Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 161702 przypisów.

rówiennik (daw.) — rówieśnik. [przypis edytorski]

rówiennik (daw.) — rówieśnik, równy rangą itp. [przypis edytorski]

rówiennik — rówieśnik. [przypis edytorski]

rówienny — równoletni; rówieśnik. [przypis edytorski]

rówien (starop. forma) — równy; dorównujący. [przypis edytorski]

rówieśnych — tutaj w znaczeniu rówieśników. [przypis edytorski]

rów irygacyjny — rów nawadniający. [przypis edytorski]

równać — tu: porównywać (w walce). [przypis edytorski]

równać z czym (starop.) — dorównywać czemu. [przypis edytorski]

(…) równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? — w niektórych wydaniach po tej strofie pojawiała sie jeszcze jedna: Idee?… Ależ lat już minęły tysiące, / A idee są zawsze tylko ideami. / Modlitwa?… Lecz niewielu tylko jeszcze mami / Oko w trójkąt wprawione i na świat patrzące. [przypis edytorski]

równa — tu: taka sama. [przypis edytorski]

równe dodane do równego lub od niego odjęte daje w wyniku także równe — Kant ma tu niewątpliwie na myśli taki np. pewnik: 1. a=b, a + c=b + c; 2. a=b, a - c=b - c. Dlatego też użył w połączeniu zdań wyrazu oder, bo wystawiał sobie jeden przypadek lub też drugi. (Objaśnienie S. Dicksteina w liście do tłumacza). [przypis redakcyjny]

równej ilości — dziś popr.: w równej liczbie. [przypis edytorski]

równe pole — dziś Łazienki (przyp. aut.). [przypis edytorski]

równia (daw., geogr.) — tu: równina. [przypis edytorski]

równianką (daw.) — wiązanka kwiatów, bukiet. [przypis edytorski]

równianka (daw.) — bukiet, wiązanka, wianek. [przypis edytorski]

równianka (daw., gwar.) — wianek. [przypis edytorski]

równianka (daw.) — wianek; wiązanka, bukiet. [przypis edytorski]

równianka (gw.) — wianek; kwiaty splecione jeden za drugim w sznur. [przypis edytorski]

równianka na Zielne — wiązanka żniwna na święto Matki Boskiej Zielnej. [przypis edytorski]

równianka — tradycyjna wiązanka żniwna, spleciona ze zbóż, polnych kwiatów i ziół, przybrana kolorowymi wstążkami. [przypis edytorski]

równia (starop.) — równina, płaszczyzna; w równi: na równinie. [przypis edytorski]

równia (starop.) — równych. [przypis redakcyjny]

równie barbarzyńscy i nieokrzesani jak Francuzi, jak nasi ojcowie — obacz Stan potęgi wojskowej Rosji, prawdomówne dzieło generała sir Roberta Wilsona. [przypis autorski]

równie (daw.) — równiny. [przypis redakcyjny]

równie dobrze można by nazwać umową akt człowieka, który by drugiemu powiedział: „Oddaję ci całe swe mienie (…)” — akt nierozumny, a zatem nieważny. [przypis tłumacza]

równie jak w rodzinie proroka, córki mają prawo do dziedzictwa — z potomstwa Mahometa przeżyło tylko jedno dziecko, córka Fatima: z tego powodu muzułmanie uznają potomstwo w linii żeńskiej za uprawnionych dziedziców. [przypis edytorski]

równiejszy (starop.) — mniejszy. [przypis redakcyjny]

równiem — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: równie [jeste]m. [przypis edytorski]

Równie odległy od punktu (…) krąg ósmy otaczał dziewiąty — Dziewięć chórów anielskich otaczających swój punkt środkowy, Boga. [przypis redakcyjny]

równina Sennaar — gr. nazwa biblijnej krainy Szinear, znanej m.in. jako miejsce, gdzie wznoszono wieżę Babel; Szinear identyfikuje się z południową Mezopotamią. [przypis edytorski]

równina Smithfield — autor robi złośliwą aluzję do targowiska Smithfield pod Londynem, znanego z oszukańczych transakcji bydłem. [przypis redakcyjny]

równiny Molossy — Epir nad mo­rzem Jońskim. [przypis edytorski]

równiny Ostatniego Sądu — komentatorzy zgodnie stwierdzają, że miejsce to sugeruje, iż ma nastąpić koniec świata, poprzedzony Sądem Ostatecznym. [przypis redakcyjny]

równiny Piktawii — Poitou, kraina w zachodniej Francji, od nazwy staroż. galijskiego plemienia Piktawów. [przypis edytorski]

Równocześnie z hr. Juliuszem Tarnowskim poszli do powstania w 1863 r. z Tarnobrzega i okolicy… — w innych oddziałach powstańczych byli z Tarnobrzega: Antoni Gwizdalski, szewc, wysłużony wojskowy, i Antoni Hepel szewc (obaj polegli), a w wielu wsiach tutejszego powiatu żyją dotąd włościanie, uczestnicy powstania 1863 r., którzy szli do powstania najczęściej z flisu. [przypis autorski]

równocześnie z nim wychylił róg i prysnęli obaj na siebie winem — tracki zwyczaj picia między przyjaciółmi. [przypis tłumacza]

równość, „ona to jest boginią czasów naszych; spędza i spędzać będzie królów z ich tronów, bogów z ich świątyń…” — por. G. Le Bon, Les bases scientifiques d'une philosophie de l'histoire, Paris, Flammarion. [przypis autorski]

równy (starop.) — mały. [przypis edytorski]

równy (starop.) — mały; za równe pieniądze: za grosze. [przypis redakcyjny]

równy (starop.) — szczupły, niekosztowny. [przypis redakcyjny]

Rów ten polecił wykopać król celem obrony, kiedy się dowiedział, że Cyrus nadciąga — Cyrus był pewny, że król wyda mu bitwę nad tym rowem. Lecz król, być może zaniepokojony licznymi wypadkami dezercji, cofnął się bliżej ku Babilonowi i miał pewnie zamiar cofnąć się w głąb Persji właściwej, później jednak na nalegania Tyribazosa ruszył znowu naprzód ze swymi przeważającymi siłami, zdecydowawszy się podjąć walkę. [przypis tłumacza]

różą oboje — białą i czerwoną. [przypis redakcyjny]

róża jerychońska — roślina pochodząca z obszarów Jordani, należy do gatunku roślin pustynnych, inaczej zwana jest zmartwychwstanką. [przypis edytorski]

róża jerychońska — roślina pustynna. [przypis edytorski]

róża jerychońska — roślina pustynna, w czasie suszy zwijająca się w kulkę toczoną przez wiatr po pustyni. [przypis edytorski]

róża jerychońska — roślina pustynna ze wsch. części obszaru śródziemnomorskiego; w oryg.: woodbine, czyli wiciokrzew, zwany też suchodrzewem. [przypis edytorski]

róża jerychońska — zmartwychwstanka, roślina pustynna, która w czasie suszy zwija gałązki, tworząc kulkę, niekiedy odrywaną przez wiatr od podłoża i toczącą się po pustyni, zaś w czasie deszczu z powrotem rozwija gałązki. [przypis edytorski]

Różańcowa — tj. dzień święta Matki Boskiej Różańcowej, obchodzonego w Kościele katolickim 7 października. [przypis edytorski]

różaną — różaną wodę. [przypis redakcyjny]

różane palce zorzy — „różanopalca” to przydomek Eos, greckiej bogini jutrzenki, zorzy porannej. [przypis edytorski]

Różaniec — tu: modlitwa w Kościele katolickim. [przypis edytorski]

różaniec — tutaj: rodzaj nabożeństwa, zaprowadzonego przez św. Dominika. [przypis redakcyjny]

różanopalcy uśmiech — por. przydomek Eos, bogini zorzy porannej, w poematach Homera: „różanopalca Jutrzenka”. [przypis edytorski]

róża od Torunia — zabawa w kółku, osoba w środku była różą, w odpowiednim momencie piosenki dzieci zaczynały tańczyć, a róża wybierała kolejną osobę do kółka. [przypis edytorski]

róża sarońska — w symbolice biblijnej: piękny kwiat a. piękna kobieta; Saron (hebr. Szaron) — równina izraelska położona nad morzem Śródziemnym pomiędzy Karmelem a Jaffą, bardzo żyzna i bogata w wodę. [przypis edytorski]

róża — tu: pierścień wyrostków u nasady poroża jelenia. [przypis edytorski]

Róża z Tannenburgu — powieść dla młodzieży o tendencji umoralniającej, napisana również przez kanonika Schmida (w latach 1833–1866 pięć polskich wydań). [przypis redakcyjny]

różczka — gałązka. [przypis edytorski]

różdżka — chodzi tu o atrybut Merkurego (a wcześniej, w mit. gr., Hermesa): laskę oplecioną przez węże; także: kaduceusz, posoch. [przypis edytorski]

różdżka oliwy — gałązka oliwna. [przypis edytorski]

różdżka — tu: gałązka; białe ptaszę wzleci wysoko i poda różdżkę drużynie — nawiązanie do motywu biblijnej Arki Noego. Noe wypuścił z Arki gołębicę, która wróciła z gałązką w dziobie, co było znakiem, że wody potopu opadają. [przypis edytorski]

różdżka — zdrobniale: rózga. [przypis edytorski]

różdżkę tę oliwną — gałązkę oliwną nieśli błagalnicy. [przypis edytorski]

różdżki ułomić — ułamać gałązkę. [przypis edytorski]

różej, liliej (starop. formy) — dziś D.lm r.ż.: róż, lilii. [przypis edytorski]

Różewicz, Tadeusz (1921–2014) — poeta, dramaturg, w historii poezji polskiej zapisał się ascetycznymi wierszami zdającymi sprawę z doświadczenia II wojny światowej i Holokaustu, przedstawiciel teatru absurdu, często odwołujący się do rzeczywistości przedstawianej w prasie i do malarstwa awangardowego. [przypis edytorski]

różnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: różnymi. [przypis edytorski]

różnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: różnymi. [przypis edytorski]

różne rodzaje, czyli formy rządów — Russo odróżnia najściślej formę państwa od formy rządu. Za prawną uznaje tylko jedną formę państwa: państwo kierujące się prawami uchwalonymi bezpośrednio przez naród. Formy rządów natomiast ujmuje w trzy główne typy, które są dlań równouprawnione, a których wartość mierzy celowością ich w stosunku do zadań rządu i warunków danego społeczeństwa. [przypis tłumacza]

różnić (daw.) — tu: poróżnić, pokłócić. [przypis edytorski]

Różnica (…) jest ilościowa, a nie zasadnicza, jakościowa — Istotnie natomiast, i to w wysokim stopniu, różni się pod względem psychologicznym moment genialny od niegenialnego, także i u jednego i tego samego człowieka. [przypis autorski]

Różnica między obiadem a wieczerzą — Łk 14, 12. [przypis tłumacza]

Różnica pomiędzy jałowością pierwszego krzyżowania a bezpłodnością mieszańców międzygatunkowych — w oryginale autor używa tego samego terminu sterility na określenie dwu różnych cech: niemożności spłodzenia wspólnego potomstwa przez osobniki dwu różnych gatunków (sterility of first crosses, niepłodność, bezowocność krzyżowania) oraz trwałej niemożności spłodzenia jakiegokolwiek potomstwa, czyli bezpłodności, występującej u mieszańców międzygatunkowych (sterility of hybrids). [przypis edytorski]

Różnica pomiędzy zmysłem geometrycznym a zmysłem życiowym — W oryg. esprit de geométrie, esprit de finesse. Chodzi tu o przeciwstawienie przymiotów wielkiego uczonego, pracującego teoretycznie, a np. umysłu sędziego śledczego, dyplomaty, wodza, światowca, wreszcie ludzi operujących na żywym materiale. [przypis tłumacza]

różnicę między namiętnością a miłostką, pomiędzy duszą tkliwą a duszą prozaiczną — powiedzenie Leonory. [przypis autorski]

różnice między wydaniami — Wydanie Aleksandra Brücknera (1925) opiera się już zasadniczo na tekście niniejszego (tj. pierwszej jego edycji z 1922 r.). [przypis redakcyjny]

różnice poszczególnych wydań — Strowski, Montaigne, Paris 1906. [przypis tłumacza]

różniczka (mat.) — tradycyjna nazwa nieskończenie małej zmiany danej zmiennej; pojęcie w rachunku różniczkowym i całkowym. [przypis edytorski]