Przypisy

za upamiętaniem (daw.) — po opamiętaniu się. [przypis edytorski]

za urzędem na polu Marsa goni — na Polu Marsowym, równinie poświęconej bogowi wojny Marsowi, poza tzw. murami serwiańskimi, otaczającymi dawniej Rzym, odbywały się m.in. zebrania ludowe komicjów centurialnych, wybierające urzędników. [przypis edytorski]

za usmirenje polskawo miatieża (ros.) — za stłumienie polskiego buntu; tytuł medalu nadawanego przez władze carskie m.in. urzędnikom, którzy w czasie powstania styczniowego odznaczyli się szczególną lojalnością. [przypis edytorski]

zausznica (daw.) — kolczyk, ozdoba noszona na uchu. [przypis edytorski]

zausznice — tu: kolczyki. [przypis edytorski]

zausznik (daw.) — powiernik potajemnie dostarczający informacji. [przypis edytorski]

zausznik — doradca. [przypis edytorski]

zausznik — powiernik, człowiek zaufany. [przypis edytorski]

zausznik — powiernik i osoba dostarczająca informacji. [przypis edytorski]

zausznik (przestarz.) — powiernik, donosiciel. [przypis edytorski]

zauważył w trawie kilka fiołków (…) „Będę miał kolację” — liście fiołka pachnącego (Viola odorata) są jadalne, nadają się do sałatek i zup wiosennych. [przypis edytorski]

zawada (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]

zawada — przeszkoda, przeciwność. [przypis edytorski]

zawada — przeszkoda. [przypis edytorski]

zawada (starop.) — przeszkoda; gdzie się jaka najduje zawada: gdzie się znajduje jakaś przeszkoda. [przypis edytorski]

zawada (starop.) — przeszkoda. [przypis edytorski]

zawadiacki — awanturniczy, wyzywający. [przypis edytorski]

zawakować (daw.) — o stanowisku pracy: zostać zwolnionym. [przypis edytorski]

zawakować — zostać opróżnionym; pozostać nieobsadzonym. [przypis edytorski]

zawała — prawdop. przeszkoda. [przypis edytorski]

zawalidroga — ktoś przeszkadzający innym. [przypis edytorski]

zawarcie (daw.) — zamknięcie. [przypis edytorski]

zawarcie (daw.) — zamknięcie; zawierać: zamykać. [przypis edytorski]

zawarła (starop. forma) — dziś: zamknęła. [przypis edytorski]

zawarła — zamknęła. [przypis edytorski]

zawarł (daw.) — zamknął. [przypis edytorski]

zawarować (daw.) — zagwarantować, zastrzec. [przypis edytorski]

zawarować (daw.) — zastrzec. [przypis edytorski]

zawarować — zastrzec; zapewnić coś komuś lub sobie. [przypis edytorski]

zawarto (starop.) — zamknięto. [przypis edytorski]

zawarty (daw., gw.) — zamknięty. [przypis edytorski]

zawarty (daw.) — tu: zamknięty. [przypis edytorski]

zawarty (daw.) — zamknięty. [przypis edytorski]

zawartymi — zamkniętymi. [przypis edytorski]

zawarty (starop.) — zamknięty. [przypis edytorski]

zawarty — zamknięty. [przypis edytorski]

zawczasuśmy ich ostrzegli — dziś: zawczasu ich ostrzegliśmy. [przypis edytorski]

za wcześnie na kruków — tj. zbyt wcześnie na rozszarpywanie tego, co pozostało po kimś; zamiast B. rzecz. nieosob.: „na kruki”, użyty B. rzecz. osobowego. [przypis edytorski]

za wcześnie […] Tymczasem autonomia — mowa o trybie odzyskiwania niepodległości przez Polskę w 1918 r. [przypis edytorski]

zawcześnie — wcześnie, w krótkim czasie. [przypis edytorski]

zawcześnie — zawczasu. [przypis edytorski]

za wczesną — przedwczesną, niewczesną, następującą w niewłaściwym czasie. [przypis edytorski]

zawczora (gw., daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]

zawczoraj (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]

zawczoraj — dziś: przedwczoraj. [przypis edytorski]

za wdaniem się — za wstawiennictwem; na skutek interwencji. [przypis edytorski]

za wdaniem się — za wstawiennictwem. [przypis edytorski]

zawdy a. zawżdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdy a. zawżdy (starop.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdyć — przysłówek zawdy (daw.: zawsze) z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

zawdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdy (gw., daw.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdy (gw.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdyk (gw.) — zawsze; tu: jednak. [przypis edytorski]

zawdy (przestarz.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdy (reg.) — zawsze. [przypis edytorski]

zawdziać (daw.) — nałożyć. [przypis edytorski]

zawdziać (daw.) — przywdziać, ubrać. [przypis edytorski]

zawdziany (daw.) — nałożony, naciągnięty. [przypis edytorski]

zawdziany (daw.) — założony, nałożony, naciągnięty (o ubraniu). [przypis edytorski]

Zawedem posła, ałe za borodu (ukr.) — Zaprowadzimy posła, ale za brodę. [przypis edytorski]

za wenecjanami — chodzi zapewne o rolety zwane weneckimi, układane w fałdy. [przypis edytorski]

zawiązać (starop.) — tu: streścić; zwięźle ująć w słowa. [przypis edytorski]

zawiązka — tu: opatrunek, bandaż. [przypis edytorski]

zawiadowanie — tu: dowodzenie. [przypis edytorski]

zawiasa (daw.) — zawias. [przypis edytorski]

zawiasa — dziś popr. w r.m.: zawias. [przypis edytorski]

zawiasa — dziś popr.: zawias (r. m.). [przypis edytorski]

zawiasa — dziś: zawias; na zepsutej zawiasie — dziś: na zepsutym zawiasie. [przypis edytorski]

zawiędłą — dziś popr. zwiędłą. [przypis edytorski]

zawiędły — dziś popr.: zwiędły. [przypis edytorski]

zawiędły — dziś: zwiędły. [przypis edytorski]

zawiędnąć — zwiędnąć. [przypis edytorski]

zawiedło (gw.) — zawiodło; od: zawodzić. [przypis edytorski]

zawiedujszcza (z ros.) — menadżerka. [przypis edytorski]

zawierać (daw., gw.) — zamykać. [przypis edytorski]

zawierać (daw.) — zamykać. [przypis edytorski]

zawierać (starop.) — tu: zamykać; 3.os. lp cz. teraźn. zawiera: zamyka. [przypis edytorski]

zawierać (starop.) — zamykać. [przypis edytorski]

zawierać (starop.) — zamykać; tu: siedzieć w zamknięciu. [przypis edytorski]

zawierać — tu: zamykać. [przypis edytorski]

zawierać — zamykać. [przypis edytorski]

zawieraią (starop.) — zamykają. [przypis edytorski]

zawiernie (starop.) — naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]

zawierzyć na kredę (daw.) — dać na kredyt. [przypis edytorski]

zawieść (daw., gw.) — tu: zacząć. [przypis edytorski]

zawieść (daw.) — zacząć coś. [przypis edytorski]

zawieść hulankę uśpieli (z ukr.) — zdążyli zorganizować rozruchy i rzezie. [przypis edytorski]

zawieść pieśń (daw.) — zanucić, zaintonować pieśń. [przypis edytorski]

zawieść taniec — tu: poprowadzić taniec. [przypis edytorski]

zawieść — tu: zaśpiewać; por. zawodzić. [przypis edytorski]

zawieść — zaprowadzić. [przypis edytorski]

zawieść — zaśpiewać; por. zawodzić. [przypis edytorski]

zawieszon — daw. skrócona forma przym.; inaczej: zawieszony. [przypis edytorski]

zawieszono (starop. forma) — daw. forma r.n.; dziś: zawieszone. [przypis edytorski]

zawiew — dziś popr.: powiew. [przypis edytorski]

zawinąć się — szybko się wziąć do pracy. [przypis edytorski]

zawiniony (starop.) — tu: zawinięty; obandażowany. [przypis edytorski]

zawiódłszy — forma staropolska (tu uwspółcześniona) tego imiesłowu nie miała ł przed końcówką i brzmiała: zawiódszy. [przypis edytorski]

zawionąć — zawiać. [przypis edytorski]