Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 449 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4795 przypisów.

Γαίῃ μὲν γὰρ γαῖαν ὀπώπαμεν, ὕδατι δ’ ὕδωρ… (gr.) — Ziemią widzimy ziemię, wodą wodę,/ Powietrzem boskie powietrze, ogniem niszczący ogień,/ Miłość miłością, nienawiść występną nienawiścią (Empedokles, cytowany przez Arystotelesa w dziele O duszy). [przypis edytorski]

γάλα (gr.) — czytaj: gala. [przypis edytorski]

γεννᾶν (gr.) — stworzyć, urodzić. [przypis edytorski]

γνώσις χατ' έξοχήν (gr.) — doskonała wiedza. [przypis redakcyjny]

γνώθι σεαυτόν (gr.) — gnoti seauton! poznaj samego siebie. [przypis autorski]

γνῶθι σεαυτόν (gr.) — poznaj samego siebie. [przypis edytorski]

γνωθι σεαυτον — „Znaj siebie samego”. [przypis tłumacza]

гонорность (ros.) — dosł. poczucie honoru, honorowość; w kulturze rosyjskiej postawa kojarzona z przesadną drażliwością, podkreślaniem swojej odrębności itp. [przypis edytorski]

gąbka — zdr. od: gęba; buzia. [przypis edytorski]

gądek — śpiewak, grajek; od „gędźba”: muzyka. [przypis edytorski]

gánytaj de t'akúuonIliada XX 405, ale wiersz ten brzmi nieco inaczej. [przypis tłumacza]

gąść (1. os. lp. gędę) (daw.) — śpiewać a. grać. [przypis redakcyjny]

Gąsienicowe Stawy — grupa jezior w Dolinie Gąsienicowej, położonej w w polskich Tatrach. [przypis edytorski]

gąsieniczniki (biol.) — nadrodzina owadów błonkoskrzydłych, których larwy pasożytują innych owadach. [przypis edytorski]

gąsior (daw.) — dyby, więzienie. [przypis redakcyjny]

gąsior — duże naczynie na wino a. piwo. [przypis edytorski]

gąsior — duży, szklany baniak służący m.in. do wyrobu wina w domowych warunkach. [przypis edytorski]

gąsiorek (daw.) — dzban. [przypis redakcyjny]

gąsiorek — pękate naczynie z wąską szyjką. [przypis edytorski]

gąsior — kłoda, w którą wsadzano winnego. [przypis redakcyjny]

Gąsiorowski, Krzysztof (1935–2012) — poeta, eseista i krytyk literacki, związany z Orientacją Poetycką Hybrydy. [przypis edytorski]

gąsior — rodzaj dachówki do krycia kalenic i naroży. [przypis edytorski]

gąsiory — tu: rodzaj półokrągłej dachówki układanej na kalenice (tj. grzbiety) i naroża dachu (w tym wypadku daszku okrywającego mur). [przypis edytorski]

Gąska, bardziej znany jako Stańczyk, sławny błazen. [przypis redakcyjny]

gąska — tu: część tratwy; kilkanaście związanych ze sobą bali. [przypis edytorski]

gąska — tu: młoda dziewczyna, zwł. ze wsi. [przypis edytorski]

gąszcza — dziś popr. forma lp męska: gąszcz a. lm gąszcze. [przypis edytorski]

Gąszcz kominów (…) musiałem się po części domyślać — fragment skreślony. [przypis tłumacza]

gązwa — część cepa, rzemienny element łączący bijak z dzierżakiem. [przypis edytorski]

Gabaa – Γαβαά(N), Γαβά (D), p. II, XVIII, 1, uwaga. [przypis tłumacza]

gabać — nagabywać, zaczepiać. [przypis redakcyjny]

Gaba — Γάβαν, p. dalej III, III, 1, dziś wieś Dżeba, między Kajfą i Cezareą. [przypis tłumacza]

gabaj — administrator synagogi; początkowo zajmował się głównie zbieraniem darowizn i rozdzielaniem ich między biednych. [przypis edytorski]

gabaj — urzędnik gminny, starosta bóżnicy, administrator. [przypis tłumacza]

Gabala — Γάβαλα, w klinach: gu-ub-li, dziś Dżebeil, miejsce dawnego kultu Adonisa. [przypis tłumacza]

Gabanatorre di Gaibana, warowna wieża na prawym brzegu odnogi Padu „Po di Pomaro”. [przypis redakcyjny]

Gabao — Γαβαὼ, dziś el-Dzîb, wieś w kierunku północno-wschodnim od Jerozolimy. [przypis tłumacza]

Gabara — Γάβαραa (N), Γάμαλα (D), dziś Kûbarah. [przypis tłumacza]

gabardyna — wełniana lub bawełniana tkanina w skośne prążki. [przypis edytorski]

gabar (z fr. gabarre) — daw. też gabarra; odkryty statek a. barka rzeczna. [przypis edytorski]

Gabat-Saul — Γαβὰθ Σαοὺλ, prawdopodobnie to samo, co Γαβαθὰ, Γεβαθὰ, Γαβὰθη w Starożytnościach, „ojczyzna” (miasto ojczyste) Saula. dzisiejsza wieś Dżeba; גִּבְעַ֥ת שָׁאֽוּל (1 Sm 15, 34). [przypis tłumacza]

Gabii — miasto w Lacjum, między Rzymem a Preneste. [przypis edytorski]

gabinetowe uciechy i tryumfy — mowa o gabinetach, tj. dyskretnie urządzonych salkach w restauracjach, gdzie panowie odbywali schadzki z kobietami, które uwodzili lub opłacali (obyczaj rozpowszechniony w XIX w. w całej Europie). [przypis edytorski]

gabinet — pokój męski do przyjmowania gości. [przypis redakcyjny]

gabinety — tu: zbiory naukowe. [przypis redakcyjny]

Gabinius, właśc. Aulus Gabinius (I w. p.n.e.) — polityk i dowódca rzymski, zaufany stronnik Pompejusza; konsul (58 p.n.e.), następnie namiestnik prowincji Syrii (57–55 p.n.e.). [przypis edytorski]

gabne (gw.) — gabnę, ujmę. [przypis redakcyjny]

Gaboriau, Émile (1832–1873) — francuski pisarz i dziennikarz, pionier literatury kryminalnej, autor kilku powieści o detektywie policyjnym imieniem Monsieur Lecoq, wydanych w latach 1867–1871. [przypis edytorski]

Gaboriau, Émile (1832–1873) — fr. powieściopisarz i dziennikarz, pionier literatury kryminalnej; jego pierwszą powieścią detektywistyczną była książka L'Affaire Lerouge, w której wprowadził postać młodego policjanta nazwiskiem Lecoq; Monsieur Lecoq powracał w kolejnych powieściach Gaboriau. [przypis edytorski]

Gaborów — forma posesywna; w zdaniu mowa o oporze Gabora Bethlena. [przypis edytorski]

Gabriela Zapolska (1857–1921) — właśc. Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z domu Korwin-Piotrowska; pisarka, publicystka, także aktorka; znana z komedii krytykujących mieszczańską obłudę, np. Moralność Pani Dulskiej oraz Ich Czworo. [przypis edytorski]

Gabriel — jeden z aniołów w tradycji chrześcijańskiej, judaistycznej i islamskiej, archanioł. [przypis edytorski]

Gabriella — literacki pseudonim N. Żmichowskiej. [przypis redakcyjny]

Gabriel Mastai — bratanek Piusa IX. [przypis redakcyjny]

Gabriel Metsu (1629–1667) — malarz holenderski. [przypis edytorski]

Gabriel Vasquez (1551–1604) — również teolog. [przypis tłumacza]

Gabryna — zbrodniarka, żona Argeusza, potem Filandra. [przypis redakcyjny]

gać (gw.) — materiał służący do okładania ścian domu. [przypis edytorski]

gach (daw., gw.) — kochanek [przypis edytorski]

gach (daw., gw.) — kochanek. [przypis edytorski]

gach (daw.) — zalotnik; dziś pogard.: kochanek. [przypis edytorski]

gach (daw.) — zalotnik; dziś pogardl.: kochanek, uwodziciel. [przypis edytorski]

gach — kochanek. [przypis edytorski]

gach — kochanek; według legendy wspomnianej w oryginale chodziło tu o Jeana Buridana, filozofa scholastycznego (ok. 1300–po 1358), uratowanego ponoć przez ucznia. [przypis edytorski]

gachostwo — tu: wdawanie się w miłostki; od gach (daw.): kochanek. [przypis edytorski]

gach (pogard.) — kochanek, zwłaszcza mężatki. [przypis edytorski]

gach (starop., gw.) — kochanek. [przypis edytorski]

gachy — zalotnicy, kochankowie. [przypis redakcyjny]

Gacki, Stefan Kordian (1901–1984) — poeta, krytyk literacki, w młodości związany z futuryzmem, po wojnie na emigracji. [przypis edytorski]

gadają o tych jakobińskich artykułach: to nas niepokoi i przeszkadza nam w czynieniu dobrego — Historyczne. [przypis autorski]

gadajcieże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: gadajcie koniecznie. [przypis edytorski]

gadajże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: gadaj koniecznie, gadaj nareszcie. [przypis edytorski]

Gada — miasto w Hiszpanii (dziś Kadyks). [przypis redakcyjny]

gadanie pocieszających państwo, że Filip nie jest jeszcze tak potężny, jak byli wtedy Lacedemończycy — i u Demostenesa czytamy takie pocieszenie. [przypis tłumacza]

Gadara, AmatusGadara: Γάδαρα, dziś Mukês (nazwa zachowała się w arabskich słowach Dżadur Mukes, Dżadar); Amatus: Ἀμαθοῦς, dziś Amateli. [przypis tłumacza]

Gadara, Amatus — Graetz sądzi, że powinno być: Gazara i Ammaus (G. d. J. III 169, uw. 2). [przypis tłumacza]

Gadara — Γαδάροις (N), Γαδαρίς (D). [przypis tłumacza]

Gadarę — Γαδάρων (N), Γαδαρέων (D). Tak w tekstach. Krytyka mniema, opierając się na topograficznym rozejrzeniu się w pochodzie Wespazjana, że pewnie chodzi tu o Gabarę, dzisiejsze Kûbarah. [przypis tłumacza]

Gadarę (…) stolicę Perei — Graetz (Geschichte der Juden, 516, uwaga 3) sądzi, że chodzi o miasto Ἰάζαρα, które mogło być wtedy stolicą Perei, gdy tymczasem Gadara należała do Dekapolis. [przypis tłumacza]

Gadatas — Asyryjczyk, namiestnik okolicy niedaleko Babilonu, zhańbiony i okaleczony przez króla, staje się sprzymierzeńcem Cyrusa. Z jego i Gobryasa rąk padnie niebawem młody król asyryjski (stary król zginął w pierwszej walce Cyrusa z Asyryjczykami, przed zajęciem Sardes i walką z Krezusem). [przypis tłumacza]

Gada, Turka (…) Żurdina — znaczy to: „Mów, Turku, kto on jest? Anababtysta? — Nie. — Zwinglista? (wyznawca sekty protestanckiej Zwingli'ego) — Nie. — Koffita (chrześcijanie egipscy z sekty jakobitów?) — Nie. — Hussyta, morysta (Maur), Fronista (sekta kontemplacyjna)? — Nie, nie, nie. — Czy poganin? — Nie. — Luteranin? — Nie. — Purytanin? — Nie. — Bramina (bramin)? — Moffina, Zuryna (prawdopodobnie wymyślone)? — Nie, nie, nie. — Mahometanin? — Hi valla (po arabsku: „Tak, na Boga”). Jak się nazywa? — Jourdain, Jourdain. [przypis tłumacza]

gad (daw.) — tu: małe zwierzęta, robactwo bądź szkodniki. [przypis edytorski]

Gadeira — Γάδειρα, w Hiszpanii (Hispania Batica), dziś Kadyks. [przypis tłumacza]

gadki pokryte (starop.) — zagadki. [przypis redakcyjny]

gad Lerny — hydra lernejska o wielu głowach, zabita przez Herkulesa. [przypis edytorski]

Gad — siódmy syn Jakuba i Zilpy, która była niewolnicą Lei (Rdz 46,8–16). [przypis edytorski]

gad — tu: zwierzę; potwór. [przypis edytorski]

gadu (daw. forma) — dziś: gada. [przypis edytorski]