Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Wybór poezyj (nowy), nakł Gebethnera i Wolffa, Warszawa-Kraków 1906

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paweł Kozioł, Marta Niedziałkowska.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Paw - portret Zofii z Jakimowiczów Borucińskiej, Stabrowski, Kazimierz (1869-1929), domena publiczna.

Koniec wieku
Szacowany czas do końca: -
Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Koniec wieku

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Koniec wieku

Spis treści

    1. Głupota: 1
    2. Kondycja ludzka: 1
    3. Przekleństwo: 1
    4. Rozkosz: 1
    5. Samobójstwo: 1
    6. Walka: 1
    7. Wiedza: 1

    Kazimierz Przerwa-TetmajerKoniec wieku XIX

    1
    PrzekleństwoPrzekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy,
    złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze[1].
    Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może
    równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy?[2]
    5
    GłupotaWzgarda… Lecz tylko głupiec gardzi tym ciężarem
    którego wziąć na słabe nie zdoła ramiona,
    SamobójstwoRozpacz? … Więc za przykładem trzeba iść skorpiona,
    co się zabija, kiedy otoczą go żarem[3]?
    WalkaWalka?… Ale czyż mrówka rzucona na szyny
    10
    może walczyć z pociągiem, nadchodzącym w pędzie,
    Rezygnacja?… Czyż przez to mniej się cierpieć będzie,
    gdy się z poddaniem schyli pod nóż gilotyny[4]?
    WiedzaByt przyszły?… Gwiazd tajniki któż z ludzi ogląda,
    kto zliczy zgasłe słońca[5] i kres światu zgadnie?
    15
    RozkoszUżycie? … Ależ w duszy jest zawsze coś na dnie,
    co wśród użycia pragnie, wśród rozkoszy żąda.
    Kondycja ludzkaCóż więc jest? Co zostało nam, co wszystko wiemy,
    dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza?
    Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza
    20
    człowiecze z końca wieku? … Głowę zwiesił niemy.

    Przypisy

    [1]

    przestwór — rozległa przestrzeń, tu: niebo. [przypis edytorski]

    [2]

    (…) równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? — w niektórych wydaniach po tej strofie pojawiała sie jeszcze jedna: Idee?… Ależ lat już minęły tysiące, / A idee są zawsze tylko ideami. / Modlitwa?… Lecz niewielu tylko jeszcze mami / Oko w trójkąt wprawione i na świat patrzące. [przypis edytorski]

    [3]

    Więc za przykładem trzeba iść skorpiona,/ co się zabija, kiedy otoczą go żarem — mówi się, że skorpion, zaatakowany ogniem, nie mogąc znaleźć drogi ucieczki, sam w siebie wbija umieszczony w odwłoku kolec jadowy. W istocie jest to efekt przedśmiertnych drgawek. [przypis edytorski]

    [4]

    gilotyna — urządzenie do wykonywania egzekucji przez ścięcie; na szyję skazańca spadał w nim ciężki (ok 30-40kg) nóż o skośnym ostrzu, umieszczony na pionowych prowadnicach. [przypis edytorski]

    [5]

    słońca — tu: gwiazdy. [przypis edytorski]

    x

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    1,5% podatku - to nic nie kosztuje! Wpisz
    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Wolne Lektury to skarbnica mądrości otwarta na oścież. Tu wolno czytać wszystko. Tylko od was zależy, czy podejmiecie to wyzwanie. Tu już nic nie stoi na przeszkodzie. Wolność lektury, wolność wyboru, wolność wyobraźni – twoja wolność.

    Piotr Głowacki

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
    Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Jesteś pewien, że przeczytałeś już wszystkie pozycje, które znajdują się w naszej bibliotece? Pomóż nam sprawić, żeby nie zabrakło Ci nowych lektur. Wesprzyj Wolne Lektury! Kliknij i dorzuć się!

    Czy wiesz, że wystarczyłoby 1000 osób, udzielających nam regularnego wsparcia, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby Wolnych Lektur? Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.