i zaprzątająca umysł myśl. [przypis edytorski]

ideé fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]

Idee — Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, książka Brzozowskiego, opublikowana w 1910 roku. [przypis edytorski]

idee Platońskie — niematerialne byty, poznawalne rozumowo, doskonałe i niezmienne, stanowiące wzorce obiektów materialnych bądź pojęć. [przypis edytorski]

ideja — dziś popr.: idea. [przypis edytorski]

idejów — dziś popr. forma D.lm: idei. [przypis edytorski]

idem (łac.) — tak samo. [przypis edytorski]

idem (łac.) — ten sam. [przypis edytorski]

idem (łac.) — to samo. [przypis edytorski]

idem velle [atque] idem nolle (łac.) — chcieć tego samego [oraz] tego samego nie chcieć; na tym polega mocna przyjaźń wg słów Sergiusza Katyliny (Salustiusz, De coniuratione Catilinae, XX 4). [przypis edytorski]

ideów — dziś popr. forma: idei. [przypis edytorski]

ideoplastia (z łac.) — ucieleśnienie idei dokonujące się poprzez osobę medium, rodzaj „wylewania się” energii (pobudzenie siły nerwowo-mięśniowej) poza organizm medium następujące pod wpływem wyobrażeń czy bodźców z zaświatów i objawiające się czynnościami mimowolnymi (i. pozytywna) lub zablokowaniem możności wykonania określonych czynności (i. negatywna); termin XIX-wiecznego mediumisty, Juliana Ochorowicza, związany z jego teorią zjawisk mediumicznych, Ochorowicz wyróżnił trzy rodzaje ideoplastii: bierną (wrażeń), czynną (ruchów) i materialną (troficzną). [przypis edytorski]

id est (łac.) — to jest. [przypis edytorski]

idiopatyczny (łac.) — o nieznanym pochodzeniu. [przypis edytorski]

idiosynkratyk — osoba odczuwająca idiosynkrazję, tj. awersję, silną niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (med.) — uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — nadwrażliwość, wstręt. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, antypatia wobec kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć, antypatia, nadwrażliwość, uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny, indywidualny sposób postrzegania, często wyrażający odmienność, ekscentryzm lub osobliwość; także: wstręt, niechęć do kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny, indywidualny sposób postrzegania i zachowania, często wyrażający odmienność, ekscentryzm lub osobliwość; także: wstręt, niechęć do kogoś; med.: indywidualna, wrodzona nadwrażliwość organizmu na określone związki chemiczne. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; tu: awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazyjny — związany z idiosynkrazją; idiosynkrazja (z gr.): szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

Idiota — powieść Fiodora Dostojewskiego, opublikowana w 1869 roku. [przypis edytorski]

I dlategoż o Aleksandrze macedońskim powiadają — Plutarch, Aleksander. [przypis edytorski]

i dni i nocy (starop.) — dziś: i dnie, i noce. [przypis edytorski]

I do (ang.) — tu: Tak, mówię. [przypis edytorski]

I do cepów jestem, i do cięcia — nadaję się i do młócenia zboża, i do pracy przy żniwach. [przypis edytorski]

idola maiora et minora (łac.) — idole większe i mniejsze. [przypis edytorski]

idola sua proiecta, Hamnon scilicet, Suentebuek, Vitelubbe, Radegast cum ceteris erexerunt (łac.) — porzuciwszy swoje bóstwa, to jest Hamnona, wznieśli inne, Suentebeka, Viteluba i Radegasta. [przypis edytorski]

Idol! Benedetta! — w oryg.: Benedetta Иль Idol mio: „Błogosławiona” lub „moje bóstwo”. [przypis edytorski]

idol — bożek; przedmiot kultu symbolizujący lub przedstawiający bóstwo. [przypis edytorski]

idol mio (wł.) — bóstwo moje. [przypis edytorski]

idolo, quod semel in anno collectis frugibus consueverunt confingere et pro deo colere, cui nomen curche imposuerunt de cetero non libabunt — idola, którego raz do roku na zakończenie żniw wiązali i go czcili, któremu nadawali imię „curche”, a innym [wtedy] nie ofiarowali. [przypis edytorski]

Idomenej a. Idomeneus (mit. gr.) — król Krety, wnuk Minosa, syn Deukaliona; uczestnik wojny trojańskiej (jako jeden z zalotników Heleny został związany obietnicą do wzięcia udziału w wyprawie), doradca Agamemnona, jeden z wojowników ukrytych we wnętrzu konia trojańskiego. Po zakończeniu wojny, kiedy wracał do domu, jego statki napotkały sztorm. Idomeneus przyrzekł Posejdonowi, że jeśli uda mu się dopłynąć do domu, złoży mu w ofierze pierwszą rzecz, jaką zobaczy. Kiedy wylądował na Krecie, jako pierwszego spotkał swojego syna i złożył go w ofierze bogu. Bogowie byli źli, że Idomeneus zabił własnego syna i zesłali na Kretę zarazę. Idomeneus został wygnany z Krety do Kalabrii w Italii. [przypis edytorski]

Idomenej a. Idomeneus — po powrocie spod Troi został wypędzony z ojczystej Krety. [przypis edytorski]

Idomenes — król Krety. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, pod Troją dowodził Kreteńczykami. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, władca Krety, wódz Kreteńczyków podczas wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]

I do not understand. I'm sorry (ang.) — przepraszam, nie rozumiem. [przypis edytorski]

I don't give a shit (ang.) — Gówno mnie to obchodzi. [przypis edytorski]

I don't know (ang.) — nie wiem. [przypis edytorski]

Idos, idos en paz, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie w pokoju, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

Idos, idos, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

Idte sotniki (z ukr.) — Idźcie sotnicy. [przypis edytorski]

iduć (białorus.) — idą. [przypis edytorski]

Idumejczycy — hellenistyczna nazwa ludu Edomitów, mieszkającego na płd. od M. Martwego, podbitego ok. 125 p.n.e. przez króla Judei Jana Hyrkana I; tu jako określenie mającej idumejskie pochodzenie dynastii herodiańskiej, założonej przez Heroda Wielkiego, który przy wsparciu Rzymian objął tron Judei, odsuwając od władzy dynastię machabejską. [przypis edytorski]

idumejskie ogiery — konie czystej krwi arabskiej. [przypis edytorski]

Idy — 13 lub 15 dzień miesiąca w starożytnym rzymskim kalendarzu. [przypis edytorski]

idylla — beztroskie i pogodne życie. [przypis edytorski]

idylla — beztroskie i pogodne życie; tu: wymysł. [przypis edytorski]

idylla — sielanka. [przypis edytorski]

„Idylle” Gessnera — ukazujące proste i szczęśliwe życie pasterzy i pasterek, wydane w 1756 i 1772 przez szwajcarskiego pisarza Salomona Gessnera (1730–1788); zyskały dużą popularność, były tłumaczone na wiele języków. [przypis edytorski]

idylliczny — pogodny, spokojny, upływający w atmosferze szczęścia. [przypis edytorski]

idylliczny — sielankowy, beztroski. [przypis edytorski]

idyllik — autor idylli, sielanki. [przypis edytorski]

Idy marca — w staroż. kalendarzu Idy to dzień przypadający w środku miesiąca; Idy marcowe stanowiły święto na cześć boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]

idy (z ukr.) — idź. [przypis edytorski]

Idźcie przeklęci (…) i aniołom jego — fragment Ewangelii Mateusza, w tłum. z Biblii Tysiąclecia: „Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!” (Mt 25:41). [przypis edytorski]

idźcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

idźcież (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: idźcie już, idźcie koniecznie itp. [przypis edytorski]

Idź, idź dokąd poszli tamci, w grób usypany w powietrzu — jednoczesne nawiązanie do Przesłania pana Cogito Zbigniewa Herberta i Fugi śmierci Paula Celana. [przypis edytorski]

idźwa (gw. forma) — idźmy. [przypis edytorski]

Idź w pokoju: wiara twoja zbawiła ciebie — Łk 7,49 (słowa Jezusa do grzesznicy, która oblewała łzami jego stopy i wycierała je własnymi włosami). [przypis edytorski]

idźże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: idź koniecznie. [przypis edytorski]

idźże, (…) skrobże — przykłady daw. konstrukcji z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że w wymowie gwarowej). [przypis edytorski]

idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, wymowa gw.: -ze). [przypis edytorski]