Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8198 przypisów.
zdolności charakteru jednego człowieka są zbyt ograniczone — „Unius praeterea viri facultas ingenii limitatior est”. Wykaz omyłek w Op. Posth. każe skreślić „ingenii”. Land (Over de uitgaven etc.) jest zdania, że ten wyraz nie mógł być wstawiony obcą ręką i że autor go może skreślił omyłkowo wraz z innym wyrazem. Poza tym odrzuca przekład Saisseta: „le cercle où s'étendent les facultés d'un seul homme” (zakres działania zdolności jednego człowieka), ponieważ nie chodzi o szczupłość zakresu, lecz o niemożliwość zjednania sobie wszystkich w danym zakresie; gdy bowiem powyżej była mowa o braku niezbędnych środków materialnych, tutaj jest mowa o braku dostatecznej znajomości ludzi i mądrości. W wydaniu Vloten-Landa ten wyraz jest wstawiony. Odrzucili go Baensch, który przekłada: „Leistungsfähigkeit”, i Appuhn, który przekłada: „facultés”. Gebhardt przypuszcza, że autor zamienił wyraz „ingenium”, który nie ma odpowiednika w Nag. Schr., na ogólniejszy: „facultas”, ponieważ przyjaźni nie pozyskuje się tylko umysłowymi środkami, i sądzi, że treścią tego zdania jest odmówienie monarchii zdolności sprowadzenia zgody niezbędnej w państwie. Zdaje się, że wszyscy wymienieni przesadzają wielkość trudności i oddalają się od prostej myśli autora, że dla zjednywania sobie masy ludzi nie wystarcza ani szczodrobliwość materialna, ani umysłowa pojedynczego człowieka. Autor chyba nie pozostawiłby wyrazu „zdolność” bez bliższego określenia, „Ingenium” może oznaczać umiejętność (znajomość ludzi i mądrość) traktowania ludzi, ale że chodzi o szczodrobliwość, należy rozumieć: „charakter dający dobra umysłowe”. [przypis redakcyjny]
zdolności ideoplastyczne — w parapsychologii: zdolności medium do wytwarzania fantomów. [przypis edytorski]
zdolnym jeszcze do rządzenia nie mniemał — nie uważał za zdolnego do rządzenia; w oryg. „non videbat puerum Meschonem ad regnandum idoneum”. Mieszko II Lambert, ur. w 990 r. miał już wówczas 28 lat. [przypis edytorski]
zdolnym — tu: zdolny jestem. [przypis edytorski]
zdolny — stosowny, odpowiedni. [przypis redakcyjny]
zdolny — w oryginale niem. tüchtig, tj. raczej: dobry, dzielny. [przypis edytorski]
zdolny — w oryginale niem.: tüchtig, tj. raczej: sumienny, porządny, solidny. [przypis edytorski]
Z domu — tzn. z domu Pyrgopolinicesa (zob. wyżej, w. 335). [przypis tłumacza]
z domy — dziś popr. forma N.lm: domami. [przypis edytorski]
zdorowo rebiata (ros.) — jak się macie, dzieci. [przypis edytorski]
z drabinami — κλίμακας. [przypis tłumacza]
zdradą (starop.) — dziś popr. B.lp r.ż: zdradę. [przypis edytorski]
zdradliwiem odstąpił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zdradliwie odstąpiłem. [przypis edytorski]
zdradnie (daw.) — zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś popr. zdradliwie. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś popr.: zdradliwie, zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś: zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — zdradliwie. [przypis edytorski]
zdradnie — zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnik przekręconego znaczenia — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως. Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotelesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
zdradny (daw.) — dziś: zdradziecki. [przypis edytorski]
zdradny (daw. forma) — zdradziecki. [przypis edytorski]
zdradny (daw.) — zdradziecki. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zdradny — dziś popr.: zdradliwy. [przypis edytorski]
zdradny — dziś: zdradziecki. [przypis edytorski]
zdrady* — tu: zawodu. [przypis redakcyjny]
zdrady wykonawca Epej — Epeius, wybitny cieśla, budowniczy konia trojańskiego. [przypis edytorski]
zdradzić — tu: opuścić. [przypis edytorski]
zdradziestw (daw.) — zdrad. W wydaniu z 1816 r.: zdradziejstw. [przypis edytorski]
zdradzony — w oryg. niem. verraten, tu raczej: wydany (policji). [przypis edytorski]
zdrajca — tu: łotr, złoczyńca. [przypis edytorski]
zdrajce — dziś popr. forma M. lm: zdrajcy. [przypis edytorski]
zdrajców, co uwięzili Garibaldiego — w 1862 Garibaldi wyruszył z 2000 ochotników na Rzym, żeby zdobyć jedyny, prócz Wenecji, region, którego brakowało do zjednoczenia całości Włoch. Król Włoch, Wiktor Emanuel II, obawiając się politycznych konsekwencji starcia z garnizonem francuskim strzegącym Państwa Papieskiego, zakazał podobnych działań: pod Aspromonte drogę oddziałowi Garibaldiego zastąpiła dywizja wojsk rządowych. Rannego podczas strzelaniny Garibaldiego przetransportowano do twierdzy, gdzie leczył się, pozostając pod strażą jako więzień. [przypis edytorski]
Zdrajco (…) Maranie brzydki! — wyraz marrano, pochodzenia hiszpańskiego, oznaczał pierwotnie Maura, który pozornie przyjął wiarę chrześcijańską; przeszedłszy do języka włoskiego, stał się, podobnie jak u nas cygan, imieniem pospolitym, przybierając znaczenie: „wiarołomca” lub „zdrajca”. Tłumacz uważał go tu jednak, jak się zdaje, za imię własne i pozostawił w brzmieniu oryginału; podobnie: XII 45, w. 3. [przypis redakcyjny]
Zdrajco! z twardej Taurów wygryzłeś się skały, A Hitrzańskie tygrzyce pierś ci podawały!… — fragment Eneidy, rzymskiej epopei narodowej autorstwa Wergiliusza, stanowiącej opis wędrówki Eneasza od wyjścia z Troi do osiedlenia się w Lacjum w Italii. [przypis edytorski]
zdrajczyna (daw. forma) — zdrajczyni. [przypis redakcyjny]
zdrapać (daw.) — [tu:] posiekać. [przypis redakcyjny]
zdrapana gunia — obszarpana derka. [przypis redakcyjny]
zdrastie — dzień dobry (formuła powitania). [przypis edytorski]
zdrastie (zniekszt. ros.) — dzień dobry. [przypis edytorski]
zdrawia żełajem Waszemu Wysokorodiju (ros.) — życzymy zdrowia Waszej Wielmożności. [przypis edytorski]
zdraźniona — dziś raczej: zdrażniona, podrażniona. [przypis edytorski]
zdrechnął się (gw.) — przeszedł go dreszcz. [przypis edytorski]
zdrenować — (o glebie) wysuszyć, odprowadzając nadmiar wody. [przypis edytorski]
zdreptać — przejść, przemierzyć pieszo. [przypis edytorski]
zdrój Kastalii — źródło Kastalia, przynoszące natchnienia poetom, znajdowało się w bliskości. [przypis redakcyjny]
zdrój letejski — w mit. gr. Lete to rzeka zapomnienia w podziemnej krainie zmarłych: łyk jej wody miał przynosić duszom utratę pamięci o przeżytym życiu. [przypis edytorski]
zdrój — miejsce w ziemi, z którego wytryskuje woda; źródło. [przypis redakcyjny]
„Zdrój” — pierwsze pismo polskie związane z ekspresjonizmem, wydawane przez literata i malarza, Jerzego Hulewicza (1889–1940) w Poznaniu w latach 1917–1920 przy współudziale Przybyszewskiego. [przypis edytorski]
zdrój (poet.) — źródło. [przypis edytorski]
zdrój — źródło. [przypis edytorski]
zdrój — źródło; zdroja: daw. forma D.lp, dziś: zdroju. [przypis edytorski]
zdrów (daw.) — zdrowy. [przypis edytorski]
z drogą Annibala przez Alpy — w 218 r. p.n.e. wódz kartagiński Hannibal odbył pochód z płd. Francji do Italii; opis tego marszu zawiera m.in. dzieło Liwiusza. [przypis edytorski]
z drogimi szaty (daw. forma) — dziś: (…) szatami. [przypis edytorski]
z drogi na prawo — bardzo dokładne określenie. Dziś pielgrzym skręca od wioski Meżdel-esz-Szems, dążąc z Banias przez Kafr Hauwar do Damaszku. [przypis tłumacza]
z drogi nie uczynić (daw.) — nie zboczyć z prawej drogi, nie wykroczyć, nic złego nie zrobić. [przypis redakcyjny]
zdroi — zdrojów. [przypis edytorski]
zdroja — D. lp od wyrazu: zdrój; dziś popr.: zdroju. [przypis edytorski]
zdroja — dziś popr. D.lp: zdroju. [przypis edytorski]
zdrojem niepomnym — powodującym zapomnienie; dusze przewożone przez Charona po wypiciu wody z rzeki Lete zapominały o tym, co zrobiły, widziały i słyszały przedtem. [przypis redakcyjny]
zdrową głowę pod ewangelię położy — będąc zdrowym, zdecydować się na śmierć, czy choćby zaryzykować życie. [przypis edytorski]
zdrową plebejuszowską naturę (…) naturę arystokratyczną, delikatną (…) — [Komentarz autora z Uwag.] Tu mamy komunał w jednej z jego bardziej typowych wariacji. Wariacji tych istnieje mnóstwo, na podstawie ich konstruuje się „problemy” i „kwestie”. Można by to wykazać np. na Sprawie Dołęgi Weyssenhoffa. Dla mnie kwestia arystokracji, demokracji itp. nie istnieje, póki jest powleczona warstwą innej kwestii, mianowicie kwestii blagowania o kwestiach, która uniemożliwia czystość rachunku. Tak samo rzecz się ma z „kwestiami” rasowości, dekadentyzmu, płci itd. [przypis autorski]
Zdrowaś — jedna z modlitw w kościele katolickim, zaczynająca się od słów „Zdrowaś Mario, łaskiś pełna”; tu: czas potrzebny na odmówienie tej modlitwy. [przypis edytorski]
Zdrowaś — w spisie treści wiersz figuruje pod tytułem ave. [przypis edytorski]
zdrowie Aleksandra — Branickiego. [przypis redakcyjny]
zdrowie jego — pana de Mora. [przypis tłumacza]
Zdrowie nasze w ręku waszych — Rdz 47, 25, ze zmianą lp adresata na lm. [przypis edytorski]
Zdrowie Prezesa — on nas powiedzie drogą honoru — „Lokajstwo” wycisnęło piętno zawodowe na członkach klubu. Posługują się oni frazeologią dawnych panów, przeciw którym występują (tytuł Prezesa, „droga honoru”); oburza się na to nieco dalej hr. Henryk. [przypis redakcyjny]
Zdrowie rad mam od ciebie — z przyjemnością przyjmuję twój toast za zdrowie. [przypis redakcyjny]
zdrowie (starop.) — tu: życie. [przypis edytorski]
zdrowie (starop.) — życie. [przypis redakcyjny]
zdrowie — tu: życie; nad zdrowie kocha: kocha nad życie. [przypis edytorski]
zdrowie — [tu:] życie. [przypis redakcyjny]
zdrowi — uzdrawia. [przypis redakcyjny]
zdrowobym ją nazad beł wprowadził (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w trybie przypuszczającym daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zdrowo wyprowadziłbym ją nazad wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]
zdrowszy (starop. forma) — dziś M.lm: zdrowsi. [przypis edytorski]
zdrowymi, prześlicznymi kroki — daw. składnia; dziś popr. forma N.lm: (…) krokami. [przypis edytorski]
zdrowymi przykłady — daw. forma N.lm; dziś: zdrowymi przykładami. [przypis edytorski]
Zdrowym można się czuć (…), ale nie można nigdy wiedzieć, że się jest zdrowym (…) — ten ustęp, także nie całkiem jasno sformułowany, interpretuję tak: ponieważ poczucie zdrowia nie musi świadczyć o rzeczywistym, naprawdę zażywanym zdrowiu, przeto długie życie może świadczyć tylko o zażytym, tj. naprawdę posiadanym zdrowiu. Dietetyka więc zajmuje się tylko tym zdrowiem, a zarazem kwestią przedłużenia życia. Natomiast kwestią uczuć miłych, związanych z (omylnym) poczuciem zdrowia, a zarazem kwestią potęgowania tych miłych uczuć, a więc sprawą używania życia, się nie zajmuje. [przypis tłumacza]
zdrowy rozsądek — „zdrowy rozsądek” oznacza u Greków także panowanie nad sobą, skromność, moralność, słowem wysoką kulturę moralno-umysłową. [przypis tłumacza]
zdrowy — tu: pomyślny. [przypis edytorski]
zdrożność — coś, co wykracza poza nakazy obyczajowe. [przypis edytorski]
zdrożność — wykroczenie przeciw właściwym obyczajom. [przypis edytorski]
zdrożnoście (daw.) — dziś popr.: zdrożności, rzeczy zdrożne, naganne. [przypis edytorski]
zdrożny — nieprawidłowy, niemoralny. [przypis edytorski]
zdrożny — o czynach, myślach itp.: naganny, gdyż przekracza pewien zakaz obyczajowy. [przypis edytorski]
zdrożny — stanowiący wykroczenie przeciw właściwym obyczajom, naganny. [przypis edytorski]
zdrożonym się (…) poczuł i (…) roztęsknionym — dziś raczej: zdrożony się (…) poczuł i (…) roztęskniony. [przypis edytorski]
zdrożony — zmęczony wędrówką. [przypis edytorski]
zdrożyć (daw.) — zboczyć z drogi. [przypis edytorski]
zdrożyć się (daw.) — zmęczyć się. [przypis edytorski]
zdrożyć się — zmęczyć się drogą. [przypis edytorski]
z drugą (…) stronę (daw.) — dziś: z drugiej strony. [przypis edytorski]
z drugich — tu: z innych. [przypis edytorski]
Z drugiego wiatru, co od Szwabów wieje — W oryginale: del secondo Vento di Soave genero il terzo. Dante każdego z trzech panujących Hohensztaufów symbolicznie nazywa wiatrem (il vento), który wiejąc od Szwabów, przynosił burze, jakie zawsze zachmurzały i kłóciły spokój Włoch, jego ojczyzny. [przypis redakcyjny]
z druku wyszła Maria między połową lipca a 9 sierpnia 1825 r. — „Kurier Warszawski” z dnia 7 lipca 1825 r. donosi, że wkrótce wyjdzie, a w dniu 9 sierpnia, że już wyszła. [przypis redakcyjny]
zdrużyć się — stowarzyszyć się; zaprzyjaźnić się. [przypis redakcyjny]
zdryfowałeś — zboczyłeś. [przypis autorski]
z drżeniem widoku końca muszą czekać — inwersja: z drżeniem muszą czekać końca widoku. [przypis edytorski]
