Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7382 przypisów.
Dziad — dom wychowawczy przy Szpitalu Dzieciątka Jezus. [przypis autorski]
dziadek [Marka Aureliusza] Werus — Marcus Annius Verus (ok. 50–138 n.e.), trzykrotny konsul, prefekt Rzymu, przyjaciel cesarza Hadriana; adoptował Marka Aureliusza po śmierci jego ojca. [przypis edytorski]
dziadek — żołnierz dawno już służący w wojsku i nieformalny przełożony rekruta. [przypis edytorski]
Dziadkowi Werusowi itd. — należy rozumieć: winienem, zawdzięczam, przypisuję. [przypis tłumacza]
Dziad mój, szewc — w innym oprac. tegoż tłumaczenia dodano w tym miejscu nazwisko szewca: Marañon. [przypis edytorski]
dziadóm — dziś popr. forma C. lm: dziadom. [przypis edytorski]
Dziadów… święta — trzeci dzień Anthesteriów, poświęcony Hermesowi, w którym garnki napełnione potrawami ofiarowano duszom zmarłym; a zatem to, co nasze Dziady (Zaduszki), obchodzone jednak bardzo wesoło, pląsami i sobótką. [przypis tłumacza]
dziadowizna (reg.) — gromada dziadów, żebraków. [przypis edytorski]
dziadowska wiara — wiara dziadów, tj. przodków. [przypis edytorski]
dziadowski — należący do dziada (przodka), odziedziczony po nim. [przypis edytorski]
dziadowski — tu: odziedziczony po przodku, dziadku (tj. dziadzie, ponieważ daw. słowo to używane było najczęściej bez zdrobnienia). [przypis edytorski]
dziadowski — tu: zawarty przez dziada. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
dziad — tu: żebrak. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, na który składają się trzy luźno powiązane części, kolejno II, IV i III, oraz nieukończona część I (Dziady. Widowisko). W utworze znajdują się liczne wątki autobiograficzne, zawarte są w nim idee romantyzmu, także polskiego, związanego z walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą. [przypis edytorski]
Dziady — cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza, opublikowany w latach 1823–1860. [przypis edytorski]
Dziady — ludowy obrzęd żałobny. [przypis edytorski]
dziady, ojce (daw.) — dziś: dziadowie, ojcowie. [przypis edytorski]
dziady z Kalwaryje — Kalwaria Zebrzydowska, na południe od Krakowa, była słynnym miejscem odpustowym (15 sierpnia), gdzie też schodzili się liczni żebracy, dziadowie-lirnicy, korzystający z ogromnego nagromadzenia wiernych, nawet z odległych stron. [przypis redakcyjny]
Dziadzio — wiersz jest dostępny również w zbiorze Słówka w bibliotece Wolne Lektury. Red. WL. [przypis edytorski]
dziak (daw.) a. diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]
dziakło — tu potwierdza dawniejszy nasz wywód z litewskiego dakłe. [przypis autorski]
działa, co sprawiły łaźnię króla Filipa armadzie — w 1588 r. król Hiszpanii, Filip II Habsburg (1527–1598), wysłał 130 okrętów przeciwko Anglii, chcąc wesprzeć angielskich katolików w walce z anglikanami. Okręty angielskie wyposażono właśnie w nowoczesne uzbrojenie: działa znajdowały się nie tylko na pokładzie, ale i w ładowniach, były mocowane systemem lin i bloczków i sprawniej obsługiwane. Opór Anglików oraz sztormy sprawiły, że do Hiszpanii wróciła zaledwie 1/3 Wielkiej Armady. [przypis edytorski]
działalność — tu: aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność — tu: czynność, aktywność; skuteczność. W wydaniach z końca XVIII w.: dzielności. [przypis edytorski]
działalność (tu i niżej) — w wyd. z 1790 r.: dzielność. [przypis edytorski]
działań — w wyd. z 1790 r.: dzielności. [przypis edytorski]
Działanie wspomnianego pierwiastka tłumaczy wszystko (…) włącznie do zadziwiających skutków, wywołanych przez choroby wyobraźni — Autor ulega tutaj skłonności, panującej w w. XVIII, kiedy przypuszczano, że istnieje w mózgu oznaczone miejsce (tzw. „mięsień mózgowy”), skąd biorą początek najważniejsze czynności duchowe. Jest to jak gdyby niewyraźny ślad „pierwiastka poruszającego”, jednocześnie zaś uzmysłowienie pewnej abstrakcji psychologicznej. Zresztą wiadomość o ἑνορμων zawdzięcza de la Mettrie zapewne nie tzw. „pismom Hipokratesa”, lecz Abrahamowi Kaau-Boerhaave'owi, siostrzeńcowi znakomitego mistrza lejdejskiego i autorowi dzieła Impetum faciens dictum Hippokrati (Lugd. Bat. 1745). Nerwy ruchowe i czuciowe, różniące się między sobą pod względem anatomicznym są, według tego badacza, czynnikami wszystkich przebiegów fizycznych i duchowych (actionem motus et sensus fieri per diversos nervos, distinctos plane neque unquam aut usquam confudendos). Czynnikiem życia nie jest jednak ani ciało, ani dusza, jeno trzeci, pośredniczący pierwiastek, mianowicie wspomniane impetum faciens, czyli ἑνορμων Hipokratesa. [przypis tłumacza]
dział asekurantem — należącym do osłony artylerii. [przypis redakcyjny]
działek — niewielki kawałek gruntu przypadający z podziału ziemi; który odtąd miał do niego należeć na zawsze: w manifeście powstania styczniowego (22 stycznia 1863) ogłoszono zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów, które jednak z powodu niemożności wyegzekwowania pozostało tylko deklaracją; 2 marca 1864 rząd carskiej Rosji ogłosił zniesienie pańszczyzny i nadanie wszystkim chłopom polskim prawa własności do użytkowanej przez nich ziemi, za odszkodowaniem na rzecz dotychczasowych właścicieli wypłacanym przez państwo; chłopi bezrolni otrzymali ziemię z dóbr skarbowych, kościelnych i skonfiskowanych uczestnikom powstania. [przypis edytorski]
działobitnia — bateria artyleryjska. [przypis redakcyjny]
działo (starop.) — dzieło; czyn, czynność. [przypis edytorski]
działo (starop.) — dzieło. [przypis edytorski]
Dział pierwszy w tłumaczeniu kończy się na fragmencie 52 — Fragmenty 53–59 zawierają uwagi stylowe poparte francuskimi przykładami, a tym samym w przekładzie tracące rację bytu. [przypis tłumacza]
dział — podział, tu: dzielenie łupów. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część. [przypis edytorski]
dział — tu: udział, część; także: dziedzictwo, spadek. [przypis edytorski]
dział — tu: udział. [przypis edytorski]
dział — tu: udział (w zyskach). [przypis edytorski]
dział — tu: wzgórek, granica między posiadłościami. [przypis edytorski]
dział — tu: wzgórek, wzniesienie. Wyrażenie gwarowe występujące na Podkarpaciu, w innych regionach Polski nieużywane. [przypis redakcyjny]
działy — dziś popr. forma N.lm: działami. [przypis edytorski]
działy — dziś popr. forma N.lm: z działami. [przypis edytorski]
Działyński — Adam Działyński. [przypis redakcyjny]
Działyński, Ignacy (1754–1797) — generał major wojsk koronnych, od 1788 szef 10 regimentu pieszego koronnego, zwanego później regimentem Działyńskich lub działyńczykami; poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792; w 1794 wyjechał na Wołyń, został aresztowany i zesłany na Syberię, gdzie przebywał 18 miesięcy. [przypis edytorski]
działy — tu: dzielenie ziemi. [przypis edytorski]
Dziambetgierej — właśc. Dżanbeg-Girej, chan krymski w latach 1610–1623. [przypis redakcyjny]
dziamoli — narzeka. [przypis autorski]
dzianet (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy)— piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny, rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dzianet — koń, wierzchowiec paradny rasy hiszp. a. tur. [przypis redakcyjny]
dzianet — piękny, rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianet — rasowy koń. [przypis edytorski]
dzianet — rumak. [przypis redakcyjny]
dzianet (z arab.) — wierzchowiec wyćwiczony według szkoły hiszpańskiej. [przypis redakcyjny]
dzianiet (daw.) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]
dziano jemu (starop.) — nazywano go. [przypis edytorski]
dziardyn (daw., z wł.) — ogród. [przypis redakcyjny]
dziardyn — ogród. [przypis autorski]
dziardyn (z wł.) — ogród. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki (daw.) — dzieci. [przypis redakcyjny]
dziatki (daw., gw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatki — dzieci. [przypis edytorski]
Dziatki — Helena miała, według Homera, jedną córkę: Hermionę. [przypis redakcyjny]
dziatki (przestarz.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa (daw.) — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa — dzieci, dzieciarnia; tu: nasi chłopcy, tj. powstańcy. [przypis edytorski]
dziatwa — dzieci. [przypis edytorski]
dziatwa Jagodowa — dzieci lub poddani Jagodowego Króla. [przypis edytorski]
dziawoli — skomli. [przypis autorski]
dziażyć (gw., z lit.) — smagać. [przypis edytorski]
dzicie (gw.) — dziecię, dziecko. [przypis edytorski]
dzicza — forma staropolska, tak jak: łodzia, pieczenia itp.; dziś: dzicz. [przypis redakcyjny]
dziczej — dziś poprawnie: bardziej dziko. [przypis edytorski]
dziczka — dzikie drzewo owocowe. [przypis edytorski]
dziczka — dziko rosnące drzewo owocowe. [przypis edytorski]
dzidy — dziś popr. forma N.lm: dzidami. [przypis edytorski]
dzidziawir (daw., z litew.) — bohater, heros. [przypis edytorski]
dziécię — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
dzięcielina (gw.) — koniczyna. [przypis edytorski]
dzięcielina (reg.) — gatunek koniczyny. [przypis edytorski]
dzięciorek (daw.) — kojec dla drobiu. [przypis edytorski]
dzięciorek — przenośne ogrodzenie przestrzeń dla ptactwa domowego. [przypis edytorski]
dziéckiem — tu: będąc dzieckiem; w dzieciństwie. [przypis edytorski]
dziędzierzawa — roślina z rodziny psiankowatych; datura. [przypis edytorski]
dzięgi (daw., z rus.) — monety. [przypis redakcyjny]
dzięgiel — dzięgiel leśny, roślina o silnym zapachu. [przypis edytorski]
dzięgiel — roślina o mocnym zapachu i ostrym smaku; w przysłowiu: dać kminu z dzięgielem, tzn. dotknąć do żywego, dać się we znaki, dokuczyć. [przypis redakcyjny]
dzięgiel — roślina z rodziny selerowatych, kwiaty w kulistych baldachach mają kolor biały, u niektórych odmian czerwonawy; wyróżnia się mocnym, charakterystycznym zapachem. [przypis edytorski]
dzięgi (z ros.) — pieniądze. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka; dziękczynienie. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka, dziękczynienie. [przypis edytorski]
dzięka (daw.) — podzięka, podziękowanie; dziękczynienie. [przypis edytorski]
dziękczynne za nie nabożeństwa i procesje — obchody i pochody osładzały Ateńczykom gorycz położenia. [przypis tłumacza]
Dzięki Bogu, że Giettator szczęśliwie dopłynął (…) — Władysław Zamojski wyjechał był wtedy do Konstantynopola w związku z nadchodzącą wojną krymską. [przypis redakcyjny]
