Przypisy

pilny — tu: staranny. [przypis edytorski]

pilon — dziś popr.: pylon (gr.: brama), monumentalna brama wejściowa świątyni egip., złożona z pary wież o prostokątnej podstawie, zwężających się ku górze, połączonych niższą częścią obramowującą wejście. [przypis edytorski]

pilot — tu: osoba zajmująca się zawodowo przeprowadzaniem statków przez niebezpieczne miejsca, znająca lokalne warunki i doradzająca kapitanowi statku podczas nawigacji i manewrów w porcie. [przypis edytorski]

Pilowi — Peelowi; Peel, Robert (1788–1850): polityk, premier Wielkiej Brytanii w latach 1834–1835 oraz 1841–1846. [przypis edytorski]

pilśń — mocno zbity materiał wełniany. [przypis edytorski]

pilśnianki (starop.) — buty filcowe (z pilśni). [przypis edytorski]

pilśniany — dziś popr.: pilśniowy. [przypis edytorski]

pilśniowy — wykonany z gęstego, zbitego materiału produkowanego z włókien wełny. [przypis edytorski]

pilśniowy — zrobiony z pilśni: gęstego, zbitego materiału otrzymywanego z wełny lub sierści króliczej, zajęczej itp. [przypis edytorski]

Pilwite (mit. litew.) — bóstwo dostatku, bogactwa. [przypis edytorski]

pilyj — trump.: pilyje. [przypis edytorski]

pilzner — gatunek jasnego piwa produkowany w Pilznie. [przypis edytorski]

pilzner — gatunek jasnego piwa produkowany w Pilznie, w zach. Czechach. [przypis edytorski]

pilzner — gatunek jasnego piwa. [przypis edytorski]

Pilzno — polskie miasto w woj. podkarpackim, w powiecie dębickim. [przypis edytorski]

Pimander, właśc. Pojmander (z gr. Ποιμάνδρης) — dosł.: pasterz mężów, przewodnik; nie jest to tytuł księgi, lecz imię boga w pismach hermetycznych; występuje w Corpus Hermeticum, gdzie Pojmander określany jest jako „umysł suwerenny” (gr. ὁτῆςαὐ θεντίαςνοῦς), rozum Absolutu. [przypis edytorski]

Pimat — Per-Medżet (gr. Oksyrynchos), stolica 19, nomu Górnego Egiptu. Położona ok. 70 km na południowy wschód od Henen-Nesut (Herakleopolis). [przypis edytorski]

Pimichin — niewielka rzeka dorzeczu Orinoko. [przypis edytorski]

pimy — rodzaj obuwia zimowego. [przypis edytorski]

pińczowscy margrabiowie — tytuł margrabiów otrzymali od papieża w 1605 r. Myszkowscy, a następnie dziedzicznie przeszedł on na Wielopolskich. [przypis edytorski]

Pińsk — miasto położone u ujścia rzeki Piny do Prypeci, w płd.-zach. części dzisiejszej Białorusi; od 1241 r. było stolicą diecezji prawosławnej. [przypis edytorski]

pinaculum (łac.) — szczyt. [przypis edytorski]

pinakoteka (z gr.) — galeria obrazów. [przypis edytorski]

pina — prie audeklo ar drabužio krašto prisiuvamas mezginys. [przypis edytorski]

pinassa — mniejsza łódź będąca na wyposażeniu statku i służąca jego komunikacji z lądem. [przypis edytorski]

pince-nez (fr.) — binokle; okulary, które utrzymują się na nosie za pomocą elementu sprężynującego lub przytrzymywane ręką za pionowy uchwyt. [przypis edytorski]

pince-nez (fr.) — daw. eleganckie okulary mocowane na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]

pince-nez (fr.) — okulary damskie osadzone na rączce i przykładane do oczu. [przypis edytorski]

pince-nez (fr.) — okulary, których oba szkła złączone są razem elastycznym drucikiem, działającym jak sprężyna, dzięki czemu mogą również utrzymać się na nosie. [przypis edytorski]

pince-nez — rodzaj okularów mocowanych bezpośrednio na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]

pince-nez (z fr.) — rodzaj okularów bez uchwytów, utrzymujących się na nosie dzięki sprężynującemu elementowi. [przypis edytorski]

pince-nez (z fr.; wym.: pęsne) — binokle; okulary, które utrzymują się na nosie za pomocą elementu sprężynującego lub przytrzymywane ręką za pionowy uchwyt. [przypis edytorski]

pince sans rire (fr.) — szyderczy; ścichapęk. [przypis edytorski]

pinceta a. pęseta — szczypce służące do chwytania drobnych przedmiotów. [przypis edytorski]

pincetem — dziś popr. r.m.: pincetą. [przypis edytorski]

Pinchas — arcykapłan, prorok, syn Eleazara, wnuk Aarona. Midrasz odwołuje się do Pinchasa znanego kulturze żydowskiej z przysłowia: „Postępować jak Zimri, a prosić o nagrody, jak Pinchas” (Lb 25,7-14). [przypis edytorski]

Pinchas — arcykapłan, prorok, syn Eleazara, wnuk Aarona. [przypis edytorski]

Pinchas — syn Helego, brat Chofniego; podczas składania ofiar Jahwe bracia zawłaszczali sobie mięso, cudzołożyli również z kobietami służącymi przy Namiocie Spotkania. Za karę bracia mieli umrzeć tego samego dnia. Chofni i Pinchas zabrali Arkę Przymierza na bitwę z Filistynami. Bitwa zakończyła się dotkliwą klęską Izraelitów. Arka została przechwycona, a obaj bracia zginęli. [przypis edytorski]

Pinchin Lane — fikcyjna ulica w Londynie; kiedy w 1889 na Pinchin Street znaleziono okaleczone zwłoki kobiety, zbrodnię tę przypisywano seryjnemu mordercy Kubie Rozpruwaczowi, który grasował rok wcześniej. [przypis edytorski]

Pincio — historyczne wzgórze rzymskie. [przypis edytorski]

Pincio — wzgórze w Rzymie, nienależące do siedmiu głównych wzgórz, położone na północ od Kwirynału. [przypis edytorski]

pinczer — rasa małego psa. [przypis edytorski]

Pindara (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk. [przypis edytorski]

Pindar (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk greckich. [przypis edytorski]

Pindar (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk greckich. [przypis edytorski]

Pindar (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk. [przypis edytorski]

Pindar (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk w Olimpii. [przypis edytorski]

Pindar (ok.522/518–443/438 p.n.e.) — grecki poeta, twórca liryki chóralnej. [przypis edytorski]

Pindar — ur. między 522 a 518 p.n.e., zm. między 443 a 438, poeta grecki, napisał wiele pieśni na cześć zwycięzców Olimpiad. [przypis edytorski]

pinia — drzewo iglaste rosnące w krajach śródziemnomorskich. [przypis edytorski]

pinia — drzewo iglaste z gęstą, szeroką koroną, rosnące w krajach śródziemnomorskich, mające duże, jadalne nasiona (orzeszki piniowe). [przypis edytorski]

pinia — drzewo iglaste z rejonu śródziemnomorskiego. [przypis edytorski]

pinia — gatunek sosny. [przypis edytorski]

pinia — odmiana sosny występująca na północnym wybrzeżu Morza Śródziemnego. [przypis edytorski]

pinij — dziś popr.: pinii; pinia to rodzaj sosny, występującej w krajach basenu Morza Śródziemnego. [przypis edytorski]

pinikas — pintinė, krepšys. [przypis edytorski]

piniolle — piniole; zamorskie wina. [przypis edytorski]

pinior — gatunek drzewa iglastego występującego w Brazylii, Argentynie i Paragwaju. [przypis edytorski]

Pini, Tadeusz (1872–1937) — badacz literatury romantyzmu, redaktor „Pamiętnika Literackiego”, wydawca. [przypis edytorski]

Pinkert — nazwisko rodziny prowadzącej żydowskie przedsiębiorstwo pogrzebowe, funkcjonujące również w getcie warszawskim. [przypis edytorski]

Pinkerton, Allan (1819–1884) — słynny amerykański detektyw i szpieg, założyciel agencji ochroniarsko-detektywistycznej, działającej nadal w XXI w. w USA. [przypis edytorski]

Pinkerton, Allan (1819–1884) — słynny amerykański detektyw i wywiadowca, założyciel pierwszej na świecie agencji ochroniarsko-detektywistycznej, działającej od 1850 w USA. [przypis edytorski]

Pinthereau, François (1603–1664) — francuski jezuita, polemizował z Arnauldem pod pseudonimem o. de Boisic. [przypis edytorski]

Pinthus, Kurt (1886–1975) — pisarz niemiecki, zakazany w III Rzeszy. [przypis edytorski]

Pinto, Isaac de (1717–1787) — holenderski Żyd pochodzenia portugalskiego, kupiec i bankier, jeden z głównych inwestorów w Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, uczony i filozof; w polemice przeciw Wolterowi bronił Żydów przed zarzutami chciwości, ciemnoty i barbarzyństwa. [przypis edytorski]

Pinto — komedia autorstwa L. N. Lemerciera. [przypis edytorski]

pinxit (łac.) — malował. [przypis edytorski]

pinxit (łac.) — namalował; formuła używana przy podpisywaniu obrazów; Rafael Santi (1483–1520) — wybitny włoski malarz i architekt renesansowy. [przypis edytorski]

piórek (daw.) — dziś: piórko. [przypis edytorski]

piórem — tu: strzałą (od piór stosowanych jako lotki). [przypis edytorski]

piórmi (starop. forma) — dziś N.lm: piórami. [przypis edytorski]

pióro umoczył w herbacie — w czasach, w których powstała ta książka, pisano piórem, przy czym tzw. wieczne pióra były drogie, a częściej używano pióra składającego się z podłużnej drewnianej obsadki z zamocowaną metalową stalówką, którą maczało się co chwilę w kałamarzu z atramentem. Długopis został wynaleziony w 1938 r., a do powszechnego użytku wszedł znacznie później. [przypis edytorski]

pióry — dziś: piórami. [przypis edytorski]

pióry — dziś popr. forma M.lm.: piórami. [przypis edytorski]

pióry — dziś popr. forma N. lm: piórami. [przypis edytorski]

pióry — dziś popr. forma N.lm: piórami. [przypis edytorski]

pióry — dziś popr. forma N.lm.: piórami (zniekształcone dla rymu). [przypis edytorski]

pióry (starop. forma) — dziś N.lm: piórami. [przypis edytorski]

pióry (starop. forma) — dziś N.lm: piórami; szedł po powietrzu pióry: płynął w powietrzu na skrzydłach. [przypis edytorski]

pióry (starop. forma) — dziś N.lm: piórami; tu: strzałami. [przypis edytorski]

pióry (starop. forma) — piórami. [przypis edytorski]

pióry złotemi (daw.) — dziś popr.: piórami złotymi. [przypis edytorski]

piodermia — choroba skóry, objawiająca się wrzodami. [przypis edytorski]

piołun — gorzka roślina używana w ziołolecznictwie; tu przen.: zniewaga. [przypis edytorski]

piołun — roślina o właściwościach leczniczych, stosowana również do wyrobu alkoholi oraz jako przyprawa; charakteryzuje ją przysłowiowo gorzki smak (por. gorzki jak piołun) i silny zapach; zażywana w postaci wywaru lub palona wykazuje lekkie działanie psychodeliczne. [przypis edytorski]

piołun — roślina zielna o gorzkim zapachu i smaku, używana do aromatyzowania likierów i wódek (np. wermutu i absuntu) oraz jako lek na żołądek. [przypis edytorski]

piołun — własc. bylica piołun, roślina zielna z rodziny astrowatych, o ostrej woni i gorzkim smaku, używana jako lek na żołądek oraz do aromatyzowania wódek; w poezji symbol goryczy i smutku. [przypis edytorski]

piołun — wywar z rośliny o silnej, ostrej woni, używanej m.in. do wyrobu likierów i wódek, mający bardzo gorzki smak i właściwości lecznicze. [przypis edytorski]

piołun — zioło o wyjątkowo silnie gorzkim smaku. [przypis edytorski]

Piombi (wł.: Ołowie) — dawne więzienie w pałacu Dożów w Wenecji, położone bezpośrednio pod dachem budynku, pokrytym ołowianymi płytami. [przypis edytorski]

piona (pot.) — piątka, stopień bardzo dobry. [przypis edytorski]

pion — ciężarek zawieszony na sznurku, służący do wyznaczania kierunku pionowego. [przypis edytorski]

pionier — szeregowiec saperskich wojsk inżynieryjnych w armii rosyjskiej w XVIII–XIX w. [przypis edytorski]

Pioniusz ze Smyrny (zm. 250) — męczennik i święty chrześcijański. [przypis edytorski]

piorunian rtęci (chem.) — sól kwasu piorunowego i rtęci, Hg(CNO)₂, najwcześniej poznany inicjujący materiał wybuchowy, stosowany od lat 20. XIX w. w detonatorach i spłonkach różnego rodzaju amunicji pistoletowej i karabinowej. [przypis edytorski]

„Piorun” — „La Foudre”, ultrarojalistyczna gazeta paryska, wydawana w l. 1821–1823. [przypis edytorski]

piorun (mit. gr.) — Zeus, jako najwyższy z bogów, władał piorunami. [przypis edytorski]

piorun niedaleko — tj. zbliża się kara (boża). [przypis edytorski]

piorunowa chmura (ang. blue-piled thunderloft) — zwrotu tego użył szkocki poeta, Thomas Aird (1802–1876), w utworze The Demoniac. [przypis edytorski]

piorun święty ujarzmił — mowa o elektryczności. [przypis edytorski]